Przyszłość systemu finansów samorządowych, kryzys energetyczny i jego wpływ na budżety i usługi publiczne, reforma systemu wyrównawczego, skutki inflacji – to tylko wybrane tematy, które zostaną poruszone podczas trzeciej edycji Local Trends – Samorządowego Kongresu Finansowego. Uczestnicy_czki spotkania wezmą udział w licznych dyskusjach i debatach, sesjach networkingowych oraz szkoleniach z zakresu finansów samorządów i inwestycji.
Fundacja im. Stefana Batorego jest Partnerem merytorycznym wydarzenia.
Program tegorocznej edycji zwrócił szczególną uwagę na tematykę:
Budżetów lokalnych wobec multikryzysów i regulacji oraz scenariuszy zmian podatkowych
Rozwoju i inwestycji w otoczeniu prawno-ekonomicznym
Polityce rozwojowej JST w kontekście funduszy europejskich
Finansów w obliczu wyzwań elektromobilności
Zielonych finansów i budżetów zrównoważonych środowiskowo.
W programie III Samorządowego Kongresu Finansowego znalazło się aż trzydzieści sesji, warsztaty oraz prezentacje w ramach Sceny Dobrych Praktyk.
Podczas spotkania po raz pierwszy publicznie zostanie zaprezentowaliśmy „Indeks Samorządności”opracowany przez ekspertów Fundacji Batorego. Rozmawialiśmy o tym, jaki obraz relacji rząd-samorząd wynika z zebranych danych. Czy dziś samorząd ma nadal możliwość swobodnego realizowania zadań, dla których został powołany? Czy„Indeks Samorządności” jest narzędziem, które oddaje sytuację samorządu lokalnego w Polsce? W panelu udział wzięli przedstawiciele władz samorządowych: Jakub Banaszak, prezydent Chełma, Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania, Joanna Wons-Kleta, wójtka Pawonkowa, Krzysztof Żuk, prezydent Lublina. Na pytania samorządowców i publiczności odpowiedzieli autorzy Indeksu: Marta Lackowska, Radomir Matczak, Paweł Swianiewicz, Dawid Sześciło, Katarzyna Wojnar. Sesję poprowadził: Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego.
Jak namówić mieszkańców do rozmowy na trudne tematy, których w czasach kryzysów przybywa? Fabryka Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława” i władze samorządowe Iławy praktykują dialog w formule Śniadań Obywatelskich. Ich niezobowiązujący charakter i przestrzeń miejska, w której się odbywają, są trafnym wyborem – w spotkaniach uczestniczy wielu mieszkańców z różnych grup wiekowych i środowiskowych. W spotkaniu udział wzięli: Edyta Kocyła-Pawłowska, prezeska stowarzyszenia Fabryka Inicjatyw Obywatelskich, Dawid Kopaczewski, burmistrz Iławy oraz Alicja Zaczek-Żmijewska, specjalistka ds. Public Relations, Fundacja Batorego.
Rafał Matyja – autor książki „Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością”, za którą otrzymał Nagrodę im. Marcina Króla Fundacji Batorego – w rozmowie z Edwinem Bendykiem, prezesem Zarządu Fundacji Batorego. Spotkanie w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie.
Wydana przez Międzynarodowe Centrum Kultury książka prof. Jarosława Hrycka to prawdziwie globalna historia Ukrainy. Opowiada dzieje kraju od chrztu kijowskiego księcia Włodzimierza w 988 roku po agresję Rosji na pełną skalę w 2022 roku. Jednak to nie sama chronologiczna rozpiętość czyni analizy wybitnego historykami wyjątkowymi, lecz to, że koncentruje się na procesach długiego trwania, szuka podstawowych, ukrytych głęboko czynników kształtujących bieg dziejów i ukazuje lokalne wydarzenia w kontekście zjawisk ogólnoświatowych.
