Format Forum ma służyć rozwojowi dialogu między społeczeństwami obywatelskimi obu krajów i wzmacnianiu relacji dwustronnych. Stosunki te nabrały nowej dynamiki od lutego 2022 roku, kiedy byliśmy świadkami bezprecedensowej solidarności i poparcia polskiego społeczeństwa dla Ukraińców broniących swojej wolności przed agresją Moskwy.
Bezpośrednim kontekstem i jednym z głównych tematów obrad Forum była podjęta przez Radę Europejską 15 grudnia 2023 decyzja o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą. Trudnym tłem dyskusji była też niestety trwająca od ponad 6 tygodni blokada największych przejść na polsko-ukraińskiej granicy przez grupę polskich przewoźników. Obie te okoliczności dobitnie pokazują, jak pilny jest obecnie polsko-ukraiński dialog.
Uczestnikami Forum byli działacze społeczni, naukowcy, analitycy, dziennikarze, byli i obecni urzędnicy (ministrowie i ambasadorzy) obu krajów oraz przedstawiciele stowarzyszeń biznesowych.
W obradach XV Forum Polska-Ukraina udział wzięli:
Anton Antonenko (wiceprezes centrum analitycznego „DIXY GROUP”), Liubow Akułenko (dyrektor wykonawczy, Ukraińskie Centrum Polityki Europejskiej), Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Wasyl Babicz ( „Easy Business”, ekspert Centrum Odnowy Ekonomicznej), Wołodymyr Balin (wiceprezes Stowarzyszenia Międzynarodowych Samochodowych Przewoźników Ukrainy), Nazar Bobycki (szef brukselskiego biura Ukraińskiego Klubu Biznesu Agrarnego UKAB), Piotr Buras (dyrektor ECFR Warszawa), Serhij Herasimczuk (Rada Polityki Zagranicznej „Ukraiński pryzmat”), Oksana Daszczakiwska (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Taras Dobko (rektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego), Ołena Hałuszka (Międzynarodowe Centrum Zwycięstwa Ukrainy), Aliona Hetmanczuk (dyrektorka Centrum „Nowa Europa”), Jewhen Hlibowycki (dyrektor Centrum Analitycznego pro.mova), Jewhienija Hrihorjewa (Centrum Analityczne „Europa bez granic”), Switłana Jaworska (Ambasada Brytyjska w Ukrainie), Taras Kaczka (wiceminister Gospodarki, Przedstawiciel Handlowy Ukrainy), Stefan Kawalec (prezes Zarządu Capital Strategy, b. wiceminister finansów), Pawło Klimkin (były Minister Spraw Zagranicznych Ukrainy), Bartłomiej Kot (Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego, dyrektor programowy Warsaw Security Forum), Mykoła Kuzio (starszy ekspert projektu unijnego „Wsparcie realizacji Porozumienia ws. stowarzyszenia Ukrainy z UE, faza II”), Olha Kwaszuk (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Serhij Leszczenko (doradca szefa Kancelarii Prezydenta Ukrainy, członek Rady Nadzorczej Ukrzaliznycia), Hennadij Maksak (dyrektor wykonawczy Rady Polityki Zagranicznej „Ukraiński Pryzmat”), Agnieszka Lichnerowicz (radio TOK FM), Paweł Marczewski (forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego), Michał Matlak (Uniwersytet Środkowoeuropejski, Uniwersytet Łódzki), Weronika Moczan (Instytut Ekonomicznych Badań i Politycznych Konsultacji), Krzysztof Nieczypor (Ośrodek Studiów Wschodnich), Bartłomiej E. Nowak (Akademia Biznesów i Finansów Vistula), Jurij Panczenko („Europejska Prawda”), Jacek Piechota (Prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej), Bohuslaw Prah (Ukraiński Uniwersytet Katolicki), Taras Rad (Sieć obywatelska OPORA we Lwowie), Ołena Romanowa (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Ołeksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”), Jan Strzelecki (Polski Instytut Ekonomiczny), Dmytro Szerenhowski (prorektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego), Dmytro Szulha (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Jan Truszczyński (Europe Direct Polska, b. pełnomocnik rządu ds. negocjacji o członkostwo RP) Dmytro Tużanski (dyrektor Instytutu Strategii Środkowoeuropejskiej), Marek Wąsiński (Polski Instytut Ekonomiczny), Hlib Wyszlinski (dyrektor wykonawczy Centrum Strategii Gospodarczej), Andrij Zahorodniuk (prezes Centrum Strategii Obronnych, b. minister Obrony Ukrainy), Jarosław Żaliło (Narodowy Instytut Studiów Strategicznych), Marek Ziółkowski (dyplomata, b. ambasador Polski w Ukrainie).
