Polska Archives - Strona 5 z 31 - Fundacja im. Stefana Batorego

W świecie wielowymiarowych kryzysów i kurczących się zasobów samorząd nie może dłużej mieć jedynie funkcji instytucjonalnej i inwestycyjnej. Konieczność zaprojektowania na nowo jego roli wynika również z tego, że pod presją obecnego rządu kompetencje i możliwości finansowe lokalnych władz ulegają systematycznemu ograniczaniu. Samorządom odbierane są kolejne prerogatywy. W tym nowym świecie samorządowcy przestają odgrywać rolę głównego lokalnego inwestora i „skarbonki”. Gdzie szukać zasobów i szans na dalszy rozwój?

Kryzys uchodźczy pokazał wielki potencjał, który kryje się we współpracy aktywnych obywatelek i obywateli z lokalnymi władzami. Co zrobić, aby ten potencjał wykorzystywać na co dzień? Jak dostrzec ukryty potencjał intelektualny, finansowy, organizacyjny we wspólnocie lokalnej? Jak budować relacje partnerskie – już nie z pozycji dysponenta pieniędzy i strony zlecającej zadania? Jak zaufać mieszkańcom, organizacjom, lokalnym przedsiębiorcom i instytucjom, samorządowcom? Jak budować solidarność (ekonomiczną, klimatyczną, pokoleniową) na poziomie wspólnot lokalnych? Co w obecnych realiach będzie czynnikiem aktywizującym, a co demobilizującym na poziomie lokalnym?

Zapraszamy na seminarium „Aktywne wspólnoty – w poszukiwaniu nowych możliwości rozwoju” na kongresie „Solidarni w rozwoju – Aktywni dla rozwoju ”.

13 września, o godzinie 14:00 spotkamy się w Bibliotece Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.

W dyskusji udział wezmą m.in. uczestniczki i uczestnicy akcji Masz Głos oraz Pracowni Samorządowej Fundacji Batorego. Swój udział potwierdzili:
– Piotr Choroś (dyrektor Biura Partycypacji Społecznej UM Lublin),
– Anna Dąbrowska (Stowarzyszenie Homo Faber),
– Anna Golędzinowska (radna miasta Gdańsk),
– Dariusz Morawiec (z-ca burmistrza Kluczborka),
– Anita Pala (Stowarzyszenie Pszczyna Miasto Zielone),
– Magdalena Pieczyńska (radna miasta Gryfin),
– Robert Waraksa (burmistrz miasta Olsztynek),
– Joanna Wons-Kleta (wójt gminy Pawonków),
– Krzysztof Wostal (Fundacja Transgresja).
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacja Batorego)

Link do transmisji online udostępnimy przed seminarium.

Do zobaczenia w Gdańsku lub online!

W tym roku przypada 35.lecie samorządu terytorialnego i w związku z tym zespół badaczek i badaczy: dr hab. Agnieszka Kopańska, dr hab. Marta Lackowska, dr Radomir Matczak, dr Justyna Przedańska i dr hab. Dawid Sześciło – autorzy Indeksu samorządności 2024 przygotowali okolicznościowych dodatek. To 35 tez pokazujących, co trzeba zmienić, aby samorząd lokalny mógł się rozwijać i skutecznie realizować zadania publiczne, a także wykorzystać cały potencjał drzemiący w samorządowych wspólnotach. Wszystkie propozycje pokazują kluczowe wyzwania stojące dziś przed państwem.

To kolejna edycja Indeksu, ale pierwsza oceniająca czasy rządów koalicji 15 października. Co mówi ona o stanie relacji rząd-samorząd – zadaniach, finansach, sile głosu samorządowców w procesie legislacyjnym, w relacjach z wojewodami? Czy samorządowcy odzyskali uprawnienia odebrane im za poprzedniej władzy i czy mają więcej autonomii?

Wartość Indeksu samorządności za rok 2024 to 52,55 (w skali 0–100). W poprzedniej edycji, obejmującej rok 2023, zarazem ostatni, kiedy rządziła Zjednoczona Prawica, wartość Indeksu osiągnęła 47,79. Jest więc niewielka poprawa i z umiarkowaną ostrożnością można stwierdzić, że recentralizacyjny proces prowadzony przez poprzedni rząd został zatrzymany. „Ale czy odwrócony?” – pyta we wprowadzającej części Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego.

