Wydarzenia

Utopia jako gatunek literacki i jako sposób myślenia nieprzypadkowo powstała i zdobyła popularność w renesansie. Wśród historyków idei panuje zgoda, że od Thomasa More’a przez Antona Francesco Doniego, Francesco Patrizi’ego i Ludovico Zuccolo po Tommaso Campanellę, w twórczości tej wyraz znajdowały przeżycie dezorientacji i świadomość chaosu, w którym pogrążała się Europa wraz z reformacją, odkryciami geograficznymi, powstawaniem państw narodowych, centralizacją władzy. Utopie były próbą odpowiedzi na kryzys związany z początkami nowoczesności. Nieprzypadkowo też szanująca się renesansowa utopia – prócz wyspiarskiego ulokowania, które izoluje od zła i bezrozumności otaczającego świata – była niemal zawsze miastem. Urbanizacja ludzkiego świata jest bowiem znakiem czasów nowoczesnych, a racjonalnie zaprojektowane miasto spełnia warunki dzieła sztuki łącząc rozum z pięknem.

Po pięciuset latach od publikacji książeczki More’a, antropogeniczne zmiany klimatu konfrontują człowieka z kryzysem, który zapowiada koniec nowoczesności. Podobnie jak wtedy, istotna części odpowiedzi, której potrzebujemy wiąże się z urbanistycznymi projektami zazielenienia miast, w których według prognoz ONZ w 2050 roku ma mieszkać 68% ludzi na Ziemi. Współczesna kultura zamiast utopii oferuje jednak wielość apokaliptycznych dystopii, a jako że współczesnych miast nie da się zbudować od zera, całościowe wizje idealnego zielonego miasta wydają się mało przydatne.

Czy jednak lepsza przyszłość jest w ogóle możliwa bez utopii i ambitnych projektów? Czy w dzisiejszej Polsce można by wybudować Gdynię lub Nową Hutę? Na ile te miasta, w których już żyjemy są miejscami, w których można próbować zrealizować wizje zielonej modernizacji? A przede wszystkim, skąd te wizje czerpać?

Zapraszamy do obejrzenia zapisu trzeciej z cyklu debat z autorami książek nominowanych do finału Nagrody im. Marcina Króla za rok 2022. Punktem odniesienia do dyskusji były książki Joanny Erbel Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze (Wysoki Zamek) oraz Grzegorza Piątka Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939 (Wydawnictwo W.A.B.).

W dyskusji udział wezmą:

• Joanna Erbel (autorka książki-finalistki Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze, Wysoki Zamek)
• Łukasz Galusek (Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie)
• Rafał Matyja (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, laureat Nagrody im. Marcina Króla 2022)
• Grzegorz Piątek (autor książki-finalistki Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939, Wydawnictwo W.A.B.)
• Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).

Celem ustanowionej i przyznanej po raz pierwszy w ubiegłym roku przez Fundację Batorego Nagrody im. Marcina Króla jest wspieranie rozwoju debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji oraz wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami.

Na początku marca Kapituła Nagrody wybrała pięć książek-finalistek drugiej edycji konkursu. Zwycięski tytuł ogłoszony zostanie 25 maja. Przed ogłoszeniem książki-laureatki tegorocznej Nagrody Fundacja Batorego organizuje publiczne debaty z autorami książek nominowanych do Nagrody oraz innymi ważnymi uczestniczkami i uczestnikami polskiej debaty intelektualnej.

Więcej informacji o Nagrodzie oraz lista nominowanych w tegorocznej edycji książek znajduje się tutaj.