Na zaproszenie przewodniczącego Komisji LIBE (Wolności Obywatelskie, Sprawiedliwość i Spawy Wewnętrzne), przedstawiliśmy ocenę przygotowanej przez Komisję Europejską propozycji ułatwień w wydawaniu wiz obywatelom m.in. Gruzji, Ukrainy, Białorusi i Rosji. W swoim wystąpieniu koordynator projektu Przyjazna granica Krzysztof Mrozek przywołał świadectwa ubiegających się o wizę do strefy Schengen podróżnych z Europy Wschodniej, rekomendując głębsze zmiany w polityce wizowej UE, w tym rozważenie wprowadzenia wiz ważnych 10 lat.
Wśród ponad 100 osób zgromadzonych na sali byli posłowie do Parlamentu Europejskiego, przedstawiciele Komisji Europejskiej, służb granicznych, branży turystycznej i artystycznej (proponowane zmiany mają ułatwić m.in. organizację tras koncertowych artystom spoza UE) oraz eksperci.
Pełny zapis debaty (po angielsku, na stronie dostępne tłumaczenie na jęz. polski). więcej
Zgłoszenia trudności w otrzymaniu wiz i przekraczaniu granicy przyjmujemy poprzez stronę Visa free Europe. więcej
Zaprezentowaliśmy także raport Moldova’s success story, przygotowany we współpracy z Instytutem Polityki Światowej z Kijowa, w którym przedstawiliśmy ocenę funkcjonowania ruchu bezwizowego pomiędzy Mołdawią a UE w rok po jego wprowadzeniu. Raport w języku angielskim PDF 185 KB
wypowiedzi po polsku i rosyjsku
Debata, w której uczestniczyli eksperci specjalizujący się w obszarze Partnerstwa Wschodniego: Victor Chirila (Stowarzyszenie Polityki Zagranicznej, Mołdawia), Vano Chkhikvadze (Gruzińska Fundacja Społeczeństwa Otwartego) i Hennadij Maksak (Poleska Fundacja Studiów Międzynarodowych i Regionalnych, Ukraina).
We współpracy ze stowarzyszeniem „Za wolną Rosję” zorganizowaliśmy dyskusję w formule okrągłego stołu z udziałem młodych liderów protestów w Rosji 26 marca 2017 i polskich ekspertów, zajmujących się sprawami wschodnimi. W marcu 2017 roku przez Rosję przetoczyła się największa od kilku lat fala protestów przeciwko korupcji władzy. Od innych demonstracji odróżniała ją ogromna liczebność i szeroki zasięg geograficzny – Rosjanie wyszli na ulice nie tylko Moskwy i Petersburga ale też wielu średnich i małych miast. Skala protestu zaskoczyła ponoć nawet Aleksieja Nawalnego, którego kampania na rzecz walki z korupcją zainspirowała ludzi do sprzeciwu. Młodzi aktywiści, m.in. z Kaukazu, Syberii i Uralu, mówili o tym, jak stali się inicjatorami protestów w swoich regionach, jak bardzo różniło się podejście władz (od zgody na demonstrację po szukanie kruczków prawnych i zastraszanie) i z jakimi represjami muszą się teraz mierzyć. Polscy uczestnicy pytali Rosjan o plany na przyszłość, szanse powodzenia Aleksieja Nawalnego w wyborach prezydenckich 2018 roku i – przede wszystkim – o to, jak Polacy mogą wesprzeć Rosjan w ich walce o demokrację i państwo prawa.
Wraz ze Związkiem Ukraińców w Polsce zorganizowaliśmy debatę, w której wystąpili Myroslava Keryk (Fundacja „Nasz Wybór”), Piotr Lewandowski (Instytut Badań Strukturalnych), Marcin Sośniak (Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich) i Piotr Tyma (Związek Ukraińców w Polsce). Debatę prowadziła Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (Fundacja Batorego).
Marcin Sośniak w swoim wystąpieniu zauważył, że paradoksalnie sprawy dotyczące obywateli Ukrainy wcale nie stanowią większości spraw, którymi zajmuje się Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, mimo iż migranci z Ukrainy reprezentują jedną z największych grup napływających do Polski. Według Sośniaka przyczyny należy szukać prawdopodobnie w braku znajomości funkcjonowania BRPO, ale również i pewnej akceptacji czy zgody migrantów na warunki im oferowane. Dodał, że aktualnie przygotowywany jest przez polski rząd nowy dokument dotyczący polskiej polityki migracyjnej i będzie on mocno zdominowany przez aspekt ekonomiczny. Swoje wystąpienie zakończył przytoczeniem niechlubnych statystyk, według których ilość aktów nienawiści stosowanych wobec Ukraińców wzrosła trzykrotnie w stosunku do ubiegłego roku.
