Zapraszamy na dyskusję o kluczowym dziś temacie: polityce naszego państwa wobec uchodźców i migrantów. W czasie spotkania wręczyliśmy także Nagrodę im. Olgi Kersten-Matwin przyznawaną za działania na rzecz osób z doświadczeniem uchodźstwa i przymusowej migracji, szczególnie dzieci i młodzieży, przebywających w Polsce.
Nagrodę otrzymała Aleksandra Chrzanowska, członkini Zarządu Stowarzyszenia Interwencji Prawnej, za zaangażowanie na granicy polsko-białoruskiej, opracowanie systemu pomocowego i działania w Grupie Granica oraz Joanna Talewicz, prezeska Zarządu Fundacji w Stronę Dialogu, za stałą pomoc integracyjną, edukacyjną, psychologiczną, prawną i aktywizacyjną dla osób uchodźczych pochodzenia romskiego z Ukrainy.
Udział w dyskusji wzięli:
Prowadzenie: Agnieszka Lichnerowicz (Tok FM)
Fundusz im. Olgi Kersten-Matwin został utworzony przez rodzinę zmarłej 23 lipca 2020 roku Olgi Kersten-Matwin, psycholożki i psychoterapeutki, specjalizującej się w pomocy psychoterapeutycznej dla osób z doświadczeniem traumy i stresu pourazowego oraz we wsparciu dla osób pomagających uchodźcom i migrantom z rejonów konfliktu. Ze środków Funduszu – zgodnie z życzeniem darczyńcy – finansowana jest coroczna nagroda w wysokości 30 000 zł.
Nominacje do Nagrody w 2022 za działania na rzecz uchodźców i uchodźczyń otrzymali także:
Igor Horków, przewodniczący przemyskiego oddziału Związku Ukraińców w Polsce, za koordynację pracy wolontariuszy zaangażowanych w niesienie wszechstronnej pomocy osobom uciekającym przed wojną w Ukrainie oraz stworzenie punktu noclegowego i informacyjnego w Przemyślu.
Paulina Kremer, społeczniczka i aktywistka, za organizację – we współpracy ze społecznością lokalną – kompleksowego punktu informacyjno-pomocowego dla uchodźców z Ukrainy przyjeżdżających do Tczewa i okolic: Migrant Info Point.
Ewa Natalia Moroz-Keczyńska, mieszkanka Podlasia, za niesienie wszechstronnej pomocy, organizację wsparcia prawnego, psychologicznego i rzeczowego dla uchodźców oraz wparcie aktywistek i aktywistów wiedzą i doświadczeniem.
Beata Siemaszko, mieszkanka Podlasia, za setki interwencji i kompleksową pomoc udzielaną na granicy polsko-białoruskiej dzieciom i osobom dorosłym z całego świata.
Tomasz Sieniow, prawnik kierujący Fundacją Instytut na rzecz Państwa Prawa oraz Sekcją Uchodźczą Uniwersyteckiej Poradni Prawnej w Lublinie, za stałe i wieloletnie zaangażowanie w poradnictwo prawne dla migrantów i uchodźców.
Jana Shostak, polsko-białoruska aktywistka i artystka intermedialna, za społecznie zaangażowany performance, sztukę wideo i sztukę Internetu poruszającą kwestię praw kobiet, migrantek i uchodźczyń.
Nagroda ustanowiona została ostatnią wolą Beaty Pawlak, dziennikarki i pisarki, która 12 października 2002 zginęła w zamachu terrorystycznym na indonezyjskiej wyspie Bali. Przyznawana jest za materiał opublikowany w języku polskim w okresie od 1 lipca poprzedniego roku do 30 czerwca bieżącego roku.
W 2022 do nagrody nominowani zostali: Konstanty Gebert za „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło” (Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022), Wojciech Rogacin za „Zełenski. Biografia” (Wydawnictwo Wielka Litera, Warszawa 2022), Katarzyna Surmiak-Domańska za „Czystka” (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021), Ilona Wiśniewska za „Migot. Z krańca Grenlandii” (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2022) oraz Ludwika Włodek za „Buntowniczki z Afganistanu” (Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2022).
