Publikacja „Miasta i nasza nowoczesność” to laudacja wygłoszona przez Agatę Bielik-Robson podczas wręczenia Nagrody im. Marcina Króla za najlepszą książkę roku 2021, przyznanej Rafałowi Matyi za jego pracę „Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością” (wyd. Karakter).
Laudacja prezentuje uzasadnienie decyzji jury, wskazując, że nagrodzona książka wpisuje się idealnie w ideę nagrody – łącząc refleksję nad historią idei z diagnozą współczesnej kondycji cywilizacyjnej Polski. Jurorzy docenili w niej odejście od schematycznego myślenia o Polsce jako kraju „skazanego” na peryferyjność. Zamiast tego Matyja proponuje realistyczną, a zarazem konstruktywną analizę „modernizacji peryferyjnej”, której centrum stanowią średnie miasta i klasa średnia.
Historia Polski, której uczymy w szkołach bywa mitotwórczą interpretacją. Zdarza się przecież – szczególnie, gdy urodziliśmy się w Wałczu lub Cieszynie – że wybitnie scentralizowana historia, którą znajdujemy w podręcznikach dzieje się gdzieś daleko od miejsca, które odczuwamy jako swoją ojczyznę.
Fryderyk Nietzsche w słynnym eseju „O pożytkach i szkodliwości historii dla życia” przestrzegał: Istnieje stopień bezsenności, przeżuwania, zmysłu historycznego, na którym to, co żyje, ponosi szkodę i w końcu ginie, czy to człowiek, czy naród, czy kultura. Jednak zachwalana przez Nietzschego „moc zapominania” (czy jak nazywa to Stanisław Soyka „cud niepamięci”) w niewielkim stopniu dana jest człowiekowi, szczególnie w polskim „Traumalandzie”, gdzie wyparte tragedie przodków powracają w postaci narodowej nadwrażliwości, nieufności, narcyzmu.
Jak w kraju takim, jak Polska uwolnić się od opowiadania historii, która skutkuje bezradnością i nadwrażliwością? Czy możliwa jest taka opowieść, która buduje poczucie wspólnoty i sprawczości, nie pomijając przy tym trudnych i bolesnych momentów? Czy mitotwórcza funkcja historii musi iść w parze z manipulacją i zniekształceniem, czy też istnieje sposób na stworzenie inspirujących narracji bez zacierania prawdy o przeszłości? Jakie mechanizmy psychologiczne i społeczne sprawiają, że pewne narracje historyczne zyskują dominującą pozycję? Jaką rolę w kształtowaniu naszej tożsamości odgrywają lokalne i regionalne historie, często pomijane w podręcznikach?
W dyskusji udział wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).
Celem ustanowionej w 2022 przez Fundację Batorego Nagrody im. Marcina Króla jest wspieranie rozwoju debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji oraz wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami.
Przed ogłoszeniem książki-laureatki tegorocznej Nagrody Fundacja Batorego organizuje publiczne debaty z autorami książek nominowanych do Nagrody oraz innymi ważnymi uczestniczkami i uczestnikami polskiej debaty intelektualnej.
Więcej informacji o Nagrodzie im. Marcina Króla.
_____________________________________________________
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, pisarz, publicysta tygodnika „Polityka”. Zajmuje się tematyką cywilizacyjną oraz relacjami między nauką i techniką a polityką, gospodarką, kulturą, życiem społecznym. Współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością w Collegium Civitas. Członek European Council on Foreign Relations. Wydał m.in. Miłość, wojna, rewolucja. Szkice na czas kryzysu (2009), Bunt sieci (2012), W Polsce, czyli wszędzie. Rzecz o upadku i przyszłości świata (2020). Prowadzi blog „Antymatrix”.
Michał Bilewicz – dr hab., psycholog społeczny i polityczny, profesor na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie kieruje Centrum Badań na Uprzedzeniami. Zajmuje się psychologicznymi mechanizmami pojednania, pamięci zbiorowej, traumy i uprzedzeń. Laureat Nagrody im. Nevitta Sanforda przyznawanej przez Międzynarodowe Towarzystwo Psychologii Politycznej (ISPP).