Historia Ukrainy opowiadana przez prof. Hrycaka stawia przede wszystkim pytania o przyszłość. Książkę napisał dla młodego pokolenia – pierwszego, którego nie dało się już zastraszyć, jako zachętę, by skupili się na modernizowaniu narodu, a nie na ciągłym jego konstruowaniu. Ukraiński historyk nie jest też bezkrytycznym apologetą swojego narodu. W przeszłości szuka nie tylko odpowiedzi na odporność Ukraińców na miażdżący walec dziejów. Zastanawia się, jak uciec od samej historii, bo to ona źródłem ukraińskich problemów. I dlaczego np. jednym z bohaterów Ukrainy powinien być Krzysztof Kolumb? Z czego wynikają ukraińskie problemy z nowoczesnością? Czy z globalnych dziejów Ukrainy wynikają jakieś lekcje dla Polski? Czy my też możemy „wyrwać się z przeszłości”?
Te i inne pytania Jarosławowi Hrycakowi (Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie) zadawli Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego) oraz Agnieszka Lichnerowicz (TOK FM).
Запрошуємо на дискусії з проф. Ярославом Грицаком (Український католицький університет, Львів) автором книги «Україна. Подолати минуле», яка нещодавно з’явилась на полицях польських книгарень.
Розмову ведуть Едвін Бендик (президент Фундації Стефана Баторія) та Агнешка Ліхнерович (радіо TOK FM).
Книга, видана Міжнародним культурним центром – справді глобальна історія України. Вона розповідає історію країни від хрещення у 988 році київського князя Володимира, до повномасштабної агресії Росії у 2022 році. Проте, унікальність запропонованого видатним істориком аналізу, не у хронологічному розмасі. Автор зосереджується на довготривалих процесах, шукає основні, глибоко приховані чинники, що формують хід історії, показує локальні дії в контексті глобальних явищ.
Історія України, яку розповідає проф. Грицак, насамперед ставить питання про майбутнє. Книга написана для молодого покоління, яке вже не вдалось залякати. Професор заохочує молоде покоління не продовжувати конструювати націю, а зосередитися а на її модернізації.
Український історик не є безкритичним апологетом своєї нації. У минулому він шукає не лише корені відпірності українців нищівному катку історії Він роздумує, як втекти від самої історії, адже це вона є джерелом українських проблем. І чому, наприклад, Христофор Колумб має бути одним із героїв України? У чому причини проблем України з сучасністю? Чи з глобальної історії України можна почерпнути уроки для Польщі?
Чи можемо і ми «подолати минуле»?
Kontynuujemy temat dobrostanu aktywistek i aktywistów. Webinarium nawiązuje do tematu, który podjęliśmy już w grudniu w ramach naszych szkoleń on-line.
Tym razem Natalia Sarata opowiedziała o tym, co jest ważne dla budowania kultury regenerujących się grup i organizacji:
jak działać, aby kiedyś zobaczyć efekty swojej pracy;
czy w ramach wspólnej pracy można też wspólnie odpoczywać;
a co, jeśli nasza Sprawa jest pilna i paląca;
czy biurokracja i profesjonalizacja organizacji mają wpływ na wypalanie się aktywistów i aktywistek;
i do czego mogą przydać się nam w organizacji kalafiory i paprocie.
Natalia Sarata – trenerka, badaczka i konsultantka organizacji pozarządowych, związana z trzecim sektorem od 2002 roku. Wolontariuszka, koordynatorka, członkini zarządów, założycielka stowarzyszeń i fundacji. Towarzyszy organizacjom pozarządowym i grupom nieformalnym w procesach wewnętrznych zmian i konstruktywnych rozmowach wokół wyzwań. Ma doświadczenie współpracy z m.in. Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę, Fundacją Wspomagania Wsi, FRSI, FRSE, Fundacją Batorego, Greenpeace Polska i Amnesty International Polska. Kilka lat temu własne wypalenie w działalności społecznej skłoniło ją do założenia inicjatywy “RegenerAkcja dla zmęczonych aktywistek i aktywistów”.
