Wydarzenia

Wprowadzenia:

Maciej Szpunar, wiceminister spraw zagranicznych RP

Paweł Świeboda, prezes demosEuropa – Centrum Strategii Europejskiej

oraz:

Paweł Bagiński (dyrektor Programu Otwarta Europa Fundacji Batorego), Krzysztof Bobiński (dyrektor Fundacji Unia & Polska), Konstanty Gebert (szef warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych), Janusz Jankowiak (główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu), Leszek Jesień (Collegium Civitas oraz Krajowa Szkoła Administracji Publicznej), prof. Niyazi Kizilyurek (Wydział Studiów Tureckich i Środkowowschodnich na Uniwersytecie Cypryjskim), Jana Kobzova (analityk, Europejska Rada Spraw Zagranicznych), Agnieszka Łada (dyrektor Programu Europejskiego w Instytucie Spraw Publicznych), Jarosław Pietras (dyrektor generalny w Radzie UE), prof. Aleksander Surdej (kierownik Katedry Studiów Europejskich Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie), Ewa Synowiec, dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, prof. Stavros Zenios (Wydział Biznesu i Administracji Publicznej na Uniwersytecie Cypryjskim).

Uwagi końcowe: Thomas Østrup Møller, ambasador Królestwa Danii w Polsce

Konferencja pod honorowym patronatem: Ambasady Królestwa Danii oraz Ambasady Republiki Cypryjskiej.

Punktem wyjścia do dyskusji była refleksja nad trzema wymiarami kryzysu – strefy euro, instytucji oraz polityki zagranicznej – z którymi Unia ma do czynienia w czasie trwania polsko-duńsko-cypryjskiego trio.

Spotkanie otworzyła Ewa Synowiec. „To prawda, że obserwujemy spadek zaufania dla projektów europejskich”– mówiła nawiązując do wyzwań, przed którymi stanęła polska prezydencja w Radzie UE: zaostrzenie kryzysu w Grecji czy konieczność przyjęcia paktu fiskalnego. Wskazywała na relatywnie wysokie zaufanie, jakim Polacy obdarzają UE, jak też na to, że pracami wspólnoty w momencie poważnego kryzysu w strefie euro kierował kraj, który nie przyjął jeszcze wspólnej waluty.

Paweł Bagiński zwrócił uwagę, że istotnym jest pytanie do jakiego stopnia prezydencja Danii i Cypru będzie kontynuować działania realizowane przez Polskę, np. dbać o interesy wschodnich sąsiadów Unii. „W czasie kryzysu możemy uczyć się od siebie. Formuła trio temu sprzyja” – mówił z kolei Konstanty Gebert, wskazując jednocześnie, że jest to stosunkowo nowe rozwiązanie. „Zobaczymy jak się sprawdzi. Na początku nie należy oczekiwać zbyt wiele.”Warto pamiętać, że formuła grupowej prezydencji (trio) sprawowanej przez trzy kolejno po sobie następujące chronologicznie państwa została wprowadzona w 2006 roku. Partnerami Polski w ramach trio są Dania oraz Cypr.

Pierwszy panel dotyczył kryzysu ekonomicznego i finansowego w strefie euro i wyzwań instytucjonalnych z tym związanych. Janusz Jankowiak, zastanawiał się, czy kryzys może mieć pozytywne strony. – „Z jednej strony obserwujemy szereg negatywnych zjawisk społecznych jak np. wzrost bezrobocia, ale przecież z drugiej widzimy coraz bardziej odpowiedzialne myślenie o gospodarce.” Z kolei Stavros Zenios wskazywał, że obecne problemy europejskich gospodarek to przede wszystkim kryzys zadłużenia. – „Naszym zadaniem jest znalezienie sposobu wyjścia z tych długów, zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym.” Kolejny panelista, Aleksander Surdej, mówił, że 10 lat funkcjonowania wspólnej waluty pozwala na stwierdzenie, że spełniła ona większość oczekiwań. – „Jednocześnie nie mogę zgodzić się z opiniami niektórych ekonomistów, że Polska pozostając poza eurogrupą stawia się w ‘drugim szeregu’ wspólnoty”. Jarosław Pietras, mówił o specyfice funkcjonowania Unii Europejskiej. – „Jeśli po spotkaniu Rady, każdy z ministrów będzie zdawał relacje z obrad, to – mimo najlepszych chęci – będziemy mieli 27 różnych relacji.”Mówiąc o instytucji trio Pietras nazwał je bardzo dobrym „ćwiczeniem”. „Przygotowując program trio kraje są zmuszone przemyśleć wszystkie sfery unijnej polityki.”Jednocześnie wskazywał, że w kwestii podejmowania wspólnych działań „to kraj mający prezydencję współpracuje przede wszystkim ze swoim poprzednikiem oraz z tym państwem, które będzie sprawować prezydencję po nim, co niekoniecznie oznacza partnerów z trio.” Patryk Łoszewski, mówił o kulisach polskiej prezydencji i wyzwaniach, które przed nią stanęły.

Podsumowaniem pierwszej części konferencji było wystąpienie Macieja Szpunara, pt.: „Polish “non-Euro area” country Presidency: lessons for Denmark and Cyprus”. Minister podsumował polską prezydencję, nazywając ją „sukcesem pomimo wyzwań, które przed nią stanęły.”

