Oświadczenia

Warszawa, 10 października 2023

Zespół Ekspertów Wyborczych
Fundacja im. Stefana Batorego
 

Szanowny Pan
Sylwester Marciniak
Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej

Szanowny Panie Przewodniczący,

zwracamy się do Pana oraz pozostałych członków Państwowej Komisji Wyborczej o pilne rozważenie zmiany punktu 51 wytycznych zawartych w uchwale nr 211/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 25 września 2023 r. Stwierdza on, że „Jeżeli wyborca, który odmówił przyjęcia jednej lub dwóch kart do głosowania, następnie będzie chciał otrzymać kartę do głosowania w głosowaniu, w którym nie uczestniczył, komisja wydaje wyborcy tę kartę lub karty, której przyjęcia wcześniej odmówił. Przewodniczący komisji w rubryce spisu wyborców „Uwagi” skreśla właściwą adnotację, o której mowa w pkt 50, i skreślenie to opatruje swoją parafą.”

W naszej opinii punkt ten budzi poważne wątpliwości co do swojej zasadności i otwiera furtkę do potencjalnych nadużyć ze strony przewodniczącego obwodowej komisji wyborczej lub jego zastępcy.

Do tej pory PKW stała na rygorystycznym stanowisku, że po pobraniu przez wyborcę kart do głosowania i odejściu od stołu komisji nie są już dopuszczalne jakiekolwiek wymiany czy zwroty kart do głosowania bez względu na powody i uzasadnienia dla tej wymiany. Znalazło to zresztą odzwierciedlenie i w tegorocznych wytycznych w punkcie 52.

Niezrozumiałe, nielogiczne i niebezpieczne dla prawidłowości przebiegu wyborów jest zatem dopuszczenie do sytuacji odwrotnej, o której mowa w kwestionowanym punkcie 51, a więc wprowadzającej wyjątek od wieloletniej zasady, co samo w sobie może przyczynić się do nieporozumień i pomyłek na linii wyborca – osoba wydająca karty.

Co jednak istotniejsze, otwiera to furtkę do potencjalnych nadużyć, a nawet fałszerstw w sytuacji, w której przewodniczący (a pod jego nieobecność jego zastępca) mogą, bez czynnego udziału wyborcy potwierdzającego ten fakt swoim podpisem, dokonywać wykreśleń adnotacji „bez referendum” w spisie wyborców.

Skoro PKW wprowadziła bezwzględny wymóg kwitowania przez wyborców odbioru kart, to wszelkie zmiany na linii wyborca-karty do głosowania, o ile w ogóle miałby być dopuszczane, wymagać muszą bezwzględnie ponownego skwitowania przez wyborcę.

Biorąc powyższe argumenty pod uwagę, apelujemy o zmianę wytycznych opisanych w pkt 51.

Z wyrazami szacunku,

Zespół Ekspertów Wyborczych Fundacji im. Stefana Batorego

dr hab. Mikołaj Cześnik, profesor Uniwersytetu SWPS, Dyrektor Instytutu Nauk Społecznych SWPS

dr hab. Jarosław Flis, Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego

dr hab. Adam Gendźwiłł, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, Wydział Socjologii UW

dr hab. Jacek Haman, Zakład Statystyki, Demografii i Socjologii Matematycznej, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego

dr Anna Materska-Sosnowska, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, członek Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego

dr hab. Bartłomiej Michalak, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie UMK

dr hab. Bartłomiej Nowotarski, profesor Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Katedra Filozofii i Historii Gospodarczej

prof. dr hab. Jacek Raciborski, Zakład Socjologii Polityki, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego

prof. dr hab. Andrzej Rychard, dyrektor Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, przewodniczący Rady Fundacji im. Stefana Batorego

dr hab. Krzysztof Urbaniak, prawnik i politolog, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, radca prawny

 

List w wersji PDF