Zapraszamy na spotkanie informacyjne online dla zainteresowanych konkursem Stronger Roots w obszarze 2: Przekrojowa współpraca sieci organizacji społecznych.
12 maja odbędzie się spotkanie informacyjne dla zainteresowanych udziałem w konkursie w ramach obszaru 2 programu Stronger Roots, którego celem jest wzmocnienie współpracy między sieciami organizacji społecznych a różnymi interesariuszami: organizacjami, instytucjami i innymi partnerami.
Wsparcie obejmujące dotacje i rozwój wewnętrzny w ramach obszaru 2: “Przekrojowa współpraca sieci organizacji społecznych” daje sieciom organizacji społecznych, w tym koalicjom i platformom, możliwość przeznaczenia czasu i zasobów na wewnętrzny rozwój i nawiązanie bliższych relacji z różnymi zewnętrznymi interesariuszami lub partnerami.
Termin składania wniosków wstępnych upływa 16 czerwca 2025 o godz. 13:00.
Do udziału w konkursie zapraszamy sieci, których misja i kluczowa działalność jest spójna z wartościami i zasadami UE w obszarze praw podstawowych zapisanych w Karcie Praw Podstawowych, które podejmują działania na rzecz ich ochrony i upowszechniania wiedzy o nich. Konkurs jest przeznaczony dla różnych rodzajów sieci (federacji zrzeszających organizacje społeczne, platform organizacji społecznych, związków stowarzyszeń, organizacji parasolowych, współpracujących od dawna grup roboczych itp.) działających w dowolnym obszarze tematycznym sektora obywatelskiego o dowolnym zasięgu geograficznym.
Spotkanie skierowane jest do organizacji z Polski, Czech, Słowacji i Węgier. Uwaga: spotkanie będzie prowadzone w języku angielskim.
Podczas webinarium:
✅ opiszemy bardziej szczegółowo koncepcję współpracy międzysektorowej, ✅ przedstawimy praktyczne przykłady, w jaki sposób angażowanie różnych interesariuszy może wzmocnić sieć i zwiększyć jej wpływ, ✅ zaprezentujemy, jak współpracujemy z Grantobiorcami programu. ✅ opowiemy, kto i jak może aplikować, ✅ wskażemy, jakie są kryteria oceny wniosków.
Czego organizacje społeczne z Polski mogą nauczyć się od podmiotów z Islandii, Liechtensteinu i z Norwegii? Co może być interesujące we współpracy z polskimi organizacjami dla podmiotów z Państw-Darczyńców? Gdzie najlepiej szukać partnerów do projektu? O czym pamiętać przed podjęciem współpracy z nimi? O tym wszystkim rozmawialiśmy podczas webinarium poświęconego współpracy dwustronnej w programie Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy.
W webinarium, w charakterze ekspertów/ekspertek mających praktyczne doświadczenie realizacji projektów dwustronnych, wzięli/wzięły udział:
prof. Marta Bivand Erdal – dyrektorka ds. badań i profesor studiów nad migracjami w Instytucie Badań nad Pokojem w Oslo Peace Research Institute Oslo (PRIO)
Leiv Igor Devold – polsko-norweski reżyser filmowy, absolwent Łódzkiej Szkoły Filmowej
Donata Honkowicz-Bukowska – nauczycielka języka polskiego, doradczyni edukacyjna i multikulturowa w szkołach podstawowych w Kópavogur na Islandii
Alina Kula – współzałożycielka i członkini Zarządu Fundacji Pozytywnych Zmian. W poprzedniej edycji programu Obywatele dla Demokracji zrealizowała projekt z islandzką organizacją.
W czasie Święta Wolności w Gdańsku zapraszamy na Międzynarodowe forum „Europa z widokiem na przyszłość”, a w nim szczególnie gorąco na seminarium: Dyplomacja obywatelska w Europie Środkowo-Wschodniej, które odbędzie się 1 września 2021 w godz. 16.00-18.00 na sali wystaw czasowych Europejskiego Centrum Solidarności. Wydarzenie transmitowane na profilu ECS.
