blogIdei

Jaki model państwa i rządzenia sprawdził się najlepiej w trakcie pandemii Covid-19? Kto radził sobie skuteczniej: społeczeństwa o scentralizowanych systemach władzy, czy przeciwnie, rozproszonych? Kryzys wywołany przez koronawirusa pokazał, że na tak postawione pytania nie ma dobrej odpowiedzi, bo zasadniczo zmienił się kontekst działania państwa i sprawowania władzy we współczesnym świecie.

Ostatni wyrok niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego w sprawie Europejskiego Banku Centralnego (EBC) wstrząsnął Europą. Sąd w Karlsruhe otwarcie przeciwstawił się Trybunałowi Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) i podał w wątpliwość uprawnienia banku do skupu obligacji państw członkowskich UE. Tym samy uderzył w fundamenty zarówno polityki monetarnej strefy euro, jak i porządku prawnego UE. To druga kwestia jest szczególnie istotna. O ile bowiem wszyscy zgadzają się na jakąś formę skupu obligacji, to brak takiej zgodności w kwestii rządów prawa.

W kontekście rocznicowych dyskusji o polskim samorządzie wiele mówi się o jego sukcesach, co niewątpliwie ma swoje uzasadnienie. Z drugiej jednak strony, za sukcesy Polski samorządnej uznaje się również przebudzenie obywatelskie, które przejawia się między innymi w rozwoju ruchów miejskich, które swoją pozycję zbudowały na konstruktywnej krytyce polityk miejskich realizowanych przez samorządy.

Jestem z pokolenia, które wchodziło w dorosłe życie niemal równocześnie z wejściem Polski w system demokratyczny. Uczyłam się w praktyce demokracji razem z Polską. W ciągu tych 30 lat zdecydowanie najbliższa stała mi się demokracja lokalna, która realizuje się w ramach wspólnoty samorządowej. Z racji okrągłej rocznicy powstania samorządu terytorialnego nieraz usłyszymy, że ta reforma ustroju udała nam się najbardziej.

Okres pandemii pokazał ogromną siłę samoorganizacji społeczeństwa i gotowość mieszkańców do brania współodpowiedzialności za wspólnotę lokalną. Samorządy stoją przed trudnymi decyzjami związanymi nie tylko z kurczącymi się budżetami, ale też bezpośrednimi skutkami pandemii. Jak w takiej rzeczywistości odnajdą się władze samorządowe i organizacje społeczne?