Ukraina od 24 lutego 2022 stawia skuteczny opór pełnoskalowej inwazji rosyjskiej. Siły Zbrojne Ukrainy nie tylko zatrzymały wojska agresora, ale w ramach działań kontrofensywnych odzyskują utracone w pierwszej fazie wojny terytoria. Mimo dramatycznego spadku PKB w 2022 roku, gospodarka ukraińska zachowała makroekonomiczną stabilność, wrócił duch przedsiębiorczości – od połowy ubiegłego roku więcej nowych firm powstaje niż jest zamykanych. Działa infrastruktura, władze samorządowe i administracja publiczna zapewniają dostęp do usług publicznych. Cały czas utrzymuje się niezwykła mobilizacja społeczeństwa obywatelskiego, angażującego się we wspieranie armii, pomoc rannym i weteranom, troskę nad przymusowo przesiedlonymi, debatę o powojennej Ukrainie. Ukraińcy i Ukrainki z nadzieją patrzą w przyszłość, twierdząc w większości, że sprawy idą w dobrym kierunku i wojna zakończy się zwycięstwem.
Co jest źródłem siły i odporności ukraińskiego społeczeństwa i państwa? Jakie znaczenie ma przywództwo prezydenta Wołodymyra Zełenskiego? Na ile sprawdził się rząd i administracja państwa? Jaką rolę odgrywa społeczna samoorganizacja? Jakie znaczenie ma decentralizacja systemu władzy publicznej i duża autonomia samorządu lokalnego? Na ile ważna jest finansowa, militarna i polityczna pomoc sojuszników? Jak wykorzystać ukraińskie doświadczenie podczas tworzenia i rozwoju polskiego modelu odporności i zdolności do reagowania na sytuacje kryzysowe?
Dyskutanci:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (Fundacja im. Stefana Batorego)
Wydarzenie z transmisją na żywo na kanale Facebook Igrzysk Wolności.
Jaka jest kondycja Sojuszu po 75 latach jego istnienia? Jakie znaczenie strategiczne ma dla NATO ukraińska wojna obronna? Jak kształtują się szanse Ukrainy na obronę suwerenności i odzyskanie integralności terytorialnej? Edwin Bendyk proponuje analizę rezultatów ostatniego szczytu NATO z perspektywy geostrategicznej. Pokazuje ona przede wszystkim dwie rzeczy. Po pierwsze, że pełnowymiarowa wojna na wyniszczenie, jakiej nie widziano od zakończenia II wojny światowej obnażyła istotne słabości Sojuszu. Najważniejszą z nich jest niedorozwój sektora obronnego państw NATO, które nie są w stanie produkować wystarczającej ilości uzbrojenia, amunicji i materiałów wojskowych. Po drugie, że w związku z tym zależność między NATO i Ukrainą nie ma jednostronnego charakteru. Ukraińcy broniąc się, wiążą siły Rosji zmniejszając ryzyko ewentualnego poszerzenia działań na inne państwa. Państwa NATO pomagając zbrojnie i materialnie Ukrainie kupują czas potrzebny do modernizacji Sojuszu. Zyskują także bezcenną wiedzę praktyczną o współczesnym polu walki, bo walcząca Ukraina staje się istotnym źródłem innowacji np. w zakresie wojny dronowej, walki elektronicznej, taktyki.
Stosunki polsko-ukraińskie nabrały nowej dynamiki po lutym 2022 roku, kiedy to byliśmy świadkami bezprecedensowej solidarności i poparcia polskiego społeczeństwa dla Ukraińców broniących swojej wolności przed agresją Moskwy. Jeszcze większe znaczenie ma to, że w reakcji na rosyjski atak społeczeństwo ukraińskie ostatecznie utwierdziło się w proeuropejskiej orientacji – akcesję Ukrainy do Unii Europejskiej popiera obecnie 91% Ukraińców i Ukrainek.
Wraz z jednoznacznym wparciem państw Unii dla Ukrainy oznacza to otwarcie nowej epoki w relacjach Ukraina – UE. Relacje między Polakami i Ukraińcami nie były wcześniej w historii tak dobre, a oba państwa połączyło strategiczne partnerstwo. To banał, który nie powinien zakryć zasadniczej cechy tych relacji – asymetrii we wzajemnym postrzeganiu zarówno historii, jak i aktualnej rzeczywistości oraz nieuniknionych taktycznych kryzysów, które w ramach tego partnerstwa już zaczęły się wydarzać, a będzie ich więcej.