To pierwsze z cyklu seminarium „Europa obywateli”, poświęcone dyplomacji obywatelskiej w naszej części Europy. Do udziału w rozmowie przy okrągłym stole zaprosiliśmy ekspertów i praktyków budowania mostów między narodami i mniejszościami, reprezentujących różne perspektywy pod względem m.in. regionalnym, generacyjnym czy genderowym.
Udział wzięli:
Adam Balcer (Kolegium Europy Wschodniej),
Anna Dąbrowska (Homo Faber, Lublin),
Karolina Drozdowska (Uniwersytet Gdański i Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury),
Kacper Dziekan (Europejskie Centrum Solidarności),
Lila Kalinowska (artystka i działaczka z Przemyśla),
Małgorzata Kopka-Piątek (Instytut Spraw Publicznych),
Anna Fedas (Program Aktywni Obywatele, Fundacja Batorego),
Magdalena Jakubowska (Fundacja Res Publica),
Łukasz Galusek (Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków),
Myrosława Keryk (Fundacja Nasz Wybór, Warszawa),
Anna Kieturakis (Urząd Miejski w Gdańsku),
Marta Siciarek (Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego),
Joanna Wowrzeczka (Świetlica Krytyki Politycznej w Cieszynie oraz Uniwersytet Śląski).
Rozpad imperium sowieckiego i upadek komunizmu przyniosły Europie Środkowej i Wschodniej pokój i bezprecedensową integrację. W ostatnich latach obserwujemy jednak nawrót niepokojących zjawisk, takich jak autorytaryzm i tendencje centralistyczne. Niepokojące jest też odrodzenie rosyjskiego imperializmu oraz zaostrzenie konkurencji światowych potęg o wpływy w regionie. Ponadto, pandemia doprowadziła do samoizolacji społeczeństw w obrębie granic państwowych oraz mniejszych wspólnot.
Niektóre z tych tendencji są stymulowane przez populistycznych polityków w sposób instrumentalny. Konsolidują oni swoje elektoraty wokół haseł nacjonalistycznych i podsycają nieufność do sąsiadów. Umacnianie się tych trendów zagraża interesom społeczeństw, dla których na przestrzeni ostatniego trzydziestolecia współpraca i wzajemne kontakty stały się oczywistością i ważnym elementem codziennego funkcjonowania. Jest to także wyzwanie dla pokojowego współistnienia zarówno narodów Europy Środkowo-Wschodniej, jak i żyjących na ich terenie mniejszości.
Dlatego konieczne jest wzmocnienie wszelkich form dyplomacji obywatelskiej, która stworzy więzi silniejsze od bieżącej polityki. Stosunki między narodami są zbyt ważne, by pozostawiać je wyłącznie dyplomatom.
1 września zapraszamy także o godz. 9:30 do śledzenia inauguracji Międzynarodowego Forum „Europa z widokiem na przyszłość”, które otworzą wystąpienia Věry Jourovej (Komisja Europejska), Davida Gregosza (Fundacja Konrada Adenauera), Edwina Bendyka (Fundacja im. Stefana Batorego) oraz Basila Kerskiego (Europejskie Centrum Solidarności).
W godzinach 18-19:30 zapraszamy natomiast na dyskusję „Europa i świat. Nowe rozdanie, nowi liderzy, nowe sojusze”. Wprowadzenie wygłosi Paweł Kowal (Instytut Studiów Politycznych PAN). A o tym, jaki wpływ na geopolitykę ma objęcie prezydentury w USA przez Joe Bidena i czy wybory w Niemczech oraz we Francji zdefiniują Europę na nowo rozmawiać będą: Hans-Gert Pöttering, Agnieszka Bryc, Tal Ben-Ari Yaalon, Edwin Bendyk, Bernard Guetta. Prowadzenie: Basil Kerski.
Zbiór materiałów konferencyjnych przygotowanych przez zespół POPREBEL na konferencję „Populizm i demokracja: romans czy dysonans”.
