Laureatem Nagrody im. Beaty Pawlak za 2019 rok został Mirosław Wlekły za książkę Raban! O kościele nie z tej ziemi, Wydawnictwo Agora.
O nagrodzonej książce:
Autor pokazuje inne twarze Kościoła niż ta znana w Polsce, duchownych z różnych stron świata, w niekonwencjonalny sposób zaangażowanych w życie miejscowych społeczności: kobiety prowadzące świątynie w Brazylii, nabożeństwa dla gejów i lesbijek w Wielkiej Brytanii, żonatych księży w Czechach, wspólne świętowanie Wigilii przez chrześcijan i muzułmanów w Belgii, posługę w najbiedniejszych dzielnicach Buenos Aires zgodnie z teologią wyzwolenia czy pomoc syryjskim uchodźcom w Libanie.
Mirosław Wlekły (ur. 1978) – reporter. Autor książek All inclusive. Raj, w którym seks jest bogiem (nominacja do Nagrody im. Beaty Pawlak) i Tu byłem. Tony Halik (Nagroda Magellana w kategorii książki reportażowej). Publikował też w antologiach (Grzech jest kobiet, NieObcy, Obrażenia. Pobici z Polską). Współautor reportaży, na podstawie których powstały spektakle teatralne: Listy na wolność, Swarka, Bóg w dom i Lwów nie oddamy. Trzykrotnie nominowany do nagród Newsweeka im. Teresy Torańskiej. Współpracownik „Dużego Formatu” i „Wysokich Obcasów”.
O książce mówi Maria Kruczkowska, dziennikarka, reporterka, autorka książek:
Oblicza Kościoła
Nagrodę im. Beaty Pawlak za 2019 rok dostał Mirosław Wlekły za książkę Raban! O kościele nie z tej ziemi. Tematyka jest nam jednocześnie bliska, jak i odległa – wartość tej książki polega na tym, że otrzymujemy zarazem klucz do ważnej postaci naszego Kościoła i wiedzy o nim, a jednocześnie możemy się wielu rzeczy dowiedzieć i zobaczyć, że Kościół polski nie jest tak oczywisty. Książka jest świetnie napisana i udokumentowana, co zajęło Autorowi lata. Zdołał pojechać szlakiem Franciszka do Ameryki Łacińskiej i na inne kontynenty (np. do Birmy, którą odwiedził Papież), ale był też dużo bliżej, bo w Europie wybrał się do Czech czy Wielkiej Brytanii.
Zadanie, jakie Autor dostał od wydawcy, polegało na wyjaśnieniu, skąd się wziął ten papież z końca świata.
Jak pisze Mirosław Wlekły: „Podczas kolejnych podróży miałem się przekonać, że papieża z Argentyny wymyślił kardynał tak przychylny gejom, że zgodził się, by w Londynie założyli własne duszpasterstwo, że w kraju naszych sąsiadów, uważanych za ateistów [chodzi o Czechów] są ludzie, których wiary nie załamie nawet długoletnia odsiadka, nawet kłody rzucane pod nogi przez Watykan [chodzi o Benedykta XVI], że są na świecie miejsca, jak odległe zakątki Brazylii, gdzie nabożeństwa w Kościele odprawiają żonaci mężczyźni, nawet kobiety, że libański chrześcijanin wyciągnął rękę do muzułmanów, bo postanowił zostać bojownikiem Chrystusa, że wśród islamskich terrorystów chodzi afrykański ksiądz i opowiada im o Jezusie, że na upalnych Karaibach w obronie wyznawców voo-doo, wykorzystywanych przez chrześcijan, staje leciwy jezuita. Wreszcie w dalekiej Azji, w jednym z najbiedniejszych zakątków świata, człowiek papieża Franciszka na bok odkłada wszystkie problemy, by krzyczeć w obronie ziemi”.
Czytając tę książkę, jesteśmy już mądrzejsi o lata pontyfikatu. Już nie jest dla nas znakiem zapytania, czy przełożą się na rzeczywistość różne zamierzenia Franciszka, o których mówił w wywiadach, i zadania opisywane w encyklikach, na które rzucali się dziennikarze. Już wiemy, że pod stopy rzucano mu kłody, a Kościół okazał się instytucją niezwykle konserwatywną, skąd pozostaną bardzo piękne słowa i myśli. Jednak z cytowanej książki pozostaje opis nadzwyczajnych miejsc i ludzi, do których dotarł Autor, i różnych obliczy Kościoła, o których nie wiedzieliśmy i które poznajemy.
Maria Kruczkowska
Nominowani byli także:
Joanna Gierak-Onoszko: 27 śmierci Toby’ego Obeda, Fundacja Instytut Reportażu, Warszawa 2019 (data premiery: 2019-05-22), s. 343
Reporterska opowieść o potwornościach, które wbrew stereotypowi Kanady jako społeczeństwa toleracyjnego i otwartego przez ponad sto lat spotykały tamtejszych Indian, Inuitów i Metysów. Ich dzieci programowo odbierano rodzicom i umieszczano w oddalonych o setki kilometrów szkołach z internatem, gdzie były wynaradawiane, pozbawiane swego języka i kultury, a często padały też ofiarą przemocy, w tym seksualnej. Autorka przedstawia indywidualne losy tych osób i pokazuje trudne próby naprawienia krzywd.