Jaki jest obecny stan i dynamika relacji polsko-ukraińskich w kilkanaście miesięcy po pełnoskalowej agresji Rosji? Czy można wskazać, które interesy Polski i Ukrainy są wspólne, a które rozbieżne lub nawet konkurencyjne i stanowią zagrożenie dla wzajemnych relacji? Na ile polityka wewnętrzna ma i może mieć wpływ na stosunki polsko-ukraińskie? Jaką rolę może odegrać Polska w procesie integracji Ukrainy z Unią Europejską? Ukraińcy są słusznie przekonani, że odbudowa i integracja ich kraju z Unią Europejską będzie procesem wielostronnym, zmieniającym rzeczywistość, w którym chodzić będzie nie tyle o rekonstrukcję państwa, co o jego odnowę. Czy państwa Unii Europejskiej, same szukające pomysłów na własną modernizację wobec wyzwań przyszłości, są rzeczywiście gotowe, aby zaangażować się w ten proces na partnerskich zasadach?
Dyskutanci:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (Fundacja im. Stefana Batorego)
Wydarzenie transmitowane na żywo na kanale Facebook Igrzysk Wolności.
Свій виступ, відкриваючи першу сесію XVI Форуму Польща-Україна (організованого у Львові 14-15 червня 2024 року Фкндацією імені Стефана Баторія та Міжнародним Фондом „Відродження”), сенатор Богдан Кліх присвятив початку переговорів про вступ України до ЄС. Чи міг Європейський Союз вчинити інакше? – запитував він. – Звичайно, консервативний підхід щодо, України був можливим, і міг би привести до появи на зовнішньому кордоні Європейського Союзу фактичних та символічних перепон. ЄС міг би брати участь у підтримці воюючої України, але відгородитися від війни кордоном, забезпечившись від проникнення війни на територію ЄС. Однак, такий консервативний сценарій не мав би довгострокової перспективи. Як довгострокову та сміливу перспективу, слід розглядати початок переговорів про вступ, які будуть матеріалізовані через визначення переговорної рамки та запуск міжурядової конференції, яка відбулася 25 червня цього року.
Ми не маємо іншого виходу, як забезпечити перемогу України. Такі заходи, як навчання українських солдатів на території країн-членів Європейського Союзу, незалежно від того, чи здійснюється це в багатосторонньому форматі, як Європейська військова місія підтримки, чи на рівні двосторонніх угод, є обгрунтоваими – підкреслив голова Сенатської комісії з європейських справ і колишній міністр оборони Польщі.
Swoje wystąpienie otwierające pierwszą sesję XVI Forum Polska-Ukraina (zorganizowanego we Lwowie w dniach 14-15 czerwca 2024 przez Fundację Batorego i Międzynarodową Fundację „Odrodzenie”) senator Bogdan Klich poświęcił przede wszystkim rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych Ukrainy do UE. Czy Unia Europejska mogła postąpić inaczej? – pytał. – Oczywiście, konserwatywne podejście w stosunku do Ukrainy było możliwe, co mogło polegać na tym, że oto na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej wyrosłyby faktyczne i symboliczne zasieki. Unia zaangażowałaby się we wspieranie walczącej Ukrainy, ale z drugiej strony – odgrodziłaby się od wojny kordonem, chcąc się zabezpieczyć, aby fronty tej wojny nie przedostały się na terytorium UE. Jednak ten konserwatywny scenariusz byłby krótkoterminowy, nie miałby dłuższej perspektywy. Jako perspektywę długoterminową i odważną należy odczytywać rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych, które zostaną zmaterializowane poprzez określenie mandatu negocjacyjnego i uruchomienie konferencji międzyrządowej, co miało miejsce 25 czerwca br.
Nie mamy innego wyjścia, jak zapewnić Ukrainie zwycięstwo. Uzasadnione jest podjęcie wszelkich działań, takich jak szkolenie ukraińskich żołnierzy na terytorium krajów członkowskich Unii Europejskiej, bez względu na to, czy odbywa się w układzie wielostronnym, jak Europejska Misja Wsparcia Wojskowego, czy też jest realizowane na poziomie bilateralnych porozumień – podkreślał przewodniczący Senackiej Komisji Spraw Europejskich i były Minister Obrony Narodowej RP.
— Далі українською —
W dniach 7-8 lipca we Lwowie odbyło się XIV Forum Polska-Ukraina, które tradycyjnie od wielu lat współorganizujemy z Międzynarodową Fundacją „Odrodzenie”.
Format Forum ma służyć rozwojowi dialogu między społeczeństwami obywatelskimi obu krajów i wzmacnianiu relacji dwustronnych. Stosunki te nabrały nowej dynamiki po lutym 2022 r., kiedy byliśmy świadkami bezprecedensowej solidarności i poparcia polskiego społeczeństwa dla Ukraińców broniących swojej wolności przed agresją Moskwy.
Tragicznym tłem XIV Forum był zbrodniczy atak rakietowy wojsk Federacji Rosyjskiej na budynki mieszkalne we Lwowie w nocy z 5 na 6 lipca, bezpośrednio przed przyjazdem delegacji polskiej. Nie zmieniło to jednak planów polskich przedstawicieli i przedstawicielek społeczeństwa obywatelskiego – żaden z ponad 20 uczestników nie zrezygnował z wyjazdu.
