— Далі українською —
Fundacja Batorego oraz tygodnik Polityka zapraszają na siódmą debatę z cyklu „Ukraina mówi”. Podczas tych spotkań rozmawiamy z ukraińskimi ekspertkami i ekspertami, publicystkami i publicystami oraz ludźmi kultury.
Rosyjska pełnowymiarowa agresja na Ukrainę rozpoczęła się rok temu. Wciąż nie wiadomo, kiedy wojna się zakończy. Ukraińcy mawiają jednak, że każdy dzień zbliża do jej rozstrzygnięcia. I niezmiennie z optymizmem patrzą w przyszłość przekonani, że zwycięstwo należy do nich, a sprawy idą w dobrym kierunku. Ukraińskie społeczeństwo w zdecydowanej większości deklaruje, że jednym z kryteriów zwycięstwa jest odzyskanie okupowanych przez Rosjan terytoriów, z Krymem i Donbasem włącznie. Czy jednak to wystarczy, by po wojnie nastał trwały pokój? Szukając odpowiedzi na to pytanie grupa intelektualistów, aktywistów i ekspertów ogłosiła na niedawnej konferencji bezpieczeństwa w Monachium „Manifest trwałego pokoju. Świat po naszym zwycięstwie” (Sustainable Peace Manifesto. Never Again 2.0).
O warunkach pokoju i świecie po wojnie rozmawialiśmy z autorami „Manifestu…”:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Olga Ajwazowska – przewodnicząca Sieci Obywatelskiej „OPORA”, prezeska zarządu Międzynarodowej Fundacji Odrodzenie. Absolwentka Draper Hills Summer Fellowship on Democracy and Development Program Uniwersytetu Stanforda i Ukraińskiej Szkoły Studiów Politycznych. Koordynatorka programów politycznych, ekspertka ds. prawa wyborczego i procesów politycznych, liderka kampanii monitorujących bezpartyjną obserwację wyborów na Ukrainie.
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, publicysta i pisarz, do niedawna kierował działem naukowym tygodnika „Polityka”. Wykłada w Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, gdzie współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością.
Oksana Forostyna – stypendystka Instytut Nauk o Człowieku w Wiedniu oraz Marcin Król Fellowship w think tanku Visegrad Insight. Współzałożycielka wydawnictwa Yakaboo Publishing, redaktorka, tłumaczka i pisarka współpracująca z „Krytyka Journal” (Ukraina) i „The European Review of Books”. Zajmuje się polityką ukraińską i regionalną, a także wpływem dezinformacji na społeczeństwo.
Natalia Humeniuk (Наталя Гуменюк) – pisarka, dziennikarka i autorka filmów dokumentalnych. Specjalizuje się w sprawach zagranicznych i reporterstwie wojennym. Współzałożycielka, a do roku 2021 redaktorka naczelna obywatelskiej telewizji Hromadśke.TV. Obecnie związana z Laboratorium Dziennikarstwa Interesu Publicznego, którego jest założycielką.
Jarosław Hrycak (Ярослав Грицак) – historyk, prof. Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie, związany również z lwowskim Uniwersytetem Iwana Franki oraz Środkowoeuropejskim Uniwersytetem w Budapeszcie. Autor ponad 500 publikacji nt. historii Ukrainy i Europy Środkowo-Wschodniej.
Pawlo Klimkin (Павло Клімкін) – dyplomata, wiceminister spraw zagranicznych (2010–2012), ambasador Ukrainy w Niemczech (2012–2014), a następnie minister spraw zagranicznych (2014–2019). Odegrał centralną rolę przy negocjacjach układu o stowarzyszeniu między Unią Europejska a Ukrainą z 2017 roku.
Фонд Баторія і тижневик “Polityka” запрошують на 7-му дискусію з циклу “Говорить Україна”. Під час цих зустрічей розмовляємо з українськими експертками та експертами, публіцистками і публіцистами, а також людьми культури.
Російська повновимірна агресія щодо України розпочалася рік тому. Досі невідомо, коли закінчиться війна. Проте українці говорять, що кожен день наближає до її завершення. І незмінно з оптимізмом дивляться в майбутнє, переконані, що перемога буде за ними, а події розвиваються у доброму напрямку.
Переважна більшість українського суспільства декларує, що одним із критеріїв перемоги є повернення територій, окупованих Росією, включно із Кримом та Донбасом. Однак чи цього досить, щоб після війни настав тривалий мир? У пошуках відповіді на це питання група інтелектуалів, активістів та експертів оголосила на нещодавній Мюнхенській конференції з безпеки „Маніфест сталого миру. Світ після нашої перемоги” (Sustainable Peace Manifesto. Never Again 2.0).
Про умови миру у світі після війни говоритимуть автори “Маніфесту…”:
Модерування: Едвін Бендик (голова Фонду ім. Стефана Баторія)
UA: Трансляція на живо українською мовою буде доступна на каналі YouTube Фонду Баторія.
Запрошуємо до дискусії!
_____________________________________________________
Ольга Айвазовська – голова правління Громадянської мережі «Опора», голова правління Міжнародного Фонду „Відродження”. Випускниця Draper Hills Summer Fellowship on Democracy and Development Program Стенфордського університету та Української школи політичних студій, координаторка політичних програм, експертка з виборчого законодавства та політичних процесів, ініціаторка кампаній зі змін до профільного законодавства, керівниця моніторингових кампаній непартійного спостереження за виборами в Україні.
Едвін Бендик (Edwin Bendyk) – голова Фонду ім. Стефана Баторія. Журналіст, публіцист і письменник, донедавна керував науковим відділом тижневика “Polityka”. Викладає в Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, де співтворив Центр Досліджень Майбутнього (Ośrodek Badań nad Przyszłością).