PROGRAM XV FORUM POLSKA-UKRAINA
15 grudnia (piątek)
Słowo powitania od organizatorów: Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”), Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Sesja 1. Polska polityka po wyborach
jak interpretować zmianę polityczną w Polsce?
kondycja polskiej gospodarki
jaka będzie przyszła polityka europejska Polski?
jaka będzie przyszła polityka Polski wobec Ukrainy?
gospodarcza polityka nowego polskiego rządu wobec Ukrainy.
Wprowadzenia: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Agnieszka Lichnerowicz (radio TOK FM)
Moderacja: Bartłomiej E. Nowak (Akademia Biznesów i Finansów Vistula)
Sesja 2: Ukraińska dynamika strategiczna w przededniu 2024 roku
strategiczna ocena sytuacji na froncie, kluczowe czynniki i prawdopodobne scenariusze wojskowe na rok 2024
perspektywy gospodarcze kraju w czasie wojny, sytuacja budżetu państwa, prognozy rozwoju gospodarczego na rok 2024
trendy społeczne, zmiany krajowej opinii publicznej
kluczowe potrzeby i oczekiwania wsparcia ze strony partnerów zachodnich – USA, UE, Polski.
Wprowadzenia: Hlib Wyszlinski (dyrektor wykonawczy Centrum Strategii Gospodarczej), Andrij Zahorodniuk (prezes Centrum Strategii Obronnych, b. minister Obrony Ukrainy)
Moderacja: Jewhen Hlibowycki (dyrektor Centrum Analitycznego pro.mova)
Debata publiczna:Obawy oraz nadzieje Polski i Ukrainy w procesie integracji europejskiej z udziałem Edwina Bendyka (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Aliony Hetmańczuk (dyrektorka Centrum „Nowa Europa”, członkini Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy), Pawło Klimkina (były minister spraw zagranicznych Ukrainy w latach 2014-19), Jacka Piechoty (prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej, były minister gospodarki) i Jana Truszczyńskiego (Europe Direct Polska, b. pełnomocnik rządu ds. negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej). Prowadzenie: Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”)
16 grudnia (sobota)
Sesja 3: Wspólna dyskusja o rezultatach szczytu Rady Europejskiej
postęp Ukrainy w spełnieniu warunku rozpoczęcia rozmów akcesyjnych z UE
harmonogram przygotowania i rozpoczęcia rozmów akcesyjnych Ukrainy do UE, oczekiwania co do szybkości negocjacji
rola Polski jako rzecznika Ukrainy w UE
czy reforma UE jest konieczna do rozszerzenia?
plany reform instytucjonalnej UE: czy Polska i Ukraina mogą mieć w tej sprawie wspólne stanowisko?
Moderacja: Hennadij Maksak (dyrektor wykonawczy Rady Polityki Zagranicznej „Ukraiński Pryzmat”)
Sesja 4: Interesy Polski a integracja Ukrainy ze wspólnym rynkiem UE
sektory konkurencji i konwergencji gospodarek Polski i Ukrainy na rynku UE
jak minimalizować skutki polityczne konkurencji gospodarczej?
sektor rolny: jak wyjść poza rynkową grę o sumie zerowej?
sektor transportu: szanse na połączenia czy koleje źródło konfliktów?