Jesteśmy tutaj, aby pokazać naszą solidarność ze wszystkimi Ukraińcami. Nie pozwolimy, aby Moskwa nas terroryzowała i zmuszała do zmiany planów rozwijania współpracy między naszymi społeczeństwami – powiedział Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego.
Uczestnikami Forum byli działacze społeczni, wolontariusze, naukowcy, analitycy, dziennikarze, obrońcy praw człowieka, byli urzędnicy (ministrowie i ambasadorzy) obu krajów oraz przedstawiciele stowarzyszeń biznesowych. Zakres tematyczny dyskusji świadczył o bogatej treści ukraińsko-polskiej współpracy: od ruchów ochotniczych wspierających armię ukraińską i przymusowych migrantów po udział Polski w powojennej odbudowie Ukrainy, współpracę w zbliżeniu do członkostwa Ukrainy w UE i NATO. We wszystkich tematach Forum uczestnicy zwracali uwagę zarówno na problemy i wyzwania, jak i szanse.
W wyniku tragicznych okoliczności wielkiej wojny i napływu ukraińskich uchodźców do Polski doszło do wymuszonego „wielkiego spotkania” społeczeństw ukraińskiego i polskiego. Dzięki temu społeczeństwa mogły się poznać – takimi, jakie są naprawdę, a nie w optyce wzajemnych stereotypów. A to stwarza pozytywne podstawy dla dalszych relacji – powiedział Oleksandr Suszko, dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”.
Uczestnicy Forum zwrócili uwagę na daleko idące społeczne, gospodarcze i kulturowe konsekwencje ukraińskiej migracji do Polski. Stwarza ona wiele nowych wyzwań, którym nie mogą sprostać same tylko państwa ukraińskie i polskie – dlatego wiodącą rolę w poszukiwaniu rozwiązań musi odegrać społeczeństwo obywatelskie i samorząd lokalny.
Rola społeczeństwa obywatelskiego i interakcje z państwem stanowiły główną oś dyskusji. Uczestnicy Forum rozmawiali także o wyzwaniach dla utrwalania demokracji – na Ukrainie w kontekście wojny, w Polsce w kontekście zbliżających się jesiennych wyborów.
Omówili także wspólne wyzwania w zakresie bezpieczeństwa, oczekiwania wobec wileńskiego szczytu NATO, perspektywy negocjacji w sprawie przystąpienia Ukrainy do UE oraz praktyczne wyzwania związane z powojenną odnową Ukrainy. Pomimo pewnych napięć, które czasami powodują taktyczne kryzysy w stosunkach dwustronnych, strategicznie Polska jest najbliższym sojusznikiem Ukrainy. Przejawia się to zarówno na poziomie państwowym, jak i zwłaszcza pozapaństwowym, w szczególności w perspektywie polskiego biznesu, którego różne segmenty coraz częściej postrzegają Ukrainę nie tylko jako konkurenta, ale jako interesującego partnera.
Po zakończeniu dyskusji pierwszego dnia Forum jego uczestnicy odwiedzili Pole Marsowe – cmentarz wojskowy we Lwowie – gdzie z udziałem mera Lwowa Andrija Sadowego oddali hołd poległym w trwającej wojnie rosyjsko-ukraińskiej, a także uczcili minutą ciszy pamięć ofiar Rzezi Wołyńskiej.
Uczestnicy spotkania zauważyli, że tragiczny kontekst współczesności stwarza warunki do wzajemnego zrozumienia i pojednania w obszarze złożonej historii stosunków między dwoma narodami, które coraz lepiej rozumieją swoje wspólne interesy dziś i w przyszłości.
