Debata poświęcona postępom Ukrainy w procesie reform. Wzięło w niej udział około 40 osób: studentów, polityków, naukowców oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych i mediów.
WIDEO: PL
WIDEO: UA
Paneliści:
Adam Balcer, Kolegium Europy Wschodniej
Oleksij Harań, profesor politologii Akademii Kijowsko-Mohylańskiej, dyrektor naukowy Fundacji Inicjatyw Demokratycznych im. Ilko Kuczeriwa
Oleksandr Suszko, prezes Międzynarodowej Fundacji Odrodzenie, współprzewodniczący Narodowej Rady ds. Reform
Tezy:
Wydarzenia na Majdanie doprowadziły do upadku autorytarnego prezydenta Wiktora Janukowycza a władzę w państwie przejęli liderzy społecznego protestu. Minęło już półtora roku od wyboru Petro Poroszenko na prezydenta Ukrainy i rok od wyborów parlamentarnych, w wyniku których powstała proeuropejska koalicja rządząca. Od prawie dwóch lat Ukraina jest ofiarą zbrojnej agresji ze strony Rosji. Coraz głośniejsze – zarówno na Ukrainie jak i na Zachodzie – staje się pytanie o stan ukraińskich reform. Wielu krytykuje władze ukraińskie za ich brak lub zbyt powolne wprowadzanie. Niektórzy uważają nawet, że rządzący nie są w stanie zbudować dobrze funkcjonującego państwa, bo są, wprawdzie najlepszą, ale częścią starego systemu. Z drugiej strony słychać głosy, że reformy są jednak wprowadzane, a ich tempo zależy od realnych możliwości kraju, którego nie sposób zreformować szybko, zwłaszcza w stanie wojny. Wszyscy jednak przyznają, że korupcja nadal jest wszechobecna i uniemożliwia normalne działanie państwa.
Z naszymi gośćmi rozmawialiśmy o tym, która z wyżej przytoczonych opinii jest najbliższa prawdzie? Czy ukraińskie władze mają wolę polityczną przeprowadzenia niezbędnych reform? Kto przeciwstawia się wprowadzeniu koniecznych zmian? Na jak długo Ukraińcom wystarczy cierpliwości?
W ramach wizyty studyjnej zorganizowanej na Litwie dla białoruskich dziennikarzy przez naszego partnera, litewsko-białoruską organizację Belarus Watch, przeprowadziliśmy wykład dotyczący polityki wizowej Unii Europejskiej i perspektyw wprowadzenia ułatwień w otrzymaniu wizy dla obywateli Białorusi, którzy z powodu braku stosownych porozumień Mińska i Brukseli, płacą za wizę najwięcej spośród wschodnich sąsiadów UE.
Wcześniej uczestniczyliśmy w spotkaniu z ministrem spraw zagranicznych Litwy, Linasem Linkevičiusem, z którym rozmawialiśmy o współpracy z Białorusią oraz wspólnych, polsko-litewskich działaniach na rzecz normalizacji stosunków ze wschodnim sąsiadem.
W wizycie studyjnej wzięło udział 15 przedstawicieli białoruskich mediów, zarówno państwowych jak i opozycyjnych.
Na zaproszenie członka Koalicji na rzecz Ruchu Bezwizowego w Europie, białorusko-litewskiej organizacji BY Watch, prowadziliśmy w Jowaryszkach (rejon trocki) warsztaty „Bariery dla mobilności – wizy”, podczas których zaprezentowaliśmy problematykę reżimów wizowych, ułatwień w wydawaniu wiz i liberalizacji wizowej. Z uczestnikami ćwiczyliśmy także tworzenie narzędzi rzeczniczych i możliwości ich wykorzystania w przekonywaniu instytucji Unii Europejskiej i władz krajów sąsiednich do znoszenia obowiązku wizowego.
W szkoleniu zorganizowanym przy wsparciu programu Erasmus+ wzięło udział 25 osób, między innymi z: Polski, Litwy, Białorusi, Mołdawii, Gruzji i Francji.