Karolina Ćwiek-Rogalska – dr hab., kulturoznawczyni, antropolożka i bohemistka. Pracuje w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Laureatka Nagrody Naukowej „Polityki” oraz Narodowego Centrum Nauki. Stypendystka Fundacji na rzecz Nauki Polskiej i Programu Fulbrighta. Wraz z zespołem śledzi powstawanie nowych kultur na terenach postprzesiedleniowych w Polsce, Czechach i Słowacji. Ziemie to podsumowanie kilkunastu lat jej badań nad pamięcią Ziem Odzyskanych.
Łukasz Galusek – architekt oraz doktor nauk humanistycznych w dziedzinie historii, dyrektor programowy Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie, w lipcu 2025 obejmie stanowisko dyrektora Muzeum Śląskiego. Jest także członkiem Kolegium Prezydenta RP ds. Polityki Międzynarodowej, członek Rady Programowej Forum Polsko-Czeskiego przy Ministrze Spraw Zagranicznych oraz Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Zajmuje się dyplomacją publiczną, a także kulturą, sztuką i architekturą Europy Środkowej, w szczególności relacjami między przestrzenią, pamięcią i tożsamością.
Jak mówić o trudnych, ale cudzych doświadczeniach? Jak mówić o rzeczywistości, która nie jest naszą, ale jednak silnie na nas oddziałuje? Jak znaleźć język, by opisać odmienne sposoby postrzegania świata czy inne rzeczywistości, których sami nie znamy? Jak pisać o wojnie w Ukrainie? Jak przy tym nie popaść w banał, uproszczenie czy zawłaszczenie cudzych odczuć? Wojna za naszą wschodnią granicą stawia przed nami fundamentalne pytania o granice empatii, możliwości zrozumienia cudzego losu i o odpowiedzialność za słowa. Obserwując tragedię Ukrainy z perspektywy Polski, stajemy przed wyzwaniem znalezienia języka, który nie upraszcza, nie zawłaszcza i nie trywializuje doświadczenia ofiar. Nie chodzi tu jednak przecież tylko o empatię, ale o możliwość porozumienia i komunikacji, które pozwoliłby nam dostrzec w walce Ukraińców naszą sprawę, wspierać ją i czerpać z niej lekcję.
Tomasz Szerszeń w swojej książce mierzy się bezpośrednio z problemem patrzenia od ponad trzech lat na wojnę w Ukrainie z Polski, czyli z perspektywy na tyle dalekiej od frontu, by nasza codzienność trwała bez większych zmian, ale też na tyle bliskiej, by tę codzienność przenikało poczucie zagrożenia. Z kolei Eliza Kącka w swojej książce odpowiedziała na potrzebę nowego języka do myślenia i rozmowy o doświadczeniu rodziców dzieci w spektrum. Z pisarską maestrią autorka Wczoraj byłaś zła na zielono podejmuje ogólniejszy problem relacji z innością – innością cudzą, innością własną, lękiem przed i tęsknotą za kontaktem z inną osobą. A tym samym również kwestie relacji władzy i przemocy, budowania wspólnoty, komunikacji i jej granic, a także języka i tego, jak słowa łączą się ze światem. Na przecięciu tych dwóch perspektyw rozmawialiśmy o tym, jak język (obrazu, sztuki, literatury…) może stać się narzędziem budowania solidarności i wsparcia, a kiedy staje się barierą, zamykającą nas w kokonie własnych interpretacji.
W dyskusji udział wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).
Celem ustanowionej w 2022 przez Fundację Batorego Nagrody im. Marcina Króla jest wspieranie rozwoju debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji oraz wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami.
Przed ogłoszeniem książki-laureatki tegorocznej Nagrody Fundacja Batorego organizuje publiczne debaty z autorami książek nominowanych do Nagrody oraz innymi ważnymi uczestniczkami i uczestnikami polskiej debaty intelektualnej.
Więcej informacji o Nagrodzie im. Marcina Króla.
_____________________________________________________
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz pisarz, publicysta tygodnika „Polityka”. Zajmuje się tematyką cywilizacyjną oraz relacjami między nauką i techniką a polityką, gospodarką, kulturą, życiem społecznym. Współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością w Collegium Civitas. Członek European Council on Foreign Relations. Wydał m.in. Miłość, wojna, rewolucja. Szkice na czas kryzysu (2009), Bunt sieci (2012), W Polsce, czyli wszędzie. Rzecz o upadku i przyszłości świata (2020). Prowadzi blog „Antymatrix”.
