W gronie ekspertów oraz dziennikarzy rozmawiać będziemy o tym, jak wyniki wyborów europejskich, skład nowego Parlamentu Europejskiego i nowej Komisji Europejskiej oraz ich polityczne priorytety, warunkować będą polską politykę europejską, szczególnie w kontekście zbliżającej się polskiej prezydencji w Radzie UE. Jakie będzie, a jakie powinno być stanowisko i rola Polski w określaniu polityk europejskich? Jaką strategię powinna przyjąć Polska w kluczowych dla naszego kraju obszarach polityki europejskiej – w zakresie obronności, rozszerzenia UE, wsparcia dla walczącej Ukrainy i kwestiach związanych z przeciwdziałaniem katastrofie klimatyczne? Co stanowić będzie kluczowe dylematy podczas tworzenia nowych Ram Finansowych UE? Jakie w kontekście tych praca są interesy Polski i jakie są szanse ich realizacji?
Udział w seminarium potwierdzi do tej pory:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Transmisja dyskusji z tłumaczeniem na PJM dostępna będzie na profilu Fundacji Batorego na Facebooku oraz na naszym kanale YouTube.
Zapraszamy do oglądania!
W ostatnich kilkunastu miesiącach doszło do znaczącego pogłębienia integracji europejskiej. Wraz z inauguracją Europejskiego Zielonego Ładu, powołaniem Funduszu Odbudowy czy powierzeniem Unii zadania zabezpieczenia szczepionki przeciwko COVID-19 dla europejskich społeczeństw, UE wkroczyła w obszary kompetencji, które dotąd były zastrzeżone dla państw członkowskich.
Kluczowe przeobrażenia dokonują się z inicjatywy Rady Europejskiej, która jest najmniej transparentnym ogniwem systemu podejmowania decyzji w UE. Rodzi to pytanie, czy poszerzenie prerogatyw Unii idzie w parze ze wzmocnieniem jej demokratycznej legitymizacji?
Wydaje się, że dotychczasowy bilans legitymizacji działań w odpowiedzi na kryzys był znaczący. Wynika to przede wszystkim z faktu, że były to działania doraźne, podejmowane w warunkach nagłej konieczności, pod presją czasu. Decyzje wychodziły naprzeciw społecznym oczekiwaniom i były uprawomocniane przez przywódców państw i rządów.
Jak rysuje się dotychczasowy bilans legitymizacji działań UE w odpowiedzi na kryzysy? Jak demokratyzować unijny system polityczny i wzmacniać społeczny mandat UE? Jak sprawić, by pogłębienie integracji nie odbyło się kosztem pogłębienia deficytu demokratycznego?
Debatę moderował Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura European Council on Foreign Relations.
„Wielka korupcja” za unijne pieniądze? Jak ograniczyć ryzyko dla Polski i UE
W nadchodzących latach Polska będzie jednym z głównych beneficjentów wyjątkowego pod względem skali i formy mechanizmu solidarności finansowej w Unii Europejskiej. Fundusz Odbudowy i Odporności ma pomóc gospodarce europejskiej podźwignąć się z kryzysu wywołanego pandemią COVID-19. Polska otrzyma ponad 100 mld złotych w formie grantów i będzie mogła skorzystać z pożyczek na preferencyjnych zasadach. Razem z funduszami pochodzącymi z nowego budżetu unijnego, środki Krajowego Planu Odbudowy (KPO) stanowić mają koło zamachowe rozwoju gospodarczego Polski w nadchodzących latach.
Jednak Polska, a wraz z nią także Unia Europejska, stoi dziś nie tylko w obliczu kryzysu gospodarczego. Drugim – nie mniej niebezpiecznym – jest pogłębiający się kryzys rządów prawa i demokracji. Ogromne i łatwo dostępne fundusze posłużyć mogą do umocnienia praktyk i systemów niedemokratycznych. W tej sytuacji kluczowym staje się pytanie, w jaki sposób Unia Europejska będzie kontrolowała sposób dysponowania funduszami przez państwa członkowskie i jaka rolę odegrają instytucje krajowe.
Punktem wyjścia do rozmowy był tekst Piotra Burasa i Piotra Bogdanowicza: „Wielka korupcja” za unijne pieniądze? Jak ograniczyć ryzyko dla Polski i UE
Udział w debacie wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Patronat medialny nad wydarzeniem objęła redakcja Euractiv.pl.
