— Далі українською —
Fundacja Batorego oraz tygodnik Polityka zapraszają na siódmą debatę z cyklu „Ukraina mówi”. Podczas tych spotkań rozmawiamy z ukraińskimi ekspertkami i ekspertami, publicystkami i publicystami oraz ludźmi kultury.
Rosyjska pełnowymiarowa agresja na Ukrainę rozpoczęła się rok temu. Wciąż nie wiadomo, kiedy wojna się zakończy. Ukraińcy mawiają jednak, że każdy dzień zbliża do jej rozstrzygnięcia. I niezmiennie z optymizmem patrzą w przyszłość przekonani, że zwycięstwo należy do nich, a sprawy idą w dobrym kierunku. Ukraińskie społeczeństwo w zdecydowanej większości deklaruje, że jednym z kryteriów zwycięstwa jest odzyskanie okupowanych przez Rosjan terytoriów, z Krymem i Donbasem włącznie. Czy jednak to wystarczy, by po wojnie nastał trwały pokój? Szukając odpowiedzi na to pytanie grupa intelektualistów, aktywistów i ekspertów ogłosiła na niedawnej konferencji bezpieczeństwa w Monachium „Manifest trwałego pokoju. Świat po naszym zwycięstwie” (Sustainable Peace Manifesto. Never Again 2.0).
O warunkach pokoju i świecie po wojnie rozmawialiśmy z autorami „Manifestu…”:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Olga Ajwazowska – przewodnicząca Sieci Obywatelskiej „OPORA”, prezeska zarządu Międzynarodowej Fundacji Odrodzenie. Absolwentka Draper Hills Summer Fellowship on Democracy and Development Program Uniwersytetu Stanforda i Ukraińskiej Szkoły Studiów Politycznych. Koordynatorka programów politycznych, ekspertka ds. prawa wyborczego i procesów politycznych, liderka kampanii monitorujących bezpartyjną obserwację wyborów na Ukrainie.
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, publicysta i pisarz, do niedawna kierował działem naukowym tygodnika „Polityka”. Wykłada w Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, gdzie współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością.
Oksana Forostyna – stypendystka Instytut Nauk o Człowieku w Wiedniu oraz Marcin Król Fellowship w think tanku Visegrad Insight. Współzałożycielka wydawnictwa Yakaboo Publishing, redaktorka, tłumaczka i pisarka współpracująca z „Krytyka Journal” (Ukraina) i „The European Review of Books”. Zajmuje się polityką ukraińską i regionalną, a także wpływem dezinformacji na społeczeństwo.
Natalia Humeniuk (Наталя Гуменюк) – pisarka, dziennikarka i autorka filmów dokumentalnych. Specjalizuje się w sprawach zagranicznych i reporterstwie wojennym. Współzałożycielka, a do roku 2021 redaktorka naczelna obywatelskiej telewizji Hromadśke.TV. Obecnie związana z Laboratorium Dziennikarstwa Interesu Publicznego, którego jest założycielką.
Jarosław Hrycak (Ярослав Грицак) – historyk, prof. Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie, związany również z lwowskim Uniwersytetem Iwana Franki oraz Środkowoeuropejskim Uniwersytetem w Budapeszcie. Autor ponad 500 publikacji nt. historii Ukrainy i Europy Środkowo-Wschodniej.
Pawlo Klimkin (Павло Клімкін) – dyplomata, wiceminister spraw zagranicznych (2010–2012), ambasador Ukrainy w Niemczech (2012–2014), a następnie minister spraw zagranicznych (2014–2019). Odegrał centralną rolę przy negocjacjach układu o stowarzyszeniu między Unią Europejska a Ukrainą z 2017 roku.
Фонд Баторія і тижневик “Polityka” запрошують на 7-му дискусію з циклу “Говорить Україна”. Під час цих зустрічей розмовляємо з українськими експертками та експертами, публіцистками і публіцистами, а також людьми культури.
Російська повновимірна агресія щодо України розпочалася рік тому. Досі невідомо, коли закінчиться війна. Проте українці говорять, що кожен день наближає до її завершення. І незмінно з оптимізмом дивляться в майбутнє, переконані, що перемога буде за ними, а події розвиваються у доброму напрямку.
Переважна більшість українського суспільства декларує, що одним із критеріїв перемоги є повернення територій, окупованих Росією, включно із Кримом та Донбасом. Однак чи цього досить, щоб після війни настав тривалий мир? У пошуках відповіді на це питання група інтелектуалів, активістів та експертів оголосила на нещодавній Мюнхенській конференції з безпеки „Маніфест сталого миру. Світ після нашої перемоги” (Sustainable Peace Manifesto. Never Again 2.0).
Про умови миру у світі після війни говоритимуть автори “Маніфесту…”:
Модерування: Едвін Бендик (голова Фонду ім. Стефана Баторія)
UA: Трансляція на живо українською мовою буде доступна на каналі YouTube Фонду Баторія.
Запрошуємо до дискусії!