W dyskusji uczestniczyli: Denis Burakow (Gefter.ru), Paweł Kazarin (Radio Swoboda), Jekaterina Romanowa (Instytut Europy RAN) i Denis Wołkow (Centrum Lewady).
Spotkanie prowadził Jarosław Kuisz („Kultura Liberalna”)
Spotkanie odbyło się w językach polskim i rosyjskim.
Tezy
Rozmawialiśmy o rosyjskiej gospodarce w dobie wciąż trwającego globalnego, kryzysu, ale też konfliktu rosyjsko-ukraińskiego oraz sankcji nałożonych na Rosję przez kraje Zachodu. O tym, co obecna sytuacja gospodarcza oznacza dla rosyjskiej polityki – w wymiarze wewnętrznym i międzynarodowym oraz jaki ma wpływ na rosyjskie społeczeństwo.
Noty o panelistach
Denis Burakow (ur. 1990) – licencjat Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych, magister Josef Korbel School of International Studies na Uniwersytecie w Denver, absolwent Moskiewskiej Szkoły Edukacji Obywatelskiej (dawniej Szkoła Badań Politycznych).
Zainteresowania naukowe: metodologia polityczna, teoria demokratyzacji, sektor publiczny w systemach demokratycznych. Publicysta gefter.ru, International Affairs Review, Informatora Rosysjkiej Rady d/s Międzynarodowych, Wiedomosti, „Żelazny zapas”, „Obszczaja Tetradź” i w szeregu innych czasopism.
Paweł Kazarin (ur. 1983) – dziennikarz i publicysta. Korespondent „Radia Swoboda” publicysta portalu „Slon.ru”, moskiewskiego centrum Carnegie i „Ukraińskiej Prawdy” Specjalizuje się w analizie politycznej krajów b. ZSRR, a także stosunków ukraińsko-rosyjskich. Współpracuje z wieloma ukraińskimi mediami. Urodził się i wychował w Symferopolu na Krymie. W latach 2012-14 pracował w Moskwie, obecnie mieszka i pracuje w Kijowie.
Jekaterina Romanowa (ur. 1978) – ekonomistka dr, wykładowca na uniwersytecie im. Łomonosowa, adiunkt w Instytucie Europy RAN, specjalizuje się w geografii społeczno-ekonomicznej, ekonomii Niemiec, i pozostałych krajów europejskich, procesami integracji UE, polityką regionalną, rozwojem innowacyjnym i współpracą rosyjsko-niemiecką.
Denis Wołkow (ur. 1983) – socjolog, analityk w moskiewskim Centrum Lewady, specjalista w dziedzinie rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego. Absolwent Szkoły Nauk Społecznych i Ekonomicznych w Moskwie oraz Uniwersytetu w Manchesterze, odbył także praktyki na Uniwersytecie Środkowoeuropejskim i Uniwersytecie Stanforda. Autor esejów „Perspektywy dla społeczeństwa obywatelskiego w Rosji” i „Rosyjski ruch protestu w latach 2011-2012”, a także publikacji w czasopismach naukowych i prasie. Publikuje komentarze na stronie moskiewskiego Centrum Carnegie. Visiting Fellow w programie Rosji i Eurazji Chatham House.
Dyskusja została zorganizowana w ramach wspólnego projektu Fundacji im. Stefana Batorego i warszawskiego biura Fundacji im. Friedricha Eberta dotyczącego krajów Partnerstwa Wschodniego, które podpisały umowę stowarzyszeniową z UE. Podczas spotkania zaprezentowaliśmy raport końcowy projektu zatytułowany Eastern Partnership Revisited. Associated Countries in Focus.
W rozmowie uczestniczyli: Victor Chirila (Stowarzyszenie Polityki Zagranicznej, Mołdawia), Vano Chkhikvadze (Gruzińska Fundacja Społeczeństwa Otwartego) i Hennadij Maksak (Poleska Fundacja Studiów Międzynarodowych i Regionalnych, Ukraina) a także studenci, przedstawiciele misji dyplomatycznych w Warszawie, eksperci organizacji pozarządowych i media.