W obradach XIV Forum Polska-Ukraina udział wzięli:
Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Nazar Bobytsky (ekspert ds. polityki handlowej UE, „KREAB” Consulting), Martyna Bogaczyk (Fundacja Edukacja dla Demokracji), Michał Boni (Uniwersytet SWPS), Agnieszka Bryc (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Izabella Chruślińska (pisarka, dwumiesięcznik Przegląd Polityczny), Oksana Daszczakivska (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Andrij Deszczyca (b. ambasador Ukrainy w Polsce), Taras Dobko (rektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie), Maciej Duszczyk (Wydział Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego), Serhij Gerasymczuk (dyrektor wykonawczy Rady Polityki Zagranicznej „PRIZM”), Jewhen Hlibowytsky (Pro.mova think tank), Jarosław Hrycak (Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie), Krzysztof Izdebski (forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego), Oksana Jurynets (ANTS Sieć Ochrony Interesów Narodowych, była posłanka Rady Najwyższej Ukrainy), Myrosława Keryk (prezeska Zarządu Fundacji „Nasz Wybór”), Pawło Klimkin (b. minister spraw zagranicznych Ukrainy, ekspert Instytutu dla Przyszłości), Mykoła Kniazyckij (poseł Rady Najwyższej Ukrainy, współprzewodniczący Parlamentarnej Grupy ds. Relacji z Rzeczpospolitą Polska), Joanna Konieczna-Sałamatin (Wydział Socjologii Uniwersytet Warszawskiego), Oksana Kolyada (koalicja organizacji działających na rzecz weteranów „Коаліція ветеранських просторів”), Marcin Korolec (dyrektor Instytutu Zielonej Gospodarki), Agnieszka Kosowicz (Polskie Forum Migracyjne), Piotr Kosiewski (forumIdei Fundacji Batorego), Iryna Kosse (Instytut Badań Ekonomicznych i Doradztwa Politycznego), Jarosław Kuisz (Kultura Liberalna), Olga Kwaszuk (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Agnieszka Lichnerowicz (Radio TOK FM), Myrosław Marynowycz (prorektor Ukraińskiego Uniwersytety Katolickiego we Lwowie), Roman Nakoneczny (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Ivan Naumenko (Fundacja „Wróć Żywy”), Jurij Opoka (Centrum Analityczne Badań nad Komunikacją „Networks” we Lwowie), Jurij Panczenko („Europejska prawda”), Olena Pawlyuk (kierownik biura integracji europejskiej w Radzie Miejskiej Lwowa), Swiatoslaw Pawlyuk (Stowarzyszenie Energooszczędnych Miast Ukrainy), Inna Pidluska (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Melania Podolyak (Fundacja Charytatywna Serhija Prytuły), Bohdan Prakh (b. rektor Katolickiego Uniwersytetu we Lwowie), Serhij Prytuła (założyciel Fundacji Charytatywnej Serhija Prytuły), Filip Rudnik (Ośrodek Studiów Wschodnich), Tomasz Stryjek (Instytut Studiów Politycznych PAN), Dmytro Szerengowsky (prorektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie), Iryna Suszko (dyrektorka wykonawcza think thanku „Europa bez granic”), Dmytro Szulga (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”), Kostiantyn Tatarkin (koalicja organizacji działających na rzecz weteranów „Коаліція ветеранських просторів”), Antoni Wierzejski (forumIdei Fundacji Batorego), Roksolana Voronovska (przewodnicząca Fundacji Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego w Polsce), Hlib Vyszlinsky (kierownik think tanku Centrum Strategii Gospodarczej), Marek Ziółkowski (b. ambasador Polski w Ukrainie), Maciej Zaniewicz (Forum Energii)
PROGRAM
7 lipca (piątek)
Słowo powitania od organizatorów: Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”), Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Sesja 1. Rola społeczeństwa obywatelskiego w budowaniu odporności i wygrywaniu wojny
Wprowadzenia:
Ukraina: Serhij Prytuła (założyciel Fundacji Charytatywnej Serhija Prytuły), Oksana Kolyada (koalicja organizacji działających na rzecz weteranów „Коаліція ветеранських просторів”)
Polska: Joanna Konieczna-Sałamatin (Wydział Socjologii Uniwersytet Warszawskiego), Agnieszka Kosowicz (Polskie Forum Migracyjne)
Moderacja: Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”)
Sesja 2: Rola społeczeństwa obywatelskiego w odbudowie Ukrainy
Wprowadzenia:
Ukraina: Hlib Vyszlinsky (kierownik think tanku Centrum Strategii Gospodarczej), Swiatoslaw Pawlyuk (Stowarzyszenie Energooszczędnych Miast Ukrainy)
Polska: Maciej Duszczyk (Wydział Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego), Marcin Korolec (dyrektor Instytutu Zielonej Gospodarki)
Moderacja: Krzysztof Izdebski (forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego)
8 lipca (sobota)
Sesja 3: Integracja Ukrainy z UE i NATO
Wprowadzenia:
Ukraina: Nazar Bobytsky (ekspert ds. polityki handlowej UE, „KREAB” Consulting), Pawło Klimkin (b. minister spraw zagranicznych Ukrainy, ekspert Instytutu dla Przyszłości)
Polska: Michał Boni (Uniwersytet SWPS), Marek Ziółkowski (b. ambasador Polski w Ukrainie)
Moderacja: Serhij Gerasymczuk (dyrektor wykonawczy Rady Polityki Zagranicznej „PRIZM”)
Sesja 4: Relacje polsko-ukraińskie: strategiczne partnerstwo z taktycznymi kryzysami?
Wprowadzenia:
Ukraina: Mykoła Kniazyckij (poseł Rady Najwyższej Ukrainy, współprzewodniczący Parlamentarnej Grupy ds. Relacji z Rzeczpospolitą Polska), Andrij Deszczyca (b. ambasador Ukrainy w Polsce)
Polska: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Agnieszka Bryc (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Moderacja: Jarosław Kuisz (Kultura Liberalna)
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
……………………………………………………………………………………….
7-8 липня у Львові відбувся 14-й польсько-український форум, співорганізаторами якого вже багато років є Фундація імені Стефана Баторія та Міжнародний фонд «Відродження».
