EN
FUNDACJA BATOREGOBATORY FOUNDATION
FUNDACJA BATOREGOBATORY FOUNDATION
PL
Dyskusja o migracjach i uchodźstwie, reakcji władz i społeczeństwa obywatelskiego na kryzysy migracyjne i humanitarne, wyzwaniach przed którymi stoi dziś Polska i Europa z przedstawicielami i przedstawicielkami organizacji społecznych, osób ze świata kultury, ekspertów i ekspertek.
Rozmowę poprzedziło ogłoszenie laureatek/laureatów trzeciej edycji Nagrody im. Olgi Kersten-Matwin, przyznawanej za działania na rzecz przebywających w Polsce osób z doświadczeniem uchodźstwa i przymusowej migracji, szczególnie dzieci i młodzieży. Nagrodę otrzymała Izabela Jaśkowiak z RSO Harangos i Darin Loka ze Stowarzyszenie Mova – język bez barier.
Fundusz im. Olgi Kersten-Matwin został utworzony przez rodzinę zmarłej 23 lipca 2020 roku Olgi Kersten-Matwin, psycholożki i psychoterapeutki, specjalizującej się w pomocy psychoterapeutycznej dla osób z doświadczeniem traumy i stresu pourazowego oraz we wsparciu dla osób pomagających uchodźcom i migrantom z rejonów konfliktu. Ze środków Funduszu – zgodnie z życzeniem darczyńcy – finansowana jest coroczna nagroda w wysokości 30 000 zł.

W dyskusji udział wzięli:

Więcej informacji o Nagrodzie im. Olgi Kersten-Matwin

Świat, jaki znamy, się kończy, lecz brakuje języka, by proces ten opisać i wyobrażać sobie to, co nas czeka w przyszłości. W rezultacie posługujemy się opisami, które straciły aktualność. Jedną z przyczyn jest pogłębiająca się polaryzacja polityczna, której skutki przenikają do innych sfer życia. Dzielą one środowiska. Jednak źródła tego kryzysu ukryte są głębiej.

Żyjemy w warunkach olbrzymiej nadpodaży treści. Ich selekcjonowanie i decydowanie, do kogo one dotrą, powierzyliśmy algorytmom mediów społecznościowych. To nie był udany eksperyment, a szykujemy się do następnego – większość docierających do nas opowieści, melodii i obrazów będzie produkowana przez nieludzką inteligencję. Tymczasem potrzebujemy wyobraźni, idei i propozycji opisu świata. Jakie zatem wyzwania niesie kryzys debaty intelektualnej?

W dyskusji wezmą udział osoby nominowane do przyznawanej przez Fundację Batorego Nagrody im. Marcina Króla za najlepszą książkę z dziedziny historii idei i badań nad przyszłością:

Prowadzenie: Edwin Bendyk, prezes Fundacji Batorego.

 

W raporcie pokazujemy jak szeroki jest wpływ statystyk demograficznych na dystrybucję środków, tworzenie strategii i planowanie inwestycji publicznych. Wyjaśniamy też dlaczego, według autorek i autorów raportu, obecny sposób pomiaru systemowo utrudnia monitorowanie kluczowych zmian zachodzących w społeczeństwie (zarówno w ujęciu krajowym jak lokalnym). Po prezentacji raportu odbędzie się dyskusja nad potrzebą i możliwymi kierunkami reformy pomiaru liczby ludności.

Seminarium poświęcone było przedyskutowaniu raportu z samorządowcami oraz przedstawicielami instytucji państwowych, ośrodków badawczych i organizacji społecznych.

Raport zaprezentował Marek Turlejski (kierownik projektu „Czy wiemy, ile nas jest?”, DataWise).

