15 czerwca 2015
Referenda: co one oznaczają dla demokracji?

  • debaty Batorego
  • demokracja

Uczestnicy:  Marek Borowski, Paweł Ciacek, Piotr Ciompa, Mikołaj Cześnik, Katarzyna Dzieniszewska-Naroska, Joanna Erbel, Maciej Gdula, Adam Gendźwiłł, Mirosława Grabowska, Krzysztof Izdebski, Łukasz Jakubiak, Rafał Kalukin, Piotr Krygiel, Maria Marczewska-Rytko, Radosław Markowski, Wojciech Przybylski, Janusz Reykowski, Ewa Siedlecka, Wiesław Staśkiewicz, Krzysztof Skotnicki, Jarosław Szymanek, Jan Śpiewak, Piotr Trudnowski, Marcin Wiszowaty, Artur Wołek, Szymon Wróbel, Joanna Załuska, Jacek Żakowski.

Spotkanie poprowadziła Anna Materska-Sosnowska (Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego).

Zapis wideo debaty:
część pierwsza:

część druga:

Zapis audio debaty: [MP3 69MB], [OGG 57MB], czas trwania: 1 godz. 56 min.

Omówienie spotkania: [PDF 293 KB]

Tezy:

Jednym z problemów poruszonych w kampanii prezydenckiej były referenda. Nie tylko to konkretne, które odbędzie się 6 września br. i będzie dotyczyło m.in. jednomandatowych okręgów wyborczych, lecz również referendum jako instytucja w państwie demokratycznym. Pojawiają się pytania dotyczące roli referendów z polityce krajowej, jak i lokalnej. Czy i w jakim zakresie należy zmienić obowiązujące obecnie prawo? Co ewentualne zmiany będą oznaczały dla polskiej polityki? W jaki sposób referenda, forma głosowania najbliższa ideałowi demokracji bezpośredniej, jest dla niej szansą, a na ile zagrożeniem?

Noty biograficzne:

 

Marek Borowski (ur. 1946) – polityk, od 2011 roku senator. W latach 1991–2005 oraz 2007–2011 poseł na Sejm. Założyciel Socjaldemokracji RP, następnie w SLD i Socjaldemokracji Polskiej. W latach 1993–1994 minister finansów w rządzie Waldemara Pawlaka. Od 2001 do 2004 roku marszałek Sejmu.

Paweł Ciacek (ur. 1968) – socjolog, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Prezes zarządu i współzałożyciel Fundacji Projekt: Polska, dyrektor ds. obsługi klienta w Millward Brown. Zajmuje się analizami marketingowymi i badaniami społecznymi.

Piotr Ciompa (ur. 1966) – działacz społeczny, menedżer. Były wiceprezes Polskiej Agencji Prasowej i spółki Instal Lublin. W latach 2002–2006 radny m.st. Warszawy. Od 2007 roku związany z łódzkim Instytutem Spraw Obywatelskich.

Mikołaj Cześnik (ur. 1975) – socjolog, politolog. Profesor Uniwersytetu SWPS, gdzie zajmuje się badaniem zachowań wyborczych. Od 2000 roku członek zespołu badawczego Polskiego Generalnego Studium Wyborczego.

Katarzyna Dzieniszewska-Naroska – socjolożka, adiunkt na Wydziale Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej. Prowadzi badania nad reprezentacją polityczną, partycypacją, konfliktem politycznym i propagandą. Wydała: Radny – sąsiad i polityk (2004). Ekspertka Instytutu Spraw Publicznych i Fundacji Batorego.

Joanna Erbel (ur. 1984) – socjolożka, tłumaczka. Członkini redakcji „Krytyki Politycznej” i rady ds. budżetu partycypacyjnego przy prezydencie m.st. Warszawy. Należy do Kongresu Ruchów Miejskich. W roku 2014 kandydowała na urząd prezydenta Warszawy jako bezpartyjna (z poparciem Partii Zielonych).

Maciej Gdula (ur. 1977) – socjolog, publicysta. Pracownik Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Członek „Krytyki Politycznej”. Publikował m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Krytyce Politycznej”, „Kulturze i Społeczeństwie”, „Rzeczpospolitej”. Wydał Trzy dyskursy miłosne (2009), Style życia i porządek klasowy w Polsce (red. z Przemysławem Sadurą, 2012), Oprogramowanie rzeczywistości społecznej (red. z Lechem M. Nijakowskim, 2014).

Adam Gendzwiłł (ur. 1985) – socjolog polityki, adiunkt w Zakładzie Rozwoju i Polityki Lokalnej Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w kwestiach polityki lokalnej, systemów wyborczych oraz partii politycznych. Stypendysta Fundacji Fulbrighta i Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Mirosława Grabowska (ur. 1949) – socjolożka, profesorka Uniwersytetu Warszawskiego. Dyrektorka Centrum Badania Opinii Społecznej. Autorka m.in. książki Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku (2004).

Krzysztof Izdebski (ur. 1981) – prawnik specjalizujący się w dostępie do informacji publicznej, prawnych aspektach kontroli społecznej oraz przeciwdziałaniu korupcji. Związany z Siecią Obywatelską Watchdog, członek Obywatelskiego Forum Legislacji przy Fundacji im. Stefana Batorego.

Łukasz Jakubiak (ur. 1981) – politolog, adiunkt na Wydziale Stosunków Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół problematyki systemów politycznych. Wydał: Koabitacja w systemie politycznym V Republiki Francuskiej (2010).