Autorzy Indeksu odpowiedzi szukają w trzech obszarach aktywności samorządu terytorialnego:

Szczegółowa analiza pokazuje, że siła ustrojowa i autonomia zadaniowa samorządu pozostały bez zmian. Autonomia finansowa miast na prawach powiatu nawet lekko się pogorszyła. Poprawa ogólnej wartości Indeksu wynika głównie z poważniejszego traktowania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego w procesie legislacyjnym (komponent „siła polityczna”).

Indeks samorządności 2024 opracowała zespół badaczek i badaczy: dr hab. Agnieszka Kopańska, dr hab. Marta Lackowska, dr Radomir Matczak, dr Justyna Przedańska i dr hab. Dawid Sześciło.

Jak wyniki wyborów wpłyną na polską politykę w najbliższych miesiącach? Czy będziemy mieli do czynienia z pogłębiającą polaryzacją czy też z łagodzeniem podziałów? Co na podstawie wyników wyborów europejskich można powiedzieć o wyborach jesiennych do Sejmu i Senatu?

– dr hab. Jarosław Flis (Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego),
– dr Agnieszka Kwiatkowska (Centrum Studiów nad Demokracją, Uniwersytet SWPS),
– prof dr hab. Andrzej Rychard (dyrektor Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk),
– Aleksander Smolar (prezes Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego).

Spotkanie poprowadziła dr Anna Materska-Sosnowska (Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, członkini Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego).

Do jakiej Europy chcieliśmy wrócić po 1989 roku? Do Europy rozumianej jako wyzwolenie czy jako forma zakorzenienia? Gdzie znaleźliśmy się w trzy dekady po tym powrocie? Na Zachodzie? Na Wschodzie? Na Południu rozumianym jako wierność tradycji rzymskiej? A może na Północy wiernej zasadom wolnego rynku i ograniczonego państwa?

Cele Polski w polityce europejskiej często idą wbrew głównemu nurtowi Unii. Polska strategia w niektórych sferach wydaje się „przestarzała”, nie uwzględnia bowiem nowych realiów globalnych oraz wewnątrzunijnych. Czy i co Polska powinna zmienić w swojej strategii w ramach UE? W których obszarach być może powinniśmy się dostosować się do większości w UE? W których kwestiach zachować odrębność? W jakiej Europie chcemy być? W jakiej Europie mamy szanse być?

Piotr Buras – dyrektor Warszawskiego Biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznej (ECFR) i non-resident fellow w Insytucie Nauk o Człowieku (IWM) w Wiedniu. Jest dziennikarzem, autorem i ekspertem do spraw polityki Europejskiej i Niemiec. W latach 2008-2012 korespondent Gazety Wyborczej w Berlinie. Wcześniej pracował w Centrum Stosunków Międzynarodowych w Warszawie, Instytucie Germanistyki na University of Birmingham i na Uniwersytecie Wrocławskim. Był visiting fellow w Stiftung Wissenschaft und Politik w Berlinie.

Małgorzata Kowalska – filozofka i romanistka, prof. Kierownik Katedry Filozofii i Etyki na Uniwersytecie w Białymstoku. Tłumaczka filozoficznej literatury francuskiej. Członkini Zespołu „Krytyki Politycznej”. Za książkę Dialektyka poza dialektyką. Od Battaille’a do Derridy była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2001 oraz otrzymała Nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego I stopnia.

Olaf Osica – politolog, ekspert spraw międzynarodowych, dr. Przewodniczący rady Ośrodka Studiów Wschodnich oraz dyrektor projektu „Rynki zagraniczne” Polskiego Towarzystwa Wspierania Przedsiębiorczości. W latach 2005-2011 ekspert Centrum Europejskiego Natolin oraz wykładowca w Instytucie Europejskim Collegium Civitas. Od 2011 do 2016 dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich.

Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz – socjolog i politolog, dr. Dyrektorka forumIdei Fundacji Batorego. Zajmuje się polityką europejską i wschodnią Polski. W latach 1999-2012 zastępczyni dyrektora Ośrodka Studiów Wschodnich w Warszawie. Od 2012 do 2014 wiceminister spraw zagranicznych, a 2014-2016 ambasador RP w Federacji Rosyjskiej.