Drugi panel konferencji poświęcony był stosunkom zewnętrznym UE, ze szczególnym uwzględnieniem Europy Wschodniej i polityki rozszerzenia. Niyazi Kizilyurek swoje wystąpienie poświęcił m.in. kwestii cypryjskiej. – „Nie jest rzeczą normalną, że żyjemy w dwóch etnicznych gettach i nie mamy ze sobą kontaktu” – tłumaczył. – „Zapominamy również, że Unia Europejska powstała, jako odpowiedź na doświadczenie dwóch wielkich wojen” – wtórował mu Konstanty Gebert, przypominając, że poza rachunkiem ekonomicznym Unia Europejska powinna wrócić do wartości, na których wyrosła. „Ukraina czy Białoruś to nie jest „problem” do rozwiązania. Są to kraje, które mają swoje uwarunkowania i z którymi powinniśmy uczyć się żyć”, podkreślał. Z kolei Jana Kobzová skupiła się na relacjach UE z jej wschodnimi sąsiadami. „W relacjach UE – Partnerstwo Wschodnieteż mamy kryzys: Ukraina i fiasko umowy stowarzyszeniowej, nie wspominając o Białorusi. Ale nie możemy zapominać, że i tu kryzys może okazać się szansą.(…) Widzę coraz mniej entuzjazmu w UE, by wspierać bezpośrednio rządy, które nie realizują reform, na które dostają pieniądze.” Skupiając się na europejskiej polityce wschodniej Kobzová przypominała, że „Arabska Wiosna pokazała Europie, iż polityka utrzymywania reżimów autorytarnych poniosła klęskę. Natomiast o Rosji stwierdziła, że – „rodzi się tam prawdziwe społeczeństwo obywatelskie. I nie chodzi o protesty przy okazji wyborów – ich siła słabnie – ale np. podczas wielkich pożarów ludzie zaczęli sami się organizować, pomagać. To społeczeństwo, uważane za apatyczne, budzi się” – podsumowała. Konstanty Gebert przypominał również, że poważne zmiany wymagają czasu. I choć – „problem cypryjski pokazuje pewną impotencję Europy (…) to jednak wciąż Europa ma moc przyciągania” – stwierdził.

Konferencję podsumowali Paweł Świeboda oraz Thomas Østrup Møller. Paweł Świeboda nakreślił cztery – jego zdaniem – możliwe scenariusze rozwoju sytuacji w Europie: utrzymywanie status quo, stworzenie silnej unii monetarnej, dezintegracja Europy oraz „wymyślenie” jej na nowo. Natomiast Thomas Østrup Møller w kilku słowach podsumował konferencję: „Nowe kraje Unii Europejskiej – w tym Polska i jej prezydencja – pokazały nam, że rozszerzenie nie było błędem.”

Konferencja objęta honorowym patronatem Ambasady Królestwa Danii oraz Ambasady Republiki Cypru.

Paweł Bagiński – dr ekonomii, dyrektor programu Otwarta Europa w Fundacji im. Stefana Batorego, w latach 2000-2007 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, następnie w Narodowym Banku Polski. Jest wiceprezesem Stowarzyszenia Global Development Research Group.

Krzysztof Bobiński – dyrektor Fundacji Unia & Polska, członek komitetu sterującego Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego. W latach 1976-2000 był warszawskim korespondentem Financial Times.

Konstanty Gebert – dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych, dziennikarz i komentator „Gazety Wyborczej”. Założyciel i były redaktor naczelny miesięcznika „Midrasz”.

Janusz Jankowiak – główny ekonomista Polskiej Rady Biznesu. Był doradcą wicepremiera Jerzego Hausnera i członkiem grupy doradców strategicznych premiera. Pracował m.in. jako główny ekonomista BRE Banku.

Leszek Jesień – dr nauk politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładowca Collegium Civitas i Krajowej Szkoły Administracji Publicznej. Był m.in. doradcą ds. Unii Europejskiej przy Prezesie Rady Ministrów.

Niyazi Kizilyurek – prof. na Wydziale Studiów Tureckich i Środkowowschodnich na Uniwersytecie Cypryjskim. Autor książek o historii i współczesności Cypru, a także relacji cypryjsko-tureckich.

Jana Kobzova – analityk Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych, koordynatorka programu Szersza Europa. Wcześniej pracowała m.in. w słowackiej Fundacji Pontis.

Agnieszka Łada – dr politologii, dyrektor Europejskiego Programu w Instytucie Spraw Publicznych. Członkini Team Europe – grupy ekspertów zrzeszonej przy Przedstawicielstwie Komisji Europejskiej w Polsce. Przewodnicząca rady dyrektorów Policy Association for an Open Society (PASOS).

Patryk Łoszewski – dyrektor departamentu Unii Europejskiej w Ministerstwie Finansów. W latach 2001-2006 pracował Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej.

Thomas Østrup Møller – ambasador Królestwa Danii w Polsce. Z wykształcenia ekonomista. Wcześniej pracował m.in. w Kairze i Berlinie. W latach 2007-2010 kierował departamentem finansów w Ministerstwie Handlu.

Jarosław Pietras – dr ekonomii, dyrektor generalny w Radzie UE, gdzie odpowiada m.in. za środowisko, zdrowie, edukację, kulturę, młodzież, ochronę konsumentów. Wcześniej pracował m.in. jako sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej, był negocjatorem polskiej akcesji do UE.

Aleksander Surdej – prof., kierownik Katedry Studiów Europejskich Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Ewa Synowiec – dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, wcześniej pracowała w Komisji Europejskiej m.in. jako dyrektor w Delegacji Generalnej ds. Handlu, i w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej, dr ekonomii.

Maciej Szpunar – podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP, od 1996 wykładowca Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, dr hab. nauk prawnych.

Paweł Świeboda – prezes demosEuropa – Centrum Strategii Europejskiej. W latach 2001-2006 był dyrektorem departamentu UE w MSZ, wcześniej m.in. doradca Prezydenta RP ds. UE.

Stavros A. Zenios – profesor finansów i zarządzania na Uniwersytecie Cypryjskim i Uniwersytecie w Pensylwanii. W latach 2002-2010 był rektorem Uniwersytetu Cypryjskiego.