Eliza Kącka – dr, pisarka, literaturoznawczyni, krytyczka. Pracuje na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka książek prozatorskich: Elizje (2017), po drugiej stronie siebie (2019), Strefa zgniotu (2022), książki eseistycznej Idiomy. Eseje (2023) oraz książek akademickich: Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida (2012), Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda (2017). Sporządziła kilka wyborów poezji (nie tylko najnowszej). Felietonistka i współpracowniczka „Tygodnika Powszechnego”. Jest członkinią Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza oraz kapituły Nagrody Literackiej Gdynia (od 2019).
Jakub Skrzywanek – reżyser, autor scenariuszy teatralnych, twórca instalacji performatywnych, od 1 września 2024 roku pełni funkcję zastępcy dyrektorki do spraw artystycznych w Narodowym Starym Teatrze im. H. Modrzejewskiej w Krakowie. Absolwent Wydziału Reżyserii Dramatu AST w Krakowie, Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim oraz kursu DOKPRO w Mistrzowskiej Szkole Wajdy. W okresie od stycznia 2022 roku do końca sierpnia 2024 roku był zastępcą dyrektora do spraw artystycznych w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Jest laureatem wielu z najważniejszych nagród teatralnych, a także Paszportu Polityki w dziedzinie teatr (2023).
Tomasz Szerszeń – eseista, antropolog kultury, fotograf. Autor książek Być gościem w katastrofie (2024); Wszystkie wojny świata (2021); Architektura przetrwania (2017); Podróżnicy bez mapy i paszportu (2015); redaktor antologii Oświecenie, czyli tu i teraz (2021). Od czerwca 2024 redaktor naczelny kwartalnika „Konteksty”, adiunkt w Instytucie Sztuki PAN, gdzie prowadzi Pracownię Antropologii Kultury i Sztuk Audiowizualnych. Autor projektów fotograficznych, współautor projektów teatralnych, kurator wystaw (m.in. Czym jest Oświecenie? w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie). Za książkę Wszystkie wojny świata otrzymał Nagrodę Literacką Znaczenia i Nagrodę Główną Academia 2022, a także nominację do Nagrody Literackiej Gdynia.
Paulina Małochleb – dr, krytyczka, badaczka literatury i wykładowczyni. Laureatka Nagrody Prezesa Rady Ministrów, stypendystka NCK „Młoda Polska”. Autorka książki „Przepisywanie historii” oraz bloga ksiazkinaostro.pl. W Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie kieruje Ośrodkiem Komunikacji. Publikuje w „Przekroju”, „Polityce” i Krytyce Politycznej. Wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Autorzy Nierówności po polsku opierając się na twardych danych pokazują, że w ciągu jednego pokolenia Polska przestała być jednym z najbardziej egalitarnych krajów w Europie, a stała się jednym z państw o największych nierównościach ekonomicznych: dochodowych, majątkowych i szans. Przy okazji rewidują popularną narrację o naszej najnowszej historii, bo – jak się okazuje – ten wielki wzrost nierówności nie jest wcale rezultatem samej transformacji ustrojowej, ale w większym stopniu dwóch dekad po 2000 roku, a dokładniej: wielu do dziś nienaprawionych wad polskiej polityki społeczno-ekonomicznej. Wśród ekonomistów podejście do problemu podziału bogactwa uległo w tym czasie zasadniczej zmianie. Po globalnym kryzysie finansowym 2008 roku pozostało niewielu naukowców, którzy nadal twierdzą, że „wzrost unosi wszystkie łodzie”, popularna natomiast stała się teza, że wysokie i szybko rosnące nierówności są zabójcze dla samego wzrostu. Czy podobna zmiana dokonała się jednak w poglądach i nastawieniach polskiego społeczeństwa?
Czy Polki i Polacy mają świadomość tego, że tworzą jedno z najmniej egalitarnych społeczeństw w Unii Europejskiej? Czy odczuwamy na przykład fakt, że między rokiem 1989 a 2015 dochód dla górnego 1% społeczeństwa wzrósł o 458%, podczas gdy dochody biedniejszej połowy tylko o 31%? Na ile i w jaki sposób doświadczamy na co dzień nie tyle samego stanu własnego portfela, ale właśnie dzielących nas różnic majątkowych? W jaki sposób o tych doświadczeniach opowiadamy sobie i innym? Na język, którym opisujemy nierówności ekonomiczne, a także na to, czy mamy ich świadomość, duży wpływ ma dyskurs polityczny. Pewną formą wyrazu społecznego postrzegania nierówności były gorące dyskusje o 500+, dostępności żłobków czy – całkiem niedawno – o składce zdrowotnej albo bezpłatnej wyższej edukacji. Jak takie polityczne debaty z ostatnich lat wpłynęły na nieakademickie myślenie o podziałach ekonomicznych w Polsce? To pytania ważne, bo w demokracji wprowadzenie nawet najrozsądniejszych polityk publicznych zwiększających równość szans, dochodów i majątku wymaga społecznego poparcia.