Wprowadzenia: Jacek Piechota (Prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej), Nazar Bobycki (szef brukselskiego biura Ukraińskiego Klubu Biznesu Agrarnego UKAB)
Moderacja: Marek Wąsiński (Polski Instytut Ekonomiczny)
Rozmowa z Tarasem Kaczką na temat historii integracji Ukrainy z Unią Europejską, moderowana przez Jurija Panczenkę, redaktora portalu „European Prawda”
Wspólnie z Międzynarodową Fundacją „Odrodzenie” zapraszamy na relację z debaty, którą zorganizowaliśmy w ramach XV Forum Polska-Ukraina we Lwowie.
W gronie polskich i ukraińskich ekspertów rozmawialiśmy o tematach i problemach, które mogą mieć wpływ na stosunki ukraińsko-polskie w nadchodzącym roku. Omówiliśmy w tym kontekście rezultaty szczytu Rady Europejskiej z 14-15 grudnia w sprawie Ukrainy. Co oznaczają one dla przyszłorocznego kalendarza stosunków Ukraina-UE i Polska-Ukraina? Jak będzie zmieniać się stanowisko Polski w procesie integracji Ukrainy z UE? Czy Polska pozostanie orędownikiem Ukrainy w UE? Czy będzie wspierać ją politycznie i dzielić się doświadczeniami własnej integracji czy też raczej będzie w coraz większym stopniu postrzegać Ukrainę jako konkurenta gospodarczego? Jak na wzajemne relacje wpłynie zmiana rządu i większości parlamentarnej w Polsce?
W dyskusji udział wzięli:
Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Aliona Hetmanczuk (dyrektorka Centrum „Nowa Europa”, członkini Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy)
Pawło Klimkin (były minister spraw zagranicznych Ukrainy w latach 2014-19)
Jacek Piechota (Prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej, były minister gospodarki)
Jan Truszczyński (Europe Direct Polska, Konferencja Ambasadorów RP, b. pełnomocnik rządu ds. negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej)
Prowadzenie: Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”)
The report provides an in-depth review of judicial reforms in Ukraine from 2014 to September 2024, prepared in collaboration with experts from the Ukrainian analytical center DeJure. These judicial reforms are a key component of Ukraine’s progress towards European Union membership. The report highlights key achievements, challenges, and strategic priorities within the reform process. It examines the historical context and reasons for past reform failures and underscores the value of international expertise in implementing innovative solutions, including the establishment of the Supreme Anti-Corruption Court. The report also details future steps that are essential to ensure the transparency and independence of the judiciary in line with EU integration standards.
Particular attention is paid to developments after 2021, when the Verkhovna Rada adopted two important laws to restructure the High Qualifications Commission of Judges (HQCJ) and The High Council of Justice (HCJ), the bodies responsible for judicial selection and disciplinary oversight. The restructured HQCJ and HCJ began their work in 2023. The report assesses the trends and effectiveness of these bodies and highlights the need for further reforms in critical institutions, including The Constitutional Court, The Supreme Court, and The Higher Administrative Court, which remain focal points for Ukrainian society and international partners.
Звіт, підготовлений за участі експертів українського аналітичного центру DeJure, охоплює детальний огляд реформи судової системи в Україні з 2014 року до вересня 2024 року. Реформа системи правосуддя є ключовим елементом на шляху України до членства в Європейському Союзі. Звіт представляє основні досягнення, виклики та стратегічні пріоритети реформи . У ньому аналізується історичний контекст, причини попередніх невдач реформ, підкреслюється важливість міжнародного досвіду у впровадженні нових підходів, зокрема при створенні Вищого антикорупційного суду. Також описані подальші кроки, необхідні для забезпечення прозорості та незалежності судової системи відповідно до вимог євроінтеграції.
