21 lutego 2022
forumIdei
Książki znaczące. Bilans idei 2021

online | 18-19:30

Dyskusja o tym, jakie książki były w 2021 roku intelektualnym wydarzeniem, skłaniały do namysłu, refleksji, a może nawet do rewizji poglądów.

  • kultura
  • Polska

Wielu komentatorów_ek i uczestników_czek sceny intelektualnej zwraca uwagę na stan debaty publicznej narzekając, że brakuje w niej nowych idei, które byłyby podstawą dla dobrych interpretacji rzeczywistości, wizji ładu politycznego i społecznego, krytyki kultury, scenariuszy przyszłości, odpowiedzi na zjawiska kryzysowe, jak katastrofa klimatyczna, przełom demograficzny czy wyzwania nowych technologii.

Czy rzeczywiście brakuje nowych, atrakcyjnych propozycji intelektualnych? A jeśli tak, co jest źródłem kryzysu? Brak podaży? Czy coraz większa trudność z „przebiciem” się do debaty? Ograniczenie debaty do mniejszych „baniek”? Polaryzacja polityczna i rosnąca temperatura konfliktu? A może brak odpowiednich platform poważnej dyskusji i wymiany poglądów?

Niezależnie od odpowiedzi, wierzymy, że ciągle najważniejszym medium do wprowadzania w obieg nowych idei jest książka. Dlatego zaprosiliśmy pisma i portale kształtujące polską debatę publiczną do tego, by wspólnie dokonać bilansu idei za 2021 rok.

Rozmawiliśmy o tym, jakie książki były w minionym roku dla różnych środowisk intelektualnym wydarzeniem, skłaniały do namysłu, refleksji, a może nawet do rewizji poglądów. Dlaczego miały takie znaczenie? Czy któreś spośród książek ważnych zostały przeoczone? Rozmawialiśmy przede wszystkim o polskich autorach, ale pytaliśmy też o ważne przekłady.

Swój udział w dyskusji wzięli:

  • Joanna B. Bednarek (Czas Kultury, Poznań),
  • Sebastian Duda (Więź, Warszawa),
  • Wojciech Duda (Przegląd Polityczny, Gdańsk),
  • Leszek Jażdżewski (Liberté!, Łódź),
  • Karol Kleczka (Znak, Kraków),
  • Wojciech Przybylski (Res Publica Nowa, Warszawa),
  • Bartłomiej Radziejewski (Nowa Konfederacja, Warszawa),
  • Bogna Świątkowska (Notes Na 6 Tygodni, Warszawa),
  • Hubert Walczyński (Magazyn Kontakt, Warszawa),
  • Karolina Wigura (Kultura Liberalna, Warszawa),
  • Agnieszka Wiśniewska (Krytyka Polityczna, Warszawa).

Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)


Każdą z zaproszonych redakcji poprosiliśmy o przedstawienie własnej listy trzech książek polskich autorów oraz trzech przekładów wydanych w minionym roku, które miały dla nich szczególne znaczenie.

Czas Kultury (Poznań)

Łukasz Moll, Nomadyczna Europa. Poststrukturalistyczne granice europejskiego uniwersalizmu, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika, Toruń 2021

Sprawiedliwość, praca zbiorowa pod przewodnictwem Michała Zadary, Wydawnictwo Żywosłowie, Kraków 2021

Oświecenie, czyli tu i teraz, red. Łukasz Ronduda, Tomasz Szerszeń, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021

Kacper Pobłocki, Chamstwo, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021

Błażej Warkocki, Alessandro Amenta, Tomasz Kaliściak, Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer, Krytyka Polityczna, Warszawa 2021

Przemysław Wielgosz, Gra w rasy. Jak kapitalizm dzieli, by rządzić, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021

 

Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu, red. Jason W. Moore, przekład: Krzysztof Hoffmann, Patryk Szaj, Weronika Szwebs, WBPiCAK, Poznań 2021

Jason Hickel, Mniej znaczy lepiej. O tym, jak odejście od wzrostu gospodarczego ocali świat, tłum. Jerzy Paweł Listwan, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021

Mariana Mazzucato, Wartość wszystkiego. Wytwarzanie i zawłaszczanie w globalnej gospodarce”, tłum. Joanna Bednarek, Wydawnictwo Heterodox, Poznań 2021

 

Liberte (Łódź)

Rafał Hetman, Izbica, Izbica, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021

Jan Lityński, Ucieczka do wolności. Autobiografia, Wydawnictwo Znak, Kraków 2021

Rafał Matyja, Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021

 

Danilo Kiš, Cyrk rodzinny, tłum. Danuta Cirlić-Straszyńska, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021

Alexander Lee, Machiavelli: His Life and Times, Picador, London 2020

Minouche Shafik, What We Owe Each Other: A New Social Contract, Bodley Head, London 2021

 

Magazyn Kontakt (Warszawa)

Kacper Pobłocki, Chamstwo, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021

Tomasz S. Markiewka, Zmienić świat raz jeszcze, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2021

 

David Graeber, Dawid Wengrow, The Dawn of Everything. A New History of Humanity, Allen lane, London 2020

Jason Hickel, Mniej znaczy lepiej. O tym, jak odejście od wzrostu gospodarczego ocali świat, tłum. Jerzy Paweł Listwan, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021

Brian Porter-Szűcs, Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii, tł. Jan i Anna Dzierzgowscy, Wydawnictwo Filtry, Warszawa 2021