W spotkaniu udział wzięli: Anita Abramowska-Kmon (Szkoła Główna Handlowa), Piotr Arak (Polski Instytut Ekonomiczny), Karolina Banaszek (Rzecznik Prasowy Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego), Dominik Batorski (Uniwersytet Warszawski), Edwin Bendyk (prezes Fundacji Batorego), Agnieszka Chłoń-Domińczak (Komitet Nauk Demograficznych PAN), Andrzej Czajkowski (Stowarzyszenie Metropolia Warszawa), Janusz Dygaszewicz (Główny Urząd Statystyczny), Elżbieta Gołata (Komitet Nauk Demograficznych PAN, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu), Agata Górny (Ośrodek Badań nad Migracjami UW), Agnieszka Grabarczyk (koordynator zespołu ds. strategii i rozwoju miasta w Urzędzie Miasta Wrocław), Jacek Haman (Uniwersytet Warszawski), Paweł Kaczmarczyk (Ośrodek Badań nad Migracjami UW), Anna Karczmarczuk (prezes zarządu Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku i Opinii), Bartosz Klimas („Wspólnota”), Irena E. Kotowska (Komitet Nauk Demograficznych PAN), Piotr Kosiewski (forumIdei Fundacji Batorego), Paweł Kubicki (Szkoła Głowna Handlowa), Izabela Małysz (naczelnik Wydziału Strategii Rozwoju Miasta w Urzędzie Miasta st. Warszawa), Paweł Marczewski (forumIdei Fundacji Batorego), Radomir Matczak (Związek Miast Polskich, Uniwersytet SWPS), Anna Materska-Sosnowska (członkini Zarządu Fundacji Batorego, Uniwersytet Warszawski), Iwona Matuszczak-Szulc (dyrektorka Wydziału Rozwoju Miasta i Współpracy Międzynarodowej Urzędu Miasta Poznania), Łukasz Medeksza (zastępca dyrektora Departamentu Strategii i Rozwoju Miasta w Urzędzie Miejskim Wrocławia), Olaf Osica (dyrektor Biura Strategii i Analiz w Urzędzie Miasta st. Warszawa), Kamil Przyborowski (Urząd Miasta st. Warszawa), Kamil Rakocy (krconsulting), Dominik Rozkrut (Główny Urząd Statystyczny), Karolina Rykała (Urząd Miasta st. Warszawa), Justyna Salamońska (Akademia Leona Koźmińskiego), Monika Stanny (Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa), Paweł Strzelecki (Szkoła Głowna Handlowa), Dorota Szałtys (dyrektor Departamentu Badań Demograficznych Głównego Urzędu Statystycznego), Sylwester Szczepaniak (Unia Metropolii Polskich), Magdalena Twardowska (Biuro Strategii i Analiz w Urzędzie m.st. Warszawy), Dominik Wach (Ośrodek Badań nad Migracjami UW), Maria Wasiak (Urząd Miasta St. Warszawy), Piotr Wierzchosławski (zastępca dyrektora Wydziału Strategii, Planowania i Monitorowania Inwestycji w Urzędzie Miasta Kraków), Marcin Wojdat (Unia Metropolii Polskich).

Prowadzenie: Mikołaj Cześnik (członek Zarządu Fundacji Batorego, Uniwersytet SWPS).

Projekt ten nie jest legislacyjnie dopracowany i wymaga modyfikacji – zarówno merytorycznych, jak i legislacyjnych. Na pytanie „wreszcie?” nie można zatem udzielić odpowiedzi jednoznacznie pozytywnej. Można jednak stwierdzić, że wreszcie jest projekt, nad którym można i trzeba popracować, lecz który, nie przewidując stanów quasi-nadzwyczajnych i starając się znaleźć oparcie w zasadzie pomocniczości, odpowiada podstawowym standardom aksjologii konstytucyjnej – pisze w analizie dla forumIdei prof. Hubert Izdebski.

Zapraszamy Państwa do lektury najnowszej publikacji Fundacji Batorego „Demokracja codzienna”. Katarzyna Sztop-Rutkowska analizuje w niej dziewięć historii działań społecznych uczestników akcji Masz Głos Fundacji Batorego, które pokazują praktyki polskiej demokracji na jej najbardziej podstawowym, lokalnym poziomie. Te kilka historii to oczywiście kropla w morzu działań lokalnych, jednak można w nich zobaczyć lokalną demokrację, jej problemy i atuty. Historie zostały wybrane tak, aby odzwierciedlić doświadczenia wielu społeczności, które działały w akcji Masz Głos przez ostatnie osiemnaście lat. Na ich przykładzie autorka szuka odpowiedzi na pytanie, czy wysokie zaufanie społeczne do władz lokalnych (71%), które pokazują badania sondażowe (CBOS, kwiecień 2024), to miara oddająca prawdę o społecznościach samorządowych w Polsce.