Zapis wideo rozmowy
Tezy
Wyprowadzenie miliarda dolarów amerykańskich z systemu bankowego Mołdawii jesienią 2014 roku spowodowało utratę zaufania do proeuropejskich władz tego kraju zarówno ze strony społeczeństwa mołdawskiego jak i UE oraz MFW i Banku Światowego. W tym roku regularnie dochodzi do masowych protestów w Kiszyniowie. Na Ukrainie zaś, coraz bardziej widoczne jest zniecierpliwienie nie tylko Ukraińców ale też UE, związane z powolnym wprowadzaniem nad Dnieprem niezbędnych reform. Władze Gruzji też trudno uznać za proreformatorskie. Z drugiej strony, władze i społeczeństwa tych trzech krajów obawiają się, że UE nie będzie skłonna do podjęcia decyzji przybliżających je do Unii, np. zniesienia wiz w przypadku Gruzji i Ukrainy. Wydaje się, że zasadne jest postawienie tezy o wyczerpywaniu się cierpliwości zarówno w relacjach między władzami a społeczeństwami tych krajów, jak i między rządzącymi w Kiszyniowie, Kijowie i Tbilisi a UE. Z naszymi gośćmi porozmawialiśmy właśnie o coraz większym zniecierpliwieniu i o tym, co może ono oznaczać dla ich krajów zarówno w aspekcie wewnętrznym jak i relacjach z Unią.
Sesja I: Polityka zagraniczna i obronna
Paneliści: Wołodymyr Fesenko (dyrektor Centrum Stosowanych Badań Politycznych „Penta”), Alona Hetmańczuk (dyrektorka Instytutu Polityki Światowej),Jewhen Mahda (Uniwersytet im. Tarasa Szewczenki), Borys Tarasiuk (były minister spraw zagranicznych)
Komentarz: Przemysław Żurawski vel Grajewski (Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego)
Prowadzenie: Bogumiła Berdychowska (kwartalnik „Więź”)
Sesja II: Bezpieczeństwo gospodarcze, informacyjne… Paneliści: Mychajło Honczar (prezes Centrum Studiów Globalnych „Strategia XXI”), Ihor Hryniw (zastępca szefa Rady Administracji Prezydenta Ukrainy), Oksana Prodan (deputowana Rady Najwyższej Ukrainy), Wiktoria Wójcicka (deputowana Rady Najwyższej Ukrainy)
Komentarz: Wojciech Konończuk (Ośrodek Studiów Wschodnich)
Prowadzenie: Grzegorz Gromadzki (Fundacja Batorego)
Ukraina na nowo tworzy swą politykę bezpieczeństwa. Obecny prezydent i rząd mówią o ukraińskich aspiracjach do członkostwa w NATO i UE. Zmienia się sama definicja polityki bezpieczeństwa i wyzwania stojące przed państwami. O skali nowych wyzwań świadczyć może wojna hybrydowa trwająca obecnie na wschodzie Ukrainy. Klasycznie rozumiana polityka obronna, jak i polityka zagraniczna nie wystarczają do radzenia sobie z podobnymi konfliktami.
Podczas konferencji chcemy rozmawiać o polityce obronnej i zagranicznej, ale także o bezpieczeństwie gospodarczym, informacyjnym itp.. O wyzwaniach, przed jakimi stoi obecnie Ukraina. A także o tym co wydarzenia na Wschodzie oznaczają dla Polski i jej bezpieczeństwa.
Polecamy
Polityka bezpieczeństwa Polski i Ukrainy, specjalny dodatek do „Tygodnika Powszechnego”
Polityka bezpieczeństwa. Polska. Ukraina – publikacja
Książka poświęcona polityce obronnej oraz zagranicznej Polski i Ukrainy, a także bezpieczeństwu gospodarczemu, energetycznemu i informacyjnemu. W publikacji znalazły się wybrane materiały ze zorganizowane przez Fundację im. Stefana Batorego spotkania Forum Polska–Ukraina: polityka bezpieczeństwa oraz z konferencji Polityka bezpieczeństwa Ukrainy.