Формат Форуму покликаний сприяти діалогу громадянських суспільств обох країн та зміцнювати двосторонні відносини. Польсько-українські відносини набули нової динаміки після лютого 2022 року, коли ми стали свідками безпрецедентної солідарності та підтримки польським суспільством українців, які захищають свою свободу від агресії Москви.
Трагічним підґрунтям 14-го Форуму став злочинний ракетний обстріл військами Російської Федерації житлових будинків Львова в ніч з 5 на 6 липня, безпосередньо перед прибуттям польської делегації. Проте, це не змінило планів представників громадянського суспільства Польщі – жоден із понад 20 учасників не відмовився від поїздки.
“Ми тут, щоб показати свою солідарність з усіма українцями. Ми не дозволимо Москві тероризувати нас і змусити змінювати наші плани щодо розвитку співпраці між нашими суспільствами.” – заявив Едвін Бендик, Голова правління Фундації імені Стефана Баторія.
Учасниками Форуму стали громадські активісти, волонтери, науковці, аналітики, журналісти, правозахисники, колишні посадовці (міністри та посли) обох країн та представники бізнес-асоціацій. Тематичний розмах дискусії засвідчив багатий зміст українсько-польської співпраці: від волонтерських рухів на підтримку української армії та вимушених переселенців до участі Польщі у післявоєнній відбудові України, співпраці у наближенні України до членства в ЄС та НАТО. В усіх темах Форуму учасники звертали увагу як на проблеми та виклики, так і на можливості.
«Внаслідок трагічних обставин широкомасштабної війни і напливу українських біженців до Польщі – відбулася вимушена «велика зустріч» українського і польського суспільств. Вона дала змогу взаємно познайомитися суспільствам – таким, які вони є насправді, а не через стереотипні уявлення. І це дає позитивний фундамент для подальшої суспільної взаємодії» – зазначив Олександр Сушко, виконавчий директор Міжнародного фонду «Відродження».
Учасники Форуму відзначали далекосяжні соціальні та інші наслідки української міграції у Польщу. Вони породжують масу викликів, які не можуть вирішити тільки українська і польська держави – відтак, у пошуку рішень провідною є роль громадянського суспільства та місцевого самоврядування.
Роль громадянського суспільства, взаємодія з державою були наскрізною лінією дискусій. Також учасники Форуму говорили про виклики для сталої демократії – в Україні у контексті війни, у Польщі у контексті майбутніх виборів восени цього року.
Також обговорювали спільні безпекові виклики, очікування від Вільнюського саміту НАТО, перспективи переговорів про вступ України до ЄС, практичні виклики відновлення України. Попри окремі точки напруженості, які часом викликають тактичні кризи у двосторонніх відносинах, стратегічно Польща є найближчим союзником України. Це проявляється і на державному, і особливо на недержавному рівні, зокрема – польського бізнесу, різні сегменти якого дедалі більше розглядають Україну не так як і не лише як конкурента, а як цікавого партнера.
Учасники Форуму відвідали Марсове поле – військовий цвинтар у Львові, де за участі мера Львова Андрія Садового віддали шану полеглим у сучасній російсько-українській війні. Також під час Форуму учасники вшанували хвилиною мовчання пам’ять жертв Волинської трагедії.
Учасники відзначали, що трагічний контекст сьогодення створює передумови для якісного порозуміння та примирення щодо складної історії відносин двох народів, які дедалі більше розуміють спільність інтересів сьогодні і у майбутньому.