W „Demokracji codziennej” opisana jest m.in. historia walki w obronie drzew w Pszczynie, opowieść o klubie sportowym w Gdańsku, który prowadzi jedyne w Polsce zajęcia boksu dla osób ze środowisk zagrożonych wykluczeniem, czy droga aktywisty – Roberta Waraksy – do roli burmistrza Olsztynka. Autorka przystawia lupę do  różnych społeczności – wiejskich, miejskich, wielkomiejskich, do młodzieży, seniorów, grup kobiet. I choć każda opowieść jest inna, Katarzyna Sztop-Rutkowska wyławia z nich wszystkich wspólne mianowniki, kształtujące jakość demokracji lokalnej w Polsce. Są to m.in.: dialog obywatelski, funkcjonowanie miejsc trzecich, zaufanie społeczne, edukacja młodych ludzi, silni i niezależni liderzy i liderki.

Publikacja jest zbiorem opisów i opowieści, które mogą się przydać Państwu, np.:

The abuse of power in Poland, including corruption, is a complex, systemic phenomenon that escapes narrow definitions or criminal code regulations. Since coming to power in 2015, the ruling party has steadily laid the foundation for grand corruption, understood as a monopoly on power, arbitrary decisions, lack of transparency and accountability, and particularism (including political clientelism), with the particularistic redistribution of public goods (such as posts or funds) aimed at satisfying the party base’s interests.

Experts and researchers studying the quality of public life are aware that this is a growing problem and that it results from the conscious policy of Law and Justice (PiS in Polish) party, which ruled Poland until the 2023 elections. It involved the steady lowering of the standards of the rule of law; above all, abandoning the principles of the separation of powers and the rule of checks and balances. The executive – or more precisely, its party base – became dominant. Parliament was steadily weakened; in particular, when it comes to providing a check on the executive and, especially in the parliament dominated by PiS, a place for public debate and exchanging views on state policy. Since 2015, we were observing a constant attack on the third branch of government in Poland: the judiciary. The ruling party increased pressure on judges, seeking to limit their autonomy and independence, and striving to subordinate the judiciary to its priorities. The prosecutor’s office, a key state body in the fight against corruption and abuse of power, was almost completely subordinated to the authorities. Restoring the model of prosecutor’s office in which a politically-appointed minister is also prosecutor general, and expanding his powers in a way that enables him to freely interfere in any rank-and-file prosecutor’s work, created a structure in which the people with political control over the prosecutor’s office and law enforcement agencies can remain unpunished. Decisions on whether or not prosecutors investigate suspected crimes involving politicians and officials from the ruling party – and whether or not these cases were even considered in court, where they can finally be clarified – were political. Citizens and watchdogs tasked with keeping the authorities in check are deprived of basic tools, such as guarantees concerning access to public information. People who have the courage to speak out about abuse in the workplace – in other words, whistleblowers – are still not protected by law. The authorities are in no hurry to improve their situation, which could be accomplished by implementing EU regulations. All this adds up to a crisis of the rule of law, broadly understood. In these circumstances, it is difficult to speak of the state’s resilience to abuse of power and corruption.

This analysis seeks to highlight the complexity of contemporary corruption and how difficult it is to counteract abuse by the people in power. Our aim is to stimulate public debate and, in doing so, raise awareness of just how dangerous abuse and corruption are.

 

 

Po lekturze raportu „Narzędzia partycypacji lokalnej w Polsce w 2023 roku” autorstwa Anny Dąbrowskiej nasuwa się wniosek, że należy przemyśleć kształt instytucjonalny narzędzi partycypacji w Polsce, przy czym trzeba podejść do zagadnienia całościowo i uwzględnić wymienione w raporcie instrumenty, a także wszystkie instrumenty istniejące w Polsce, takie jak referendum lokalne, rady konsultacyjne (rady rodziców w szkołach, rady rynku pracy, rady seniorów), panele obywatelskie, jednostki pomocnicze w miastach i gminach. Najważniejszymi kwestiami, na które twórcy systemu lokalnych narzędzi powinni zwrócić uwagę, są długofalowe cele ich wprowadzania oraz wizje lokalnych społeczności do osiągnięcia dzięki tym instrumentom. Przybliżeniu tych właśnie kwestii poświęcony jest komentarz.

Kapituła Funduszu wybierze trzy stypendystki spośród zgłoszeń. Każda jednorazowo otrzyma 4 900 zł, które będzie mogła przeznaczyć na działalność w swojej społeczności lub inwestycję w rozwój zawodowy i osobisty, który pomoże jej tę działalność rozwinąć.

Więcej informacji i regulamin dostępny jest na stronie Funduszu.
28 sierpnia o godz. 19:00 zapraszamy osoby zainteresowane na spotkanie informacyjne on-line.