Spojrzenie ekonomiczne na migrację przedstawił w swojej prezentacji Piotr Lewandowski. Jako cechy charakterystyczne migracji zarobkowej do Polski Lewandowski wymienił trzy: migracje mają charakter czasowy, są skoncentrowane w wybranych regionach (50% migrantów wybiera województwo mazowieckie), dotyczą głównie prac prostych. Od 2014 polski rynek pracy traci homogeniczność etniczną, w dużej mierze dzięki napływowi Ukraińców. Lewandowski podkreślał, że zrównoważone podejście do migracji zarobkowej jest szalenie istotne szczególnie w kontekście spadającej polskiej demografii. Śledzenie potrzeb rynku i odpowiednie monitorowanie oraz sterowanie migracją jest ważne w kontekście powiększającej się luki kompetencyjnej.
Myroslava Keryk zwróciła uwagę na nieświadomość i nieznajomość swoich praw i obowiązków przez ukraińskich migrantów. Z przykrością zauważyła również, że przestrzeń dla organizacji pozarządowych wspierających społeczność ukraińską się mocno zawęża, a potencjalnie dostępne środki państwowe/europejskie nie są wydatkowane.
Piotr Tyma wyraził obawę przed rosnącą antagonizacją społeczeństw. Powtarzające się głosy o budowaniu ściany na granicy z Ukrainą, straszenie banderyzmem czy spekulacje o niekontrolowanym przepływie broni przez granicę polsko-ukraińską na pewno nie wpływają korzystnie na asymilację Ukraińców. Na koniec wyraził potrzebę głębszej refleksji nad sposobami na lepszą integrację migrantów pamiętając o scenariuszu tureckim w Niemczech czy algierskim we Francji.
W drugiej części debaty, paneliści odpowiadali na pytania i komentarze publiczności. Główne wątki poruszane oscylowały wokół migracji edukacyjnej, wspólnego nauczania i sytuacji studentów ukraińskich, którzy mimo wielu lat spędzonych w Polsce wciąż traktowani są w kategorii „gości”, a także widocznej analogii aktualnej migracji Ukraińców do migracji Polaków w latach 80, 90 ubiegłego wieku.
Debata znalazła kontynuację w mediach – Paweł Sulik w swojej audycji w Radio TOK FM rozmawiał na temat ukraińskiej migracji z Myroslavą Keryk.
W dniach 20-21 kwietnia 2017 współorganizowaliśmy wraz z Rosyjską Radą Spraw Międzynarodowych i Delegacją UE w Federacji Rosyjskiej spotkanie Sieci Ekspertów UE i Rosji ds. polityki zagranicznej, która gromadzi kluczowych ekspertów z państw członkowskich UE i Rosji. Spotkanie dotyczyło polityki Rosji i Unii Europejskiej wobec krajów Partnerstwa Wschodniego. Eksperci omawiali zalety i wady obu polityk, ich ewolucję na skutek kryzysu ukraińskiego, a także to jak działania obu stron są postrzegane przez państwa których one dotyczą.
Podczas dyskusji rozmawiano zarówno o ogólnych celach polityki wschodniej UE i polityki Rosji wobec państw Europy Wschodniej i Kaukazu jak i o poszczególnych przykładach działań obu aktorów wobec Białorusi, Mołdawii i Ukrainy, a także wobec konfliktów na Kaukazie Południowym. Jedną z poruszanych podczas spotkania kwestii był brak zaufania pomiędzy UE a Rosją skutkujący m.in. w niechęci nawiązania oficjalnych kontaktów pomiędzy uniami – Europejską i Euroazjatycką.
Spotkaniu towarzyszyła uroczysta kolacja z byłym premierem RP, Markiem Belką.
Debata – Sąsiedztwo UE i Rosji: wspólne czy sporne? Przykład Ukrainy
Debata publiczna pt: „Sąsiedztwo UE i Rosji: wspólne czy sporne? Przykład Ukrainy” towarzyszyła cyklicznemu spotkaniu Sieci Ekspertów UE i Rosji ds. polityki zagranicznej. W debacie uczestniczyli Ołeksandr Suszko (Międzynarodowa Fundacja Odrodzenia, Kijów), Łukasz Adamski (Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Warszawa), Iwan Timofiejew (Rosyjska Rada Spraw Międzynarodowych, Moskwa) i Alain Deletroz (Genewskie Centrum Polityki Bezpieczeństwa (GCSP)). Spotkanie moderował Eugeniusz Smolar (Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa).
