Zapis wideo pierwszej sesji

 

Anna Materska-Sosnowska (wystąpienie)

Sesja II – Państwowa Komisja Wyborcza i Krajowe Biuro Wyborcze

Wprowadzenie do dyskusji: Dawid Sześciło

Zapis wideo drugiej sesji

 

Dawid Sześciło (wystąpienie)

Prowadzenie debaty i podsumowanie: Joanna Załuska

 

Ostatnie wybory samorządowe ujawniły nie tylko szereg problemów związanych z ich organizacją, jak i – co istotniejsze – podważyły wśród części obywateli zaufanie do wyborów i instytucji je przeprowadzających. Pojawiły się pytania dotyczące zarówno informowania o procedurach wyborczych, przegotowania i przebiegu głosowania, jak również liczenia głosów. Zgłaszane zastrzeżenia są na tyle zasadnicze, że konieczne jest zaproponowanie głębokich zmian, które uczynią proces wyborczy bardziej wiarygodnym i sprawnym.

Relacja z debaty [PDF 548 KB]

Marek Borowski (ur. 1946) – polityk. W PRL członek Związku Młodzieży Socjalistycznej i PZPR, z której został usunięty po protestach w 1968 roku. W latach 1991–2005 i 2007–2011 poseł na Sejm. Założyciel Socjaldemokracji RP, następnie w SLD i Socjaldemokracji Polskiej. W latach 1993–1994 minister finansów w rządzie Waldemara Pawlaka. Między 2001 a 2004 marszałek Sejmu. Od 2011 roku niezależny senator.

Piotr Ciompa (ur. 1966) – działacz społeczny, menedżer. W PRL członek Niezależnego Zrzeszenia Studentów, które reprezentował w ramach podstolika ds. edukacji narodowej w obradach Okrągłego Stołu. Były wiceprezes Polskiej Agencji Prasowej i spółki Instal Lublin. W latach 2002–2006 radny m.st. Warszawy. Od 2007 roku związany z łódzkim Instytutem Spraw Obywatelskich.

Mikołaj Cześnik (ur. 1975) – socjolog, politolog. Profesor Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, gdzie zajmuje się badaniem zachowań wyborczych. Od 2000 roku członek zespołu badawczego Polskiego Generalnego Studium Wyborczego.

Ludwik Dorn (ur. 1954) – polityk, socjolog i publicysta. Działacz Komitetu Obrony Robotników, a następnie „Solidarności”. Współzałożyciel i od 1992 roku wiceprezes Porozumienia Centrum. Współzałożyciel i w latach 2001–2007 wiceprezes Prawa i Sprawiedliwości, w 2010 roku członek Polski Plus. W latach 2011–2014 członek Solidarnej Polski. Od 1997 roku poseł na Sejm. W latach 2005–2007 wicepremier oraz minister spraw wewnętrznych i administracji. W 2007 roku marszałek Sejmu.

Anna Frydrych – politolog z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zajmuje się przede wszystkim kwestiami związanymi z zachowaniami w czasie wyborów i procedurą wyborczą, również z perspektywy prawnej.

Mirosława Grabowska (ur. 1949) – socjolog, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Dyrektor Centrum Badania Opinii Społecznej. Autorka m.in. książki Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku (2004).

Jacek Haman – socjolog, politolog. Adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania obejmują formalną teorię polityki, metodologię badań społecznych i teorię wyboru społecznego.

Grażyna Kopińska (ur. 1948) – slawistka, działaczka społeczna. Od 1992 roku związana z sektorem pozarządowym. Początkowo w Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, następnie konsultantka Fundacji Forda na kraje Europy Środkowej. Od 2000 roku w programie „Odpowiedzialne Państwo” (wcześniej „Przeciw Korupcji”) Fundacji im. Stefana Batorego.