_____________________________________________________
Ольга Айвазовська – голова правління Громадянської мережі «Опора», голова правління Міжнародного Фонду „Відродження”. Випускниця Draper Hills Summer Fellowship on Democracy and Development Program Стенфордського університету та Української школи політичних студій, координаторка політичних програм, експертка з виборчого законодавства та політичних процесів, ініціаторка кампаній зі змін до профільного законодавства, керівниця моніторингових кампаній непартійного спостереження за виборами в Україні.
Едвін Бендик (Edwin Bendyk) – голова Фонду ім. Стефана Баторія. Журналіст, публіцист і письменник, донедавна керував науковим відділом тижневика “Polityka”. Викладає в Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, де співтворив Центр Досліджень Майбутнього (Ośrodek Badań nad Przyszłością).
Оксана Форостина – стипендіат Віденського Інституту наук про людину та стипендіат Marcin Król Fellowship у аналітичному центрі Visegrad Insight. Співзасновник Yakaboo Publishing, редакторка, перекладачка і письменниця; співпрацює з журналом «Критика» (Україна) та «The European Review of Books». Сфера зацікавлень – питання національної та регіональної політики України та вплив дезінформації на суспільство.
Наталія Гуменюк – письменниця, журналістка, авторка документальних фільмів. Спеціалізується на закордонних справах і воєнному репортерстві. Співзасновниця, а до 2021 року головна редакторка Громадське.TV. Засновниця Лабораторії журналістики суспільного інтересу.
Ярослав Грицак – історик, проф. Українського Католицького Університету у Львові, пов’язаний також із Львівським Університетом ім. Івана Франка та Центрально-Європейським Університетом в Будапешті. Автор понад 500 публікацій з історії України і Центрально-Східної Європи.
Павло Клімкін – дипломат, віце-міністр закордонних справ (2010–2012), посол України в Німеччині (2012–2014), потім міністр закордонних справ (2014–2019). Відіграв центральну роль у переговорах щодо підписання угоди про асоціацію України з Європейським Союзом у 2017 році.
10 czerwca 2024 Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Jakie zmiany w tzw. ochronie tymczasowej zapowiada nowelizacja od 1 lipca 2024 roku? Czy to dobre regulacje?
Ochrona tymczasowa jest mechanizmem zastosowanym w Unii Europejskiej po raz pierwszy na mocy dyrektywy Rady 20 lipca 2001 roku w sprawie minimalnych standardów przyznawania tymczasowej ochrony na wypadek masowego napływu wysiedleńców oraz środków wspierających równowagę wysiłków między państwami członkowskimi związanych z przyjęciem takich osób wraz z jego następstwami. Dyrektywa ta została wprowadzona decyzją wykonawczą Rady z 4 marca 2022 roku, stwierdzającą istnienie masowego napływu wysiedleńców z Ukrainy w rozumieniu art. 5 dyrektywy i skutkującą wprowadzeniem tymczasowej ochrony. Następnie przedłużono tymczasową ochronę wysiedleńców z Ukrainy do 4 marca 2025 roku.
Sposób wprowadzania dyrektywy i dostosowania krajowego porządku prawnego był odmienny w poszczególnych państwach Unii Europejskiej. W Polsce w pierwszych miesiącach trwania wojny udało się ustalić ramy stosunkowo skutecznego wspomagania procesu relokacji uchodźców wojennych. Synergia oddziaływania społeczności lokalnej, diaspory, organizacji pozarządowych, podmiotów humanitarnych oraz instytucji publicznych – to wszystko tworzyło obraz sukcesu polskiej soft power, co znalazło odzwierciedlenie w rankingach międzynarodowych. Ochrona, mimo że tymczasowa, stała się zarazem podstawą legalnego pobytu oraz korzystania z szerokiego spektrum uprawnień największej (pod względem statusu pobytowego) grupy cudzoziemców w Polsce.
Wysiedleńcy z Ukrainy, stanowiący nową i ogromnie zróżnicowaną ze względu na potencjał grupę społeczną, od pierwszych dni pobytu zostali właściwie zrównani z obywatelami polskimi w zakresie praktycznych uprawnień. Umożliwiono im pełny dostęp do rynku pracy, prawo do prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej i dostęp do pomocy społecznej, świadczeń 800+, jednak bez jasnej perspektywy kontynuacji pobytu.
Jakie zmiany zatem zapowiada podpisana klika dni temu przez Pana Prezydenta nowelizacja ustawy po 1 lipca 2024 roku? Ksenia Naranovich – socjolożka i specjalistka ds. polityki społecznej oraz migracyjnej – szczegółowo opisuje i analizuje nowe regulację. Za największą ich wadę uważa przedłużającą się tymczasowość rozwiązań przy kurczącej się ochronie, jaką one dają.
Nowelizacja w sposób niekonsekwentny łączy próby obniżenia kosztów ochrony (skasowanie świadczeń o charakterze zaopatrzeniowym, mających fakultatywne znaczenie z punktu widzenia dyrektywy 2001/55/WE, oraz ich uzależnienie od szerszej integracji społecznej wysiedleńców, m.in. włączenia się małoletnich ze statusem UKR do polskiego systemu oświaty), rozciągnięcia okresu tymczasowości i niepewności zarówno osób ze statusem UKR, jak i, zupełnie bezzasadnie, innych grup – ocenia w podsumowaniu autorka.