W dyskusji udział wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).
Celem ustanowionej w 2022 przez Fundację Batorego Nagrody im. Marcina Króla jest wspieranie rozwoju debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji oraz wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami.
Przed ogłoszeniem książki-laureatki tegorocznej Nagrody Fundacja Batorego organizuje publiczne debaty z autorami książek nominowanych do Nagrody oraz innymi ważnymi uczestniczkami i uczestnikami polskiej debaty intelektualnej.
Więcej informacji o Nagrodzie im. Marcina Króla.
_____________________________________________________
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz pisarz, publicysta tygodnika „Polityka”. Zajmuje się tematyką cywilizacyjną oraz relacjami między nauką i techniką a polityką, gospodarką, kulturą, życiem społecznym. Współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością w Collegium Civitas. Członek European Council on Foreign Relations. Wydał m.in. Miłość, wojna, rewolucja. Szkice na czas kryzysu (2009), Bunt sieci (2012), W Polsce, czyli wszędzie. Rzecz o upadku i przyszłości świata (2020). Prowadzi blog „Antymatrix”.
Magdalena Nowicka-Franczak – dr, socjolożka, pracuje w Zakładzie Badań Komunikacji Społecznej na Uniwersytecie Łódzkim. Ukończyła także studia dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim. Stypendystka Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Autorka monografii Niechciana debata. Spór o książki Jana Tomasza Grossa (2017). Stała współpracowniczka „Tygodnika Powszechnego”, publikuje także w magazynie „Pismo” oraz „Dwutygodniku”.
Jakub Sawulski – dr, adiunkt w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie. Specjalizuje się w finansach publicznych oraz polityce podatkowej i społecznej państwa. Posiada wieloletnie doświadczenie w tworzeniu oraz opisywaniu polityk publicznych – pracował między innymi na kierowniczych stanowiskach w administracji publicznej (Ministerstwo Finansów, Polski Instytut Ekonomiczny), a także w sektorze prywatnym (Deloitte Polska) oraz organizacjach pozarządowych (Fundacja Instrat, Instytut Badań Strukturalnych). Prócz wielu artykułów i książek naukowych opublikował Nierówności po polsku. Dlaczego trzeba się nimi zająć, jeśli chcemy dobrej przyszłości nad Wisłą (2024, współautorstwo z Michałem Brzezińskim i Pawłem Bukowskim) oraz Pokolenie ’89. Młodzi o polskiej transformacji (2019).
Wojciech Woźniak – dr hab., prodziekan Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego ds. rozwoju badań, socjolog z tytułem doktora i habilitacją uzyskanymi na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ. Zajmuje się badawczo fińskim modelem społeczno-gospodarczym, politykami publicznymi w Finlandii, relacjami między sportem a polityką, nierównościami społecznymi oraz dyskursem publicznym. Autor pięciu książek oraz ponad 70 recenzowanych prac naukowych. W 2022 wydał w Wydawnictwie UŁ: Państwo, które działa. O fińskich politykach publicznych. W 2024 r. w wydawnictwie Routledge ukazała się książka pod jego współredakcją Football, Fandom and Collective Memory. Global Perspectives. Jest członkiem Polskiego i Fińskiego Towarzystwa Socjologicznego: Westermarck Society. Prowadził wykłady na uczelniach w Niemczech, Finlandii, Estonii, Francji i Czechach.
To kolejna edycja Indeksu, ale pierwsza oceniająca czasy rządów koalicji 15 października. Co mówi ona o stanie relacji rząd-samorząd – zadaniach, finansach, sile głosu samorządowców w procesie legislacyjnym, w relacjach z wojewodami? Czy samorządowcy odzyskali uprawnienia odebrane im za poprzedniej władzy i czy mają więcej autonomii?