Piotr Krygiel – analityk i kierownik projektów w Instytucie Sobieskiego. Wcześniej związany m.in. z Fundacją Szkoła Liderów i Fundacją im. Stefana Batorego. Absolwent nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

Anna Materska-Sosnowska – politolog, dr. Adiunkt w Zakładzie Systemów Politycznych Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładowca Podyplomowego Studium Zagadnień Legislacyjnych Wydziału Prawa i Administracji UW. Zajmuje się prawem konstytucyjnym, systemami partyjnymi oraz polską sceną polityczną.

Bartłomiej Michalak (ur. 1980) – politolog, autor i współautor kilkudziesięciu publikacji naukowych na tematy związane z systemami wyborczymi, prawem wyborczym, partiami i systemami politycznymi. Adiunkt na Wydziale Politologii i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Członek zespołu badawczego Centrum Studiów Wyborczych.

Witold Monkiewicz (ur. 1951) – dyrektor programowy Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej. Aktywny uczestnik procesu tworzenia Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych. W 2002 roku członek grupy kontaktowej organizacji pozarządowych przy ministrze pracy i polityki społecznej do spraw projektu ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Agnieszka Rothert – politolog, profesor nadzwyczajny w Instytucie Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka wielu publikacji naukowych, wydała m.in Cybernetyczny porządek polityczny (2005). Jej zainteresowania badawcze obejmują przede wszystkim sieci polityczne oraz rządzenie wielopoziomowe i transnarodowe.

Andrzej Rychard (ur. 1951) – socjolog, prof. dr hab. Dyrektor Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. W latach 1995–2006 wykładowca w Central European University. Członek Polskiego Towarzystwa Socjologicznego i Komitetu Socjologii PAN. Autor i współautor licznych publikacji naukowych na tematy związane z socjologią, polityką oraz ekonomią.

Róża Rzeplińska – działaczka społeczna, prezeska Stowarzyszenia 61 prowadzącego serwis MamPrawoWiedziec.pl, współtwórczyni Pracowni Duży Pokój. Etnografka, autorka scenariuszy audioprzewodników.

Adam Sawicki – lead researcher w Global Integrity, międzynarodowej organizacji walczącej z korupcją. W latach 2004–2012 pracował w programie „Przeciw Korupcji” Fundacji im. Stefana Batorego, a następnie w programie demokracji i społeczeństwa obywatelskiego Instytutu Spraw Publicznych. Specjalizuje się w tematyce finansowania partii politycznych i kampanii wyborczych. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego.

Ewa Siedlecka (ur. 1958) – dziennikarka „Gazety Wyborczej”. Pisze m.in. o prawie i prawach człowieka. Absolwentka Szkoły Praw Człowieka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Laureatka Nagrody im. Dariusza Fikusa.

Alexander Shlyk – konsultant ds. wyborów w OBWE. Pochodzi z Białorusi, wcześniej pracował m.in w Banku Światowym. Studiował ekonomię na Białoruskim Uniwersytecie Państwowym, nauki polityczne na Central European University oraz międzynarodowy rozwój i zarządzanie na Uniwersytecie w Lund.

Paulina Sobiesiak-Penszko – socjolog, absolwentka Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie obecnie się doktoryzuje. Kierowniczka i analityczka projektów dotyczących problematyki społeczeństwa obywatelskiego, przeciwdziałania marginalizacji społecznej i rozwoju lokalnego w Instytucie Spraw Publicznych.

Wiesław Staśkiewicz (ur. 1951) – socjolog, doktor nauk prawnych. Pracownik Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, wicedyrektor Biblioteki Sejmowej. W latach 1992–2006 dyrektor Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu.

Dawid Sześciło – doktor nauk prawnych, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Autor i współautor ponad stu publikacji z zakresu prawa publicznego, zarządzania publicznego oraz praw człowieka. Ekspert prawny organizacji pozarządowych, w tym Fundacji im. Stefana Batorego, Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka oraz Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Rafał Szymczak – współwłaściciel i członek zarządu firmy PR Profile. Współzałożyciel, wiceprezes (2001–2002) i prezes (2004–2005) Związku Firm Public Relations. Pracował także m.in. jako rzecznik prasowy oraz doradca ministra pracy i polityki socjalnej (1992–1994).