Local Trends to projekt zainicjowany przez Jacka Jaśkowiaka, Prezydenta Miasta Poznania oraz Jacka Karnowskiego, Prezydenta Miasta Sopotu, którego nadrzędnym celem jest skuteczne i merytoryczne inicjowanie konstruktywnej dyskusji ponad podziałami o otoczeniu społeczno-gospodarczym rozwoju polskiego samorządu i kraju.
Jesteśmy gospodarzami dwóch spotkań w czasie tego wydarzenia:
17 października, s Sesja „Zaprojektuj rozwiązanie. Inspiracje dla władz lokalnych”
Sesja organizowana przez Pracownię Samorządową Fundacji Batorego.
Udział wzięły:
18 października, godz. 13:30 – 14:30
Sala 2
Debata okrągłego stołu „Jak zaopiekować się nowymi mieszkańcami miast? Długofalowe wyzwania związane z napływem uchodźców i polityką migracyjną”
Na debatę zapraszamy wspólnie z Unią Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza.
Zaproszeni paneliści:
Debatę poprowadzi Edwin Bendyk, prezes zarządu Fundacji im. Stefana Batorego.
Pełny program Local Trends dostępny jest na stronie wydarzenia.
Tegoroczne Igrzyskach Wolności odbyły się w Hali Maszyn EC1 w Łodzi pod hasłem „Zielona niepodległość”. Szczególnej uwadze polecamy dwa wydarzenia organizowane przez forumIdei Fundacji Batorego:
Więcej informacji na stronie www.igrzyskawolnosci.pl.
15 października, godz. 18:00
Panel dyskusyjny „Ukraina po wojnie. Państwo, społeczeństwo, kultura”
Bardzo szybko w Ukrainie zauważono, że rozmowy o przyszłym kształcie kraju muszą rozpocząć się już teraz, zanim zdoła się pokonać rosyjskiego agresora. To bowiem pomoże uczynić kraj silniejszym i bardziej odpornym na kolejne zagrożenia. W ostatnich miesiącach przedstawiono wiele ciekawych, często innowacyjnych koncepcji przyszłej obudowy kraju, wykraczających poza ogólne hasła nowego „planu Marshalla” i starań o integrację z Unią Europejską. Jednak pytanie o Ukrainę po wojnie jest znacznie szersze niż kwestie gospodarcze, ekonomiczne czy infrastrukturalne. Dotyczy przyszłego ustroju państwa, sposobu jego organizacji, w tym roli samorządu i wspólnot lokalnych, modelu relacji społecznych i roli społeczeństwa obywatelskiego, kultury i jej znaczenia, wreszcie definicji ukraińskości, bycia obywatelem Ukrainy. Jakim model państwa winna obrać Ukraina po wojnie? Jakie wartości kształtuje w społeczeństwie ukraińskim opór przed najeźdźcą – nacjonalistyczne czy także demokratyczne? Czy walka ze śmiertelnym wrogiem sprzyja rozwojowi kultury pluralistycznej czy raczej homogenicznej? Czy po wojnie możemy liczyć na rozkwit ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego czy też należy obawiać się zagrożenia autorytaryzmem?
W dyskusji udział wzięli:
Moderacja: Edwin Bendyk – dziennikarz, publicysta, prezes zarządu Fundacji im. Stefana Batorego.
15 października godz. 12:45-14:45
Dyskusję w formacie okrągłego stołu „W stronę zielonej Europy – społeczne i polityczne wyzwania zielonej transformacji” oglądać można było tylko na żywo w sali Centrum Komiksów w EC1 w Łodzi.
Pandemia, wojna w Ukrainie i rosnące koszty życia zepchnęły europejską Zieloną Transformację na dalszy plan debaty publicznej. Jednocześnie nadały jej nowe znaczenie i uczyniły być może ważniejszą niż kiedykolwiek wcześniej. Z tym paradoksem mierzymy się dziś wszyscy – potrzebujemy więc na nowo zdefiniować kierunki Zielonej Transformacji (poza tymi najbardziej ogólnymi i oczywistymi, jak redukcja emisji i adaptacja do zmieniającego się klimatu), a być może wręcz nadać jej nowe znaczenie, obudowując ją nowymi ramami i wypełniając nowymi znaczeniami. W jaki sposób uwarunkowania społeczno-ekonomiczne wpływają na Zieloną Transformację, na jej wdrażanie, ale też postrzeganie i postawy społeczne? Jakie są możliwe scenariusze w Europie, której ambicje klimatyczne cały czas przeciwstawiane są politycznemu i gospodarczemu „realizmowi”?
W dyskusji udział wzięli:
Moderacja: Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego.
Pięcioletnia kadencja Wołodymyra Zełenskiego kończy się 20 maja bieżącego roku. Tak wynika z artykułu 103 ukraińskiej Konstytucji. Z kolei artykuł 108 głosi, że urzędujący prezydent pełni funkcję do wyboru i zaprzysiężenia następcy. Niestety ukraińska ustawa zasadnicza nie wypowiada się na temat wyborów prezydenta w czasie stanu wojennego – stwierdza jedynie, że w takich okolicznościach nie można organizować wyborów do Rady Najwyższej, czyli ukraińskiego parlamentu. Zakaz organizowania wyborów, w tym prezydenckich, jest zapisany w akcie niższego rzędu – w ustawie o stanie wojennym.