У 14-му польсько-українському форумі взяли участь:
Едвін Бендик (Голова правління Фундації Стефана Баторія), Назар Бобицький (експерт з торговельної політики ЄС, «KREAB» Consulting), Мартина Богачик (Фонд «Освіта для демократії»), Міхал Боні (Університет SWPS), Агнешка Бриц (Університет Миколи Коперника в Торуні), Ізабелла Хруслінська (письменниця, двомісячник Przegląd Polityczny), Оксана Дащаківська (Міжнародний фонд «Відродження»), Андрій Дещиця (колишній посол України в Польщі), Тарас Добко (ректор Українського католицького університету у Львові), Мацей Дущик (Факультет політичних наук і міжнародних відносин Варшавського університету), Сергій Герасимчук (виконавчий директор Ради зовнішньої політики «PRIZM»), Євген Глібовицький (аналітичний центр Pro.mova), Ярослав Грицак (Український Католицький Університет у Львові), Кшиштоф Іздебський (форумІдея Фундації Стефана Баторія), Оксана Юринець (Мережа захисту національних інтересів АНТС, екс-депутат Верховної Ради України), Мирослава Керик (Фундація “Український дім”), Павло Клімкін (ексміністр закордонних справ України, експерт Інституту майбутнього), Микола Княжицький (депутат Верховної Ради України, співголова парламентської групи зі зв’язків з Республікою Польща), Йоанна Конєчна–Саламатін (факультет соціології, Варшавський університет), Оксана Коляда («Коаліція ветеранських просторів»), Марцін Королець (директор Інституту зеленої економіки), Агнешка Косович (Польський міграційний форум), Пьотр Косєвський (форумІдея Фундації Стефана Баторія), Ірина Коссе (Інститут економічних досліджень та політичного консультування), Ярослав Куіш (Ліберальна культура), Ольга Квашук (Міжнародна фундація «Відродження»), Аґнєшка Ліхнерович (Радіо ТОК FM), Мирослав Маринович (проректор Українського католицького університету ім. Львів), Роман Наконечний (МФ «Відродження»), Іван Науменко (Фонд «Повернись живим»), Юрій Опока (Комунікаційно-аналітичний центр «Мережі» у Львові), Юрій Панченко («Європейська правда»), Олена Павлюк ( голови Офісу євроінтеграції Львівської міської ради), Святослав Павлюк (Асоціація енергоефективних міст України), Інна Підлуська (МФ «Відродження»), Меланія Подоляк (Благодійний фонд Сергія Притули), Богдан Прах (колишній ректор Католицького університету у Львові), Сергій Притула (засновник Благодійного фонду Сергія Притули), Філіп Руднік (Центр східних студій), Томаш Стриєк (Інститут політичних студій Польської академії наук), Дмитро Шеренговський (заступник ректора Українського Католицького Університету у Львові), Ірина Сушко (виконавчий директор аналітичного центру «Європа без кордонів»), Дмитро Шульга (Міжнародний фонд «Відродження»), Олександр Сушко (виконавчий директор Міжнародного фонду «Відродження»), Костянтин Татаркін (коаліція ветеранських організацій «Коаліція ветеранських просторів»), Антоні Вєжейський (форумІдея Фундації Стефана Баторія), Роксолана Вороновська (голова Фундації Українського Католицького Університету в Польщі), Гліб Вишлінський (керівник мозкового центру Центр економічної стратегії), Марек Зюлковський (колишній посол Польщі в Україні), Мацей Занєвич (Форум Енергії).
ПРОГРАМА 14 ПОЛЬСЬКО-УКРАЇНСЬКОГО ФОРУМУ
7 липня (п’ятниця)
Вітальне слово від організаторів: Олександр Сушко (виконавчий директор МФ «Відродження»), Едвін Бендик (Голова Правління Фундації Стефана Баторія)
Сесія 1. Роль громадянського суспільства в розбудові стійкості та перемозі у війні
Введення:
Україна: Сергій Притула (засновник Благодійного фонду Сергія Притули), Оксана Коляда (коаліція ветеранських організацій «Коаліція ветеранських просторів»).
Польща: Йоанна Конєчна-Саламатін (факультет соціології Варшавського університету), Агнешка Косович (Польський міграційний форум)
Модератор: Олександр Сушко (виконавчий директор Міжнародного фонду «Відродження»)
Сесія 2: Роль громадянського суспільства у відбудові України
Введення:
Україна: Гліб Вишлінський (керівник аналітичного центру Центр економічної стратегії), Святослав Павлюк (Асоціація енергоефективних міст України)
Польща: Мацей Дущик (факультет політології та міжнародних відносин Варшавського університету), Марцін Королець (директор Інституту зеленої економіки)
Модератор: Кшиштоф Іздебскі (ФорумІдеї Фундації Стефана Баторія)
500-й день Великої війни: покладання свічок на Марсовому полі
8 липня (субота)
Сесія 3: Інтеграція України в ЄС та НАТО
Введення:
Україна: Назар Бобицький (експерт з торгової політики ЄС, «КРЕАБ» Консалтинг), Павло Клімкін (екс-міністр закордонних справ України, експерт Інституту майбутнього)
Польща: Міхал Боні (SWPS University), Maрек Зюлковський (колишній посол Польщі в Україні)
Модератор: Сергій Герасимчук (Виконавчий директор Ради зовнішньої політики PRIZM)
Сесія 4: Польсько-українські відносини: стратегічне партнерство з тактичними кризами?
Введення:
Україна: Микола Княжицький (депутат Верховної Ради України, співголова парламентської групи зі зв’язків з Республікою Польща), Андрій Дещиця (колишній посол України в Польщі)
Польща: Едвін Бендик (президент Фундації Стефана Баторія), Агнешка Бриц (Університет Миколи Коперника в Торуні)
Модератор: Ярослав Куіш (Ліберальна культура)
dyskusja z udziałem Yuriya Bileya (artysta wizualny i kurator), Jarosława Hrycaka (Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie), Switłany Ołeszko (reżyserka teatralna) oraz Włady Rałko (artystka, laureatka nagrody Women In Arts)
Wspólnie z naszymi gośćmi oraz gronem polskich intelektualistów, ekspertów i ludzi kultury rozmawialiśmy o przyszłości ukraińskiej kultury po wojnie. Wojnie, która zmieniła wszystko – bezkompromisowość konfrontacji ze śmiercią zawiesiła fałszywą równość prawdy i kłamstwa, ujawniła znaczenie odwagi oraz przyspieszyła proces wielkiej społecznej przemiany. Poprzez swą odwagę Ukraińcy pokazali, że są wolnymi ludźmi. Stawką tej przemiany jest przyszłość, bo przyszłość otwiera się tylko przed wolnymi. Czy kluczem zarówno do zrozumienia wojennej przemiany, jak i przyszłości, jest kultura? W jaki więc sposób kultura w Ukrainie, ludzie sztuki, intelektualiści, mówią i myślą o świecie oraz przyszłości?