Оксана Форостина – стипендіат Віденського Інституту наук про людину та стипендіат Marcin Król Fellowship у аналітичному центрі Visegrad Insight. Співзасновник Yakaboo Publishing, редакторка, перекладачка і письменниця; співпрацює з журналом «Критика» (Україна) та «The European Review of Books». Сфера зацікавлень – питання національної та регіональної політики України та вплив дезінформації на суспільство.
Наталія Гуменюк – письменниця, журналістка, авторка документальних фільмів. Спеціалізується на закордонних справах і воєнному репортерстві. Співзасновниця, а до 2021 року головна редакторка Громадське.TV. Засновниця Лабораторії журналістики суспільного інтересу.
Ярослав Грицак – історик, проф. Українського Католицького Університету у Львові, пов’язаний також із Львівським Університетом ім. Івана Франка та Центрально-Європейським Університетом в Будапешті. Автор понад 500 публікацій з історії України і Центрально-Східної Європи.
Павло Клімкін – дипломат, віце-міністр закордонних справ (2010–2012), посол України в Німеччині (2012–2014), потім міністр закордонних справ (2014–2019). Відіграв центральну роль у переговорах щодо підписання угоди про асоціацію України з Європейським Союзом у 2017 році.
Wspólnie z Międzynarodową Fundacją „Odrodzenie” zapraszamy na relację z debaty, którą zorganizowaliśmy w ramach XV Forum Polska-Ukraina we Lwowie.
W gronie polskich i ukraińskich ekspertów rozmawialiśmy o tematach i problemach, które mogą mieć wpływ na stosunki ukraińsko-polskie w nadchodzącym roku. Omówiliśmy w tym kontekście rezultaty szczytu Rady Europejskiej z 14-15 grudnia w sprawie Ukrainy. Co oznaczają one dla przyszłorocznego kalendarza stosunków Ukraina-UE i Polska-Ukraina? Jak będzie zmieniać się stanowisko Polski w procesie integracji Ukrainy z UE? Czy Polska pozostanie orędownikiem Ukrainy w UE? Czy będzie wspierać ją politycznie i dzielić się doświadczeniami własnej integracji czy też raczej będzie w coraz większym stopniu postrzegać Ukrainę jako konkurenta gospodarczego? Jak na wzajemne relacje wpłynie zmiana rządu i większości parlamentarnej w Polsce?
W dyskusji udział wzięli:
Prowadzenie: Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”)
Format Forum ma służyć rozwojowi dialogu między społeczeństwami obywatelskimi obu krajów i wzmacnianiu relacji dwustronnych. Stosunki te nabrały nowej dynamiki od lutego 2022 roku, kiedy byliśmy świadkami bezprecedensowej solidarności i poparcia polskiego społeczeństwa dla Ukraińców broniących swojej wolności przed agresją Moskwy.
Bezpośrednim kontekstem i jednym z głównych tematów obrad Forum była podjęta przez Radę Europejską 15 grudnia 2023 decyzja o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą. Trudnym tłem dyskusji była też niestety trwająca od ponad 6 tygodni blokada największych przejść na polsko-ukraińskiej granicy przez grupę polskich przewoźników. Obie te okoliczności dobitnie pokazują, jak pilny jest obecnie polsko-ukraiński dialog.
Uczestnikami Forum byli działacze społeczni, naukowcy, analitycy, dziennikarze, byli i obecni urzędnicy (ministrowie i ambasadorzy) obu krajów oraz przedstawiciele stowarzyszeń biznesowych.
W obradach XV Forum Polska-Ukraina udział wzięli:
Anton Antonenko (wiceprezes centrum analitycznego „DIXY GROUP”), Liubow Akułenko (dyrektor wykonawczy, Ukraińskie Centrum Polityki Europejskiej), Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Wasyl Babicz ( „Easy Business”, ekspert Centrum Odnowy Ekonomicznej), Wołodymyr Balin (wiceprezes Stowarzyszenia Międzynarodowych Samochodowych Przewoźników Ukrainy), Nazar Bobycki (szef brukselskiego biura Ukraińskiego Klubu Biznesu Agrarnego UKAB), Piotr Buras (dyrektor ECFR Warszawa), Serhij Herasimczuk (Rada Polityki Zagranicznej „Ukraiński pryzmat”), Oksana Daszczakiwska (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Taras Dobko (rektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego), Ołena Hałuszka (Międzynarodowe Centrum Zwycięstwa Ukrainy), Aliona Hetmanczuk (dyrektorka Centrum „Nowa Europa”), Jewhen Hlibowycki (dyrektor Centrum Analitycznego pro.mova), Jewhienija Hrihorjewa (Centrum Analityczne „Europa bez granic”), Switłana Jaworska (Ambasada Brytyjska w Ukrainie), Taras Kaczka (wiceminister Gospodarki, Przedstawiciel Handlowy Ukrainy), Stefan Kawalec (prezes Zarządu Capital Strategy, b. wiceminister finansów), Pawło Klimkin (były Minister Spraw Zagranicznych Ukrainy), Bartłomiej Kot (Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego, dyrektor programowy Warsaw Security Forum), Mykoła Kuzio (starszy ekspert projektu unijnego „Wsparcie realizacji Porozumienia ws. stowarzyszenia Ukrainy z UE, faza II”), Olha Kwaszuk (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Serhij Leszczenko (doradca szefa Kancelarii Prezydenta Ukrainy, członek Rady Nadzorczej Ukrzaliznycia), Hennadij Maksak (dyrektor wykonawczy Rady Polityki Zagranicznej „Ukraiński Pryzmat”), Agnieszka Lichnerowicz (radio TOK FM), Paweł Marczewski (forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego), Michał Matlak (Uniwersytet Środkowoeuropejski, Uniwersytet Łódzki), Weronika Moczan (Instytut Ekonomicznych Badań i Politycznych Konsultacji), Krzysztof Nieczypor (Ośrodek Studiów Wschodnich), Bartłomiej E. Nowak (Akademia Biznesów i Finansów Vistula), Jurij Panczenko („Europejska Prawda”), Jacek Piechota (Prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej), Bohuslaw Prah (Ukraiński Uniwersytet Katolicki), Taras Rad (Sieć obywatelska OPORA we Lwowie), Ołena Romanowa (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Ołeksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”), Jan Strzelecki (Polski Instytut Ekonomiczny), Dmytro Szerenhowski (prorektor Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego), Dmytro Szulha (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”), Jan Truszczyński (Europe Direct Polska, b. pełnomocnik rządu ds. negocjacji o członkostwo RP) Dmytro Tużanski (dyrektor Instytutu Strategii Środkowoeuropejskiej), Marek Wąsiński (Polski Instytut Ekonomiczny), Hlib Wyszlinski (dyrektor wykonawczy Centrum Strategii Gospodarczej), Andrij Zahorodniuk (prezes Centrum Strategii Obronnych, b. minister Obrony Ukrainy), Jarosław Żaliło (Narodowy Instytut Studiów Strategicznych), Marek Ziółkowski (dyplomata, b. ambasador Polski w Ukrainie).
