Trybunał Konstytucyjny zajął się dzisiaj oceną, czy ujawnianie informacji o majątku osób powiązanych rodzinnie z wybranymi urzędnikami jest zgodne z Konstytucją (Kp 2/19). Spór jest na pewno ciekawy, a kwestionowane rozwiązania dyskusyjne, ale ważne by nie umknęły nam prawdziwe problemy z polskim systemem oświadczeń majątkowych. Nie odpowiada na nie ani kwestionowana przez Prezydenta ustawa, ani jego wniosek skierowany do Trybunału Julii Przyłębskiej.
Sytuacja na granicy polsko-białoruskiej od tygodni budzi emocje społeczne i nie tylko w Polsce przyciąga uwagę opinii publicznej. Docierające z pogranicza informacje mają szczątkowy charakter, bo parlament na wniosek rządu wprowadził we wrześniu stan wyjątkowy na obszarze przyległym do granicy. Jednym z obostrzeń wynikającym z przepisów o stanie nadzwyczajnym jest zakaz przebywania na terenie jego obowiązywania osób niezamieszkałych, w tym także przedstawicieli mediów. W rezultacie dochodzi do paradoksalnej sytuacji, kiedy dziennikarze realizując swą misję korzystają z dostępu do granicy umożliwianego – w ograniczonym zakresie – przez stronę białoruską.
Zdecydowanie łatwiej prowadzić instytucję, której organizatorem jest miasto, które nie ingeruje w program. W sytuacji nasilającej się presji ze strony władzy państwowej to samorządy i prowadzone przez nie instytucje mogą stać się ostoją wolności.
W kryzysie migracyjnym najwięcej mówi się o granicy wschodniej, jej obronie i umocnieniu. Ale dla przyszłości Polski nie mniej istotna będzie także inna granica, której przesuwanie się jest już widocznym skutkiem trwającego od trzech miesięcy napięcia. Chodzi o granicę etyczną oddzielającą obszar tego, co społecznie akceptowalne i uważane za przyzwoite, od sfery, która obejmuje działania w powszechnym mniemaniu godne potępienia i niegodziwe. Miejsce, w którym ta niewidoczna granica przebiega, wyznacza wartość fundamentalną dla współżycia społecznego. Stanowi ono kompas, bez którego skazani bylibyśmy na niebezpieczny dryf. Wiele wskazuje na to, że kryzys migracyjny staje się silnym katalizatorem takiego dryfu.
Do pytań o brak symbolicznych aktów pamięci i żałoby trzeba dopisać pytanie o deficyt odpowiedzialności i rozliczalności publicznej tych, którzy podejmowali (a częściej nie podejmowali) decyzji o strategii i taktyce walki z pandemią.