Iza Klementowska, Skóra. Witamy uchodźców, Karakter, Kraków 2019 (data premiery: 2019-04-10), s. 200
Opowieść o uchodźcach, którzy poszukując stabilizacji trafiają do Polski. Ich prywatne dramaty pogłębia sposób, w jaki bywają traktowani w naszym pełnym stereotypów kraju, gdzie wrogość i lęk wobec inności oraz brak współczucia stają się dla nich kolejnym wyzwaniem. Autorka opisuje, co skłoniło ich do opuszczenia kraju, ich doświadczenia w Polsce i ich marzenia. Rozmawia też z działaczami społecznymi i artystami, którzy starają się pomóc uchodźcom.
Grzegorz Stern, Borderline. Dwanaście podróży do Birmy, Czarne, Wołowiec 2019 (data premiery: 2019-03-13), s. 200
Reportaż o wychodzeniu Birmy z dyktatury oparty o rozmowy m.in. z buddyjskimi mnichami, więźniami politycznymi, oficerami rządowego wojska, uchodźcami czy partyzantami podczas kilkunastu podróży do tego kraju. Autor pisze o spuściźnie dyktatury i o demokratycznych wyborach w 2010 r., o niszczycielskim cyklonie Nargis i przeniesieniu stolicy do Naypyidawu, a także o noblistce Aung San Suu Kyi. Tytuł nawiązuje do pogranicza birmańsko-tajskiego, gdzie autor przez rok mieszkał.
Ilona Wiśniewska, Lud. Z grenlandzkiej wyspy, Czarne, Wołowiec 2018 (data premiery: 5 września 2018), s. 232
Opowieść o Grendlandii, powstała dzięki wolontariatowi autorki w najbardziej na północ wysuniętym domu dziecka na świecie, na wyspie Uummannaq. Autorka pisze o związku Grenlandczyków z naturą, o lodzie, polowaniu na niedźwiedzie i niesentymentalnym traktowaniu psów jak narzędzi pracy. Dotyka problemu tożsamości mieszkańców wyspy, która podlega Danii i skąd Duńczycy w ramach eksperymentu zabierali grenlandzkie dzieci na naukę, pozbawiając je rodzimego, grenlandzkiego języka.
Nominowani autorzy:
Joanna Gierak-Onoszko (ur. 1980) – reporterka i publicystka. W swoich reportażach i felietonach często porusza kwestie społeczne, prawnicze i dotyczące praw człowieka. Od 2018 roku związana z tygodnikiem „Polityka”. Publikowała też m.in. w „Dużym Formacie”, „Piśmie. Magazynie Opinii” i „Non-fiction”. Laureatka programu Komisji Europejskiej CELA dla obiecujących twórców literatury.
Iza Klementowska – reporterka i dziennikarka, publikowała m.in. w „Dużym Formacie”, „Wysokich Obcasach Extra”, „Newsweeku”, „Kontynentach”, „Machinie”, „Sukcesie”, „Bluszczu” i „Nowym Dzienniku” (Nowy Jork). Jej teksty ukazały się również w antologiach Swoją drogą, Pytania, których się nie zadaje, Odwaga jest kobietą. Autorka książek Samotność Portugalczyka (nominacja do Nagrody im. Teresy Torańskiej), Szkielet białego słonia i Minuty. Reportaże o starości.
Grzegorz Stern (ur. 1978) – reporter, podróżnik. Pisze o Azji, gdzie mieszkał przez pięć lat. Odwiedził m.in. Iran, Pakistan, Afganistan, Chiny, Koreę Północną, Indie, Sri Lankę, Indonezję, Timor Wschodni. Publikował w „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Wysokich Obcasach”, „Polityce”, „Newsweeku”. W latach 2006–2018 dwanaście razy podróżował do Birmy, przez rok mieszkał na pograniczu tajsko-birmańskim. Był świadkiem najważniejszych wydarzeń w tym kraju.
Ilona Wiśniewska (ur. 1981) — reporterka i fotografka. Współpracuje z „Dwutygodnikiem”, „Polityką” i „Dużym Formatem”. Autorka książek Białe. Zimna wyspa Spitsbergen, Hen i Na północy Norwegii. Była nominowana do Nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej, tytułu Kobiety Roku 2015 w plebiscycie portalu wp.pl oraz Nagrody im. Beaty Pawlak. Za książkę Hen otrzymała nagrodę w konkursie Travelery, a za Lud Kryształową Kartę Polskiego Reportażu. Mieszka w północnej Norwegii.
Mirosław Wlekły (ur.1978) – reporter. Autor książek All inclusive. Raj, w którym seks jest bogiem (nominacja do Nagrody im. Beaty Pawlak) i Tu byłem. Tony Halik (Nagroda Magellana w kategorii książki reportażowej). Publikował też w antologiach (Grzech jest kobiet, NieObcy, Obrażenia. Pobici z Polską). Współautor reportaży, na podstawie których powstały spektakle teatralne: „Listy na wolność”, „Swarka”, “Bóg w dom” i “Lwów nie oddamy”. Trzykrotnie nominowany do nagród Newsweeka im. Teresy Torańskiej. Współpracownik „Dużego Formatu” i „Wysokich Obcasów”.
