 |
Argumenty to biuletyn forumIdei Fundacji Batorego przeznaczony dla parlamentarzystów, samorządowców, członków rządu, doradców politycznych i urzędników państwowych. Co dwa tygodnie przygotowujemy zwięzłą analizę wybranego zagadnienia politycznego, gospodarczego lub społecznego. Rozkładamy problem na czynniki pierwsze, przedstawiamy fakty i jasne argumenty na rzecz konkretnych rozwiązań. Wszystko to na podstawie badań i raportów opracowywanych od lat przez ekspertów Fundacji oraz innych uznanych analiz. |
Argumenty #25
Dlaczego Prezydent powinien zawetować zmiany w Kodeksie wyborczym
21.02.2023
Zgłoszony przez posłów PiS projekt ustawy zmieniającej Kodeks wyborczy został odrzucony przez Senat. Wraca do Sejmu i zapewne po trafi na biurko Andrzeja Dudy. Prawo i Sprawiedliwość oczekuje, że prezydent podpisze ustawę, a z Kancelarii Prezydenta płynęły głosy sugerujące gotowość do poparcia zmian w prawie. Byłby to błąd – ustawa w obecnym kształcie nie powinna wejść w życie. Oto 7 argumentów na rzecz jej odrzucenia.
więcej
Argumenty #24
Jak przekonać do wiatraków?
21.02.2023
Co stoi na przeszkodzie rozwoju energetyki wiatrowej? Oto kilka wniosków z debaty „Kto nie chce wiatraków? Społeczne i polityczne bariery dla rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce”.
więcej
Argumenty #23
Trzy argumenty przeciwko ustawie o Sądzie Najwyższym
07.02.2023
„Poprawki senackie idą w pożądanym kierunku, choć nie niwelują wszystkich problemów. W odniesieniu do rozwiązań w obszarze wymiaru sprawiedliwości Polsce nadal grożą postępowania przed TSUE oraz kary finansowe”, pisze dr hab. Maciej Taborowski w najnowszej analizie dla Fundacji im. Stefana Batorego.
więcej
Argumenty #22
Trzy argumenty przeciwko ustawie o Sądzie Najwyższym
24.01.2023
Ustawa o Sądzie Najwyższym zawiera przepisy niezgodne z konstytucją. Ale to nie wszystko. Nie spełnia też zobowiązań, jakie polski rząd wziął na siebie w ramach realizacji tzw. kamieni milowych – wyjaśnia Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego.
więcej
Argumenty #21
Zmiany w Kodeksie wyborczym – wątpliwe przyczyny, nieznane koszty i groźne skutki
10.01.2023
22 grudnia posłowie PiS skierowali do Sejmu poselski projekt ustawy wprowadzający zmiany w Kodeksie wyborczym. Chociaż projekt jest uzasadniany chęcią podniesienia frekwencji wyborczej to podchodzi do tej kwestii wybiórczo. Nie wiadomo też czy odpowiada na realny problem, jakie będą koszty jego realizacji i jakich skutków spodziewają się autorzy. Dodatkowo wprowadza rozwiązania potencjalnie podważające wiarę w uczciwość procesu wyborczego, ostrzegają eksperci Fundacji im. Stefana Batorego w najnowszej analizie.
więcej
Argumenty #20
Jak angażować młodych?
20.12.2022
Najnowsze badania CBOS na temat młodzieży pokazują interesujące zjawiska – uznaniu dla demokracji jako takiej i wzrostowi zainteresowania polityką towarzyszy rozczarowanie faktycznym stanem systemu demokratycznego w Polsce. Wyniki sugerują, że młodzież jest gotowa angażować się w działalność społeczną i polityczną, jeśli stworzy się jej odpowiednie warunki. Między innymi o tym jakie to warunki mówi najnowszy raport Fundacji im. Stefana Batorego pt. „Demokratyczny paradoks w praktyce. Doświadczenia młodych aktywistów i aktywistek”.