Możliwość niejednoznacznej lektury Konstytucji stała się pożywką dla rosyjskich propagandystów szerzących informację, że 21 maja Wołodymyr Zełenski powinien złożyć urząd. Skoro nie było wyborów, jego miejsce powinien – zgodnie z Konstytucją – zająć przewodniczący Rady Najwyższej Rusłan Stefanczuk. Ukraina ćwiczyła już podobny wariant w lutym 2014 roku, po ucieczce z kraju Wiktora Janukowycza. Obowiązki prezydenta do czasu wyborów i zaprzysiężenia Petra Poroszenki przejął wówczas przewodniczący Rady Ołeksandr Turczynow.
— Далі українською —
Fundacja Batorego oraz tygodnik „Polityka” zapraszają na szóstą debatę z cyklu Ukraina mówi. Podczas tych spotkań rozmawiamy z ukraińskimi ekspertkami i ekspertami, publicystkami i publicystami oraz ludźmi kultury.
Wojna to najtrudniejszy sprawdzian dla społeczeństwa i państwa. Ukraina została zaatakowana przez Rosję w marcu 2014 roku. 24 lutego 2022 rosyjska agresja przekształciła się w pełnowymiarową wojnę. Ku zaskoczeniu Moskwy i wielu komentatorów na całym świecie Ukrainki i Ukraińcy stawili skuteczny opór, obronili Kijów i suwerenność państwa. Nie tylko powstrzymali inwazję, ale także utrzymali funkcje państwa na wszystkich jego poziomach.
Badania i sondaże socjologiczne prowadzone tuż przed rozpoczęciem inwazji i w trakcie wojny pokazują, że rosyjski atak doprowadził do konsolidacji społeczeństwa i jego integracji wokół Sił Zbrojnych, instytucji państwa oraz władzy publicznej na poziomie krajowym i lokalnym. Mieszkańcy Ukrainy zachowują duży optymizm i są przekonani, że wygrają tę wojnę, nawet jeśli potrwa ona dłuższy czas.
Jednak wojna to także nieustanny stres, wynikający z zagrożenia dla życia i bezpieczeństwa, trudności gospodarczych, problemów aprowizacyjnych, zniszczeń materialnych, utrudnień w dostępie do usług społecznych, rozłąki z bliskimi i lęku o walczących na froncie. Jak wyjaśnić fenomen utrzymywania się od ponad pół roku wysokiego morale ukraińskiego społeczeństwa, mimo tych wszystkich trudności? Jaka może być dalsza ewolucja nastrojów i postaw? Jakie procesy mają największy wpływ na wojenne przemiany sfery społecznej w Ukrainie? Jak zmienia się nastawienie do Rosji i Rosjan oraz do krajów sojuszniczych, a także do takich struktur, jak Unia Europejska czy NATO? Jak przekształca się świadomość narodowa i system wartości?
Na te i inne pytania starali się odpowiedzieć:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, publicysta i pisarz, do niedawna kierował działem naukowym tygodnika „Polityka”. Wykłada w Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, gdzie współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością.
Natalia Czernysz (Наталія Черниш) – socjolożka, profesorka w Katedrze Socjologii Wydziału Historycznego Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie. Zastępczymi dyrektora Centrum Monitoringu Społecznego, redaktor naczelna „Wisnyka Lwiwskoho Uniwersytetu. Serija: Socjolohija”. Członkini rady redakcyjnej czasopisma naukowego „Ukrajińskij socium”. Zajmuje się historią światowej i ukraińskiej myśli socjologicznej, procesami i zjawiskami etniczno-narodowymi i politycznymi we współczesnej Ukrainie, kształtowaniem się tożsamości społecznych i etnicznych. Autorka ponad 70 prac naukowych.
Ołeksandra Dejneko (Олександра Дейнеко) – socjolożka, docent Wydziału Socjologii Narodowego Uniwersytetu im. Karazina w Charkowie. Od marca 2022 visiting fellow w Norwegian Institute for Urban and Regional Research (NIBR). Członkini Norweskiej Sieci Studiów Ukraińskich i przewodniczącą Sekcji Młodzieży Towarzystwa Socjologicznego Ukrainy. Zajmuje się problemami spójności społecznej społeczeństwa ukraińskiego i reformy decentralizacyjnej na Ukrainie, kwestiami tożsamości, zaufania i aktywizmu obywatelskiego. Autorka ponad 70 publikacji naukowych
Ołeksyj Harań (Олексій Гарань) – politolog, doktor nauk historycznych, dyrektor Fundacji Inicjatyw Demokratycznych im. Ilko Kuczeriwa w Kijowie, profesor Wydziału Nauk Politycznych Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Badacz historii Ukrainy XX–XXI wieku, w szczególności ogólnych problemów stosunków między Unią Europejską a Ukrainą?, wpływu czynników wewnętrznych na stosunki Ukrainy z UE, politologii porównawczej Ukrainy i krajów europejskich oraz problemów reformy systemu politycznego Ukrainy. Autor książek Трансатлантические дебаты (Debaty transatlantyckie) (1990), Убити дракона (Zabij smoka) (1993), Ukraine in Europe: Questions and Answers (2009).