Rafał Kalukin (ur. 1974) – dziennikarz, komentator polityczny. W latach 1998–2010 dziennikarz „Gazety Wyborczej”, a wcześniej „Głosu Wybrzeża” i „Gazety Gdańskiej”. W latach 2010–2012 publicysta „Wprost”. Obecnie związany z tygodnikiem „Newsweek Polska”.

 

Piotr Krygiel (ur. 1978) – analityk i kierownik projektów w Instytucie Sobieskiego. Wcześniej związany m.in. z Fundacją Szkoła Liderów i Fundacją im. Stefana Batorego. Absolwent nauk politycznych na Uniwersytecie Warszawskim.

 

Maria Marczewska-Rytko – politolożka, kierownik Zakładu Ruchów Politycznych Wydziału Politologii Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie. Przewodniczy Komitetowi Socjalizacji Politycznej i Edukacji Międzynarodowego Towarzystwa Nauk Politycznych. Autorka ponad 200 publikacji naukowych, skoncentrowanych przede wszystkim wokół problematyki populizmu, demokracji oraz sprzężeń polityki i religii.

 

Radosław Markowski (ur. 1957) – socjolog, dr hab., dyrektor Centrum Studiów nad Demokracją, kierownik Zakładu Badań Porównawczych i profesor Uniwersytetu SWPS. Członek International Political Science Association oraz European Consortium for Political Research. Autor wielu publikacji z zakresu socjologii polityki.

 

Wojciech Przybylski (ur. 1980) – historyk idei. Redaktor naczelny „Res Publiki Nowej” i „Visegrad Insight”. Inicjator programu DNA Miasta. Publikował m.in. w „Eurozine”, „Polska. The Times”, „Res Publice Nowej” i „Social Europe Journal”.

 

Janusz Reykowski (ur. 1929) – psycholog społeczny, prof. dr hab. W latach 1951–1980 pracownik Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1980 do 2002 roku dyrektor Instytutu Psychologii PAN. Współzałożyciel i przewodniczący Rady Programowej Uniwersytetu SWPS. Członek korespondent Polskiej Akademii Nauk.

 

Ewa Siedlecka (ur. 1958) – dziennikarka „Gazety Wyborczej”. Pisze m.in. o prawie i prawach człowieka. Absolwentka Szkoły Praw Człowieka Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Laureatka Nagrody im. Dariusza Fikusa.


Krzysztof Skotnicki
(ur. 1953) – konstytucjonalista, profesor nauk prawnych. Kierownik Centrum Studiów Wyborczych i Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Łódzkiego. Założyciel i redaktor naczelny półrocznika „Studia Wyborcze”. Prezes Polskiego Towarzystwa Prawa Konstytucyjnego, konsul honorowy Republiki Czeskiej w Łodzi.

Wiesław Staśkiewicz (ur. 1951) – socjolog, doktor nauk prawnych. Pracownik Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, wicedyrektor Biblioteki Sejmowej. W latach 1992–2006 dyrektor Biura Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu.

 

Jarosław Szymanek – politolog, dr hab., profesor na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. Autor publikacji z zakresu porównawczego prawa konstytucyjnego, prawa wyznaniowego oraz współczesnych systemów politycznych. Przedstawiciel Polski w panelu doradczym do spraw wolności sumienia i wyznania przy OBWE.

 

Jan Śpiewak (ur. 1987) – doktorant socjologii UW, aktywista miejski. Przewodniczący stowarzyszenia Miasto Jest Nasze. Członek inicjatywy Otwarty Jazdów, radny w warszawskiej dzielnicy Śródmieście. Zaangażowany w kampanię prezydencką Hanny Gronkiewicz-Waltz w 2006 roku i Czesława Bieleckiego w 2010 roku.

 

Piotr Trudnowski (ur. 1989) – członek zarządu stowarzyszenia Klub Jagielloński, redaktor internetowego miesięcznika „Nowa Konfederacja”. Zajmuje się polityką obywatelską, finansowaniem społecznościowym i patriotyzmem gospodarczym.

 

Marcin Wiszowaty – konstytucjonalista, adiunkt na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Redaktor „Przeglądu Prawa Konstytucyjnego”.

 

Artur Wołek (ur. 1971) – politolog, dr hab. Wykłada na Akademii Ignatianum w Krakowie, związany z Ośrodkiem Myśli Politycznej. Wydał m.in.: Słabe państwo, Demokracja nieformalna. Konstytucjonalizm i rzeczywiste reguły polityki w Europie Środkowej po 1989 r. Publikował w „Gazecie Wyborczej”, „Rzeczpospolitej”, „Tygodniku Powszechnym”, „Znaku” i „Kwartalniku Konserwatywnym”.

 

Szymon Wróbel – urzędnik państwowy, dyrektor Departamentu Współpracy z Jednostkami Samorządu Terytorialnego w Ministerstwie Administracji i Cyfryzacji.

 

Joanna Załuska (ur. 1963) – dyrektorka programu Masz Głos, Masz Wybór w Fundacji im. Stefana Batorego, koordynowała jego 11 edycji. Między 2001 a 2007 ekspertka programu RITA Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. W latach 1989–1990 pracowniczka Komisji Samorządu Terytorialnego w Komitecie Obywatelskim przy Lechu Wałęsie. Absolwentka Instytutu Historii Uniwersytetu Warszawskiego.

 

Jacek Żakowski (ur. 1957) – dziennikarz i publicysta, komentator tygodnika „Polityka”. Związany również z „Gazetą Wyborczą” oraz TOK FM. Laureat licznych nagród, w tym dla Dziennikarza Roku 1997. Kierownik Katedry Dziennikarstwa Collegium Civitas.