W ramach wspólnego projektu Fundacji Batorego oraz Niemieckiego Towarzystwa Badań nad Europą Wschodnią (DGO) zorganizowaliśmy w Warszawie seminarium eksperckie oraz debatę publiczną dotyczące polityki historycznej. Do udziału w tych wydarzeniach zaprosiliśmy ekspertów z Polski, Niemiec i Rosji.
Projekt został zrealizowany dzięki wsparciu Fundacji Współpracy Polsko Niemieckiej.
Seminarium eksperckie Polska-Niemcy-Rosja: jak rozmawiać z szacunkiem o wspólnej historii?– 21 września 2017
Podczas całodziennego seminarium eksperci rozmawiali o polityce historycznej Polski, Niemiec i Rosi, głównie tej związanej z II Wojną Światową i dekomunizacją.
Debata publiczna Dekomunizacja. Między historią a polityką. – 22 września 2017
Prawie 30 lat po upadku komunizmu, rozliczenie z nim pozostaje ciągle aktualnym problemem budzącym emocje w społeczeństwach naszego regionu. Oprócz wymiaru wewnętrznego, ma ono także wymiar międzynarodowy, prowadzi bowiem nierzadko do poważnych konfliktów, które odciskają piętno na bieżących relacjach politycznych.
Jak polska polityka dekomunizacyjna jest odbierana w Niemczech i Rosji? Czy powinna ona być przedmiotem międzynarodowej debaty, czy też należy ją traktować jako kwestię wyłącznie wewnętrzną? Wreszcie, czy możliwy jest dialog o komunistycznej przeszłości, który łączyłby, a nie dzielił nasze trzy narody uwikłane w ostatnich dekadach w niezwykle trudną historię? Powyższe pytania zadaliśmy ekspertom z Polski, Niemiec i Rosji.
Wprowadzenie wygłosili:
ze strony polskiej – Adam Daniel Rotfeld, były Minister Spraw Zagranicznych RP
ze strony rosyjskiej – Aleksiej Lewinson, Centrum Lewady oraz Tatiana Worożejkina, politolożka
ze strony niemieckiej – Joachim von Puttkamer, Kolegium im. Imre Kertésza, Uniwersytet im. Fryderyka Schillera w Jenie
Dyskutujący stwierdzili między innymi, iż państwo nie jest w stanie się rozwijać bez rozliczenia się z przeszłością. W Polsce i Niemczech dekomunizacja nie zawsze była jednak równoznaczna z uczciwym rozliczaniem się z przeszłością. Takie rozliczenie powinno opierać się na prawdzie, uznaniu jednostkowej i zbiorowej odpowiedzialności za to co się stało, co w efekcie prowadzi do głębokiej zmiany świadomości.
W Rosji dekomunizacja to nadal przyszłość. Rosja nie odcięła się w dalszym ciągu od ZSRR. Ludzie i władza przyznają wprawdzie istnienie ofiar, ale sprzeciwiają się wskazywaniu winnych. Społeczeństwo rosyjskie żyje więc w świecie, w którym są przestępstwa i ofiary, nie ma jednak sprawców, i nie ma tym samym żadnej odpowiedzialności za poczynione krzywdy.
