Wydarzenia

Projekt Krajowego Programu Odbudowy (KPO) i ogłoszony niedawno program Polskiego Ładu wzbudził niepokój samorządowców, ekspertów zajmujących się tematyką samorządową oraz wielu organizacji społecznych. Zespół Ekspertów Samorządowych Fundacji Batorego alarmuje, że skala proponowanych zmian oznacza, że wkrótce możemy być świadkami zmiany ustrojowej, a dr hab. Dawid Sześciło zauważa w najnowszej analizie forumIdei „Samorząd w Polskim Ładzie: zapomniany czy celowo pominięty?”, że Polski Ład jest kontynuacją polityki nowego centralizmu, w której samorząd sprowadzony jest do roli agenta władzy centralnej, realizującego pod coraz silniejszą kontrolą kierunki polityki ustalane na poziomie centralnym.

Poza brakiem strategicznego podejścia oraz reform w KPO eksperci wskazują, że pomysły opisane w Nowym Ładzie mogą naruszać m.in. konstytucyjną zasadę pomocniczości.

Według alarmujących wyliczeń Związku Miast Polskich, wprowadzone zmiany mogą oznaczać utratę płynności finansowej przez ok. 1/3 jednostek samorządu terytorialnego. Dla pozostałych będzie to oznaczało poważne trudności w realizacji wydatków bieżących, nie mówiąc już o bardziej ambitnych działaniach rozwojowych.

• Jakie będą rzeczywiste koszty zmian w systemie podatkowym dla wspólnot lokalnych, jednostek samorządu i działających lokalnie organizacji społeczeństwa obywatelskiego?
• Jak pogodzić proponowane bezprecedensowe ograniczenie dochodów własnych samorządów i zastępowanie ich subwencjami i dotacjami z rządowych funduszy z konstytucyjną zasadą pomocniczości?
• Czy należy obawiać się ograniczania autonomii samorządów i ryzykiem pogłębiania się klientelizmu politycznego, czego przykładem był sposób dystrybucji środków z II i III transzy Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych?
• Czy czeka nas postępujące uzależnienie samorządów różnych szczebli od decyzji administracji rządowej?
• Czy powoływanie kolejnych rządowych funduszy jest receptą na rozwiązywanie barier rozwojowych wspólnot lokalnych?
• W jaki sposób należy rozumieć intencje rządu, który z jednej strony zaprosił interesariuszy do zgłaszania uwag dotyczących zmian prawa samorządowego w ramach projektu Samorząd 3.0, a jednocześnie kontynuuje politykę nowego centralizmu polegającą na ograniczaniu podmiotowości wspólnot lokalnych oraz pogłębianiu problemów finansowych samorządów?

W dyskusji wokół tych pytań – którą poprowadził Edwin Bendyk, prezes Fundacji Batorego – udział wzięli: Karolina Dreszer-Szmalec (Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych), Hubert Izdebski (SWPS), Andrzej Porawski (Związek Miast Polskich), Dawid Sześciło (Uniwersytet Warszawski), Dorota Zmarzlak (Stowarzyszenie Samorządy dla Polski).