PROGRAM XV FORUM POLSKA-UKRAINA
15 grudnia (piątek)
Słowo powitania od organizatorów: Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”), Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Sesja 1. Polska polityka po wyborach
Wprowadzenia: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Agnieszka Lichnerowicz (radio TOK FM)
Moderacja: Bartłomiej E. Nowak (Akademia Biznesów i Finansów Vistula)
Sesja 2: Ukraińska dynamika strategiczna w przededniu 2024 roku
Wprowadzenia: Hlib Wyszlinski (dyrektor wykonawczy Centrum Strategii Gospodarczej), Andrij Zahorodniuk (prezes Centrum Strategii Obronnych, b. minister Obrony Ukrainy)
Moderacja: Jewhen Hlibowycki (dyrektor Centrum Analitycznego pro.mova)
Debata publiczna: Obawy oraz nadzieje Polski i Ukrainy w procesie integracji europejskiej z udziałem Edwina Bendyka (prezes Fundacji im. Stefana Batorego), Aliony Hetmańczuk (dyrektorka Centrum „Nowa Europa”, członkini Komitetu Konsultacyjnego Prezydentów Polski i Ukrainy), Pawło Klimkina (były minister spraw zagranicznych Ukrainy w latach 2014-19), Jacka Piechoty (prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej, były minister gospodarki) i Jana Truszczyńskiego (Europe Direct Polska, b. pełnomocnik rządu ds. negocjacji o członkostwo RP w Unii Europejskiej). Prowadzenie: Oleksandr Suszko (dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji „Odrodzenie”)
16 grudnia (sobota)
Sesja 3: Wspólna dyskusja o rezultatach szczytu Rady Europejskiej
Wprowadzenia: Piotr Buras (dyrektor ECFR Warszawa), Dmytro Szulha (Międzynarodowa Fundacja „Odrodzenie”)
Moderacja: Hennadij Maksak (dyrektor wykonawczy Rady Polityki Zagranicznej „Ukraiński Pryzmat”)
Sesja 4: Interesy Polski a integracja Ukrainy ze wspólnym rynkiem UE
Wprowadzenia: Jacek Piechota (Prezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej), Nazar Bobycki (szef brukselskiego biura Ukraińskiego Klubu Biznesu Agrarnego UKAB)
Moderacja: Marek Wąsiński (Polski Instytut Ekonomiczny)
Rozmowa z Tarasem Kaczką na temat historii integracji Ukrainy z Unią Europejską, moderowana przez Jurija Panczenkę, redaktora portalu „European Prawda”
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
We współpracy z Ukraińskim Uniwersytetem Katolickim i Międzynarodową Fundacją „Odrodzenie” zorganizowaliśmy kolejne spotkanie polskich i ukraińskich ekspertów/tek i reprezentantów/tek społeczeństwa obywatelskiego z Polski i Ukrainy poświęcone próbie wypracowania mechanizmów i formuł, które stabilizowałby dialog ekspercko-obywatelski między Ukrainą i Polską.
Na początku 2023 r. grupa ukraińskich działaczy obywatelskich i niezależnych ekspertów spotkała się we Lwowie, by przygotować „Manifest trwałego pokoju – Nigdy więcej”. Motywowało ich przekonanie, że w ówczesnym kontekście rozwoju sytuacji wojennej i politycznej brakowało jasno określonej teorii ukraińskiego zwycięstwa oraz warunków pokoju, który miałby trwalszy charakter niż daje zawieszenie broni. W pracy grupy ukraińskiej uczestniczyli eksperci i działacze obywatelscy z Polski, którzy przyjechali do Lwowa na zaproszenie ukraińskich kolegów. Nie są oni współautorami „Manifestu”, wnieśli jednak ważny wkład w dyskusję jego tez i redakcję ostatecznego kształtu. Efektem współpracy był zarówno dokument końcowy, jak więź zaufania, która umożliwiła rozwój współpracy w odnowionym w czasie wojny formacie Forum Ukraina-Polska realizowanych przez Międzynarodową Fundację „Odrodzenie” z Kijowa i Fundację im. Stefana Batorego z Warszawy.
W ciągu następnych dwóch lat odbyły się kolejne cztery Fora Polska-Ukraina, poświęcone polsko-ukraińskim relacjom bilateralnym w kontekście procesu rozszerzenia Unii Europejskiej i akcesji Ukrainy, gwarancji bezpieczeństwa i powojennej odbudowy. Opublikowaliśmy także szereg raportów i opracowań dotyczących tej problematyki.