Wartość Indeksu samorządności za rok 2024 to 52,55 (w skali 0–100). W poprzedniej edycji, obejmującej rok 2023, zarazem ostatni, kiedy rządziła Zjednoczona Prawica, wartość Indeksu osiągnęła 47,79. Jest więc niewielka poprawa i z umiarkowaną ostrożnością można stwierdzić, że recentralizacyjny proces prowadzony przez poprzedni rząd został zatrzymany. „Ale czy odwrócony?” – pyta we wprowadzającej części Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego.
Autorzy Indeksu odpowiedzi szukają w trzech obszarach aktywności samorządu terytorialnego:
Szczegółowa analiza pokazuje, że siła ustrojowa i autonomia zadaniowa samorządu pozostały bez zmian. Autonomia finansowa miast na prawach powiatu nawet lekko się pogorszyła. Poprawa ogólnej wartości Indeksu wynika głównie z poważniejszego traktowania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w procesie legislacyjnym (komponent „siła polityczna”).
Indeks samorządności 2024 opracowała zespół badaczek i badaczy: dr hab. Agnieszka Kopańska, dr hab. Marta Lackowska, dr Radomir Matczak, dr Justyna Przedańska i dr hab. Dawid Sześciło.
—Далі українською —
Seminarium poświęcone wnioskom płynącym z ukraińskiego doświadczenia dla budowania odporności społeczeństwa polskiego.
Naszymi gośćmi były ukraińskie działaczki organizacji społecznych i ekspertki:
Do rozmowy zaprosiliśmy także ekspertów i ekspertki z zakresu bezpieczeństwa, przedstawicieli i przedstawicielki samorządu terytorialnego oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego.
Wojna ujawnia rzeczywistą odporność państw i ich społeczeństw. Struktura, którą tworzy społeczeństwo ukraińskie wraz z instytucjami publicznymi, władzami samorządowymi oraz armią okazała się na tyle odporna, by stawić czoła agresji ze strony przeciwnika nominalnie wielokroć silniejszego. Jednym z filarów odporności Ukrainy jest podmiotowe społeczeństwo obywatelskie, które nie tylko podczas rewolucyjnych zrywów, ale także na co dzień angażuje się w sprawy wagi publicznej.
Skupiliśmy się na wnioskach płynących z ukraińskiego doświadczenia dla budowania odporności społeczeństwa polskiego, szczególnie w aspekcie działań samorządu i władz centralnych wobec obywateli i organizacji społecznych. Rozmawialiśmy o budowaniu odporności społeczeństwa obywatelskiego oraz optymalnych sposobach włączenia obywateli w system obrony i zarządzania kryzysowego. Dyskusja była kontynuacją zorganizowanego przez Fundację w sierpniu ubiegłego roku seminarium poświęconego ustawie o ochronie ludności i obronie cywilnej.
Udział w seminarium wzięli:
Kamil Basaj (Fundacja INFO OPS Polska), Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Anna Czajkowska (Ukraińska Akcja Klubu Inteligencji Katolickiej), Anna Dąbrowska (prezeska Homo Faber), Agnieszka Deja (laureatka Nagrody „Portrety Siostrzeństwa” 2024), Robert Drogoś (Stowarzyszenie Tratwa), Roch Dunin-Wąsowicz (University College London), Karina Górska-Rożej (Akademia Sztuki Wojennej), Grzegorz Gruca (Polska Akcja Humanitarna), Weronika Grzebalska (Instytut Studiów Politycznych PAN), Małgorzata Kopka-Piątek (Instytut Spraw Publicznych), Aneta Kowalewska (Związek Gmin Wiejskich), Krzysztof Lis (Domowy Survival), Sławomir Łazarek (Rządowe Centrum Bezpieczeństwa), Dariusz Marczyński (dyrektor Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA), Dominik Mikołajczyk (redaktor naczelny InfoSecurity24.pl), Monika Miłkowska (Fundacja To Proste), Maria Piechowska (Polski Instytut Spraw Międzynarodowych), Krystian Połomski (Fundacja Wspomagania Wsi), Jerzy Jan Salamucha (Liga Obrony Kraju), Paweł Sielczak (Fundacja Stocznia), Mirosław Skórka (prezes Związku Ukraińców Polskich), Katarzyna Sienkiewicz-Małyjurek (Politechnika Śląska), Piotr Stec (Departament Społeczeństwa Obywatelskiego KPRM), Marcin Wojdat (Unia Metropolii Polskich), Maciej Zaniewicz (Forum Energii).