więcej
Argumenty #19
Zamiast ochrony ludności – nowe, groźne uprawnienia dla rządu
06.12.2022
Do ustawy o ochronie ludności, której wprowadzenie zapowiedział Jarosław Kaczyński jeszcze jako wicepremier ds. bezpieczeństwa, zgłoszono łącznie ponad 16 tysięcy uwag. Odpowiedzialne za projekt Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji nawet przed oficjalnym ogłoszeniem treści ustawy uwzględniło część propozycji. Problem w tym, że zmiany miały charakter „kosmetyczny”, podczas gdy sama istota tej ustawy budzi poważne wątpliwości konstytucyjne, pisze Krzysztof Burnetko.
więcej
Argumenty #18
Problem przełożony, nie rozwiązany. O zmianie terminu wyborów samorządowych
22.11.2022
Fundacja im. Stefana Batorego piórem swoich ekspertów od dawna ostrzegała przed konsekwencjami nałożenia się terminu wyborów samorządowych i parlamentarnych w 2023 roku. Kiedy jednak partia rządząca zareagowała propozycją przesunięcia terminu wyborów samorządowych o kilka miesięcy, zwracaliśmy uwagę na konstytucyjne wątpliwości dotyczące tej decyzji i apelowaliśmy o jej rewizję. Obecnie ustawa przenosząca termin wyborów samorządowych trafia na biurko Prezydenta. Czy Andrzej Duda powinien ją podpisać?
więcej
Argumenty #17
Program pomocy dla gmin popegeerowskich. Realne wsparcie czy fundusz dla „swoich”?
08.11.2022
Rząd dwukrotnie uruchamiał fundusze na pomoc gminom popegeerowskim. W 2021 r. rozdysponowano 300 mln złotych. Rok później, w ramach Programu Inwestycji Strategicznych, około 4 miliardy złotych, z czego dla gmin przeznaczono 3,3 miliarda. Gdzie trafiły pieniądze z tej drugiej puli i czy zostały wydane zgodnie z przeznaczeniem? Niepokojących odpowiedzi dostarcza analiza prof. Pawła Swianiewicza „Program Inwestycji Strategicznych dla terenów popegeerowskich: realne czy pozorne wsparcie?”. To kolejne potwierdzenie metody działania władzy centralnej, która programy pomocy samorządom wykorzystuje częściowo do celów partyjnych.
więcej
Argumenty #16
Integracja cudzoziemców? Bez usług publicznych ani rusz
24.10.2022
Polacy od czasu rosyjskiej inwazji udzielają Ukraińcom pomocy w rozmaitej formie i, jak pokazują sondaże, są gotowi robić to dalej. Jeśli nie chcemy, aby sytuacja się zmieniła – choćby wskutek pogorszenia sytuacji gospodarczej i nastrojów społecznych – powinniśmy zwrócić uwagę na dostępność usług publicznych, pisze dr Paweł Marczewski w najnowszej analizie pt. „Jak kolejki zabijają solidarność”.
więcej
Argumenty #15
Niezależne sądy a uczciwość wyborów
11.10.2022
Bezpodstawne kwestionowanie uczciwości wyborów przez aktorów politycznych niezadowolonych z ich wyniku to bardzo poważne zagrożenie dla demokracji. Niestety, niewykluczone, że partia rządząca w Polsce zdecyduje się na taki krok. A podważana przez nią od lat niezależność sądownictwa może być w tym pomocna. O wynikających z tego niebezpieczeństwach mówi najnowsza analiza Fundacji Batorego: Zmiany w sądownictwie a uczciwość procesu wyborczego.
więcej
Argumenty #14
Ustawa o ochronie ludności, czyli zmiana ustroju poza konstytucją
28.09.2022
Przed skutkami wprowadzenia ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej ostrzegają konstytucjonaliści, samorządowcy, organizacje pozarządowe i specjaliści z zakresu obrony cywilnej. Na początku września opublikowano nową wersję ustawy. Na stronach Fundacji Batorego jej treść analizuje prof. Hubert Izdebski. I ostrzega: mimo drobnych poprawek nowe prawo to wciąż próba przekształcenia ustroju z pominięciem Konstytucji podjęta przez obóz rządzący, który nie ma legitymizacji politycznej do dokonywania takiej zmiany.