Основна увага приділена подіям після 2021 року, коли Верховна Рада ухвалила два важливі закони для змін у Вищій кваліфікаційній комісії суддів (ВККС) та Вищій раді правосуддя (ВРП), які обирають суддів та розглядають питання дисциплінарної відповідальності. Оновлені ВРП та ВККС розпочали роботу у 2023 році. У звіті проаналізовано тенденції та ефективність роботи цих органів, а також обговорено необхідність реформування ключових судів: Конституційного суду, Верховного суду та Вищого адміністративного суду, реформування яких очікують суспільство та міжнародні партнери України.
Raport obejmuje szczegółowy przegląd reformy ustroju sądowego w Ukrainie od 2014 roku po wrzesień 2024, opracowany z udziałem ekspertów ukraińskiego centrum analitycznego DeJure. Reformy praworządnościowe są kluczowym elementem na drodze Ukrainy do członkostwa w Unii Europejskiej. Raport prezentuje główne osiągnięcia, wyzwania i strategiczne priorytety reform systemu. Analizuje historyczny kontekst oraz przyczyny wcześniejszych niepowodzeń reform, zwracając uwagę na znaczenie międzynarodowego doświadczenia przy wdrażaniu nowych rozwiązań, w tym przy tworzeniu Wyższego Sądu Antykorupcyjnego. Opisane są również przyszłe kroki niezbędne do zapewnienia przejrzystości i niezależności systemu sądownictwa zgodnie z wymogami integracji europejskiej.
Główna uwaga została poświęcona wydarzeniom po 2021 roku, kiedy Rada Najwyższa Ukrainy uchwaliła dwie ważne ustawy mające doprowadzić do zmian w Wyższej Komisji Kwalifikacyjnej Sędziów (WKKS) i Wyższej Radzie Wymiaru Sprawiedliwości (WRWS), które wybierają sędziów i rozpatrują zagadnienia odpowiedzialności dyscyplinarnej. Zreformowane WRWS i WKKS rozpoczęły prace w 2023 roku. W raporcie przeanalizowano tendencje i efektywność pracy tych organów, a także omówiono konieczność reformy kluczowych sądów: Sądu Konstytucyjnego Ukrainy, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, na przeprowadzenie których nadal oczekują społeczeństwo i międzynarodowi partnerzy Ukrainy.
Over the past 10 years, the authorities and the public have jointly created anti-corruption infrastructure, adopted legislation and reformed public procurement. This all became the foundation on which the new European state has successfully been built. And in 2019, the Verkhovna Rada even amended the preamble of the Constitution of Ukraine, enshrining there ‘the European identity of the Ukrainian people and the irreversibility of the European and Euro-Atlantic course of Ukraine.’
The report presents Ukraine’s main achievements in increasing state transparency and anti-corruption reforms from February 2014 to March 2024, and also discusses post-war reconstruction issues. For each of the analyzed issues, the authors propose further actions that will help consolidate the changes made and bring Ukraine closer to EU membership.
The report was prepared by Transparency International Ukraine experts.
За останні 10 років, завдяки спільним зусиллям української влади та громадянського суспільства, було створено антикорупційну інфраструктуру, ухвалено необхідні нормативно-правові акти та здійснено реформу державних закупівель. Це заклало підвалини нової держави європейського зразка.
У 2019 році Верховна Рада України змінила преамбулу Конституції, зафіксувавши «європейську ідентичність української нації та незворотність європейського та євроатлантичного курсу України».
Аналітичний звіт опрацьовано з залученням експерів Transparency International Ukraine.
— Далі українською —
Dyskusja z Ołeksandrą Matwijczuk, ukraińską działaczką na rzecz praw człowieka, aktywistką na rzecz reform demokratycznych i przewodniczącą Centrum Wolności Obywatelskich, nagrodzonego w 2022 roku Pokojową Nagrodą Nobla. Rozmowę prowadził Edwin Bendyk oraz Marek Prawda.
