Debata o demokratyzacji unijnego systemu politycznego i wzmacnianiu społecznego mandatu UE
demokracja
Unia Europejska
W ostatnich kilkunastu miesiącach doszło do znaczącego pogłębienia integracji europejskiej. Wraz z inauguracją Europejskiego Zielonego Ładu, powołaniem Funduszu Odbudowy czy powierzeniem Unii zadania zabezpieczenia szczepionki przeciwko COVID-19 dla europejskich społeczeństw, UE wkroczyła w obszary kompetencji, które dotąd były zastrzeżone dla państw członkowskich.
Kluczowe przeobrażenia dokonują się z inicjatywy Rady Europejskiej, która jest najmniej transparentnym ogniwem systemu podejmowania decyzji w UE. Rodzi to pytanie, czy poszerzenie prerogatyw Unii idzie w parze ze wzmocnieniem jej demokratycznej legitymizacji?
Wydaje się, że dotychczasowy bilans legitymizacji działań w odpowiedzi na kryzys był znaczący. Wynika to przede wszystkim z faktu, że były to działania doraźne, podejmowane w warunkach nagłej konieczności, pod presją czasu. Decyzje wychodziły naprzeciw społecznym oczekiwaniom i były uprawomocniane przez przywódców państw i rządów.
Ale w dłuższej perspektywie taka formuła może się zużyć i odczuwalny będzie brak systemowego legitymizowania polityk UE poprzez bardziej otwarte procedury i rozliczalność. Krytyczna dyskusja wokół zarządzania przez Komisję Europejską programem zakupu szczepionek czy też społeczna debata wokół projektu Krajowego Planu Odbudowy pokazują, że polityki europejskie stają się coraz ważniejszym przedmiotem krajowych dyskusji i kontestacji. Spór o KPO pokazuje też narastająca wolę podmiotowego uczestnictwa społeczeństwa w polityce na styku domeny krajowej i unijnej.
Jak rysuje się dotychczasowy bilans legitymizacji działań UE w odpowiedzi na kryzysy? Jak demokratyzować unijny system polityczny i wzmacniać społeczny mandat UE? Jak sprawić, by pogłębienie integracji nie odbyło się kosztem pogłębienia deficytu demokratycznego?
W debacie udział wzięli:
• prof. Danuta Hübner (europosłanka, Europejska Partia Ludowa)
• prof. Jerzy Osiatyński (Instytut Nauk Ekonomicznych PAN)
• dr Agnieszka Smoleńska (Polityka Insight).
Debatę moderował Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura European Council on Foreign Relations.