Dyskusje poświęcone było próbie wypracowania dalszych metod i formatów współpracy w coraz szybciej zmieniającej się sytuacji geopolitycznej. Choć wojna trwa i pytania sprzed dwóch lat nie straciły ważności, zmienił się zasadniczo kontekst po objęciu władzy w Stanach Zjednoczonych przez Donalda Trumpa. Zmieniły się także relacje polsko-ukraińskie, pierwotną euforię wypełnia zmęczenie, często niechęć, a cała sfera spowita jest informacyjną mgłą i wzajemną niewiedzą. Dodatkowo pojawiła się perspektywa akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej, która otwiera nowe pola do współpracy. Sytuacja taka tym bardziej wymaga stabilizacji płaszczyzn dialogu eksperckiego i obywatelskiego rozwijanych niezależnie od struktur komunikacji w wymiarze państwowym.
Seminarium odbyło się w formule Chatham House oraz było podzielone na cztery główne części:
Pobyt we Lwowie polska delegacja rozpoczęła od wizyty na cmentarzu przy ulicy Mechanykowa (dawniej Pole Marsowe), gdzie pochowano już ponad 800 ukraińskich żołnierzy i cywilów poległych w wyniku pełnoskalowej inwazji na Ukrainę.
W obradach udział wzięli:
—Далі українською —
My, przedstawiciele polskich i ukraińskich organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz środowisk intelektualnych, zebraliśmy się we Lwowie w dniach 21-22 lutego 2025 r., w trzecią rocznicę pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę, w dramatycznym momencie relacji międzynarodowych, aby dać świadectwo następującym ustaleniom:
1. Nasze kraje są nierozerwalnie związane nie tylko wspólną przeszłością, ale i wspólną przyszłością. Nie ma pokoju i bezpieczeństwa dla Ukrainy bez pokoju i bezpieczeństwa dla Polski. Nie ma pokoju i bezpieczeństwa dla Polski bez pokoju i bezpieczeństwa
dla Ukrainy.
2. W naszej historii jest wiele trudnych i tragicznych momentów, często różnimy się w interpretacji i ocenie wydarzeń przeszłości. Różnice nie muszą jednak prowadzić do konfliktu, a najlepszym sposobem dojścia do porozumienia i pojednania jest dialog z poszanowaniem dla historycznej prawdy oraz uznaniem dla podmiotowości i odrębności stron. Stawką jest przyszłość, jej wyzwania zobowiązują do wzajemnego zrozumienia i zgody.
3. Europa jest naszym wspólnym domem, a bezpieczeństwo europejskie bez Ukrainy
i Polski jest niemożliwe. Wysiłek naszych narodów na rzecz pokoju i bezpieczeństwa w Europie powinien być przykładem dla wszystkich narodów europejskich. Potwierdzamy wspólne pragnienie pełnej i jak najszybszej integracji europejskiej Ukrainy.
4. Uważamy, że konieczne jest rozwijanie trwałej infrastruktury dla prowadzenia otwartego dialogu w oparciu o doświadczenia Forum Ukraina-Polska. Starania te mogą obejmować:
5. Ponadto uważamy, że dialog należy rozszerzać i angażować doń społeczeństwo obywatelskie innych krajów europejskich, w szczególności z Niemiec, krajów bałtyckich i Europy Środkowej.
Ми, представники польських та українських громадських організацій та інтелектуальних спільнот, зібралися у Львові 21-22 лютого 2025 року, в драматичний час нашої спільної історії, у третю річницю повномасштабної агресії Росії проти України, у драматичний момент міжнародних відносин, щоб засвідчити наступyyі висновки:
1. Наші країни нерозривно пов’язані не лише спільним минулим, а й спільним майбутнім. Не може бути миру й безпеки для України без миру й безпеки для Польщі. Не може бути миру й безпеки для Польщі без миру й безпеки для України.
2. У нашій історії багато важких і трагічних моментів, ми часто по-різному трактуємо та оцінюємо події минулого. Проте розбіжності не обов’язково повинні призводити до конфлікту, а найкращим способом досягнення згоди та примирення є діалог із повагою до історичної правди та визнанням суб’єктності та самобутності сторін. На кону майбутнє, його виклики зобов’язують нас до взаєморозуміння та згоди.
3. Європа є нашим спільним домом, і європейська безпека неможлива без України та Польщі. Об’єднання зусиль наших народів заради миру і безпеки в Європі має стати прикладом для всіх європейських націй. Ми підтверджуємо спільне прагнення до якнайшвидшої та повної європейської інтеграції України.
4. Ми вважаємо необхідною подальшу розбудову сталої інфраструктури відвертого діалогу на основі досвіду Форуму “Україна – Польща”. Цей діалог міг би включати:
5. Вважаємо, що наш діалог потребує розширення та залучення громадянського суспільства інших європейських країн, зокрема Німеччини, країн Балтії та Центральної Європи.
 |
 |
 |
 |
| fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets |
 |
 |
 |
 |
| fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets |
 |
 |
 |
 |
| fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets |
 |
 |
 |
 |
| fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets | fot. Bohdan Yemets |
 |
 |
 |
 |
| fot. Iryna Sereda | fot. Iryna Sereda | fot. Iryna Sereda | fot. Iryna Sereda |
Trzecia dyskusja z cyklu debat forumIdei Fundacji Batorego i tygodnika Polityka „Ukraina mówi”
Ukraina po wojnie
Fundacja Batorego oraz tygodnik Polityka zapraszają na trzecią debatę z cyklu „Ukraina mówi”. W każdą środę kwietnia o godz. 17 rozmawiamy z ukraińskimi ekspertkami i ekspertami, publicystkami i publicystami oraz ludźmi kultury.