więcej
Argumenty #13
Finansowanie polityki poza kontrolą
13.09.2022
Reguły finansowania kampanii wyborczych oraz partii politycznych w ogóle powinny zostać zmienione, a ich egzekwowanie poprawione. Obecne przepisy nie tylko dają niektórym ugrupowaniom nieuczciwą przewagę. Istniejące w nich luki stwarzają podmiotom zewnętrznym, w tym reżimom autorytarnym, możliwość ingerowania w proces polityczny, co stanowi potencjalnie zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa, ostrzega dr Marcin Walecki w opracowaniu przygotowanym dla Fundacji im. Stefana Batorego.
więcej
Argumenty #12
Co dalej z Trybunałem Konstytucyjnym?
30.08.2022
Jak odbudować instytucje państwa skompromitowane lub zwasalizowane przez działania polityczne w ciągu ostatnich sześciu lat? Przywrócenie powagi i legitymizacji Trybunałowi Konstytucyjnemu ma kluczowe znaczenie dla realizacji tego celu. Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego wydał oświadczenie ws. potrzeby zmiany podstaw prawnych funkcjonowania TK oraz przygotował projekt konkretnej ustawy. Oto jej kluczowe elementy.
więcej
Argumenty #11
Opieka nad osobami starszymi. Potężne wyzwanie, które dotyczy nas wszystkich
16.08.2022
Polskie społeczeństwo szybko się starzeje, co sprawia, że model opieki nad osobami starszymi wymaga natychmiastowej reformy. Problem ma wymiar ponadpokoleniowy. Dotyczy nie tylko „jakości życia i godności osób starszych, ale również jakości życia młodszych pokoleń, które muszą uzyskać silne systemowe wsparcie, by podołać rosnącym obowiązkom opiekuńczym”, piszą autorzy raportu W stronę sprawiedliwej troski. Opieka nad osobami starszymi w Polsce. I proponują konkretne rozwiązania.
więcej
Argumenty #10
Okręgi wyborcze do poprawy
2.08.2022
W pierwszym po przerwie wakacyjnej wydaniu „Argumentów” wracamy do tematu korekty demograficznej, czyli pilnej potrzeby zmiany wielkości okręgów w wyborach do Sejmu wynikającej ze zmiany liczby mieszkańców tych okręgów. Socjolog, dr hab. Jacek Haman, pokazuje, że obecnie na niektóre okręgi przypada zbyt wiele mandatów poselskich, a na inne zbyt mało. Skutek jest taki, że waga głosu Polaków w różnych częściach kraju jest coraz bardziej nierówna – w niektórych miejscach kartka wyborcza wrzucona do urny znaczy więcej niż w innych.
więcej
Argumenty #9
„Gościnna Polska”, czyli jak pomóc uchodźcom z Ukrainy i… sobie
5.07.2022
W ciągu zaledwie kilku lat Polska przeszła z pozycji kraju homogenicznego etnicznie do kraju z jedną z najwyższych populacji uchodźców i osób ubiegających się o azyl na świecie. Pod koniec marca 2022 r. dziennik „Financial Times” szacował, że Polska w ciągu zaledwie kilku tygodni awansowała pod tym względem z miejsca 101 na… czwarte. Wyprzedzały nas jedynie Turcja, Kolumbia i Stany Zjednoczone. Integracja ogromnej liczby uchodźców będzie ogromnym wyzwaniem dla państwa. Jak nie popełnić błędów państw zachodnich, a jednocześnie jakie pozytywne wnioski wyciągnąć z ich doświadczeń? O tym mówi raport „Gościnna Polska” przygotowany przez Fundację WiseEuropa przy wsparciu Fundacji Batorego.
więcej
Argumenty #8
Jak nie zmieniać terminu wyborów samorządowych
21.06.2022
Według doniesień medialnych Prawo i Sprawiedliwość planuje przesunięcie terminu wyborów samorządowych. Ryszard Terlecki, przewodniczący Klubu Parlamentarnego PiS, oznajmił, że „projekt ustawy o przełożeniu wyborów samorządowych jest już gotowy” i „lada chwila trafi do Sejmu”. Ma się to stać jeszcze w czerwcu, a ustawa będzie procedowana jako „projekt poselski”. Taki tryb postępowania może wzbudzić wśród obywateli wątpliwości co do uczciwości wyborów.