Jewhen Hołowacha (Євген Головаха) – socjolog i psycholog, doktor filozofii, profesor, dyrektor Instytutu Socjologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Kierownik Katedry Historii, Teorii i Metodologii Socjologii. Redaktor naczelny czasopisma naukowego „Socjolohia: teoria, metody, markeninh” (Соціологія: теорія, методи, маркетинг). Zajmuje się teorią i metodologią socjologii, socjologią polityki i przemian społecznych, socjologią osobowości i psychologią społeczną. Członek Społecznej Rady Ekspertów ds. Wewnętrznych Spraw Politycznych oraz Komisji Promocji Demokratyzacji i Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Autor licznych artykułów, uczestnik dyskusji eksperckich w najważniejszych ukraińskich mediach.
Шоста дискусія з циклу дебат forumIdei Фонду Баторія і тижневика “Polityka” “Говорить Україна”
Фонд Баторія і тижневик “Polityka” запрошують на шосту дискусію з циклу “Говорить Україна”. На цих зустрічах розмовляємо з українськими експертками й експертами, публіцистками і публіцистами, а також людьми культури.
Війна — це найважчий іспит для суспільства і держави. Росія напала на Україну у березні 2014 року. 24 лютого цього року російська агресія перейшла у повномасштабну війну. На здивування Москви і багатьох коментаторів у всьому світі, українці і українки ефективно чинили опір, оборонили Київ і суверенність держави. Вони не лише затримали вторгнення, але також зберегли функції держави на всіх рівнях.
Дослідження і соціологічні опитування, які проводилися перед початком вторгнення і під час війни, свідчать, що російська атака викликала консолідацію всього суспільства та його інтеграцію довкола Збройних Сил, державних інституцій і публічної влади на всеукраїнському й місцевому рівнях. Мешканці України зберігають оптимізм, переконані, що виграють цю війну навіть якщо вона триватиме довго.
Однак війна — це також постійний стрес, що виникає із загроз для життя та безпеки, економічних труднощів, проблем із постачанням продовольства і доступом до суспільних послуг, матеріальних втрат, розлуки із близькими і страх за тих, котрі на фронті. Як через пів року після початку повномасштабної війни пояснити феномен утримання настільки сильної мотивації українського суспільства, попри всі труднощі? Якою може бути подальша еволюція настроїв і позицій? Які процеси мають найбільший вплив на воєнну еволюцію суспільної сфери в Україні? Як змінюється ставлення до Росії та росіян, а також до партнерських держав і таких структур, як Європейський Союз і НАТО? Як змінюється національна свідомість і система цінностей?
На ці та інші питання спробують відповісти:
Модерування: Едвін Бендик (голова Фонду ім. Стефана Баторія)
Едвін Бендик (Edwin Bendyk) — голова Фонду ім. Стефана Баторія. Журналіст, публіцист і письменник, донедавна керував науковим відділом тижневика “Polityka”. Викладає в Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, де співтворив Центр Досліджень Майбутнього (Ośrodek Badań nad Przyszłością).
Наталія Черниш — соціолог, доцент, професор кафедри соціології історичного факультету Львівського національного університету ім. Івана Франка. Заступник директора ГО Центр “Соціальний моніторинг”. Головний редактор «Вісника Львівського університету. Серія: Соціологія», член редколегії наукового журналу «Український соціум». Досліджує історію світової й української соціологічної думки, етнонаціональні та політичні процеси і явища в сучасній Україні.
Олександра Дейнеко — соціологиня, доцентка соціологічного факультету Національного університету ім. Каразіна у Харкові. Від березня 2022 року visiting fellow у Norwegian Institute for Urban and Regional Research (NIBR). Членкиня Норвезької мережі українських студій і голова Молодіжної секції Соціологічного Товариства України. Займається проблемами соціальної солідарності українського суспільства і децентралізаційної реформи в Україні, питаннями ідентичності, довіри і громадського активізму. Авторка 70 наукових публікацій.
Олексій Гарань — політолог, доктор історичних наук, директор Фонду “Демократичні ініціативи” ім. Ілька Кучеріва у Києві, професор відділу політології НАНУ. Дослідник історії України XX–XXI століть, зокрема загальних проблем відносин між Європейським Союзом та Україною, впливу внутрішніх чинників на відносини України з ЄС, порівняльної політології України і європейських країн, а також проблем реформи політичної ситстеми України. Автор книжок: Трансатлантические дебаты (1990), Убити дракона (1993), Ukraine in Europe: Questions and Answers (2009).