Filip Zagórski – adiunkt na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki Politechniki Wrocławskiej. Zajmuje się problemem głosowania przez Internet, stworzył służący do tego program „Remotegrity”.

Joanna Załuska – dyrektorka programu „Masz Głos, Masz Wybór” w Fundacji im. Stefana Batorego, koordynowała jego 11 edycji. Między 2001 a 2007 ekspertka programu RITA Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. W latach 1989–1990 pracowniczka Komisji Samorządu Terytorialnego w Komitecie Obywatelskim przy Lechu Wałęsie. Absolwentka Instytutu Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

Rafał Matyja (wystąpienie)

Po wyborach pojawiły się informacje o ich wynikach (i przebiegu) oraz liczne interpretacje sytuacji, która powstanie po zakończeniu procesu wyborczego (oczywiście czeka nas jeszcze druga tura wyborów, która zdecyduje o tym, kto będzie rządził w wielu miastach). Chcemy zaproponować rozmowę o wyborach z nieco innej perspektywy. 

Relacja z debaty [PDF 510 KB]

Mirosław Czech (ur. 1962) – publicysta, komentator polityczny „Gazety Wyborczej”, członek Zarządu Fundacji Batorego. Członek władz Związku Ukraińców w Polsce. W latach 1993-2001 poseł na Sejm RP. Działacz Unii Demokratycznej, a następnie Unii Wolności, gdzie pełnił m.in. funkcję sekretarza generalnego.

Jarosław Flis (ur. 1967) – socjolog, dr. Wykładowca na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Komentator polityczny. Współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym”. Publikował w „Dzienniku. Polska. Europa. Świat”, „Gazecie Wyborczej”, „Polska. The Times” i „Rzeczpospolitej”. Wydał: Obywatel, biznes, władza. Powiązania międzysektorowe w Małopolsce (1999), Samorządowe public relations (2007).

Maciej Gdula (ur. 1977) – socjolog, publicysta. Pracownik Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Członek „Krytyki Politycznej”. Publikował m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Krytyce Politycznej”, „Kulturze i Społeczeństwie”, „Rzeczpospolitej”. Wydał Trzy dyskursy miłosne (2009), Style życia i porządek klasowy w Polsce (red. z Przemysławem Sadurą, 2012), Oprogramowanie rzeczywistości społecznej (red. z Lechem M. Nijakowskim, 2014).

Anna Materska-Sosnowska – politolog, dr. Adiunkt w Zakładzie Systemów Politycznych Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładowca Podyplomowego Studium Zagadnień Legislacyjnych Wydziału Prawa i Administracji UW. Sekretarz naukowy olimpiady wiedzy o Polsce i świecie współczesnym. Zajmuje się prawem konstytucyjnym, systemami partyjnymi oraz polską sceną polityczną. Wydała m.in.: Socjaldemokracja Rzeczypospolitej Polskiej – dostosowanie syndykatu władzy do zasad demokracji parlamentarnej (2006), Polskie wybory 1991-2011 (red. z Tomaszem Słomką, 2011), Konstytucja, wybory, partie (red. z Krzysztofem Urbaniakiem, 2013).

Rafał Matyja (ur. 1967) – politolog i publicysta, dr. Wykładowca w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Współzałożyciel Forum Prawicy Demokratycznej, a następnie Koalicji Republikańskiej, Partii Konserwatywnej i Koalicji Konserwatywnej. W latach 1992–1993 jako sekretarz Biura Programowego Rządu w Urzędzie Rady Ministrów odpowiadał m.in. za pisanie przemówień premier Hanny Suchockiej. W 1993 roku sekretarz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. W latach 1997–2001 współpracował z Michałem Kuleszą – pełnomocnikiem rządu Jerzego Buzka ds. reformy administracji publicznej. Od 2000 roku pracownik, a w latach 2003-2007 prodziekan Wydziału Studiów Politycznych WSB-NLU. W latach 1997-2000 redaktor naczelny „Kwartalnika Konserwatywnego”. Publikował m.in. w „Dzienniku. Polska. Europa. Świat”, „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Życiu Warszawy”. Wydał m.in.: Równi równiejsi (z Kazimierzem Michałem Ujazdowskim, 1993), Państwowość PRL w polskiej refleksji politycznej lat 1956-1980 (2007), Konserwatyzm po komunizmie (2009), Państwo czyli kłopot (2009), Rywalizacja polityczna w Polsce (2013), Polska elita polityczna 2013 (2014).