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacji Batorego)
—
Запрошуємо долучитися до онлайн-семінару, присвяченого тому, як український досвід може допомогти зміцнити стійкість польського суспільства у складні часи.
Серед запрошених гостей — відомі українські громадські діячки та експертки:
До дискусії також приєднаються польські фахівці та фахівчині з питань безпеки, представники місцевої влади та організацій громадянського суспільства.
Російська агресія чітко показала, що справжня стійкість держави полягає не лише в армії, а й у здатності суспільства самоорганізовуватись, взаємодіяти з інституціями та швидко реагувати на виклики. Українська модель взаємодії між громадянським суспільством, місцевою владою, державними установами та військовими довела свою ефективність навіть у надзвичайно складних умовах.
Семінар буде присвячений обговоренню того, які саме елементи українського досвіду можуть бути корисними для Польщі — особливо в контексті побудови системи громадської стійкості, ефективної співпраці між громадянами, органами місцевого самоврядування та державною владою, а також участі суспільства у сфері оборони й кризового реагування.
Участь у семінарі підтвердили:
Каміль Басай (Фундація INFO OPS Polska), Едвін Бендик (президент Фундації Стефана Баторія), Анна Чайковська (Українська ініціатива Клубу католицької інтелігенції), Анна Домбровська (президентка організації Homo Faber), Агнєшка Дея (лауреатка премії «Portrety Siostrzeństwa» 2024 року), Роберт Дрогош (Асоціація Tratwa), Рох Дунін-Вонсович (Університетський коледж Лондона), Каріна Гурська-Ружей (Академія воєнного мистецтва), Гжегож Груца (Польська гуманітарна акція), Вероніка Гжебальска (Інститут політичних досліджень ПАН), Малгожата Копка-Пьонтек (Інститут суспільних справ), Анета Ковалевська (Асоціація сільських гмін), Кшиштоф Ліс (Domowy Survival), Славомір Лазарек (Урядовий центр безпеки), Даріуш Марчинський (директор Департаменту захисту населення та кризового управління МВСіА), Домінік Міколайчик (головний редактор InfoSecurity24.pl), Моніка Мілковська (Фундація To Proste), Марія Пєховська (Польський інститут міжнародних справ), Кристіан Поломський (Фундація підтримки села), Єжи Ян Саламуха (Ліга оборони країни), Павел Сєльчак (Фундація Stocznia), Мірослав Скурка (голова Союзу польських українців), Катаржина Сєнкевич-Малиюрек (Сілезька політехніка), Марцін Войдат (Унія польських метрополій), Мацєй Занєвіч (Форум енергетики).
Модератор: Кшиштоф Іздебскі (Фундація Баторія)
Обговорення транслюватиметься синхронно. Трансляція польською мовою буде доступна на профілі Фундації Баторія у Facebook, українською – на нашому YouTube-каналі.
Запрошуємо до перегляду!
Poszukujemy zewnętrznego realizatora dwudniowego forum o odporności społecznej w ramach Programu Równych Praw.
Szukamy polskiej organizacji społecznej, która posiada:
Program forum powinien obejmować następujące tematy:
Założenia forum o odporności społecznej:
W wycenie wydarzenia powinny być ujęte wszystkie koszty związane z organizacją wydarzenia, w tym: zwroty kosztów podróży osób uczestniczących, koszty noclegu (maksymalnie 2 noce) i wyżywienia osób uczestniczących, a także koszty związane z zapewnieniem dostępności wydarzenia oraz relacji foto/video;
Z wybranym realizatorem zostanie zawarta umowa o świadczenie usług.
Kryterium wyboru oferty będzie stanowił najlepszy stosunek jakości do ceny.
W ofercie prosimy o przedstawienie:
Prosimy o przesłanie oferty do 28 sierpnia 2025 r. na adres mailowy: [email protected]
Informacja o wynikach naboru zostanie przekazana mailowo wszystkim organizacjom, które przesłały ofertę do 8 września 2025 r.
Podczas Igrzysk Wolności, organizowanych w dniach 18-20 października w Łodzi byliśmy gospodarzami trzech sesji, z których dwie można zobaczyć w aplikacji Igrzysk Wolności, a jedną na naszym profilu na Facebooku.
