Wydarzenie zgromadziło ekspertów i ekspertki oraz praktyczki i praktyków z Polski i zagranicy, którzy dzielili się swoimi spostrzeżeniami na temat kluczowych reform dotyczących praworządności w Polsce.
W programie znalazły się dyskusje o modelach i postępach przywracania praworządności w wymiarze sprawiedliwości, roli mediów i organizacji społecznych w kształtowaniu debaty publicznej oraz wpływie populizmu na demokrację. W trakcie wydarzenia omówiliśmy poniższe zagadnienia:
- Populizm a demokracja: analiza skutków sięgania po populistyczne metody w kontekście demokratycznych standardów.
- Manipulacje w obszarze praw człowieka: jak ruchy populistyczne wykorzystują język praw człowieka dla własnych celów politycznych.
- Rola mediów: jak komunikować kwestie praworządności, aby dotrzeć do obywateli i nie polaryzować opinii.
- Niezależność instytucji: jak wzmocnić fundamenty niezależnych instytucji, aby skutecznie chronić wartości demokratyczne.
Konferencję objął swoim patronatem „Dziennik Gazeta Prawna”.
Konferencja w języku polskim z tłumaczeniem symultanicznym na angielski i Polski Język Migowy.
Dzień I – 28 listopada 2024
Dzień II – 29 listopada 2024
PROGRAM
Dzień I, 28 listopada 2024 (czwartek)
9.30-10.00 | Rejestracja
10.00-10.15 | Przywitanie w imieniu organizatorów
10.15-11.15 | Uwagi wstępne – dr hab. Adam Bodnar, Minister Sprawiedliwości
Prowadzenie: dr Anna Materska-Sosnowska, Fundacja im. Stefana Batorego
11.30-13.00 | Panel 1. Proces przywracania praworządności – gdzie jesteśmy rok po?
Zmiany w ustawie o KRS, próby naprawienia sytuacji w Trybunale Konstytucyjnym i dyskusja o tzw. neo-sędziach – czy po roku od rozpoczęcia procesu przywracania praworządności możemy mówić o zawiedzionych nadziejach czy dopiero o początkach trudnej drogi? Dyskusja będzie obejmować bieżący stan reform, ocenę skuteczności wprowadzonych zmian oraz obszary wymagające dalszych działań, a także rolę instytucji międzynarodowych w tym procesie.
- dr hab. Aleksandra Kustra-Rogatka (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
- Ewa Łętowska (sędzia Trybunału Konstytucyjnego w latach 2002-2011 i była Rzecznik Praw Obywatelskich)
- Krystian Markiewicz (prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA)
- Maciej Nowicki (prezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka)
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacja im. Stefana Batorego)
14.00-15.30 | Panel 2. Ile populizmu w walce z populizmem?
Odbudowa demokratycznych standardów wymaga proporcjonalnych, jednorazowych środków, które nie będą prowadziły do dalszego naruszania konstytucyjnego i społecznego ładu. Jednocześnie po roku rządów Koalicji 15 października wśród jej najzagorzalszych zwolenników pojawia się przyzwolenie na naruszania tych standardów w imię wyższego dobra. Z drugiej strony, przedstawiciele byłej rządzącej większości odkrywają znaczenie słowa „Konstytucja” oraz stosują retorykę alarmującą o domniemanym zamachu stanu. Jakie zatem są skutki sięgania po populistyczne metody, by zdemontować populistyczny porządek? Czy hipokryzja demokratyczna zostanie z nami na dłużej?
- dr hab. Barbara Brodzińska-Mirowska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika)
- dr hab. Magdalena Góra (Uniwersytet Jagielloński)
- dr Ben Stanley (Uniwersytet SWPS)
- Marek Tejchman („Dziennik Gazeta Prawna”)
Prowadzenie: Małgorzata Szuleka (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)
15.45-17.00 | Panel 3. Jak populiści używają systemu ochrony praw człowieka i międzynarodowych instytucji do realizacji własnych celów?
Panel poświęcony będzie analizie sposobów wykorzystywania przez ruchy populistyczne języka praw człowieka oraz struktur międzynarodowych instytucji do wzmacniania własnej pozycji politycznej i legitymizowania swoich działań. Eksperci przyjrzą się manipulacjom w obszarze praw człowieka – od selektywnego przywoływania wyroków sądów międzynarodowych po kreowanie fałszywego obrazu prześladowań politycznych.
- prof. Renata Uitz (Uniwersytet Londyński)
- dr Edit Zgut-Przybylska (Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk)
- dr Alain Zysset (Uniwersytet Glasgow)
Prowadzenie: dr Barbara Grabowska-Moroz (CEU Democracy Institute)
Dzień II, 29 listopada 2024 (piątek)
9.30-11.00 | Panel 4: Jak opowiedzieć proces przywracania praworządności?
Niezłomność, bohaterska walka, heroizm vs technokratyczny język prawniczy. Jak mówić o praworządności by nie polaryzować opinii i docierać do obywateli? Jaka jest w tym procesie rola mediów?
- Anna Błaszczak-Banasiak (Amnesty International)
- Paweł Cywiński (Agencja Pacyfika)
- Viktoria Großmann („Süddeutsche Zeitung”)
- Jarosław Gwizdak (Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS))
Prowadzenie: Małgorzata Szuleka (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)
11.30-13.00 | Panel 5. Niezależne instytucje w czasach zmian
Niezależne instytucje charakteryzuje brak ingerencji ze strony władzy politycznej oraz autonomia, która pozwala im skutecznie pełnić swoje funkcje w obronie praworządności. Niezależność zapewniają im m.in. finansowa samodzielność, transparentność działania oraz gwarancje prawne chroniące przed wpływami zewnętrznymi. Jak wzmocnić te fundamenty niezależności, aby skutecznie chronić wartości demokratyczne?
- Olimpia Barańska Małuszek (sędzia Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim)
- Jacek Czaja (sędzia, członek Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego)
- Monika Florczak-Wątor (Uniwersytet Jagielloński)
- dr Jacek Sokołowski (Instytut Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ)
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacja im. Stefana Batorego)
14.00-15.30 | Panel 6. Polska 2027
Czy po roku działania nowego rządu widać już, w jakich kierunkach będzie rozwijała się polska polityka? Czy w czasie polaryzacji, pop polityki i występujących jeden po drugim kryzysów jest jeszcze przestrzeń na budowanie długoletnich strategii? I na ile w tych dyskusjach jest jeszcze miejsce do prezentowania argumentów opartych na wartościach, takich jak demokracja, prawa człowieka i praworządność?
- Andrzej Bobiński (Polityka Insight)
- Marta Prochwicz (European Council on Foreign Relations Warszawa)
- Karolina Zbytniewska (Euractiv)
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
15.30-16.00 Podsumowanie
Program do pobrania w wersji PDF