Євген Головаха — соціолог і психолог, доктор філософії, професор, директор Інституту Соціології НАНУ. Керівник катедри історії, теорії і методології соціології. Головний редактор наукового часопису “Соціологія: теорія, методи, маркетинг”. Займається теорією і методологією соціології, соціологією політики і суспільних змін, соціологією особистості і суспільною психологією. Член Громадської Ради експертів із внутрішньополітичних питань та Комісії зі сприяння демократизації і розвитку громадянського суспільства. Автор багатьох статей, учасник експертських дискусій у
Polityka zagraniczna i europejska Polski pod rządami Zjednoczonej Prawicy stanowi przeciwieństwo stosunku społeczeństwa do Unii Europejskiej. Od lat dziewięćdziesiątych w kolejnych badaniach Polki i Polacy nieustannie demonstrują powszechne poparcie dla idei członkostwa w UE. Od 2015 roku rządząca formacja pogrąża jednak państwo w narastającym, wielowymiarowym konflikcie z unijnymi instytucjami, w efekcie tracąc korzyści płynące z członkostwa oraz wpływ na wspólnotową politykę Europy. Ta rozbieżność między polskim społeczeństwem a państwem PiS jest doskonale znana i opisana. Dwie okoliczności wskazują jednak na zaostrzenie tej sprzeczności do poziomu, który być może zapowiada przełom.
Po pierwsze, agresja Rosji na Ukrainę niemal zgasiła tlące się nastroje antyunijne. Prawie wszyscy dostrzegają, że obecność w strukturach zachodnich – w NATO i Unii Europejskiej – to czynnik znacząco poprawiający bezpieczeństwo naszego kraju. Po drugie – jak wynika z publikowanej przez nas analizy dr hab. Joanny Koniecznej-Sałamatin – polskie społeczeństwo okazuje się odporne na próby polaryzacji wywołanej unijną polityką klimatyczno-energetyczną. Obwinianie Unii Europejskiej o wysokie ceny energii okazuje się mało skuteczne, w każdym razie w perspektywie mobilizacji nastrojów antyunijnych. Zdaje się być raczej elementem rządowej komunikacji przeznaczonej na użytek wewnętrzny i próbą opanowania negatywnych emocji społecznych wywołanych rosnącymi kosztami życia.
Kryzys wywołany agresją Rosji na Ukrainę oraz strategiczne położenie i zaangażowanie Polski w pomoc Ukrainie przywróciły znaczenie naszemu państwu w polityce międzynarodowej i europejskiej. Jednocześnie jednak konflikt z instytucjami Unii Europejskiej, którego głównym powodem są kwestie praworządności ogranicza możliwość efektywnego kształtowania decyzji podejmowanych przez Unię Europejską. Ponadto, konflikt ten już od roku nie pozwala pogrążającemu się w kryzysie gospodarczym państwu polskiemu sięgnąć po środki z KPO, obciążając nas natomiast rosnącymi z każdym dniem karami finansowymi.
Jak interpretować tę sytuację? Czy polska polityka zagraniczna i europejska są zakładnikami polityki krajowej i walki frakcyjnej wewnątrz Zjednoczonej Prawicy? Czy może jest wyrazem konsekwentnego stanowiska obozu władzy? Niezależnie od odpowiedzi powstaje pytanie, czy istnieje szansa na wyrwanie się z impasu w relacjach z instytucjami UE?
Udział w dyskusji potwierdzili do tej pory: Zuzanna Dąbrowska („Rzeczpospolita”), Leszek Koczanowicz (Uniwersytet SWPS), Paweł Musiałek (Klub Jagielloński), Stefan Sękowski (Nowa Konfederacja), Michał Sutowski („Krytyka polityczna”), Michał Szułdrzyński („Rzeczpospolita”) Adam Traczyk (More in Common), Łukasz Warzecha („Do Rzeczy”), Dominika Wielowieyska („Gazeta Wyborcza”)
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Transmisja na żywo będzie tłumaczona na polski język migowy i dostępna na profilach Fundacji Batorego na Facebooku oraz YouTube.
Zapraszamy do dyskusji!
— Далі українською —
Piąta dyskusja z cyklu debat forumIdei Fundacji Batorego i tygodnika Polityka „Ukraina mówi”
Wyrabianie cyfrowej odporności
Fundacja Batorego oraz tygodnik Polityka zapraszają na piątą debatę z cyklu „Ukraina mówi”. W tym cyklu rozmawiamy z ukraińskimi ekspertkami i ekspertami, publicystkami i publicystami oraz ludźmi kultury.
Ukraina jest stawiana za wzór kraju, który systemowo podszedł do transformacji cyfrowej. Model decentralizacyjny nie był wdrażany wyłącznie w kontekście reformy samorządu, ale wykorzystano go również w budowie i wdrażaniu rozwiązań technologicznych. To przesądziło m.in. o sukcesie aplikacji Dija (Дія), nie tylko w czasie pokoju, ale również wojny. Aplikacja ta wymusiła szybki rozwój usług cyfrowych i stała się trwałym elementem zarządzania ukraińskim państwem. Nie jest to jednak zupełnie nowy fenomen. Od wielu lat, w Ukrainie wdrażane są polityki otwierania danych. Zarówno na poziomie rządowym – tu za przykład może służyć chociażby system zamówień publicznych ProZorro – jak i samorządowym. Lwów jest jednym z miast, które otworzył wiele zasobów danych, co pozwoliło na tworzenie lepszych polityk miejskich. Technologie pomogły również ukraińskiemu państwu zwiększyć skuteczności walki z korupcją i zaangażować obywateli oraz organizacje społeczne w życie publiczne. Na tej bazie wyrosło, powszechnie podziwiane, zaangażowanie Ukraińców i Ukrainek we wsparcie wysiłku wojennego również w Internecie.