Samorząd i organizacje społeczne – współpraca w obliczu zagrożeń dla bezpieczeństwa i demokracji. Okrągły stół
19.10 (sobota), godz. 16:45 – 18:15
Pandemia COVID-19, pełnoskalowa wojna w Ukrainie i napływ uchodźców pokazały, że środowiskami, które niosą wsparcie w najbardziej efektywny sposób są instytucje samorządowe i organizacje społecznej. Nie mogą to być jedynie działania incydentalne. Potrzebny jest system, który przygotuje te podmioty na podejmowanie działań w sytuacjach kryzysowych, zinstytucjonalizuje ich współpracę, a jednocześnie będzie wzmacniał demokrację lokalną. Co musi się zmienić w relacjach organizacji społecznych – samorząd? Co to znaczy partnerstwo w nowych czasach, w których kryzysy mogą zdarzać się częściej, a nawet możemy liczyć się z tym, że konflikt zbrojny może zbliżyć się do naszych miejscowości i domów? Jak powinniśmy się na to przygotować? Jakie mamy rekomendacje dla innych samorządów i organizacji?
W rozmowie udział wzięli:
Moderacja:
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
Odporność – ukraińska lekcja dla Europy. Panel dyskusyjny
20.10 (niedziela), godz. 10.00 – 11.00
Istotnym źródłem odporności Ukrainy wydaje się być silne społeczeństwo obywatelskie, mające w dodatku doświadczenie życia w konflikcie zbrojnym już od 2014 roku. Wiele wskazuje natomiast na to, że ukraińskie władze i instytucje były początkowo gorzej przygotowane, do ostatniej chwili nie dowierzając, że Putin rozpocznie pełnoskalową wojnę. Obecna sytuacja w Europie wydaje się być odwrotna – społeczeństwa UE nadal nie wierzą, że wojna jest możliwa, podczas gdy rządy i instytucje UE uznają to zagrożenie za realne, a starając się do niego przygotować borykają się z oporem wyborców. Ukraiński opór i ewentualne zwycięstwo nie byłby też możliwe bez skutecznego budowania sojuszy. Tu również wydaje się leżeć ważna lekcja dla Europy, która ma przecież trudności zarówno we współpracy transatlantyckiej, jak i w budowaniu relacji z tzw. średnimi mocarstwami Globalnego Południa. Jak wykorzystać ukraińskie doświadczenia do tworzenia unijnego modelu odporności i zdolności do reagowania na sytuacje kryzysowe?
Prelegenci:
Moderacja:
 fot. Mikołaj Zacharow |
 fot. Mikołaj Zacharow |
 fot. Mikołaj Zacharow |
 fot. Mikołaj Zacharow |
 fot. Mikołaj Zacharow |
 fot. Mikołaj Zacharow |
 fot. Mikołaj Zacharow |
 fot. Mikołaj Zacharow |
 fot. Mikołaj Zacharow |
Integracja Ukrainy z UE a Polska. Panel dyskusyjny
20.10 (niedziela), godz. 15.30 – 16.30
Jaką rolę może odegrać Polska w procesie akcesji Ukrainy do UE – w jego całości, ale także w bliskiej perspektywie polskiej prezydencji w Radzie UE w I połowie 2025? Czy próba uczynienia z Polski głównego adwokata sprawy ukraińskiej w UE jest na pewno dobrym pomysłem w świetle nieuchronnych konfliktów interesów między naszymi krajami na tle integracji ukraińskiej gospodarki ze wspólnym rynkiem unijnym? Z drugiej strony, jaki inny kraj, jeśli nie Polska mógłby wziąć na siebie tę rolę? Które interesy gospodarcze Polski i Ukrainy są naprawdę rozbieżne, a które zostały tylko tak przedstawione w wyniku manipulacji i rozpowszechniania niesprawdzonych informacji? Na ile polityka wewnętrzna krajów UE ma i może mieć wpływ na proces integracji Ukrainy oraz na stosunki polsko-ukraińskie? Ukraińcy są słusznie przekonani, że odbudowa i integracja Ukrainy z UE będzie procesem wielostronnym, zmieniającym rzeczywistość, w którym chodzić będzie nie tyle o rekonstrukcję państwa, co o jego odnowę. Czy państwa Unii Europejskiej, które same szukają pomysłów na własną modernizację wobec wyzwań przyszłości są rzeczywiście gotowe, by zaangażować się w ten proces na partnerskich zasadach?
Prelegenci:
Moderacja:
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Daniel Kiermut |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Zuza Balcerzak |
 fot. Mikołaj Zacharow |
