Dla mediów

W nowej publikacji forumIdei Fundacji Batorego prezentuje pomysł na przeciwdziałanie prekampanii wyborczej. Głównym postulatem jest wydłużenie czasu trwania kampanii wyborczych przed wyborami. Proponowane założenia reformy prawa wyborczego wydłużają kampanię wyborczą przed każdymi wyborami do pół roku oraz wzmacniają przejrzystość finansów kampanii. Propozycja ta obejmuje m.in. obowiązek bieżącego publikowania przez komitety wyborcze dokumentów potwierdzających ich dochody i wydatki.

Po ostatnich wyborach samorządowych Państwowa Komisja Wyborcza wyrażała bezradność wobec problemu podejmowania agitacji wyborczej przed dniem ogłoszenia wyborów (1). Prekampania to od wielu lat kontrowersyjny sposób polityków na zdobycie przewagi nad politycznymi konkurentami w wyborach i ominięcie ograniczeń finansowania obowiązujących dla kampanii wyborczej. Istnieje obawa, że również przed tegorocznymi wyborami parlamentarnymi znajdą się prekandydaci, którzy swoją kandydaturę postanowią wypromować jeszcze przed datą rozpoczęcia kampanii.

„Obecny Kodeks wyborczy nie daje organom wyborczym i obywatelom skutecznych narzędzi, które mogłyby zmusić kandydatów do zaprzestania prowadzenia agitacji przed utworzeniem komitetu wyborczego. Dopóki prekandydatom opłacać się będzie wcześniejsze rozpoczynanie agitacji wyborczej, dopóty problem prekampanii pozostanie nierozwiązany. Kampania wyborcza powinna obejmować czas najbardziej sprzyjający działaniom kampanijnym, a w obecnych realiach polityki jest to nawet pół roku przed wyborami. Komitety wyborcze mogłyby się wcześniej rejestrować, a jednocześnie ich finansowanie podlegałoby skuteczniejszej niż obecnie obywatelskiej kontroli” – tłumaczy Marcin Waszak, ekspert forumIdei Fundacji Batorego.

Autor przedstawia w publikacji korzyści z przeprowadzenia postulowanych zmian w prawie wyborczym zarówno dla kandydatów i komitetów wyborczych, jak i dla wyborców. Dłuższa kampania będzie potrzebna np. kandydatom dotkniętym pomówieniem, ze względu na gwarantowany w jej trakcie dostęp do przyspieszonego postępowania sądowego w trybie wyborczym. Przyda się też wyborcom, którzy mają mało czasu na zapoznanie się z programem startujących w ich okręgu osób. W publikacji przedstawione są również dobre praktyki z Polski i świata: przykłady zasad dostępności informacji o finansowaniu kampanii wyborczych z USA, Wielkiej Brytanii, Estonii i Łotwy.

(1) Wypowiedź Wojciecha Hermelińskiego dla TVN24

Jak rozwiązać problem prekampanii wyborczej? Marcin Waszak [PDF]