Rozmowy o odbudowie Ukrainy toczone, gdy wojna trwa a agresor szykuje się do kolejnej wielkiej ofensywy mogą przypominać dzielenie skóry na rosyjskim niedźwiedziu. Mimo to, w Ukrainie i nie tylko takie dyskusje trwają, a ich owocem są często ciekawe, innowacyjne koncepcje wykraczające poza ogólne hasła nowego „planu Marshalla” i starań o integrację z Unią Europejską. Planowanie przyszłości ma jednak znaczenie nie tylko techniczne, ale jest też ważne ze względów motywacyjnych. Wizja rzeczywistości po wojnie to dodatkowy czynnik zachęcający do zaangażowania i poświęcenia nie tylko w przyszłą odbudowę, ale także w bieżącą walkę z agresorem. Jest to zatem być może jedna z tych sytuacji, gdy pisanie utopii jest wymogiem rzeczywistości, a historia uczy, że w takich właśnie warunkach często powstają wizje mające moc przekształcania świata. Dlatego chcemy rozmawiać z naszymi gośćmi o powojennych planach Ukrainy.
Czy warto w ogóle angażować zasoby intelektualne w planowanie przyszłości, gdy wszystkie zasoby są potrzebne na froncie? Na jakich pewnych zasobach Ukraina może oprzeć powojenne plany teraz, gdy działania wojenne wciąż trwają powiększając każdego dnia skalę zniszczeń? Jakie znaczenie ma olbrzymi odpływ ludności, która uciekła z Ukrainy przed wojną? Na ile można liczyć na ich powrót i współudział w odbudowie? Jakimi analogiami historycznymi powinna inspirować się ukraińska odbudowa – planem Marshalla, zjednoczeniem Niemiec po 1989 r., rekonstrukcją Iraku i Afganistanu? A może cenne będzie też polskie doświadczenie eurointegracji?
Udział w dyskusji wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, publicysta i pisarz, do niedawna kierował działem naukowym tygodnika „Polityka”. Wykłada w Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, gdzie współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością.
Andrij Dlihacz (Андрій Длігач) – doktor ekonomii, dyrektor generalny kompanii Advanter Group, współtwórca Centrum Odbudowy Gospodarczej, docent Katedry Ekonomii i Marketingu na Kijowskim Uniwersytecie Narodowym im. Tarasa Szewczenki, wykładowca Kijowskiej Wyższej Szkoły Ekonomii. Autor 8 książek i ponad 150 publikacji z zakresu marketingu, zarządzania strategicznego, organizacji biznesu i ekonomii międzynarodowej.
Hennadij Maksak (Геннадій Максак) – ekonomista, dyrektor Rady Polityki Zagranicznej „PRIZM”, przewodniczący Rady Społecznej przy Komisji Spraw Zagranicznych Rady Najwyższej Ukrainy. Jest także koordynatorem Ukraińskiej Platformy Krajowej Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego. Studiował finanse w Państwowym Instytucie Ekonomii i Zarządzania w Czernihowie oraz nauki polityczne w w Ośrodku Studiów Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego.
Maria Repko (Марія Репко) – ekonomistka, zastępczyni dyrektora Centrum Strategii Ekonomicznej w Kijowie. Studiowała zarządzanie na Narodowym Uniwersytecie Ekonomicznym w Kijowie oraz finanse w Ukraińskim Instytucie Rozwoju Giełdy. Do roku 2015 pracowała jako analityczka finansowa oraz zarządzała inwestycjami udziałowców na zagranicznych rynkach w dużych spółkach komercyjnych
Jaroslaw Żalyno (Ярослав Жалило) – doktor ekonomii, zastępca dyrektora Narodowego Instytutu Studiów Strategicznych, dyrektor Instytutu Badań Społeczno-Ekonomicznych, prezes pozarządowego Centrum Badań Kryzysowych.
Третя дискусія з циклу дебат forumIdei Фонду Баторія і тижневика “Polityka” “Говорить Україна”
Україна після війни
середа, 20 квітня, 17:00–18:30 (час варшавський)
Фонд Баторія і тижневик “Polityka” запрошують на третю дискусію з циклу “Говорить Україна”. Кожної середи квітня о 17:00 розмовляємо з українськими експертками й експертами та людьми культури.
Розмови про відбудову України, які відбуваються під час війни, коли агресор готується до чергової великої атаки, можуть нагадувати поділ шкіри російського ведмедя. Попри це в Україні і не тільки такі дискусії тривають, а їх результатом часто є цікаві інноваційні концепції, що виходять за рамки загальних гасел про новий “план Маршала” та кроків щодо інтеграції з Європейським Союзом. Однак планування майбутнього має не лише технічне значення, але також важливе з мотиваційного огляду. Візії повоєнної дійсності — це додатковий чинник, що заохочує до залучення не тільки у майбутню відбудову, але також в чинну боротьбу з агресором. Отож це може бути одна із таких ситуацій, коли реальність вимагає писання утопії, а історія вчить, що власне в таких умовах часто постають візії, які можуть змінювати світ. Тому хочемо порозмовляти з нашими гостями про повоєнні плани України.
Чи варто взагалі залучати інтелектуальні ресурси у планування майбутнього, коли всі вони потрібні на фронті? На яких певних ресурсах Україна може будувати повоєнні плани тепер, коли воєнні дії тривають і щодня збільшують масштаб руйнувань? Яке значення має великий відплив населення, яке виїхало з України, рятуючись від війни? Якою мірою можна розраховувати на їхнє повернення та участь у відбудові? Які історичні аналогії можуть інспірувати українську відбудову: план Маршала, об’єднання Німеччини після 1989 року, реконструкція Іраку й Афганістану? А може, пригодиться також польський досвід євроінтеграції?