Kate Raworth, Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku, tłum. Aleksandra Paszkowska, Krytyka Polityczna, Warszawa 2021

 

Kultura Liberalna (Warszawa)

Piotr Witwicki, Znikająca Polska, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2021

Artur Domosławski, Wygnaniec, Wydawnictwo Wielka Litera, Warszawa 2021

Zbigniew Rokita, Kajś, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021

 

Krytyka Polityczna (Warszawa)

Agnieszka Szpila, Heksy, Wydawnictwo: W.A.B., Warszawa 2021

Alicja Urbanik-Kopeć, Chodzić i uśmiechać się wolno każdemu. Praca seksualna w XIX wieku na ziemiach polskich, Krytyka Polityczna, Warszawa 2021

Katarzyna Wężyk, Aborcja jest, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2021

 

Ana Elena Correa, Wszystkie jesteśmy Belén, tłum. Maja Gańczarczyk, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021

Kate Raworth, Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku, tłum. Aleksandra Paszkowska, Krytyka Polityczna, Warszawa 2021

 

Nowa Konfederacja (Warszawa)

Robert Kuraszkiewicz, Polska w nowym świecie, Wydawnictwo Nowej Konfederacji, Warszawa 2021

Eugeniusz Romer, Pisma geopolityczne, oprac. Marek Stefan, Wydawnictwo Nowej Konfederacji, Warszawa 2021

Sękowski Stefan, Pułról Tomasz, Upadła praworządność. Jak ją podnieść, Wydawnictwo Nowej Konfederacji, Warszawa 2021

 

Edward Hallett Carr, Kryzys dwudziestolecia 1919–1939. Wprowadzenie do badań nad stosunkami międzynarodowymi, tłum. Jan Sadkiewicz, Wydawnictwo Univeritas, Kraków 2021

Rudolf Kjellén, Państwo jako żywy organizm i inne teksty, tłum. Thomas i Krzysztof Zmyślińscy, Wydawnictwo Zona Zero, Warszawa 2021

John Mearsheimer, Wielkie złudzenie. Liberalne marzenia a rzeczywistość międzynarodowa, Wydawnictwo Nowej Konfederacji, Warszawa 2021

 

NN6T/Bęc Zmiana (Warszawa)

Kacper Pobłocki, Chamstwo, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021

Michał Szlaga, Stocznia, Instytut Fotografii Fort, Warszawa 2021

 

Paul B. Preciado, Pornotopia. Playboy, architektura i biopolityka w czasach zimnej wojny, tłum. Grzegorz Piątek, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Warszawa 2021

 

Przegląd Polityczny (Gdańsk)

Anne Applebaum, Donald Tusk, Wybór, Wydawnictwo Agora, Warszawa 2021

Rafał Matyja, Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021

Jan Tokarski, Czy liberalizm umarł?, Wydawnictwo Znak, Kraków 2021

 

Jan-Werner Müller, Strach i wolność. O inny liberalizm, tłum. Paweł Masłowski, Kultura Liberalna, Warszawa 2021

Steven Pinker, Racjonalność. Co to jest, dlaczego jej brakuje, dlaczego ma znaczenie, tłum. Tomasz Bieroń, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2021

 

Res Publica Nowa (Warszawa)

Kacper Pobłocki, Chamstwo, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021

Aleksander Hall, Anatomia władzy i nowa prawica, Wydawnictwo Znak, Kraków 2021

Tomasz Stawiszyński, Ucieczka od bezradności, Wydawnictwo Znak, Kraków 2021

 

Adam Hochschild, Duch króla Leopolda. Opowieść o chciwości, terrorze i bohaterstwie w kolonialnej Afryce, tłum. Piotr Tarczyński, Świat Książki, Warszawa 2021

Benjamin Walter, Podróże wyobraźni, tłum. Bogdan Baran, Wydawnictwo Alatheia, Warszawa 2021

Mitchell Zuckoff, 11 września. Dzień, w którym zatrzymał się świat, tłum. Paulina Surniak, Paulina Surniak Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2021

 

Więź (Warszawa)

Piotr Augustyniak, Jezus Niechrystus, Wydawictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2021

Rafał Matyja, Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021

Tomasz Stawiszyński, Ucieczka od bezradności, Wydawnictwo Znak, Kraków 2021

 

Tomáš Halik, Czas pustych kościołów, przeł. Tomasz Maćkowiak, Wydawnictwo WAM, Kraków 2021

Brian Porter-Szűcs, Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii, tłum. Jan i Anna Dzierzgowscy, Wydawnictwo Filtry, Warszawa 2021

Geneviève Zubrzycki, Spokojna rewolucja. Tożsamość narodowa, religia i sekularyzm w Quebecu, tłum. Paweł Dobrosielski, Wydawnictwo NOMOS, Kraków 2021

 

Znak (Kraków)

Artur Domosławski, Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana, Wielka Litera, Warszawa 2021

Marek Szymaniak, Zapaść. Reportaże z mniejszych miast, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2021

Błażej Warkocki, Alessandro Amenta, Tomasz Kaliściak, Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer, Krytyka Polityczna, Warszawa 2021

 

Dante Alighieri, Boska Komedia, tłum. Jarosław Mikołajewski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2021

Brian Porter-Szűcs, Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii, tłum. Jan i Anna Dzierzgowscy, Wydawnictwo Filtry, Warszawa 2021

Rebecca Solnit, Matka wszystkich pytań, tłum. Barbara Kopeć-Umiastowska, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2021