***
Fundacja Batorego, Collegium Civitas, Concilium Civitas i Uniwersytet Jagielloński zapraszają do udziału w publicznej konferencji, której celem jest przedyskutowanie wyników badań nad populizmem przeprowadzonych przez badaczy z siedmiu europejskich uniwersytetów pod kierunkiem prof. Jana Kubika w ramach projektu POPREBEL.
W każdym z czterech paneli dyskusyjnych w trakcie dwudniowej konferencji uczestniczyć będą badacze i badaczki realizujące projekt POPREBEL oraz około 25 działaczek i działaczy z różnych regionów Polski. Szczególnie zachęcamy do udziału w warsztatach o przyszłości populizmu moderowanych przez zespół profesora Vello Pettai z Uniwersytetu w Tartu.
9.00-9.20 – POWITANIE: prof. Jan Kubik (lider projektu POPREBEL, University College London i Rutgers University) oraz przedstawiciel Komisji Europejskiej
Sesja 1. Genealogia – interpretacje źródeł prawicowego populizmu
9.20-11.20
prof. István Benczes (Uniwersytet Korwina w Budapeszcie)
Michał Sutowski (Krytyka Polityczna)
dr Katarzyna Sztop-Rutkowska (Fundacja Laboratorium Badań i Działań Społecznych „SocLab”, Instytut Socjologii UwB)
dr András Tétényi (Uniwersytet Korwina w Budapeszcie)
Paweł Wodziński (dawniej Biennale Warszawa)
dr Maja Vasiljević (Uniwersytet w Belgradzie)
Komentarze: dr Paweł Marczewski (forumIdei Fundacji Batorego), dr Justyna Orchowska (EUROREG Uniwersytet Warszawski, Miasto Jest Nasze), Michał Syska (Ośrodek Myśli Społecznej im. F. Lassalle’a), Piotr Trudnowski (Klub Jagielloński)
Prowadzenie: dr Agnieszka Sadecka (Uniwersytet Jagielloński)
Sesja 2. Konsekwencje – prawicowy populizm u władzy
11.35-13.35
prof. István Benczes (Uniwersytet Korwina w Budapeszcie)
Krzysztof Izdebski (forumIdei Fundacji Batorego, Open Spending EU Coalition)
prof. Isidora Jarić (Uniwersytet w Belgradzie)
dr István Kollai (Uniwersytet Korwina w Budapeszcie)
dr hab. Elżbieta Korolczuk (Uniwersytet Södertörn w Sztokholmie)
Dariusz Standerski (Fundacja Kaleckiego, Wydział Nauk Ekonomicznych UW)
Prowadzenie: dr Joanna Orzechowska-Wacławska (Uniwersytet Jagielloński)
Sesja 3. Jak przeciwdziałać populizmowi?
14.30-16.30
prof. Haris Dajč (Uniwersytet w Belgradzie)
Robert Hojda (Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych)
dr Jiří Kocián (Uniwersytet Karola w Pradze)
Mirosława Makuchowska (Kampania Przeciw Homofobii)
prof. Richard Mole (University College London)
dr hab. Joanna Wowrzeczka (Świetlica Krytyki Politycznej w Cieszynie, Instytut Sztuk Plastycznych UŚ)
Komentarze: Liliana Kalinowska (Dom Ukraiński w Przemyślu), Zuzanna Karcz (aktywistka edukacyjna), Jakub Karyś (KOD), Bart Staszewski (Fundacja Basta)
Prowadzenie: dr Natasza Styczyńska (Uniwersytet Jagielloński)
16.30: poczęstunek
piątek, 9 grudnia 2022
Sesja 4: Warsztaty – scenariusze przyszłości
9.45-12.00
Moderacja: prof. Vello Pettai (Uniwersytet w Tartu) wraz z zespołem
Uczestnicy podzielą się na trzy grupy w celu przedyskutowania jednego z trzech scenariuszy. W ramach każdego scenariusza uczestnicy będą zachęcani do przemyślenia określonych ról politycznych lub perspektyw.