Debata online forumIdei Fundacji Batorego i ECFR Warszawa we współpracy z Counterpoint // Online debate by ECFR Warsaw and ideaForum of the Batory Foundation in cooperation with Counterpoint
— ENGLISH FOLLOWS —
Zielona transformacja jest koniecznością. Przebudowa gospodarek, by osiągnęły neutralność klimatyczną to warunek konieczny nie tylko uniknięcia katastrofy klimatycznej, ale także utrzymania możliwości zaspokajania potrzeb społecznych i jednostkowych na poziomie zapewniającym wysoką jakość życia. Niezbędność działań na rzecz ochrony klimatu spotyka się z powszechnym zrozumieniem społeczeństw europejskich. Gdy jednak ogólne idee znajdują wyraz w konkretnych planach i przekładają się na działania, których konsekwencją będzie wzrost kosztów nośników energii, likwidacja wysokoemisyjnych sektorów gospodarki czy zmiany stylów życia, wtedy pojawiają się społeczne emocje i realne interesy, a wraz z nimi ryzyko ich politycznej instrumentalizacji. Polska zaś jest krajem, w którym zielona przebudowa będzie szczególnie ambitnym wyzwaniem ze względu na uzależnienie od węgla, silną polaryzację polityczną i populistyczny model zarządzania państwem.
Czy w takich warunkach możliwe jest uzgodnienie społecznego konsensu wokół celów i sposobu realizacji zielonej transformacji? Jakie jest ryzyko, że stanie się ona kolejnym powodem polaryzacji i społecznego oporu? Czy Europejski Zielony Ład może stać się paliwem służącym do napędzania antyunijnych resentymentów? Na ile ryzyko towarzyszące wdrażaniu Europejskiego Zielonego Ładu ma unikatowy, polski charakter, a na ile wyraża problemy właściwe dla innych społeczeństw europejskich? W jaki sposób polityczne spory w państwach członkowskich przekładać będą się na politykę klimatyczną Unii i formowanie się nowych koalicji wspierających lub blokujących jej poszczególne elementy?
Udział wzięli:
Prowadzenie: Piotr Buras (dyrektor ECFR Warszawa)
— ENGLISH VERSION —
Online public debate by ECFR Warsaw and ideaForum of the Batory Foundation in cooperation with Counterpoint
The European Green Deal: A recipe for development or a source of conflict?
Tuesday 7 December, 4:00pm-6:00pm (CET)
The green transition is vital to Europe’s future. Rebuilding economies to achieve climate neutrality is essential not only to avoid a catastrophe but also to maintain the state’s capacity to meet social and individual needs at a level that ensures a high quality of life. The need for action on climate protection is widely understood by European societies. However, when general climate principles find expression in concrete plans and actions, this can increase the costs of energy firms, transform high-emissions sectors of the economy, and force a change in lifestyle. Political actors can instrumentalise the resulting social tensions and clashes of interests. The green transition presents a particularly daunting challenge in Poland, due to the country’s dependence on coal, strong political polarisation, and populist model of state governance.
In such conditions, is it possible to reach a social consensus on the goals and implementation of the green transition? What is the risk that the process will become another source of polarisation and social instability? Could the European Green Deal fuel anti-EU sentiment? To what extent are these risks uniquely Polish or inherent in other European societies? And how will political disputes in EU member states affect the EU’s climate policy and the formation of new coalitions that support or block its individual elements?
Speakers:
Chair: Piotr Buras (Head of the Warsaw Office, European Council on Foreign Relations).
Termin „kryzys klimatyczny” na stałe wszedł do naszego słownika, jednak coraz lepiej widać, że należałoby raczej mówić o wielu kryzysach – klimatycznym, przyrodniczym, zanieczyszczeniowym, społecznym – powiązanych ze sobą w Wielki Kryzys Globalnego Systemu. Czasu na reakcje mamy coraz mniej, a ten moloch wydaje się nie do pokonania. Czy na pewno?