Podczas dyskusji dużo uwagi poświęcono Porozumieniom Mińskim, skuteczności polityki UE wobec kryzysu ukraińskiego oraz wpływie ostatnich wydarzeń na kształtowanie się tożsamości narodowej na Ukrainie.
We współpracy z Ambasadą Ukrainy w Polsce, zorganizowaliśmy eksperckie spotkanie z Pawło Klimkinem, ministrem spraw zagranicznych Ukrainy.
Dyskusja w formule Chatham House dotyczyła polityki zagranicznej Ukrainy i wyzwań stojących przed naszym wschodnim sąsiadem na arenie międzynarodowej.
W spotkaniu, które poprowadziła Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, dyrektorka programu Otwarta Europa, uczestniczyli: Michał Baranowski (German Marshall Fund), Bogumiła Berdychowska (Laboratorium „Więzi”), Kateryna Berezovska (biuro posła do Parlamentu Europejskiego Michała Boniego), Krzysztof Blusz (Wise Europa), Wasyl Bodnar (Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy), Piotr Buras (ECFR Biuro w Warszawie), Andrij Deszczycia (Ambasador Ukrainy w Polsce), Mikołaj Jarmoliuk (Ambasada Ukrainy w Polsce), Witold Jurasz (Ośrodek Analiz Strategicznych), Władysław Kanewskyj (Sekretariat Ministra Spraw Zagranicznych Ukrainy), Anatolii Khrystenko (Ambasada Ukrainy w Polsce), Tetiana Kilnicka (Ambasada Ukrainy w Polsce), Wojciech Konończuk (Ośrodek Studiów Wschodnich), Paweł Kowal (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk), Jan Malicki (Studium Europy Wschodniej, Uniwersytet Warszawski), Marek Menkiszak (Ośrodek Studiów Wschodnich), Biliana Naumova (Ambasada Albanii w Polsce), Bartłomiej E. Nowak (Akademia Finansów i Biznesu „Vistula”), Adam Puchejda („Kultura Liberalna”), Adam Daniel Rotfeld (były Minister Spraw Zagranicznych RP), Sławomir Sierakowski („Krytyka Polityczna”), Aleksander Smolar (Fundacja im. Stefana Batorego), Eugeniusz Smolar (Centrum Stosunków Międzynarodowych), Krzysztof Stanowski (Fundacja Solidarności Międzynarodowej), Michał Sutowski („Krytyka Polityczna”), Tomasz Stryjek (Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk), Daniel Szeligowski (Polski Instytut Spraw Międzynarodowych), Wasyl Zwarycz (Ambasada Ukrainy w Polsce).
We współpracy z WiseEuropa i Fundacją im. Heinricha Bölla współorganizowaliśmy debatę Czy “nowy nacjonalizm” rozsadzi Europę? Pięcioro ekspertów i blisko sześćdziesięcioosobowa publiczność dyskutowała na temat populizmu w Europie (ale i na świecie), poruszając wątki polityczne, kulturowo-cywilizacyjne oraz ekonomiczne.
Paneliści:
Agnieszka Łada – Instytut Spraw Publicznych
Bulcsú Hunyadi – Political Capital, Węgry
Dick Pels – socjolog i publicysta, Holandia
Brian Porter-Szűcs – University of Michigan, USA
Prowadzenie: Krzysztof Blusz – WiseEuropa
Debatę otworzyła Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, dyrektor programu Otwarta Europa w Fundacji im. Stefana Batorego. Przyczynkiem do dyskusji było wystąpienie Adama Balcera, Kierownika Projektu Eurazja w WiseEuropa, i przedstawienie głównych tez najnowszego raportu jego autorstwa – „Powracająca pokusa narodowej demokracji w Polsce i na Węgrzech”.
„Aby zrozumieć fenomen takich partii jak PiS czy Fidesz, konieczna jest analiza procesu formowania się obu narodów i państw, polityki tożsamościowej oraz politycznej pamięci tych partii. Można wyróżnić trzy kluczowe obszary, w obrębie których zmiana rozumienia narodu jest szczególnie jaskrawa – są to stosunek do państwa, demokracji oraz Zachodu.” – możemy przeczytać w opracowaniu Adama Balcera (dostępnym do pobrania na stronie WiseEuropa).
Po prezentacji raportu odbyła się dyskusja panelowa, podczas której paneliści zaprezentowali swoją perspektywę na kwestię „nowego nacjonalizmu” w Europie oraz odpowiadali na pytania i komentarze publiczności.
Nagranie wideo debaty (przygotowane przez Fundację Boella):
Nagranie audio dyskusji jest dostępne tutaj.