Laureatem został Konstanty Gebert za książkę „Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło” (Wydawnictwo Agora, Warszawa 2022).
Po ogłoszeniu Nagrody zaprosiliśmy na debatę „Wojna, która nas (nie) zmienia” z udziałem autorów nominowanych książek. Inwazja Rosji na Ukrainę, a zwłaszcza kolejne okrucieństwa i zbrodnie wojenne popełniane przez rosyjskich żołnierzy uświadomiły wielu z nas coś, co dla uważniej przyglądających się współczesnemu światu pisarzy i dziennikarzy było jasne już od dawna – tak często powtarzane słowa: „Nigdy więcej!” są pustym, bo nieskutecznym zaklęciem. Hegel, mając w pamięci wojny napoleońskie pisał, że „doświadczenie i historia uczą, że ani ludy, ani rządy niczego się z historii nie nauczyły”. A może sprawy mają się jeszcze gorzej? Może rację miał René Girard, gdy dowodził, że przemoc, nie należąc do porządku natury, jest jednym ze źródeł ludzkiej kultury, a świat nowoczesny utraciwszy religijne formy kontrolowania tej źródłowej przemocy, skazany jest na autodestrukcję?
Z nominowanymi do Nagrody rozmawialiśmy o tym, jak rozumieją swoją rolę w opisywaniu pogrążającego się w przemocy świata. Skąd czerpią do niej siły? Jak znajdują tematy? Czy próba nawiązania dialogu i zrozumienia Innego są elementem dziennikarskiego warsztatu również wtedy, gdy zmierzyć się przychodzi z przemocą, wojną czy czystką etniczną? Czy ich książki są wyrazem nadziei czy formą buntu?
Beata Pawlak była niespokojnym duchem. W latach 70. działała w krakowskim Studenckim Komitecie Solidarności, w stanie wojennym wydawała podziemną gazetkę. W 1984 roku wyjechała do Paryża. We Francji zaprzyjaźniła się z irańskimi emigrantami i odnalazła pasję na całe życie – islam. Po 1989 roku wróciła do Polski. Przeszkadzał jej kontrast między antyislamskimi stereotypami a ludźmi, których poznała podczas pobytu w Paryżu. Szukała odpowiedzi na pytanie, skąd biorą się islamskie zamachy. Jeździła do krajów muzułmańskich. Poznając ich mieszkańców poznawała islamską cywilizację. Po islamie przyszła ciekawość innych kultur i kolejne podróże. Odwiedziła 25 krajów. Była dziennikarką, reporterką, autorką książek – pisze Wojciech Załuska we wspomnieniu o Beacie Pawlak.
Nagroda im. Beaty Pawlak ustanowiona została ze środków Funduszu Jej imienia prowadzonego przez Fundację Batorego. Laureatów wybiera Kapituła w składzie: Piotr Kosiewski (Fundacja im. Stefana Batorego), Maria Kruczkowska („Gazeta Wyborcza”), Antoni Rogala (przedstawiciel rodziny), Olga Stanisławska (reporterka), Adam Szostkiewicz („Polityka”) – przewodniczący, Joanna Załuska (Fundacja im. Stefana Batorego), Wojciech Załuska (Katolicka Agencja Informacyjna).
Dotychczas Nagrodę otrzymali: Joanna Bator, Max Cegielski, Artur Domosławski, Anna Fostakowska, Wojciech Górecki, Jagoda Grondecka, Mateusz Janiszewski, Bartosz Jastrzębski, Marek Kęskrawiec, Piotr Kłodkowski, Krzysztof Kopczyński, Adam Lach, Aleksandra Lipczak, Cezary Michalski, Jacek Milewski, Jarosław Mikołajewski, Jędrzej Morawiecki, Agnieszka Pajączkowska, Beata Pawlikowska, Konrad Piskała, Dariusz Rosiak, Anna Sajewicz, Paweł Smoleński, Andrzej Stasiuk, Witold Szabłowski, Mariusz Szczygieł, Ewa Wanat i Mirosław Wlekły.