Zapraszamy do obejrzenia konferencji wokół raportu „Międzynarodowy Kompas Zmiany Systemowej: Globalne implikacje osiągnięcia europejskiego Zielonego Ładu” przygotowanego przez SYSTEMIQ, Klub Rzymski oraz Open Society European Policy Institute. Autorzy i autorki w wielowymiarowy sposób szukali odpowiedzi na pytanie, czy Wielka Zmiana (w odpowiedzi na Wielki Kryzys) jest możliwa, jak do niej doprowadzić i wreszcie – co kluczowe z polskiej perspektywy – jaka jest rola Unii Europejskiej, krajów członkowskich i Europejskiego Zielonego Ładu w globalnej grze, której stawką jest przetrwanie naszej cywilizacji.
Wielka Zmiana to oczywiście wiele zmian mniejszych, ale powiązanych ze sobą i ujętych w jedną całość. Jeśli Europejski Zielony Ład ma odnieść sukces, UE musi być siłą napędową rozwoju zrównoważonych systemów gospodarczych i dobrobytu społecznego zarówno w kraju, jak i na całym świecie. Jeśli – zamiast o globalnych zagrożeniach – chcemy mówić o globalnych szansach UE w czasach kryzysu, musimy namierzyć czynniki, które będą decydowały o powodzeniu europejskich zielonych polityk. Tylko po przyjęciu perspektywy globalnej może się to udać.
Raport zaprezentowało dwoje z jego autorów:
Komentarz wprowadzający do dyskusji przedstawił Marcin Korolec, dyrektor Instytutu Zielonej Gospodarki. W debacie udział wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Raport „Międzynarodowy Kompas Zmiany Systemowej: Globalne implikacje osiągnięcia europejskiego Zielonego Ładu” udowadnia, że:
Pełne podsumowanie kluczowych ustaleń raportu.
Po wielotygodniowej batalii na szczycie Unii Europejskiej osiągnięto kompromis w sprawie budżetu UE i powiązania go z praworządnością. Droga do uruchomienia funduszy, na które czeka cała Europa, została otwarta, w zamian za polityczne deklaracje dołączone do konkluzji szczytu. Czy wynik szczytu to sukces rządów Polski i Węgier czy ich oponentów? Czy też wygrała cała Europa? Jak spór o weto wpłynie na relacje w Unii i jaki będzie dalszy ciąg batalii o rządy prawa?
Wprowadzenia do dyskusji wygłosili: Caroline de Gruyter (komentatorka i autorka NRC Handelsblad), Gerald Knaus (dyrektor think-tanku European Stability Initiative), Jose Ignacio Torreblanca (szef madryckiego biura ECFR).
Do dyskusji zaprosiliśmy ponad dwadzieścioro intelektualistek i intelektualistów z Polski i zagranicy. Swój udział do tej pory potwierdzili: Piotr Arak (Polski Instytut Ekonomiczny), Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Kinga Brudzińska (GLOBSEC), Agnieszka Cianciara (Instytut Studiów Politycznych PAN), Roland Freudenstein (Wilfried Martens Centre for European Studies), Lucas Guttenberg (Instytut Delorsa), Marcin Kędzierski (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie; Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego), Renata Mieńkowska-Norkiene (Uniwersytet Warszawski), Bartłomiej E. Nowak (Akademia Finansów i Biznesu Vistula), Patrycja Sasnal (Polski Instytut Spraw Międzynarodowych), Eugeniusz Smolar (Centrum Stosunków Międzynarodowych), Agnieszka Smoleńska (Polityka Insight), Monika Sus (Instytut Studiów Politycznych PAN), Edit Zgut (Uniwersytet Warszawski, German Marshall Fund).
Prowadzenie: Piotr Buras (ECFR Warszawa), Mikołaj Cześnik, członek Zarządu Fundacji Batorego
Projekt zielonej transformacji w wersji Europejskiego Zielonego Ładu przedstawiany jest jako technokratyczny plan przebudowy infrastruktury i gospodarki, którego oczywistą konsekwencją będą też przemiany społeczne. Ponieważ zmiany są konieczne – mówią zarówno technokraci, jak i aktywiści klimatyczni – należy je po prostu odpowiednio zakomunikować, a transformacja potoczy się bez szwanku. Tak jednak nie będzie. Wyzwaniem będzie pogodzenie tak głębokich przemian z zasadami demokracji liberalnej. Jak więc stworzyć ramy dla wybrzmienia nieuniknionych konfliktów, jakich źródłem będzie zielona transformacja? Czy taką odpowiedzią może być republikańska korekta demokracji liberalnej i budowa Eko-Rzeczpospolitej?