Wojna miała jednak także negatywny wpływ na otwartość danych publicznych, dzięki którym sektor technologii publicznych mógł się z powodzeniem rozwijać. Wiele baz danych zostało zamkniętych, co spotkało się ze sprzeciwem aktywistów i aktywistek. Czy to tylko przejściowy trend, czy też realne jest ryzyko cofnięcia się do czasów przed transformacją cyfrową? Czy sami Ukraińcy i Ukrainki są zadowoleni z tej transformacji? Jak wyglądała współpraca różnych sektorów w jej wprowadzaniu i jak ten model sprawdza się w czasie wojny?
Na te i inne pytania odpowiedzieli:
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (ekspert forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego oraz Open Spending EU Coalition)
Mstyslaw Banik (Мстислав Банік) – od trzech lat pracuje w Ministerstwie Transformacji Cyfrowej Ukrainy. Obecnie jest dyrektorem odpowiedzialnym za rozwój usług cyfrowych dla ludności, a wcześniej był doradcą Ministra. Jest jednym z pomysłodawców i twórców systemu Diia, czyli „Państwo i ja”, która zastępuje obywatelom Ukrainy dokumenty tożsamości oraz pozwala na korzystanie z usług publicznych. Diia zyskała szczególne znaczenie w czasie wojny, pozwalając m.in. zachować obywatelom możliwość kontaktu z urzędami. Przed karierą w Ministerstwie, Mstyslaw pracował w sektorze prywatnym i specjalizował się w marketingu i komunikacji w Internecie. Chciałby żeby 100 % usług publicznych było dostępnych cyfrowo.
Olena Hunko (Олена Гунько) – kierowniczka Biura Informatyki w Lwowskiej Radzie Miejskiej. Ma w sumie ponad 10 lat doświadczenia pracy w Lwowskiej Radzie Miejskiej w różnych obszarach. W latach 2017-2019 była kierowniczką projektu „Otwarte dane Lwowa” w Miejskim Centrum Informatycznym. W latach 2010-2016 zaś analityczką programu analityczno-badawczego w Instytucie Miejskim. Od 2017 jest członkinią Ukrainian Oped Data Leaders Network.
Nadiia Babynska (Надія Бабинська) – ekspertka ds. otwartych danych i koordynatorka projektów z Ukrainy. Projektuje i koordynuje projekty z zakresu technologii obywatelskich, gov-tech oraz otwartych danych. Nadiia jest założycielką jednej z największych w Ukrainie społeczności otwartych danych „OpenUp”. Jest konsultantką międzynarodowych organizacji w zakresie otwartych danych i otwartego rządu. Nadiia Babynska została uznana za jedną z 9 kobiet, które zmieniły technologie obywatelskie i IT w Ukrainie według listy civictechwomen Inkubatora 1991. Była finalistką nagrody Open Data Leaders Award w Ukrainie w 2018 roku.
Krzysztof Izdebski – ekspert ForumIdei Fundacji im. Stefana Batorego oraz Open Spending EU Coalition. Członek Rady Programowej Archiwum Osiatyńskiego. Stypendysta Marshall Memorial, Marcin Król Fellowship i Recharge Advocacy Rights in Europe. Jest prawnikiem, absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego i specjalizuje się w dostępie do informacji publicznej, ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego oraz wpływie technologii na demokrację. Posiada szerokie doświadczenie w budowaniu relacji pomiędzy administracją publiczną a obywatelami. Jest autorem publikacji z zakresu przejrzystości, technologii, administracji publicznej, korupcji oraz partycypacji społecznej.
Wiktor Nestulia (Віктор Нестуля) – przed dołączeniem do Open Contracting Partnership pełnił funkcję p.o. dyrektora w państwowej spółce Medyczne Przetargi w Ukrainie (Медичні закупівлі України), czyli centralnej jednostce zakupowej powołanej przez Ministerstwo Zdrowia Ukrainy do realizacji medycznych zamówień publicznych. W latach 2015-2018 był dyrektorem programowym w Transparency International Ukraina. Jego portfolio obejmowało pięć znaczących inicjatyw – rozwój systemów ProZorro, ProZorro.Sale, budowanie społeczności DOZORRO oraz rozwój systemu e-Zdrowie.
П’ята дискусія з циклу дебат forumIdei Фонду Баторія і тижневика “Polityka” “ Україна Говорить”
озвиток цифрової стійкості
Фонд Баторія і тижневик “Polityka” запрошують на п’яту дискусію з циклу “Говорить Україна”. В цьому циклі розмовляємо з українськими експертками й експертами, публіцистками і публіцистами та людьми культури.