Spotkanie poprowadził Aleksandr Smolar (prezes Fundacji Batorego).

W ostatnim czasie zaostrzył się spór wokół relacji państwo – Kościół katolicki (zapłodnienie pozaorganiczne, związki partnerskie, Golgota Picnic, warszawska Tęcza). Ma on wymiar aksjologiczny, prawny – w tym konstytucyjny – polityczny, oraz kulturowy. Nie jest on nowy. Nie mniej głośne były spory o miejsce Kościoła w nowej Polsce w pierwszych latach III RP, o jego wpływ na politykę i funkcjonowanie państwa, o powrót religii do szkół, aborcję, o oddawanie Kościołowi własności bez ogólnych uregulowań dotyczących reprywatyzacji, o przywileje medialne, wreszcie o konkordat. Ogólnie powiedzieć można, że była to faza wymazywania dziedzictwa PRL. W obecnej fazie konfliktów widać, jak się zdaje, że mamy do czynienia z reakcją Kościoła na procesy sekularyzacyjne i modernizacyjne w polskim społeczeństwie. W każdym razie, na pewno warto podjąć dyskusję nad ogólnymi i specyficznymi przyczynami nowej fali konfliktów i rzeczywistym zagrożeniem dla świeckości państwa. Przede wszystkim zaś spojrzeć na ten spór szerzej: jako na przejaw walki o granice suwerenności wspólnoty demokratycznej, granice pluralizmu, prawa Kościoła do narzucania swojej wizji moralności prywatnej. Jeszcze jeden istotny wymiar koniecznej refleksji dotyczy relacji demokracji i wartości, na jakich się opiera. Czy państwo może być neutralne aksjologicznie? Czy liberalna demokracja jest rzeczywiście neutralna? Gdzie można szukać wartości wspierających zarazem demokrację i integralność wspólnoty? Jakie jest tu miejsce religii i dominującego u nas Kościoła katolickiego?

Bogdan Szlachta (ur. 1959) – historyk myśli politycznej, prof. dr hab., kierownik Katedry Filozofii Polityki w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ. Wykładowca Akademii Ignatianum w Krakowie. Redaktor naczelny kwartalnika „Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ”. Od 2008 roku dziekan Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ. Członek Ośrodka Myśli Politycznej. Wydał m.in. Konserwatyzm. Z dziejów tradycji myślenia o polityce (Warszawa 1998), Z dziejów polskiego konserwatyzmu (2000), Wokół katolickiej myśli politycznej (Kraków 2007), Szkice o konserwatyzmie (2008), Faktyczność. Normatywność. Wielokulturowość (Kraków 2012).

Magdalena Środa (ur. 1957) – teoretyczka etyki, filozofka, publicystka, prof. dr hab. Wykładowczyni w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Członkini Polskiej Akademii Nauk. W latach 2004-2005 pełnomocniczka rządu ds. równego statusu kobiet i mężczyzn. Członkini rady programowej Kongresu Kobiet. Stała felietonistka „Gazety Wyborczej”. Wydała m.in. Indywidualizm i jego krytycy. Współczesne spory między liberałami, komunitarianami i feministkami na temat podmiotu, wspólnoty i płci (2003), Kobiety i władza (2009), Etyka dla myślących (2011), Ta straszna Środa? Z Magdaleną Środą rozmawia Aleksandra Pawlicka (2011), Kobiety i władza (2012),