Sebastian Płóciennik – ekonomista i prawnik, kierownik programu ds. Trójkąta Weimarskiego w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych, profesor ekonomii w ABiF Vistula w Warszawie. W latach 2004-2009 pracował w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta we Wrocławiu, następnie w Centrum Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 2006-2008 członek rady Fundacji Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego, 2008–2012 Rady Stałej Forum Polsko-Niemieckiego, a w latach 2015-2017 współprzewodniczący zarządu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Aleksander Smolar – politolog, publicysta. Prezes Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego. Zastępca przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W latach 1971–1989 na emigracji politycznej. W 1974 roku współzałożyciel i redaktor naczelny kwartalnika politycznego „Aneks”. W latach 1989–1990 doradca ds. politycznych premiera Tadeusza Mazowieckiego. Od 1992 do 1993 roku doradca ds. polityki zagranicznej premier Hanny Suchockiej. Wydał m.in. Tabu i niewinność.

Jan Tokarski – filozof, historyk idei. Doktorat obronił w Instytucie Historii PAN. Autor książek Historie przyszłości. Wizje bolszewizmu w Rosji, 1917–1921, Neokonserwatyści a polityka zagraniczna USA w nowym wieku, Czas zwyrodniały oraz Obecność zła. O filozofii Leszka Kołakowskiego. Stały współpracownik „Przeglądu Politycznego” i kwartalnika „Kronos”, felietonista „Kultury Liberalnej”. Zajmuje się historią myśli politycznej oraz filozofią XX wieku.

Maciej Zięba OP – dominikanin, teolog, filozof i publicysta, dr. W latach 70. działacz Klubu Inteligencji Katolickiej we Wrocławiu. Od 1980 roku działacz „Solidarności”, współtwórca i pierwszy redaktor naczelny biuletynu „Solidarność Dolnośląska”. Dziennikarz „Tygodnika Solidarność”. W 1981 roku wstąpił do zakonu dominikanów. W latach 1990-1995 dyrektor dominikańskiego wydawnictwa „W drodze”. Założyciel i dyrektor Instytutu Tertio Millennio w Krakowie. W latach 1998-2006 prowincjał polskiej prowincji dominikanów. W latach 2007-2010 dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.

Indeks wyborów samorządowych 2024 wyniósł dla Polski 57,54 p w skali od 0 do 100. Najwyższe wartości indeksu wśród małych gmin uzyskały gminy województwa świętokrzyskiego. Ich mocną stroną jest uczestnictwo wyborcze i konkurencyjność. Wśród gmin dużych najlepiej pod tym względem radzą sobie gminy woj. mazowieckiego. Najniższe wartości indeksu wśród małych gmin charakteryzują woj. opolskie, a w grupie większych gmin ‒ gminy woj. lubuskiego.

Raport opisuje stan mechanizmów wyborczych w każdej gminie w Polsce. Na wynik składają się trzy wskaźniki:

Mapa pokazuje podział gmin według wartości indeksu wyborów samorządowych: ciemniejsze kolory oznaczają wyższe wartości indeksu. Po najechaniu kursorem na dowolną gminę wyświetli się również wartość indeksu wyborów samorządowych (możliwe wartości od 0 do 100 pkt.). Sposób wyliczania wartości indeksu i podziału gmin na kategorie szczegółowo opisuje Aneks metodologiczny.

Mapa pokazuje podział gmin według wartości subindeksu konkurencyjności: ciemniejsze kolory oznaczają gminy, w których konkurencyjność wyborów i podaż kandydatów były wyższe. Po najechaniu kursorem na dowolną gminę wyświetli się również wartość subindeksu konkurencyjności (możliwe wartości od 0 do 20 pkt.). Sposób wyliczania wartości subindeksu i podziału gmin na kategorie szczegółowo opisuje Aneks metodologiczny.

Mapa pokazuje podział gmin według wartości subindeksu uczestnictwa: ciemniejsze kolory oznaczają gminy, w których relatywnie wyższe były wskaźniki partycypacji wyborczej. Po najechaniu kursorem na dowolną gminę wyświetli się również wartość subindeksu uczestnictwa (możliwe wartości od 0 do 35 pkt.). Sposób wyliczania wartości subindeksu i podziału gmin na kategorie szczegółowo opisuje Aneks metodologiczny.

Mapa pokazuje podział gmin według wartości subindeksu zróżnicowania reprezentacji politycznej: ciemniejsze kolory oznaczają gminy, w których reprezentacja w organach samorządowych była bardziej zróżnicowana ze względu na płeć, wiek i ugrupowanie polityczne. Po najechaniu kursorem na dowolną gminę wyświetli się również wartość subindeksu zróżnicowania reprezentacji (możliwe wartości od 0 do 35 pkt.). Sposób wyliczania wartości subindeksu i podziału gmin na kategorie szczegółowo opisuje Aneks metodologiczny.