Bogumiła Berdychowska (ur. 1963) – publicystka, członkini redakcji kwartalnika „Więź”. Wcześniej kierowała Biurem ds. Mniejszości Narodowych w Ministerstwie Kultury i Sztuki, była zastępczynią dyrektora V Programu Polskiego Radia. Publikowała m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Krytyce” (Kijów), „Kulturze” (Paryż), „Rzeczpospolitej”, „Tygodniku Powszechnym”. Autorka licznych publikacji dotyczących Ukrainy.
Wołodymyr Fesenko (ur. 1958) – politolog. Dyrektor Centrum Stosowanych Badań Politycznych „Penta” w Kijowie. W latach 1993–1999 koordynator programu Społeczeństwo obywatelskie w charkowskim oddziale Międzynarodowej Fundacji Odrodzenia. W okresie 1999–2001 wykładowca na wydziale socjologii Uniwersytetu Państwowego w Charkowie. Prowadzi znany blog na portalu „Ukraińska Prawda”.
Grzegorz Gromadzki (ur. 1963) – ekspert Fundacji Batorego, publicysta. Pracował m.in. w „Gazecie Wyborczej” i w Ośrodku Studiów Wschodnich.
Alona Hetmańczuk (ur. 1978) – dyrektorka Instytutu Polityki Światowej. Prowadzi blog na portalu pravda.com.ua, publikowała także m.in. w „The New York Times”, „The International Herald Tribune”, „Gazecie Wyborczej”, „Kyiv Post” i „Moscow Times”.
Michaił Honczar (ur. 1963) – prezes Centrum Studiów Globalnych „Strategia XXI”. W latach 90. członek Rady Bezpieczeństwa Narodowego Ukrainy oraz pracownik Narodowego Instytutu Problemów Bezpieczeństwa Międzynarodowego. Od 2007 roku pracował w sektorze pozarządowym. Autor książek poświęconych zagadnieniom bezpieczeństwa energetycznego i stosunków międzynarodowych.
Ihor Hryniw (ur. 1961) – polityk, zastępca szefa Rady Administracji Prezydenta Ukrainy. W latach 1990–1994, 2002–2012 oraz od roku 2014 deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy. Członek Bloku Petra Poroszenki.
Wojciech Konończuk (ur. 1980) – analityk, zajmuje się stosunkami międzynarodowymi. Pracownik Ośrodka Studiów Wschodnich. W latach 2005–2007 koordynator w Fundacji im. Stefana Batorego. Zajmuje się m.in. polityką zagraniczną Rosji ze szczególnym uwzględnieniem Wspólnoty Niepodległych Państw, rosyjskim sektorem energetycznym, stosunkami międzynarodowymi na obszarze WNP.
Jewhen Mahda (ur. 1974) – historyk, politolog, dr. Wykładowca na Uniwersytecie Technicznym i Uniwersytecie im. Tarasa Szewczenki w Kijowie. Bloger, publicysta m.in.: glavred.info, obozrevatel.com, interns.org.ua, fraza.ua, glavpost.com, espreso.tv, ua1.com.ua.
Oksana Prodan (ur. 1974) – polityczka, prawniczka, przedsiębiorczyni, działaczka społeczna. Deputowana do Rady Najwyższej Ukrainy (Blok Petra Poroszenki). Członkini komisji polityki podatkowej i celnej Rady Najwyższej. Dyrektorka Centrum Ochrony Przedsiębiorców w Czerniowcach. Prezeska Ukraińskiego Stowarzyszenia Małego i Średniego Biznesu „Forteca”.