ks. Alfred Wierzbicki (ur. 1957) – filozof, dr hab., poeta. Profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Od 1998 roku zastępca dyrektora Instytutu Jana Pawła II KUL, a od 2006 roku dyrektor Instytutu. Redaktor naczelny kwartalnika „Ethos”. Prorektor Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Lublinie. Dyrektor Studium Formacji Kapłańskiej Archidiecezji Lubelskiej. Wikariusz biskupi do spraw kultury. Od 2006 roku członek Komitetu Dialogu z Judaizmem Konferencji Episkopatu Polski. W latach 2004-2007 dyrektor Archidiecezjalnego Muzeum Sztuki Religijnej w Lublinie. Autor filmów dokumentalnych o tematyce religijnej i kulturalnej. Wydał m.in. The Ethics of Struggle for Liberation. Towards a Personalistic Interpretation of the Principle of non-violence (1992), Polska Jana Pawła II (2011), Filozofia a totalitaryzm. Augusta Del Nocego interpretacja kryzysu moderny (2005).

Omówienie debaty [PDF 187 KB]
Relacja wideo ze spotkania

Krzysztof Czabański (ur. października 1948) – polityk, dziennikarz i publicysta, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego. Poseł na Sejm RP. W latach 1967-1981 reporter m.in. „Sztandarze Młodych”, „Literaturze” i „Kulturze”. W 1981 roku redaktor „Tygodnika Solidarność”. Po wprowadzeniu stanu wojennego pisał w prasie podziemnej. Od 1989 roku zastępca redaktora naczelnego „Tygodnika Solidarność”, następnie redaktor naczelny „Expressu Wieczornego”. W 1992 prezes Polskiej Agencji Prasowej. W latach 1999-2000 prezes Polskiej Agencji Informacyjnej. Od 2006 do 2009 prezes Polskiego Radia.

Jarosław Gugała (ur. 1959) – dziennikarz i dyplomata, prezenter głównego wydania „Wydarzeń” w telewizji Polsat. Pełnił także funkcję dyrektora I programu Telewizji Polskiej oraz dyrektora Telewizyjnej Agencji Informacyjnej. W latach 1999-2003 ambasador RP w Urugwaju.

Dyskusja z udziałem Pawła Lisickiego (redaktor naczelny „Do Rzeczy”), Dominiki Kozłowskiej (redaktor naczelna „Znaku”), Zbigniewa Nosowskiego (redaktor naczelny „Więzi”) oraz Stanisława Obirka (Ośrodek Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego).

Spotkanie prowadził Aleksander Smolar (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).

Omówienie debaty [PDF 520 KB]

Debata odbywała się w ramach cyklu spotkań Dziedziniec Dialogu. 

Obecnie – po wyborach prezydenckich i przed parlamentarnymi – przeżywamy czas gorących sporów co do charakteru naszej demokracji i jej zasad. Są wysuwane rozmaite postulaty, łącznie z projektami istotnych modyfikacji konstytucji. Najbardziej żarliwe spory dotyczą, jak się wydaje, miejsca i roli w Kościoła katolickiego.

Polska, jeżeli spojrzymy na miejsce Kościoła katolickiego, w Europie jest krajem wyjątkowym. Kościół ma swoje stanowisko w takich sprawach, jak konwencja antyprzemocowa, związki partnerskie, zapłodnienie in vitro, ustawa o uzgodnieniu płci i – co oczywiste – publicznie je głosi i trudno czynić z tego zarzut.

Natomiast innym, bardziej zasadniczym problemem jest spór wokół rozdziału Kościoła od państwa. Trwa konflikt wokół tego, w jaki sposób Kościół jest obecny w życiu publicznym. Jedni mówią o polityzacji Kościoła i klerykalizacji państwa. Inni uznają zaś ten rodzaj obecności Kościoła za coś oczywistego i pożądanego.

Spór ten przebiega w samym katolicyzmie. Świadczy o tym chociażby drastycznie różny stosunek większości przedstawicieli Kościoła instytucjonalnego do byłego i obecnego prezydenta: Bronisława Komorowskiego i Andrzeja Dudy, a tym samym do dwóch typów chrześcijańskiego zaangażowania w politykę, jaki oni reprezentują.

Dominika Kozłowska, Mateusz Burzyk, Przeciw polityce chrześcijańskiej