więcej
Argumenty #7
Dlaczego nowa propozycja reformy sądownictwa doprowadzi do katastrofy
7.06.2022
Komisja Europejska zaakceptowała przedstawiony przez Polskę Krajowy Plan Odbudowy. Do wypłaty środków droga wciąż pozostaje daleka. Ustawa dotycząca Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego wciąż nie została uchwalona, niewiadomą pozostaje także proces realizacji jej zapisów. Ponadto, w międzyczasie Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt nowych regulacji, po uchwaleniu których spór z instytucjami UE może wybuchnąć z nową siłą.
więcej
Argumenty #6
Zmiana ordynacji wyborczej, czyli wielkie plany i nieprzewidziane skutki
23.05.2022
Od dłuższego czasu w mediach pojawiają się informacje o planowanych przez Jarosława Kaczyńskiego zmianach ordynacji wyborczej. Według doniesień medialnych lider PiS powrócił do podnoszonego już w 2019 pomysłu zwiększenia liczby okręgów w wyborach do Sejmu. Kto na tym skorzysta?
więcej
Argumenty #5
Burza na horyzoncie
10.05.2022
W debacie publicznej regularnie powraca temat skrócenia kadencji Parlamentu. Ale nawet jeśli do tego nie dojdzie, regulaminowy termin wyborów – zarówno samorządowych jak i parlamentarnych – jest bardzo bliski. Do jesieni 2023 roku pozostaje mało czasu na wprowadzenie zmian, bez których wszystkich organizatorów procesu wyborczego czekają poważne problemy. Grożą nam m.in. nadużycia w finansowaniu kampanii oraz zaprzeczenie konstytucyjnej zasadzie równości wyborów sejmowych.
więcej
Argumenty #4
Propozycje zmian w konstytucji? Niepotrzebne i groźne
25.04.2022
Proponowane przez posłów Prawa i Sprawiedliwości zmiany w Konstytucji RP nie powinny wejść w życie. Zespół Ekspertów Prawny Fundacji im. Stefana Batorego ocenia je jako „niepotrzebne i szkodliwe dla bezpieczeństwa finansowego państwa oraz jego obywateli”. Nowe regulacje są nieprecyzyjne i stwarzają szerokie pole do nadużyć. Prześledźmy je po kolei.
więcej
Argumenty #3
Centralizacja czy decentralizacja: jak poprawić odporność Polski?
Samorządy znalazły się na pierwszej linii walki z poważnymi kryzysami – najpierw pandemią, a obecnie napływem uchodźców z Ukrainy. Oba te wyzwania pokazują, że w sytuacji zagrożenia lepiej sprawdza się władza nie scentralizowana, lecz współpracująca na różnych poziomach. Potwierdzają to także obecne doświadczenia Ukrainy. Niestety, polskie władze wolą na kryzys reagować centralizacją zarządzania.
więcej
Argumenty #2
Czy Ukraina powinna być w Unii Europejskiej?
29.03.2022
Już w czwartym dniu po rosyjskiej napaści na Ukrainę, 28 lutego, prezydent Wołodymyr Zełeński podpisał wniosek o przyjęcie kraju do Unii Europejskiej. Podobne wnioski złożyły władze Mołdawii i Gruzji, również obawiające się rosyjskiej agresji. Jaką formę współpracy Unia może i powinna zaproponować Ukrainie?
więcej
Argumenty #1
Wojna w Ukrainie a praworządność w Polsce
18.03.2022
W świetle rosyjskiej agresji na Ukrainę przedstawiciele Zjednoczonej Prawicy przekonują, że instytucje unijne powinny zaakceptować Krajowy Plan Odbudowy i uruchomić przepływ środków przeznaczonych na pomoc polskiej gospodarce. Tak, instytucje unijne powinny pomóc. Ale nie kosztem praworządności.
więcej
