Debata z cyklu „Polska samorządów”. Rozmawialiśmy o lekcjach, jakie powinniśmy odebrać z 30 lat Polski Samorządnej i o zadaniach na najbliższe dekady.
samorząd
27 maja 1990 r. odbyły się wybory do rad gmin, pierwsze w pełni wolne wybory zamykające jednoznacznie ustrój PRL oparty na zasadzie „jednolitej władzy państwowej”. Zastąpiły ją zasady decentralizacji, pomocniczości i terytorialnej samorządności, co potwierdza jednoznacznie Konstytucja Rzeczypospolitej przyjęta w ogólnonarodowym referendum w 1997 r.
Konstytucja przypomina także, że wspólnotę samorządową tworzy ogół mieszkańców danej jednostki terytorialnej.
Trzydzieści lat temu nie wszyscy byli przekonani do idei samorządności obawiając się skutków lokalnej autonomii, korupcji, braku zasobów i kompetencji do efektywnego rozwiązywania problemów mieszkańców. Badania zaufania do instytucji władzy publicznej oraz oceny jakości ich pracy pokazują jednak, że władze lokalne zdobyły uznanie, a ich notowania systematycznie się poprawiały – w ogłoszonych w kwietniu br. badaniach CBOS 74 proc. respondentów deklaruje, że ufa władzom lokalnym. Niespełna dwie dekady wcześniej odsetek ten nie przekraczał 50 proc.
Wysoki poziom uznania dla samorządu nie oznacza jednak, że jego krytyka jest bezzasadna. Nadmierna koncentracja władzy w rękach wójtów, burmistrzów i prezydentów; klientelizm; brak partycypacji mieszkańców we współdecydowaniu o rozwoju gmin; brak transparentności to tylko kilka przykładów zarzutów formułowanych wobec władz lokalnych.
Jubileusz to dobry czas, by nie tylko chwalić, ale także podjąć krytykę i inne trudne tematy. Należą do nich wyzwania przyszłości. Mówiło się o nich głośno od wielu miesięcy, w debatach powracało często hasło „dobrze już było” pochodzące z książki prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza „Gdańsk jako wspólnota”. Kryzys wywołany pandemią Covid-19 tylko wzmocnił wymowę tych słów.
Rozmawialiśmy więc o lekcjach, jakie powinniśmy odebrać z 30 lat Polski Samorządnej i o zadaniach do odrobienia na najbliższe dekady. Jak rozwijać lokalną samorządność i demokrację, gdy nie tylko trzeba mierzyć się ze skutkami kryzysu społeczno-gospodarczego wywołanego przez pandemię, ale także przeciwstawiać się „folwarcznej autokracji”, jak prof. Ewa Łętowska nazywa system sprawowania władzy forsowany od 2015 r. przez rządzącą większość parlamentarną.
W dyskusji udział wzięli:
– Marcin Bazylak (Prezydent Dąbrowy Górniczej)
– Marta Bejnar-Bejnarowicz (Radna Rady Miasta Gorzowa, Prezes Kongresu Ruchów Miejskich oraz Stowarzyszenia Ludzie dla Miasta)
– Mariusz Sagan (Dyrektor Wydziału Strategii i Przedsiębiorczości
Urząd Miasta Lublin)
– Jolanta Wiercińska (Sołtyska w Chwaszczynie, radna w Żukowie, laureatka nagrody Super Samorząd)
Moderacja: Edwin Bendyk (członek Zarządu Fundacji Batorego, publicysta tygodnika „Polityka”)
Debata „Samorząd od_nowa” to kolejna z cyklu debat „Polska samorządów”, które w jubileuszowym roku 30-lecia samorządu organizuje Fundacja im. Stefana Batorego.
Patronat medialny nad cyklem debat sprawuje tygodnik “Polityka” oraz Radio TOK.FM.