Україну ставлять за приклад країни, яка системно підійшла до цифрової трансформації. Модель децентралізації здійснювалася не лише у контексті реформи самоврядування, її також використано у створенні і застосуванні технологічних розв’язань. Це визначило зокрема успіх аплікації “Дія”, також під час війни. Ця аплікація стимулювала швидкий розвиток цифрових послуг і стала стійким елементом управління державою. Проте це не є цілком новий феномен. Багато років в Україні здійснюється політика відкритих даних, як на урядовому (тут прикладом може служити хоч би система публічних закупівель ProZorro), так і самоврядному рівні. Львів є одним із міст, яке відкрило багато засобів даних, що дозволило на формування ліпшої міської політики. Технології також допомогли українській державі збільшити ефективність боротьби з корупцією та залучити громадян і громадські організації у публічне життя. На цій базі зросло заангажування українців та українок у воєнну підтримку також в інтернеті, чим усі захоплюються.
Проте війна мала також негативний вплив на відкритість публічних даних, завдяки яким сектор публічних технологій міг успішно розвиватися. Багато баз даних було закрито, що викликало спротив автивістів і активісток. Чи це тільки проміжна тенденція, чи реальним є ризик повернення до часів з-перед цифрової трансформації? Чи самі українці та українки задоволені з цієї трансформації? Як виглядала співпраця різних секторів у її запровадженні і як ця модель справдилася під час війни?
На ці та інші питання відповідатимуть:
Модерування: Кшиштоф Іздебський (експерт forumIdei Фонду ім. Стефана Баторія та Open Spending EU Coalition)
Мстислав Банік — три роки працює в Міністерстві цифрової трансформації України. Нині відповідає за розвиток цифрових послуг для населення, раніше був радником міністра. Один з ідейних і фактичних творців системи “Дія”, тобто “Держава і я”, яка замінює громадянам України ідентифікаційні документи і дозволяє на користання з публічних послуг. “Дія” здобула особливе значення під час війни, бо дозволила громадянам зберегти можливість контактів з органами влади. До роботи в Міністерстві цифрової трансформації працював у приватному секторі і спеціалізувався на маркетингу та комунікації в інтернеті. Прагне, щоб 100% публічних послуг було доступних у цифровій формі.
Олена Гунько — керівниця управління інформаційних технологій департаменту економічного розвитку Львівської міської ради. Має понад 10 років досвіду роботи у Львівській міській раді в різних ділянках. У 2017–2019 роках керувала проєктом “Відкриті дані Львова” у Міському центрі інформаційних технологій. У 2010–2016 роках працювала як аналітикиня аналітично-дослідницької програми Інституту міста. Від 2017 року членкиня Ukrainian Oped Data Leaders Network.
Надія Бабинська — експертка з відкритих даних і координаторка проєктів. Створює і координує проєкти з громадських технологій, gov-tech і відкритих даних. Засновниця однієї з найбільших в Україні спільнот відкритих даних OpenUp. Консультантка міжнародних організацій в галузі відкритих даних і відкритого уряду. Була визнана однією з 9 жінок, які змінили громадські технології й IT в Україні за списком civictechwomen “Інкубатора 1991”. Фіналістка премії Open Data Leaders Award в Україні 2018 року.
Кшиштоф Іздебський (Krzysztof Izdebski) — експерт forumIdei Фонду ім. Стефана Баторія та Open Spending EU Coalition. Член Програмної Ради Архіву Осятинського. Стипендіат Marshall Memorial, Marcin Król Fellowship i Recharge Advocacy Rights in Europe. Юрист, випускник Варшавського університету, спеціалізується на доступі до публічної інформації, всторинному використанні інформації публічного сектора і впливі технологій на демократію. Має багатий досвід у будуванні стосунків між публічною адміністрацією та громадянами. Автор публікацій про прозорість, технології, публічну адміністрацію, корупцію і громадянську партиципацію.
Віктор Нестуля — перед долученням до Open Contracting Partnership був виконувачем обов’язків директора у державній спілці Медичні закупівлі України, тобто центральній закупівельній структурі, створеній Міністерством охорони здоров’я України для реалізації медичних публічних закупівель. У 2015–2018 роках був програмним директором у Transparency International Україна. Його портфоліо охоплює такі важливі ініціативи: розвиток систем ProZorro, ProZorro.Sale, створення спільноти DOZORRO та розвиток системи eZdorovya.
Doniesienia medialne są pełne alarmistycznych nagłówków. „Ukraina przegrywa wojnę” stało się jednym z haseł mających w skrócie opisać zwrot sytuacji po zajęciu przez Rosjan Awdijiwki w Donbasie 17 lutego 2024 roku. Czy rzeczywiście? Dopiero analiza wymiaru politycznego, gospodarczego i społecznego obok militarnego pozwalają właściwie ocenić sytuację.
Ukraińcy, grając na integrację z UE i NATO, mają świadomość, że to pożądany, ale ciągle odległy, jeśli nawet realny scenariusz. Dlatego wykonując z pilnością prymusa kolejne zadania narzucane przez Komisję Europejską, walczą w istocie o wielkość i stałość sojuszniczej pomocy, bo od niej zależy, czy Rosjanie zdążą wykorzystać swoje okno możliwości i dokonać przełomu strategicznego. Dla Ukrainy przełomem strategicznym będzie już brak przełomu ze strony Rosjan. W dłuższej perspektywie, przy spełnieniu pewnych warunków, wojna na wyczerpanie może okazać się korzystniejsza dla Ukrainy niż Rosji – pisze Edwin Bendyk.