Участь у дискусії на цей момент підтвердили:
Модерування: Едвін Бендик (голова Фонду ім. Стефана Баторія)
____________________________________________________
Едвін Бендик (Edwin Bendyk) — голова Фонду ім. Стефана Баторія. Журналіст, публіцист і письменник, донедавна керував науковим відділом тижневика “Polityka”. Викладає в Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, де співтворив Центр Досліджень Майбутнього (Ośrodek Badań nad Przyszłością).
Андрій Длігач – доктор економічних наук, генеральний директор групи компаній Advanter Group, співзасновник Центру економічного відновлення, доцент кафедри міжнародної економіки та маркетингу Київського національного університету імені Тараса Шевченка, викладач Київської школи економіки. Автор 8 книг та більше 150 публікацій в сфері маркетингу, стратегічного управління, організації бізнесу і міжнародної економіки.
Геннадій Максак — економіст, директор Ради Зовнішньої Політики “Українська Призма”, голова громадської ради при Комітеті Закордонних Справ Верховної Ради України, а також координатор Української Національної Платформи Форуму Громадянського Суспільства Східного Партнерства. Вивчав фінанси у Державному Інституті Економіки і управління у Чернігові та політичні науки у Центрі Досліджень Східної Європи Варшавського Університету.
Марія Репко — економістка, заступниця директора Центру Економічної Стратегії у Києві. Вивчала управління в Київському Національному Економічному Університеті та фінанси в Українському Інституті Розвитку Фондового Ринку. До 2015 року працювала як фінансова аналітикиня й керувала інвестиціями акціонерів на закордонних ринках у великих комерційних спілках.
Ярослав Жаліло — доктор економічних наук, заступник директора Національного Інституту Стратегічних Досліджень, директор Інституту Суспільно-Економічних Досліджень, голова неурядового Центру Антикризових Досліджень.
— Далі українською —
Piąta dyskusja z cyklu debat forumIdei Fundacji Batorego i tygodnika Polityka „Ukraina mówi”
Wyrabianie cyfrowej odporności
Fundacja Batorego oraz tygodnik Polityka zapraszają na piątą debatę z cyklu „Ukraina mówi”. W tym cyklu rozmawiamy z ukraińskimi ekspertkami i ekspertami, publicystkami i publicystami oraz ludźmi kultury.
Ukraina jest stawiana za wzór kraju, który systemowo podszedł do transformacji cyfrowej. Model decentralizacyjny nie był wdrażany wyłącznie w kontekście reformy samorządu, ale wykorzystano go również w budowie i wdrażaniu rozwiązań technologicznych. To przesądziło m.in. o sukcesie aplikacji Dija (Дія), nie tylko w czasie pokoju, ale również wojny. Aplikacja ta wymusiła szybki rozwój usług cyfrowych i stała się trwałym elementem zarządzania ukraińskim państwem. Nie jest to jednak zupełnie nowy fenomen. Od wielu lat, w Ukrainie wdrażane są polityki otwierania danych. Zarówno na poziomie rządowym – tu za przykład może służyć chociażby system zamówień publicznych ProZorro – jak i samorządowym. Lwów jest jednym z miast, które otworzył wiele zasobów danych, co pozwoliło na tworzenie lepszych polityk miejskich. Technologie pomogły również ukraińskiemu państwu zwiększyć skuteczności walki z korupcją i zaangażować obywateli oraz organizacje społeczne w życie publiczne. Na tej bazie wyrosło, powszechnie podziwiane, zaangażowanie Ukraińców i Ukrainek we wsparcie wysiłku wojennego również w Internecie.
Wojna miała jednak także negatywny wpływ na otwartość danych publicznych, dzięki którym sektor technologii publicznych mógł się z powodzeniem rozwijać. Wiele baz danych zostało zamkniętych, co spotkało się ze sprzeciwem aktywistów i aktywistek. Czy to tylko przejściowy trend, czy też realne jest ryzyko cofnięcia się do czasów przed transformacją cyfrową? Czy sami Ukraińcy i Ukrainki są zadowoleni z tej transformacji? Jak wyglądała współpraca różnych sektorów w jej wprowadzaniu i jak ten model sprawdza się w czasie wojny?
Na te i inne pytania odpowiedzieli:
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (ekspert forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego oraz Open Spending EU Coalition)
Mstyslaw Banik (Мстислав Банік) – od trzech lat pracuje w Ministerstwie Transformacji Cyfrowej Ukrainy. Obecnie jest dyrektorem odpowiedzialnym za rozwój usług cyfrowych dla ludności, a wcześniej był doradcą Ministra. Jest jednym z pomysłodawców i twórców systemu Diia, czyli „Państwo i ja”, która zastępuje obywatelom Ukrainy dokumenty tożsamości oraz pozwala na korzystanie z usług publicznych. Diia zyskała szczególne znaczenie w czasie wojny, pozwalając m.in. zachować obywatelom możliwość kontaktu z urzędami. Przed karierą w Ministerstwie, Mstyslaw pracował w sektorze prywatnym i specjalizował się w marketingu i komunikacji w Internecie. Chciałby żeby 100 % usług publicznych było dostępnych cyfrowo.
Olena Hunko (Олена Гунько) – kierowniczka Biura Informatyki w Lwowskiej Radzie Miejskiej. Ma w sumie ponad 10 lat doświadczenia pracy w Lwowskiej Radzie Miejskiej w różnych obszarach. W latach 2017-2019 była kierowniczką projektu „Otwarte dane Lwowa” w Miejskim Centrum Informatycznym. W latach 2010-2016 zaś analityczką programu analityczno-badawczego w Instytucie Miejskim. Od 2017 jest członkinią Ukrainian Oped Data Leaders Network.