W dyskusji udział wzięli:
Więcej informacji o Nagrodzie im. Olgi Kersten-Matwin
Polsko-ukraińska granica niemal zupełnie zniknęła z debaty publicznej w obu krajach. Tymczasem sytuacja na granicy coraz bardziej się komplikuje. W czasach bezprecedensowej migracji, rosnącej współpracy gospodarczej, ale także wyzwań w wymiarze bezpieczeństwa granica ta, to jak jest „urządzana”, jaka rolę odgrywa w regionach przygranicznych ma ogromne znaczenie dla naszych relacji. Granica ta jest też swoistą wizytówką sprawczości polskiego państwa zarówno w Kijowie, jak i w Brukseli.
Jak sytuacja na granicy wpływa i może wpływać w przyszłości na stosunki dwustronne? Jak oddziałuje na pogranicze? Jak wygląda i jak powinna wyglądać polityka państwa polskiego, także na poziomie samorządowym w tej sferze?
Na te pytania próbowaliśmy odpowiedzieć w oparciu o badania jakościowe przeprowadzone przez forumIdei Fundacji Batorego (po stronie polskiej) wraz z inicjatywą społeczną Europa bez barier (po stronie ukraińskiej) w ramach projektu Poprawa zarządzania i odpowiedzialności na granicy polsko-ukraińskiej – rozwój społeczno-gospodarczy i prawa człowieka.
Autorami badań po stronie polskiej są Marta Jaroszewicz i Krzysztof Mrozek, a po stronie ukraińskiej Iryna Sushko.
Debata była transmitowana w języku ukraińskim.
Prezentacja badań:
Komentarze:
Debatę prowadziła Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (dyrektorka forumIdei Fundacji Batorego, Warszawa)
Nagroda ustanowiona została ostatnią wolą Beaty Pawlak, dziennikarki i pisarki, która 12 października 2002 zginęła w zamachu terrorystycznym na indonezyjskiej wyspie Bali. Przyznawana jest za materiał opublikowany w języku polskim w okresie od 1 lipca poprzedniego roku do 30 czerwca bieżącego roku.
Laureatką Nagrody im. Beaty Pawlak została Anna Goc za Głusza (Wydawnictwo Dowody, Warszawa 2022)
W 2023 do nagrody nominowani byli także: Sylwia Czubkowska za Chińczycy trzymają nas mocno. Pierwsze śledztwo o tym, jak Chiny kolonizują Europę, w tym Polskę (Znak Literanova, Kraków 2022), Agnieszka Kościańska i Michał Petryk za Odejdź. Rzecz o polskim rasizmie (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2022), Małgorzata Nocuń za Miłość to cała moja wina. O kobietach byłego Związku Radzieckiego (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2023) oraz Ewa Sapieżyńska za Nie jestem twoim Polakiem. Reportaż z Norwegii (Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2023).
Po ogłoszeniu Nagrody zapraszamy na debatę „Reportaż w czasach postprawdy i dezinformacji”, którą poprowadzi z red. Agnieszka Lichnerowicz (radio TOK FM). Z nominowanymi do Nagrody autorkami rozmawiać będziemy o pisaniu w i o świecie, w którym dostęp do faktów oraz rozróżnienie miedzy nimi, a fałszem, dezinformacją i wyrazem emocji staje się coraz trudniejsze.
Beata Pawlak była niespokojnym duchem. W latach 70. działała w krakowskim Studenckim Komitecie Solidarności, w stanie wojennym wydawała podziemną gazetkę. W 1984 roku wyjechała do Paryża. We Francji zaprzyjaźniła się z irańskimi emigrantami i odnalazła pasję na całe życie – islam. Po 1989 roku wróciła do Polski. Przeszkadzał jej kontrast między antyislamskimi stereotypami a ludźmi, których poznała podczas pobytu w Paryżu. Szukała odpowiedzi na pytanie, skąd biorą się islamskie zamachy. Jeździła do krajów muzułmańskich. Poznając ich mieszkańców poznawała islamską cywilizację. Po islamie przyszła ciekawość innych kultur i kolejne podróże. Odwiedziła 25 krajów. Była dziennikarką, reporterką, autorką książek – pisze Wojciech Załuska we wspomnieniu o Beacie Pawlak.