Sesja 5: Czego się nauczyliśmy? Co robić? Wnioski z konferencji
Jan Kubik (University College London, Rutgers University)
Jacek Żakowski (Collegium Civitas)
Prowadzenie: dr Krzysztof Kowalski (Uniwersytet Jagielloński)
KOMENTATORZY:
Helena Chmielewska-Szlajfer (Akademia Leona Koźmińskiego, London School of Economics and Political Science), Piotr Cykowski (Akcja Demokracja), Magdalena Jakubowska (Visegrad Insight, Res Publica), Jadwiga Klata (Ruch Solidarności Klimatycznej), Dominik Kuc (Wolna Szkoła, GrowSpace Poland), Maia Mazurkiewicz (Alliance for Europe, Front Europejski), Agata Szczęśniak (OKO.press), Jana Szostak (polsko-białoruska aktywistka)
Projekt POPREBEL ma pomóc zrozumieć mechanizmom stojący za zwycięskim pochodem populizmu w krajach liberalnej demokracji. Zespół projektu, podzielony na kilka grup, w składzie których są ekonomiści_tki, socjologowie_żki i badacze_ki kultury, przygląda się przyczynom populistycznego wybuchu i jego skutkom. Lepsze rozumienie sytuacji nie powadzi automatycznie do wymyślenia lepszych środków zaradczych, proponujemy zatem, by połączyć siły z praktykami_czkami i wspólnie przemyśleć, co należy zrobić. Zapraszamy do rozmowy grupę aktywistów_ek zakładając, że z połączenia mądrości praktyków_czek i refleksji badaczy_ek wyłonią się nowe, oryginalne pomysły na takie rozwiązania palących problemów społecznych, które pomogą odwrócić rozkład demokracji.
Większość Polek i Polaków (64% wg badania More in Common Polska) twierdzi, że sprawy w naszym kraju idą w złym kierunku. Patrzymy na przyszłość z niepewnością, lękiem, frustracją, smutkiem ale i nadzieją. Bo wiemy, w jakim kraju chcielibyśmy żyć.
Pytani o idealną Polskę w perspektywie dekady odpowiadamy, że ma być ona bezpieczna, demokratyczna, sprawiedliwa, uczciwa, praworządna, nowoczesna, tolerancyjna, ekologiczna, otwarta. Rozumiemy, że warunkiem lepszej przyszłości jest rozwój oparty na zwiększonych nakładach na edukację i nauką oraz bezpieczeństwo wymagające sprawnych sił zbrojnych.
Niestety, nie ufamy państwu przekonani, że w sytuacji kryzysu będziemy musieli radzić sobie sami. Tak jak podczas pierwszych tygodni pandemii Covid-19 i tak jak w pierwszych dniach po agresji Rosji na Ukrainę. To dzięki mobilizacji społeczeństwa obywatelskiego – zaangażowaniu organizacji społecznych oraz rzesz wolontariuszy i wolontariuszek powstały sieci pomocy potrzebującym: osobom wymagającym troski w czasie kryzysu sanitarnego i tym, którzy uciekali przed wojną. Podczas tych kryzysów zrozumieliśmy znaczenie samoorganizacji i rolę organizacji obywatelskich jako źródła społecznej odporności. Pytani o ocenę sił, które działały najlepiej w czasie napływu osób uchodźczych z Ukrainy z najwyższym uznaniem wskazujemy organizacje społeczne (87% ocen bardzo dobrych i dobrych) oraz wolontariuszy (95%).