Nadiia Babynska (Надія Бабинська) – ekspertka ds. otwartych danych i koordynatorka projektów z Ukrainy. Projektuje i koordynuje projekty z zakresu technologii obywatelskich, gov-tech oraz otwartych danych. Nadiia jest założycielką jednej z największych w Ukrainie społeczności otwartych danych „OpenUp”. Jest konsultantką międzynarodowych organizacji w zakresie otwartych danych i otwartego rządu. Nadiia Babynska została uznana za jedną z 9 kobiet, które zmieniły technologie obywatelskie i IT w Ukrainie według listy civictechwomen Inkubatora 1991. Była finalistką nagrody Open Data Leaders Award w Ukrainie w 2018 roku.
Krzysztof Izdebski – ekspert ForumIdei Fundacji im. Stefana Batorego oraz Open Spending EU Coalition. Członek Rady Programowej Archiwum Osiatyńskiego. Stypendysta Marshall Memorial, Marcin Król Fellowship i Recharge Advocacy Rights in Europe. Jest prawnikiem, absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego i specjalizuje się w dostępie do informacji publicznej, ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego oraz wpływie technologii na demokrację. Posiada szerokie doświadczenie w budowaniu relacji pomiędzy administracją publiczną a obywatelami. Jest autorem publikacji z zakresu przejrzystości, technologii, administracji publicznej, korupcji oraz partycypacji społecznej.
Wiktor Nestulia (Віктор Нестуля) – przed dołączeniem do Open Contracting Partnership pełnił funkcję p.o. dyrektora w państwowej spółce Medyczne Przetargi w Ukrainie (Медичні закупівлі України), czyli centralnej jednostce zakupowej powołanej przez Ministerstwo Zdrowia Ukrainy do realizacji medycznych zamówień publicznych. W latach 2015-2018 był dyrektorem programowym w Transparency International Ukraina. Jego portfolio obejmowało pięć znaczących inicjatyw – rozwój systemów ProZorro, ProZorro.Sale, budowanie społeczności DOZORRO oraz rozwój systemu e-Zdrowie.
П’ята дискусія з циклу дебат forumIdei Фонду Баторія і тижневика “Polityka” “ Україна Говорить”
озвиток цифрової стійкості
Фонд Баторія і тижневик “Polityka” запрошують на п’яту дискусію з циклу “Говорить Україна”. В цьому циклі розмовляємо з українськими експертками й експертами, публіцистками і публіцистами та людьми культури.
Україну ставлять за приклад країни, яка системно підійшла до цифрової трансформації. Модель децентралізації здійснювалася не лише у контексті реформи самоврядування, її також використано у створенні і застосуванні технологічних розв’язань. Це визначило зокрема успіх аплікації “Дія”, також під час війни. Ця аплікація стимулювала швидкий розвиток цифрових послуг і стала стійким елементом управління державою. Проте це не є цілком новий феномен. Багато років в Україні здійснюється політика відкритих даних, як на урядовому (тут прикладом може служити хоч би система публічних закупівель ProZorro), так і самоврядному рівні. Львів є одним із міст, яке відкрило багато засобів даних, що дозволило на формування ліпшої міської політики. Технології також допомогли українській державі збільшити ефективність боротьби з корупцією та залучити громадян і громадські організації у публічне життя. На цій базі зросло заангажування українців та українок у воєнну підтримку також в інтернеті, чим усі захоплюються.
Проте війна мала також негативний вплив на відкритість публічних даних, завдяки яким сектор публічних технологій міг успішно розвиватися. Багато баз даних було закрито, що викликало спротив автивістів і активісток. Чи це тільки проміжна тенденція, чи реальним є ризик повернення до часів з-перед цифрової трансформації? Чи самі українці та українки задоволені з цієї трансформації? Як виглядала співпраця різних секторів у її запровадженні і як ця модель справдилася під час війни?
На ці та інші питання відповідатимуть:
Модерування: Кшиштоф Іздебський (експерт forumIdei Фонду ім. Стефана Баторія та Open Spending EU Coalition)
Мстислав Банік — три роки працює в Міністерстві цифрової трансформації України. Нині відповідає за розвиток цифрових послуг для населення, раніше був радником міністра. Один з ідейних і фактичних творців системи “Дія”, тобто “Держава і я”, яка замінює громадянам України ідентифікаційні документи і дозволяє на користання з публічних послуг. “Дія” здобула особливе значення під час війни, бо дозволила громадянам зберегти можливість контактів з органами влади. До роботи в Міністерстві цифрової трансформації працював у приватному секторі і спеціалізувався на маркетингу та комунікації в інтернеті. Прагне, щоб 100% публічних послуг було доступних у цифровій формі.
Олена Гунько — керівниця управління інформаційних технологій департаменту економічного розвитку Львівської міської ради. Має понад 10 років досвіду роботи у Львівській міській раді в різних ділянках. У 2017–2019 роках керувала проєктом “Відкриті дані Львова” у Міському центрі інформаційних технологій. У 2010–2016 роках працювала як аналітикиня аналітично-дослідницької програми Інституту міста. Від 2017 року членкиня Ukrainian Oped Data Leaders Network.
Надія Бабинська — експертка з відкритих даних і координаторка проєктів. Створює і координує проєкти з громадських технологій, gov-tech і відкритих даних. Засновниця однієї з найбільших в Україні спільнот відкритих даних OpenUp. Консультантка міжнародних організацій в галузі відкритих даних і відкритого уряду. Була визнана однією з 9 жінок, які змінили громадські технології й IT в Україні за списком civictechwomen “Інкубатора 1991”. Фіналістка премії Open Data Leaders Award в Україні 2018 року.