Borys Tarasiuk (ur. 1949) — dyplomata. Deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy. W latach 1975–2000 pracownik służb dyplomatycznych Ukrainy. W latach 1998–2000 minister spraw zagranicznych Ukrainy. Dyrektor i założyciel Instytutu na rzecz Współpracy Euroatlantyckiej, szef parlamentarnej Rady Integracji Europejskiej. Honorowy dyrektor i profesor Instytutu Nauk Społecznych i Stosunków Międzynarodowych w Międzyregionalnej Akademii Zarządzania Personelem.
Wiktoria Wójcicka (ur. 1974) – ekonomistka, deputowana Rady Najwyższej Ukrainy (Samopomoc), sekretarz komisji paliwowo-energetycznej, polityki nuklearnej i bezpieczeństwa atomowego. W latach 2007–2009 dyrektor finansowa Cushman & Wakefield Ukraina.
Przemysław Żurawski vel Grajewski (ur. 1963) – politolog, dr hab. Wykładowca na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Członek rady programowej PiS. W latach 2005–2006 ekspert frakcji EPL–ED w Parlamencie Europejskim w Brukseli – zajmował się monitorowaniem polityki wschodniej UE. Współpracownik Instytutu Europejskiego w Łodzi i Ośrodka Myśli Politycznej w Krakowie.
Projekt współfinansowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych w ramach konkursu Wsparcie wymiaru samorządowego i obywatelskiego polskiej polityki zagranicznej
Podczas zorganizowanego w siedzibie Fundacji seminarium eksperckiego dyskutowaliśmy o możliwościach uruchomienia pieszych i pieszo-rowerowych przejść granicznych na istniejących przejściach drogowych na wschodniej granicy Polski , w szczególności na jej odcinku ukraińskim. Obecnie, na odcinku granicy stanowiącym zewnętrzną granicę Unii Europejskiej, funkcjonują trzy przejścia graniczne, które można przekraczać pieszo bądź rowerem: w Białowieży, Medyce i – od lipca 2015 – w Dołhobyczowie. Fundacja od dawna postuluje otwarcie większej liczby takich przejść, co przełoży się na wzrost atrakcyjności turystycznej regionów przygranicznych, budowę relacji międzyludzkich po obu stronach granicy oraz stworzy możliwość szybkiej odprawy granicznej.
W seminarium wzięli udział eksperci z organizacji pozarządowych, przedstawiciele Prezydium Sejmu, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Ministerstwa Sportu i Turystyki, Ministerstwa Finansów, Służby Celnej, Straży Granicznej oraz przedstawiciele władz samorządowych województwa podkarpackiego. Uczestnicy spotkania omawiali czynniki natury prawnej, logistycznej, ekonomicznej i politycznej, które mogą ułatwiać lub utrudniać proces budowy pieszych przejść granicznych..
Opinie i argumenty zaprezentowane podczas dyskusji włączone zostaną do raportu analizującego zagadnienie pieszych przejść granicznych i rekomendującego działania w celu upowszechnienia tego rozwiązania.
W ramach naszego zaangażowania w działalność Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Unia Europejska-Rosja, współorganizowaliśmy Forum Młodych Profesjonalistów „Europe Lab” na Litwie. W kilkudniowym wydarzeniu, które łączyło formułę warsztatów i konferencji (z dyskusjami panelowymi z udziałem ekspertów i polityków), wzięło udział około 100 osób z Rosji, państw Europy Wschodniej i Unii Europejskiej. Niemal 20 z nich uczestniczyło w prowadzonym przez nas warsztacie poświęconym współpracy transgranicznej, kwestiom migracyjnym i wizowym.
Celem spotkania było stworzenie kontaktów pomiędzy młodymi ludźmi zajmującymi się podobną tematyką (pamięć historyczna, współpraca transgraniczna itp.) a mieszkającymi i pracującymi w różnych częściach Europy. Efektem mają być wspólne projekty, które zostaną zaprezentowane podczas grudniowego Zgromadzenia Ogólnego Forum UE-Rosja w Budapeszcie.