Zorganizowane społeczeństwo obywatelskie umie nie tylko działać, wie także jak budować lepszą przyszłość. Organizacje społeczne wraz z ekspertami i ekspertkami od miesięcy pracują nad propozycjami dla Rzeczpospolitej: Obywatelski Pakt dla Edukacji przygotowany przez Sieć Organizacji Społecznych dla Edukacji, projekt prawa klimatycznego proponowany przez organizacje ekologiczne, projekty ustaw przywracających praworządność, propozycje działań przywracających konstytucyjną zasadę samorządności terytorialnej, projekty rozwiązań chroniących i realizujących podstawowe prawa kobiety, propozycje sanacji i modernizacji mediów publicznych, propozycje dotyczące polityki kulturalnej i projekt ustawy o muzeach, rekomendacje dla krajowej i lokalnych polityk migracyjnych i integracyjnych.
To tylko niektóre z obszarów wymagających naprawy, poprawy lub modernizacji, gdzie społeczeństwo obywatelskie ma gotowe propozycje rozwiązań i aktów legislacyjnych. Przedstawiliśmy je podczas Święta Wolności i Praw Obywatelskich podczas „Rozmowy obywatelskiej o przyszłości” i wartościach społeczeństwa obywatelskiego zorganizowanej przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych, Fundację im. Stefana Batorego i Europejskie Centrum Solidarności.
Rozmowa obywatelska o przyszłości
Swoimi propozycjami na to, w jakim kierunku powinno zmierzać państwo i społeczeństwo podzielilismy się w czasie rozmowy obywatelskiej 3 czerwca w Gdańsku. Wzięli w niej udział przedstawiciele i przedstawicielki organizacji pozarządowych specjalizujących się w następujących obszarach:
Wszystkie propozycje przedstawione podczas „Rozmowy obywatelskiej o przyszłości” są zebrane na stronie OFOP.
Wydarzenie zgromadziło ekspertów i ekspertki oraz praktyczki i praktyków z Polski i zagranicy, którzy dzielili się swoimi spostrzeżeniami na temat kluczowych reform dotyczących praworządności w Polsce.
W programie znalazły się dyskusje o modelach i postępach przywracania praworządności w wymiarze sprawiedliwości, roli mediów i organizacji społecznych w kształtowaniu debaty publicznej oraz wpływie populizmu na demokrację. W trakcie wydarzenia omówiliśmy poniższe zagadnienia:
Populizm a demokracja: analiza skutków sięgania po populistyczne metody w kontekście demokratycznych standardów.
Manipulacje w obszarze praw człowieka: jak ruchy populistyczne wykorzystują język praw człowieka dla własnych celów politycznych.
Rola mediów: jak komunikować kwestie praworządności, aby dotrzeć do obywateli i nie polaryzować opinii.
Niezależność instytucji: jak wzmocnić fundamenty niezależnych instytucji, aby skutecznie chronić wartości demokratyczne.
Konferencję objął swoim patronatem „Dziennik Gazeta Prawna”.
Konferencja w języku polskim z tłumaczeniem symultanicznym na angielski i Polski Język Migowy.
10.15-11.15 | Uwagi wstępne – dr hab. Adam Bodnar, Minister Sprawiedliwości
Prowadzenie: dr Anna Materska-Sosnowska, Fundacja im. Stefana Batorego
11.30-13.00 | Panel 1. Proces przywracania praworządności – gdzie jesteśmy rok po?
Zmiany w ustawie o KRS, próby naprawienia sytuacji w Trybunale Konstytucyjnym i dyskusja o tzw. neo-sędziach – czy po roku od rozpoczęcia procesu przywracania praworządności możemy mówić o zawiedzionych nadziejach czy dopiero o początkach trudnej drogi? Dyskusja będzie obejmować bieżący stan reform, ocenę skuteczności wprowadzonych zmian oraz obszary wymagające dalszych działań, a także rolę instytucji międzynarodowych w tym procesie.
dr hab. Aleksandra Kustra-Rogatka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Ewa Łętowska (sędzia Trybunału Konstytucyjnego w latach 2002-2011 i była Rzecznik Praw Obywatelskich)
Krystian Markiewicz (prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA)
Maciej Nowicki (prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka)
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacja im. Stefana Batorego)
14.00-15.30 | Panel 2. Ile populizmu w walce z populizmem?