Rozmawialiśmy o problemach, przed jakimi stoi Ukraina w drugim roku pełnoskalowej agresji rosyjskiej, a w szczególności o zadaniach, które wojna stawia przed społeczeństwem obywatelskim, nie tylko ukraińskim, ale też polskim. Ukraińskie państwo i społeczeństwo zaskoczyło cały świat swoją odporności w obliczu rosyjskiej inwazji. Jaką rolę ogrywa społeczeństwo obywatelskie w budowaniu tej odporności i osiągnięciu zwycięstwa w wojnie? Co warto wiedzieć o ukraińskim ruch wolontariackim – jego zasięgu, aktorach, trendach i potrzebach? Jak zmienił się funkcjonowania ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego po 24 lutego 2022? W jaki sposób dążyć do wzmocnienia dwustronnej współpracy polskiego i ukraińskiego społeczeństwa obywatelskiego w celu przyspieszenia zwycięstwa Ukrainy, ale także łagodzenia politycznych konfliktów między naszymi państwami? Co robić, by obniżyć retoryczne napięcia takie, jakie te, które narosły na tle rozbieżności handlowych? Jak szukać punktów wspólnych i odbudowywać wzajemne zaufanie, które jak nigdy przedtem połączyło Polaków i Ukraińców w minionym roku?
Te i inne pytania Ołeksandrze Matwijczuk (przewodniczącej Centrum Wolności Obywatelskich) zadał Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego) oraz dr Marek Prawda (Collegium Civitas, były dyrektor Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce).
Запрошуємо до дискусії з українською правозахисницею Олександрою Матвійчук активісткою демократичних реформ, Головою організації «Центр громадянських свобод», лауреаткою Нобелівської премії миру 2022 року. Розмову ведуть Едвін Бендик та Марек Правда.
Запрошуємо на дискусію у приміщенні Фундації Стефана Баторія за адресою Варшава, Сапєжинська 10A
Пряма трансляція українською мовою буде доступна на YouTube-каналі Фундації Стефана Баторія.
Будемо розмовляти про проблеми, з якими стикається Україна на другому році повномасштабної російської агресії, зокрема, про завдання, які війна ставить перед громадянським суспільством, не лише українським, а й польським. Українська держава і суспільство здивували весь світ своєю стійкістю перед обличчям російської навали. Якою є роль громадянського суспільства у формуванні цієї стійкості та досягненні перемоги у війні? Що варто знати про український волонтерський рух – його масштаби, суб’єктів, тенденції та потреби? Як змінилося функціонування українського громадянського суспільства після 24 лютого 2022 року? Яким чином посилити двосторонню співпрацю між польським та українським громадянським суспільством, щоб пришвидшити перемогу України, а також пом’якшити політичні конфлікти між нашими країнами? Що можна зробити, щоб зменшити риторичну напругу, подібну до тієї, що виникла через торгові розбіжності? Як шукати точки дотику та відновлювати взаємну довіру, яка минулого року, як ніколи, об’єднувала поляків і українців?
Ці та інші запитання Олександрі Матвійчук, Голові Центру громадянських свобод, зададуть Едвін Бендик, президент Фундації Стефана Баторія та доктор Марек Правда, Collegium Civitas, колишній директор Представництва Європейської Комісії в Польщі.
W przedstawionym poniżej materiale opisujemy główne osiągnięcia Ukrainy w zakresie zwiększania transparentności państwa i reform antykorupcyjnych od lutego 2014 do marca 2024 roku, omawiamy również kwestie powojennej odbudowy. Dla każdej z analizowanych kwestii proponujemy kolejne działania, które pomogą umocnić dokonane zmiany i przybliżyć Ukrainę do członkostwa w UE.
Raport przygotowany przez ekspertów Transparency International Ukraine.