Nagroda im. Beaty Pawlak ustanowiona została ze środków Funduszu Jej imienia prowadzonego przez Fundację Batorego. Laureatów wybiera Kapituła w składzie: Piotr Kosiewski (Fundacja im. Stefana Batorego), Maria Kruczkowska („Gazeta Wyborcza”), Antoni Rogala (przedstawiciel rodziny), Olga Stanisławska (reporterka), Adam Szostkiewicz („Polityka”) – przewodniczący, Joanna Załuska (Fundacja im. Stefana Batorego), Wojciech Załuska (Katolicka Agencja Informacyjna).
Dotychczas Nagrodę otrzymali: Joanna Bator, Max Cegielski, Artur Domosławski, Anna Fostakowska, Konstaty Gebert, Wojciech Górecki, Jagoda Grondecka, Mateusz Janiszewski, Bartosz Jastrzębski, Marek Kęskrawiec, Piotr Kłodkowski, Krzysztof Kopczyński, Adam Lach, Aleksandra Lipczak, Cezary Michalski, Jacek Milewski, Jarosław Mikołajewski, Jędrzej Morawiecki, Agnieszka Pajączkowska, Beata Pawlikowska, Konrad Piskała, Dariusz Rosiak, Anna Sajewicz, Paweł Smoleński, Andrzej Stasiuk, Witold Szabłowski, Mariusz Szczygieł, Ewa Wanat i Mirosław Wlekły.
24 sierpnia przypada 30. rocznica pojawienia się na mapie Europy niepodległej Ukrainy.
Przygotowaliśmy z tej okazji cykl tekstów, w których postawiliśmy pytania o to, co się przez te dekady wydarzyło w tym kraju, ale też o stosunek Polek i Polaków oraz ich postrzeganie wschodniego sąsiada. Zastanowiliśmy się m.in.:
Opublikowaliśmy teksty:
Jesteśmy partnerem inicjatywy Ukraina30.
Anna Dąbrowska – działaczka na rzecz praw człowieka, animatorka społeczna, prezeska lubelskiego stowarzyszenia Homo Faber. Jedna z założycielek Grupy Granica działającej na polsko-białoruskiej granicy, autorka licznych tekstów i artykułów o tematyce migracyjnej.
Izabela Jaśkowiak – prezeska Romskiego Stowarzyszenia Oświatowego Harangos, członkini zespołu ekspertów działających na rzecz społeczności romskiej z Ukrainy, tłumaczka języka romani, asystentka socjalna.
Darin Loka – tłumacz języka arabskiego, sorani, kurmanji i angielskiego, wspierający osoby z doświadczeniem migracji. Zaangażowany w pomoc podczas kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej. Współzałożyciel Stowarzyszenia Mova – język bez barier. Przygotowywał posiłki dla osób przekraczających granice – polsko-białoruską i polsko-ukraińską.
Tomasz Musiuk – Zastępca Dyrektora ds. Lecznictwa w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Hajnówce, doktor nauk medycznych, specjalista w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii. Wraz z zespołem lekarzy i personelu medycznego udziela pomocy osobom na granicy polsko-białoruskiej.
Tahmina Rajabova – mentorka kulturowa w Fundacji Ocalenie, tutorka dzieci i młodzieży. Tłumaczka języka tadżyckiego, dari, perskiego, rosyjskiego oraz angielskiego zaangażowana w działania na rzecz wspierania osób z doświadczeniem migracji i uchodźstwa. Koordynatorka projektów wspierających edukację dzieci uchodźczych oraz ich rodziców i nauczycieli.
Nazwisko Laureata/ki Nagrody wynoszącej 30 tys. zł – ufundowanej przez rodzinę zmarłej w 2020 roku Olgi Kersten-Matwin, psycholożki i psychoterapeutki, specjalizującej się w pomocy osobom z doświadczeniem traumy i stresu pourazowego – zostanie ogłoszone 17 września 2023 podczas uroczystego wręczenia Nagrody.
Więcej o Funduszu im. Olgi Kersten-Matwin na stronie.