Fundusz, utworzony z darowizny Magdy Mierzewskiej-Krzyżanowskiej, promuje wartości, jakie przyświecały działalności społeczno-politycznej Jej Rodziców: Olgi Krzyżanowskiej – posłanki, senatorki, marszałkini Sejmu, wieloletniej członkini Rady Fundacji Batorego oraz Jerzego Krzyżanowskiego – naukowca i samorządowca, radnego miasta Gdańsk.

Wielu komentatorów_ek i uczestników_czek polskiej sceny intelektualnej zwraca uwagę na stan debaty publicznej narzekając, że brakuje w niej nowych idei, które byłyby podstawą dla interpretacji rzeczywistości, wizji ładu politycznego i społecznego, krytyki kultury, scenariuszy przyszłości, odpowiedzi na zjawiska kryzysowe, jak katastrofa klimatyczna, przełom demograficzny czy wyzwania nowych technologii.

Czy rzeczywiście brakuje nowych, atrakcyjnych propozycji intelektualnych? A jeśli tak, to co jest źródłem kryzysu? Brak podaży? Czy coraz większa trudność z „przebiciem” się do debaty? Ograniczenie debaty do mniejszych „baniek”? Polaryzacja polityczna i rosnąca temperatura konfliktu? A może brak odpowiednich platform poważnej dyskusji i wymiany poglądów?

Niezależnie od odpowiedzi, wierzymy, że najważniejszym medium do wprowadzania w obieg nowych idei pozostaje książka. Dlatego zaprosiliśmy pisma i portale kształtujące polską debatę publiczną do tego, by wspólnie dokonać bilansu idei za 2022 rok. Porozmawiajmy o tym, jakie książki były w minionym roku dla różnych środowisk intelektualnym wydarzeniem, skłaniały do namysłu, refleksji, a może nawet do rewizji poglądów. Dlaczego miały takie znaczenie? Czy któreś spośród książek ważnych zostały przeoczone? Chcemy rozmawiać przede wszystkim o polskich autorach, ale też zapytać o ważne przekłady. Każdą z zaproszonych redakcji poprosiliśmy o przedstawienie własnej listy trzech książek polskich autorów oraz trzech przekładów wydanych w minionym roku.

„Bilans idei 2022” to również nieformalny początek poszukiwań książki-laureatki tegorocznej edycji Nagrody im. Marcina Króla. Nagrodę Fundacja Batorego ustanowiła w zeszłym roku, by wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości i do tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości.

W tym roku zaprosiliśmy również publiczność do zgłaszania ważnych polskich książek opublikowanych w 2022 roku. Listę publikujemy poniżej. Tytuły spełniające kryteria przekazaliśmy osobom nominującym do Nagrody jako inspirację.

Udział w debacie „Książki znaczące. Bilans idei 2022” wzięli: Magdalena M. Baran (Liberté!), Joanna B. Bednarek (Czas Kultury), Sebastian Duda (Więź), Ignacy Dudkiewicz (Magazyn Kontakt), Michał Jędrzejek (miesięcznik Znak), Tomasz Kasprowicz (Res Publica Nowa), Zofia Król (Dwutygodnik), Roman Kurkiewicz (Le Monde diplomatique – edycja polska), Konstanty Pilawa (Pressje), Katarzyna Przyborska (Krytyka Polityczna), Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin (Kultura Liberalna), Bogna Świątkowska (Notes Na 6 Tygodni/Bęc Zmiana), Jan Tokarski (Przegląd Polityczny).

Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)

Każdą z zaproszonych redakcji poprosiliśmy o przedstawienie własnej listy trzech książek polskich autorów oraz trzech przekładów wydanych w minionym roku, które miały dla nich szczególne znaczenie.

Dwutygodnik (Warszawa)

 

Czas Kultury (Poznań)

 

 

Kontakt (Warszawa)

  

Krytyka Polityczna (Warszawa)

 

 

Kultura Liberalna (Warszawa)

 

 

Le monde diplomatique (Warszawa)

 

 

Liberté (Łódź)

 

NN6T (Warszawa)

 

 

Pressje (Kraków)

 

 

Przegląd Polityczny (Gdańsk)

 

 

Res Publica Nowa (Warszawa)

 

Więź (Warszawa)

 

 

Znak (Kraków)

 

Zgłoszenia publiczności

KSIĄŻKI POLSKIE

PRZEKŁADY