Rozmowa była kontynuacją w innej formule i poszerzeniem debaty „Ukraina mówi: #8 Na gruzach imperium”, którą Fundacja Batorego zorganizowała 27 maja 2023 w ramach Forum Przyszłości Kultury.
Udział wzięli:
Magdalena M. Baran (Liberté!), Yuriy Biley (artysta wizualny i kurator), Martyna Bogaczyk (Fundacja Edukacja dla Demokracji), Paweł Brożyński (kurator, historyk sztuki), Agnieszka Bryc (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), Izabella Chruślińska (pisarka, tłumaczka), Benjamin Cope (Fundacja „Nasz Wybór”), Marta Czyż (kuratorka, krytyczka), Krzysztof Czyżewski (dyrektor Ośrodka „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” w Sejnach), Aleksandra Hnatiuk (Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego), Jarosław Hrycak (Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie), Myroslawa Keryk (prezeska Zarządu Fundacji „Nasz Wybór”), Wojciech Konończuk (dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich), Agnieszka Lichnerowicz (Radio TOK FM), Anna Łazar (kuratorka, publicystka), Piotr Łukasiewicz (Polityka Insight), Andrzej Mencwel (profesor nauk humanistycznych), Teresa Oleszczuk (graficzka), Switłana Ołeszko (reżyserka teatralna), Paweł Pieniążek (dziennikarz i reporter), Adam Pomorski (socjolog, historyk idei), Katarzyna Przyborska (Krytyka Polityczna), Marek Radziwon (prezes polskiego PEN Clubu), Włada Ralko (artystka, laureatka nagrody Women In Arts), Dariusz Stola (Instytut Studiów Politycznych PAN), Tomasz Stryjek (Instytut Studiów Politycznych PAN), Bogna Świątkowska (prezeska Fundacji Bęc Zmiana), Waldemar Tatarczuk (dyrektor Galerii Labirynt w Lublinie), Ludwika Włodek (Studium Europy Wschodniej UW), Paweł Wodziński (reżyser teatralny)
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Тимчасовий захист є механізмом, який вперше було застосовано у Європейському Союзі на підставі Директиви Ради від 20 липня 2001 року про мінімальні стандарти надання тимчасового захисту у разі масового напливу переміщених осіб, та заходи, що сприяють балансуванню зусиль між державами-членами щодо прийняття таких осіб та їхніх наслідків. Ця директива була введена в дію виконавчим рішенням Ради від 4 березня 2022 року, яке констатувало наявність масового напливу переміщених осіб з України у розумінні статті 5 директиви, та спричинило впровадження тимчасового захисту. Пізніше було продовжено тимчасовий захист переміщених осіб з України до 4 березня 2025 року.
Спосіб впровадження директиви та адаптації національного правопорядку відрізнявся в окремих державах-членах Європейського Союзу. У Польщі в перші місяці війни вдалося встановити рамки відносно ефективної підтримки процесу релокації воєнних біженців. Синергія місцевих громад, діаспори, неурядових організацій, гуманітарних структур та державних установ створювала картину успіху польської „м’якої сили”, що було відображено у міжнародних рейтингах. Захист, хоч і тимчасовий, став основою для легального перебування та користування широким спектром прав найбільшої (за статусом перебування) групи іноземців у Польщі.
Переміщені особи з України, які є новою та надзвичайно різноманітною за потенціалом соціальною групою, з перших днів перебування фактично зрівнялися з польськими громадянами у сфері практичних прав. Їм було надано повний доступ до ринку праці, право на ведення одноосібної господарської діяльності та доступ до соціальної допомоги, включаючи виплати 800+, але без чіткої перспективи продовження перебування.
Які зміни передбачає, підписана кілька днів тому Президентом, нова редакція закону від 1 липня 2024 року? Ксенія Наранович, соціолог і фахівець з питань соціальної та міграційної політики, детально описує і аналізує нові положення. Найбільшим їх недоліком вона вважає затяжну тимчасовість рішень при скороченні захисту, який вони надають.
Нова редакція закону робить непослідовні спроби знизити вартість захисту (непослідовні скасування забезпечувальних виплат, які мають факультативне значення з точки зору директиви 2001/55/ЄС, та їх залежність від більш широкої соціальної інтеграції переміщених осіб, зокрема, включення неповнолітніх зі статусом UKR до польської системи освіти), продовження періоду тимчасовості та невизначеності як для осіб зі статусом UKR, так і, зовсім безпідставно, для інших груп – підсумовує авторка.