Punktem wyjścia do dyskusji był esej Edwina Bendyka „W stronę Eko-Rzeczpospolitej. Zielona transformacja i przyszłość demokracji”.
Udział wzięli:
Prowadzenie: Anna Materska-Sosnowska (Uniwersytet Warszawski, członkini Zarządu Fundacji Batorego).
Debata ForumIdei Fundacji Batorego poświęcona wyzwaniom, jakie przed Polską stawiają głębokie przemiany zachodzące w Unii Europejskiej. Sednem transformacji UE nie są zmiany instytucjonalne, lecz redefinicja celów i priorytetów integracji, która ma dalekosiężne konsekwencje dla Polski.
Punktem wyjścia do rozmowy była publikacja raportu Nowy rozdział. Transformacja Unii Europejskiej a Polska.
Jego autorzy – Szymon Ananicz, Piotr Buras i Agnieszka Smoleńska – wskazują w raporcie, że zmianie ulegają mechanizmy polityczne i instytucjonalne UE, funkcjonowanie rynku wewnętrznego oraz strategia Unii na arenie globalnej. Prognozują, że na znaczeniu tracić będą dotychczasowe priorytety, które były kluczowe dla Polski: przezwyciężanie podziałów, wyrównywanie różnic ekonomicznych i liberalizacja wspólnego rynku. Autorzy przewidują, że integracja w nowej fazie służyć ma przede wszystkim realizacji celów klimatycznych, obronie suwerenności europejskiej w wymiarze gospodarczym oraz dostarczaniu dóbr publicznych, takich jak: sprawiedliwe płace, czyste środowisko czy zdrowie publiczne.
Korzystanie w pełni z możliwości stwarzanych przez członkostwo w Unii staje się zatem coraz mocniej uzależnione od spełniania określonych warunków: osiągania celów klimatycznych, gotowości do reform strukturalnych oraz wierności wartościom europejskim takim jak demokracja, praworządność i prawa podstawowe.
Czy Polska jest gotowa do nowej sytuacji? Jak poprawić jakość polskiego członkostwa w nadchodzących latach? Jak dostosować cele i metody polskiej polityki europejskiej, aby członkostwo w UE wzmacniało rozwój naszego państwa?
W dyskusji udział wzięli posłanki i posłowie do Parlamentu Europejskiego:
Spotkanie poprowadził Edwin Bendyk, Prezes Fundacji im. Stefana Batorego.
4 marca 2025 r. w siedzibie Business&Science Poland w Brukseli rozmawialiśmy o akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej i związanych z tym szansach dla krajów UE, w tym Polski.
W gronie ponad 30 ekspertów i ekspertek reprezentujących Parlament Europejski, Komisję Europejską, think tanki i instytucje naukowe oraz organizacje społeczeństwa obywatelskiego z Ukrainy dyskutowaliśmy o wyzwaniach i korzyściach, które mogą się pojawić na poszczególnych etapach procesu akcesji oraz o ich znaczeniu dla bezpieczeństwa starego kontynentu.
Podstawą dyskusji jest opracowana z naszej inicjatywy polsko-ukraińska mapa drogowa, która jest dostępna w trzech językach: angielskim, polskim i ukraińskim:
Proces akcesji do Unii Europejskiej przebiega według z góry ustalonego schematu, wspólnego dla wszystkich państw kandydujących. Również etap negocjacji akcesyjnych jest ściśle i precyzyjnie uregulowany. Negocjacje te są mianowicie zorganizowane według klastrów i rozdziałów odpowiadających obszarom, w których kraj kandydujący wdraża przepisy i standardy UE. Państwa członkowskie UE bez wyjątku muszą zgodzić się, że wszystkie wymagania w każdym z obszarów zostały spełnione. Zaprezentowana w Brukseli „Mapa drogowa” przygotowana przez polsko-ukraiński zespół ekspertów i ekspertek, przedstawia polskie i ukraińskie spojrzenie na najważniejsze wyzwania w obszarach wyznaczanych przez sześć klastrów negocjacyjnych oraz prezentuje wzajemne korzyści, jakie mogą wyniknąć z przezwyciężenia tych wyzwań.
fot. Fundacja Batorego |
fot. Fundacja Batorego |
fot. Fundacja Batorego |
fot. Fundacja Batorego |
fot. Fundacja Batorego |
fot. Fundacja Batorego |