Uczestnicy: Bogumiła Berdychowska, Izabela Chruślińska, Andrij Deszczycia, Wojciech Górecki, Łukasz Jasina, Marija Jonowa, Michał Kacewicz, Joanna Konieczna, Wojciech Konończuk, Piotr Kościński, Paweł Kowal, Ewa Kulik-Bielińska, Cornelius Ochmann, Tomasz Piechal, Michał Potocki, Danuta Przywara, Michał Sutowski, Paweł Świeżak, Marcin Święcicki, Marek Świerczyński, Piotr Tyma.
Spotkanie poprowadził Grzegorz Gromadzki (Fundacja im. Stefana Batorego)
Oksana Syrojid (ur. 1976) – politolożka, prawniczka. Wiceprzewodnicząca Rady Najwyższej Ukrainy, członkini frakcji parlamentarnej partii Samopomoc. Pracowała m.in. w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, gdzie koordynowała badania funkcjonalności w ramach programu wsparcia ukraińskich reform strukturalnych oraz w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie – zajmowała się prawem administracyjnym, edukacją prawną, oraz prawami człowieka i obywatela. W latach 2012–2015 dyrektorka Ukraińskiej Fundacji Prawniczej.
W przededniu Szczytu Partnerstwa Wschodniego uczestniczyliśmy w stolicy Łotwy w konferencji zorganizowanej pod auspicjami łotewskiej prezydencji w Radzie UE przez Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego.
W konferencji wzięło udział ponad 100 osób reprezentujących organizacje społeczeństwa obywatelskiego z krajów UE i Partnerstwa Wschodniego. Jej celem było wypracowanie rekomendacji na temat przyszłości inicjatywy Partnerstwa Wschodniego, które zostały przekazane europejskim przywódcom uczestniczącym w Szczycie PW oraz konsultacje z politykami i przedstawicielami instytucji europejskich.
Podczas konferencji wzięliśmy udział w dyskusji panelowej poświęconej mobilności pomiędzy krajami Partnerstwa Wschodniego a Unią Europejską, oraz w pracach grupy roboczej, która tworzyła rekomendacje dotyczące mobilności i kwestii wizowych, w tym praktyki wydawania wiz, ułatwień wizowych i liberalizacji wizowej między UE a krajami PW. Zaproponowane przez nas rekomendacje znalazły odzwierciedlenie w dokumencie przyjętym przez uczestników konferencji, a następnie, w deklaracji końcowej Szczytu PW.
Zaprezentowaliśmy także raport Moldova’s success story, przygotowany we współpracy z Instytutem Polityki Światowej z Kijowa, w którym przedstawiliśmy ocenę funkcjonowania ruchu bezwizowego pomiędzy Mołdawią a UE w rok po jego wprowadzeniu. Raport w języku angielskim PDF 185 KB
W ramach wizyty studyjnej zorganizowanej na Litwie dla białoruskich dziennikarzy przez naszego partnera, litewsko-białoruską organizację Belarus Watch, przeprowadziliśmy wykład dotyczący polityki wizowej Unii Europejskiej i perspektyw wprowadzenia ułatwień w otrzymaniu wizy dla obywateli Białorusi, którzy z powodu braku stosownych porozumień Mińska i Brukseli, płacą za wizę najwięcej spośród wschodnich sąsiadów UE.
Podczas zorganizowanego w siedzibie Fundacji seminarium eksperckiego dyskutowaliśmy o możliwościach uruchomienia pieszych i pieszo-rowerowych przejść granicznych na istniejących przejściach drogowych na wschodniej granicy Polski , w szczególności na jej odcinku ukraińskim. Obecnie, na odcinku granicy stanowiącym zewnętrzną granicę Unii Europejskiej, funkcjonują trzy przejścia graniczne, które można przekraczać pieszo bądź rowerem: w Białowieży, Medyce i – od lipca 2015 – w Dołhobyczowie. Fundacja od dawna postuluje otwarcie większej liczby takich przejść, co przełoży się na wzrost atrakcyjności turystycznej regionów przygranicznych, budowę relacji międzyludzkich po obu stronach granicy oraz stworzy możliwość szybkiej odprawy granicznej.