— Далі українською —
Imperium zdechło 24 lutego 2022 – przekonywali artyści podczas otwarcia w lubelskiej Galerii Labirynt wystawy prezentującej ukraińską sztukę w czasach wojny. Rosyjska inwazja miała ostatecznie rozwiązać „kwestię ukraińską”, lecz wbrew intencji agresora, ostatecznie wypchnęła ukraińskie społeczeństwo i ukraińską kulturę z cienia imperium. Autonomia i oryginalna odrębność tej kultury została w końcu dostrzeżona na świecie.
Wojna zmieniła wszystko, bezkompromisowość konfrontacji ze śmiercią zawiesiła fałszywą równość prawdy i kłamstwa, ujawniła znaczenie odwagi oraz przyspieszyła proces wielkiej społecznej przemiany. Poprzez swą odwagę Ukraińcy pokazali, że są wolnymi ludźmi. Stawką tej przemiany jest przyszłość, bo przyszłość otwiera się tylko przed wolnymi. Czy kluczem zarówno do zrozumienia wojennej przemiany, jak i przyszłości, jest kultura? W jaki więc sposób kultura w Ukrainie, ludzie sztuki, intelektualiści, mówią i myślą o świecie oraz przyszłości?
W debacie udział biorą:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji Batorego)
Nikita Kadan – ukraiński artysta wizualny. W swojej twórczości posługuje się m.in. instalacją, rzeźbą, malarstwem, kolażem. Członek grupy artystów R.E.P. oraz stowarzyszenia kuratorów i aktywistów Hudrada. Prace Kadana znajdują się w zbiorach Pinakothek der Moderne w Monachium, Centre Georges Pompidou w Paryżu, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Antwerpii, Muzeum Sztuki Nowoczesnej Fundacji Ludwiga w Wiedniu, Muzeum Historii Wojskowości w Dreźnie, Narodowego Muzeum Sztuki w Kijowie. Laureat Narodowej Nagrody Ukrainy im Tarasa Szewczenki (2022).
Svitlana Oleshko – scenarzystka, reżyserka, autorka filmów dokumentalnych, założycielka charkowskiego Teatru Arabesky – jednego z najbardziej znanych niezależnych ukraińskich teatrów eksperymentalnych. Jest kuratorką wielu projektów, międzynarodowych festiwali i programów edukacyjnych.
Yuriy Biley – artysta wizualny i kurator. Współzałożyciel i członek Open Group, laureat nagrody specjalnej i głównej PinchukArtPrize (2013, 2015, Kijów). Kurator i współzałożyciel dwóch galerii: Detenpyla we Lwowie i NOWY ZŁOTY we Wrocławiu. Ma na swoim koncie kilka wystaw indywidualnych, jego prace były włączone do wystaw zbiorowych m.in. w Salzgasse Albertinum w Dreźnie, Miguel Abreu Gallery w Nowym Jorku, PinchukArtCentre w Kijowie, Galerii Raster w Warszawie, Narodowym Muzeum Sztuki Ukrainy w Kijowie, Muzeum Współczesnym we Wrocławiu i innych.
Vlada Ralko – jedna z najbardziej znanych ekspresjonistek niepodległej Ukrainy. W swojej twórczości artystka porusza kwestie tożsamości, aktualnych kontekstów społecznych i politycznych. Laureatka nagrody Ogólnoukraińskiego Triennale Malarstwa (2001) oraz stypendium CCN Graz (2007). Prowadzi aktywną działalność wystawienniczą w Ukrainie i poza jej granicami. Prace Ralko były wystawiane m.in. w Lincoln Center w Nowym Jorku, Galerii Rebellminds w Berlinie, Kunstlerhous w Wiedniu, Saatchi Gallery w Londynie. Od 1994 jest członkinią Narodowego Związku Artystów Ukrainy.
____________________________
Восьмі дебати циклу “Говорить Україна”. Цикл започатковано ForumIdei Фундації імені Стефана Баторія та тижневиком “Polityka” після початку повномасштабного вторгнення.
Дебати відбудуться на головній сцені Форуму майбутнього культури 2023, організованого Театром Повшехним. Розмова проходитиме під гаслом “На руїнах імперії”
Війна все змінила. Безкомпромісна конфронтація зі смертю поклала край фальшивій рівності правди та брехні, продемонструвала значення мужності і прискорила процеси великих суспільних змін.
Своєю мужністю, українці довели світові, що вони вільні люди. Чи є культура ключем до розуміння змін воєнного часу та майбутнього? Які меседжі несе українська культура? Що митці та інтелектуали говорять і думають про світ і майбутнє?
У дебатах беруть участь:
Модерування: Едвін Бендик (Голова правління Фундації ім. Стефана Баторія)