Odbudowa demokratycznych standardów wymaga proporcjonalnych, jednorazowych środków, które nie będą prowadziły do dalszego naruszania konstytucyjnego i społecznego ładu. Jednocześnie po roku rządów Koalicji 15 października wśród jej najzagorzalszych zwolenników pojawia się przyzwolenie na naruszania tych standardów w imię wyższego dobra. Z drugiej strony, przedstawiciele byłej rządzącej większości odkrywają znaczenie słowa „Konstytucja” oraz stosują retorykę alarmującą o domniemanym zamachu stanu. Jakie zatem są skutki sięgania po populistyczne metody, by zdemontować populistyczny porządek? Czy hipokryzja demokratyczna zostanie z nami na dłużej?
dr hab. Barbara Brodzińska-Mirowska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika)
dr hab. Magdalena Góra (Uniwersytet Jagielloński)
dr Ben Stanley (Uniwersytet SWPS)
Marek Tejchman („Dziennik Gazeta Prawna”)
Prowadzenie: Małgorzata Szuleka (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)
15.45-17.00 | Panel 3. Jak populiści używają systemu ochrony praw człowieka i międzynarodowych instytucji do realizacji własnych celów?
Panel poświęcony będzie analizie sposobów wykorzystywania przez ruchy populistyczne języka praw człowieka oraz struktur międzynarodowych instytucji do wzmacniania własnej pozycji politycznej i legitymizowania swoich działań. Eksperci przyjrzą się manipulacjom w obszarze praw człowieka – od selektywnego przywoływania wyroków sądów międzynarodowych po kreowanie fałszywego obrazu prześladowań politycznych.
prof. Renata Uitz (Uniwersytet Londyński)
dr Edit Zgut-Przybylska (Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk)
dr Alain Zysset (Uniwersytet Glasgow)
Prowadzenie: dr Barbara Grabowska-Moroz (CEU Democracy Institute)
Dzień II, 29 listopada 2024 (piątek)
9.30-11.00 | Panel 4: Jak opowiedzieć proces przywracania praworządności?
Niezłomność, bohaterska walka, heroizm vs technokratyczny język prawniczy. Jak mówić o praworządności by nie polaryzować opinii i docierać do obywateli? Jaka jest w tym procesie rola mediów?
Anna Błaszczak-Banasiak (Amnesty International)
Paweł Cywiński (Agencja Pacyfika)
Viktoria Großmann („Süddeutsche Zeitung”)
Jarosław Gwizdak (Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS))
Prowadzenie: Małgorzata Szuleka (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)
11.30-13.00 | Panel 5. Niezależne instytucje w czasach zmian
Niezależne instytucje charakteryzuje brak ingerencji ze strony władzy politycznej oraz autonomia, która pozwala im skutecznie pełnić swoje funkcje w obronie praworządności. Niezależność zapewniają im m.in. finansowa samodzielność, transparentność działania oraz gwarancje prawne chroniące przed wpływami zewnętrznymi. Jak wzmocnić te fundamenty niezależności, aby skutecznie chronić wartości demokratyczne?
Olimpia Barańska Małuszek (sędzia Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim)
Jacek Czaja (sędzia, członek Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego)
Monika Florczak-Wątor (Uniwersytet Jagielloński)
dr Jacek Sokołowski (Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ)
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacja im. Stefana Batorego)
14.00-15.30 | Panel 6. Polska 2027
Czy po roku działania nowego rządu widać już, w jakich kierunkach będzie rozwijała się polska polityka? Czy w czasie polaryzacji, pop polityki i występujących jeden po drugim kryzysów jest jeszcze przestrzeń na budowanie długoletnich strategii? I na ile w tych dyskusjach jest jeszcze miejsce do prezentowania argumentów opartych na wartościach, takich jak demokracja, prawa człowieka i praworządność?
Andrzej Bobiński (Polityka Insight)
Marta Prochwicz (European Council on Foreign Relations Warszawa)
Karolina Zbytniewska (Euractiv)
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)