Кшиштоф Іздебський (Krzysztof Izdebski) — експерт forumIdei Фонду ім. Стефана Баторія та Open Spending EU Coalition. Член Програмної Ради Архіву Осятинського. Стипендіат Marshall Memorial, Marcin Król Fellowship i Recharge Advocacy Rights in Europe. Юрист, випускник Варшавського університету, спеціалізується на доступі до публічної інформації, всторинному використанні інформації публічного сектора і впливі технологій на демократію. Має багатий досвід у будуванні стосунків між публічною адміністрацією та громадянами. Автор публікацій про прозорість, технології, публічну адміністрацію, корупцію і громадянську партиципацію.
Віктор Нестуля — перед долученням до Open Contracting Partnership був виконувачем обов’язків директора у державній спілці Медичні закупівлі України, тобто центральній закупівельній структурі, створеній Міністерством охорони здоров’я України для реалізації медичних публічних закупівель. У 2015–2018 роках був програмним директором у Transparency International Україна. Його портфоліо охоплює такі важливі ініціативи: розвиток систем ProZorro, ProZorro.Sale, створення спільноти DOZORRO та розвиток системи eZdorovya.
— Далі українською —
24 lutego będziemy obchodzili drugą rocznicę rosyjskiej agresji na Ukrainę, która otworzyła nowy rozdział trwającej od 2014 roku wojny. Miliony obywateli Ukrainy musiały opuścić swój kraj, znajdując schronienie m.in. w Polsce. Władze, a przede wszystkim polskie społeczeństwo zaangażowało się w pomoc uchodźcom, ale też wspierało i nadal wspiera ukraińską walkę przeciwko agresorowi. Powszechne stało się przekonanie, że relacje między Polska i Ukrainą weszły w nowy etap. Jednak od kilku miesięcy tematem, który zdominował relacje polsko-ukraińskie, stała się napięta sytuacja na granicy.
Płynny ruch towarowy na granicy polsko-ukraińskiej odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymaniu sił ukraińskich żołnierzy walczących na froncie. Nie należy też zapominać o członkach rodzin rozdzielonych przez wojnę, w większości kobietach i dzieciach, które często stoją nawet kilkanaście godzin w kolejkach na granicy. Tymczasem trwające od wielu miesięcy i wciąż nawracające polskie protesty i blokady granicy nie tylko utrudniają wsparcie walczącej Ukrainy, psują wzajemne relacje i wizerunek Polski w Ukrainie, ale przede wszystkim są zapowiedzią konfliktów interesów, które mogą narastać w procesie integracji Ukrainy do UE.
W jaki sposób zarządzać interesami gospodarczymi naszych krajów, nie negując kwestii spornych, ale przede wszystkim nie tracąc z oczu wspólnego celu, którym jest odparcie rosyjskiej agresji? Jakie rozwiązania w zarządzaniu granicą polsko-ukraińską mogą pomóc w osiągnięciu trwałego porozumienia?
W debacie udział wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Transmisja na żywo w języku ukraińskim będzie dostępna na kanale YouTube Fundacji Batorego.
24 лютого друга річниця російської агресії проти України, яка відкрила нову сторінку у війні, що розпочалась у 2014 році. Мільйонам громадян України довелося покинути свою країну, шукаючи і знаходячи притулок поза межами країни, в тому числі і в Польщі. Влада, а насамперед польське суспільство, не тільки надали допомогу біженцям, але й підтримали і надалі підтримують українську боротьбу з агресором. Стало прийнято вважати, що відносини між Польщею та Україною вийшли на новий етап. Проте, уже кілька місяців, напружена ситуація на кордоні стала домінуючою темою польсько-українських відносин.
Безперебійний рух вантажів через польсько-український кордон, відіграє важливу роль у забезпеченні українських військових, які воюють на фронті. Не можна також забувати про розлучені війною родини. Жінки та діти, перетинаючи польсько-український кордон, до кількох годин проводять у черзі. Тимчасом, протести та блокади кордону з польської сторони, які тривають багато місяців і мають тенденцію поворюватись, не тільки ускладнюють підтримку воюючої України і псують взаємні відносини та імідж Польщі в Україні, але, перш за все, стають передвісником конфлікту інтересів, які у процесі інтеграції України до ЄС можуть поглиблюватись.
Як управляти економічними інтересами наших країн не заплющуючи очі на суперечливі моменти, одночасно не забуваючи про спільну мету — відсіч російській агресії? Які розв’язки у забезпеченні функціонування польсько-українського кордону можуть допомогти досягти тривалої згоди?
У дебатах візьмуть участь:
Модерація: Едвін Бендик (голова правління Фундації Стефана Баторія)
Запрошуємо взяти участь у дискусії наживо у штаб-квартирі Фундації Баторія зпа адресою вул. Сапєжинська 10Aб Варшава
Реєстрація обов’язкова. Формуляр реєстраційної форми – https://crm.batory.org.pl/formularz-online/granica-polsko-ukrainska-jak-nie-dac-sie-podzielic
Пряма трансляція з перекладом на польську та польську жестову мову буде доступна у профілях Фундації Баторія в соціальних мережах.
Пряма трансляція українською мовою буде доступна на YouTube-каналі Фундації Баторія.
— Далі українською —
Fundacja Batorego oraz tygodnik „Polityka” zapraszają na szóstą debatę z cyklu Ukraina mówi. Podczas tych spotkań rozmawiamy z ukraińskimi ekspertkami i ekspertami, publicystkami i publicystami oraz ludźmi kultury.
Wojna to najtrudniejszy sprawdzian dla społeczeństwa i państwa. Ukraina została zaatakowana przez Rosję w marcu 2014 roku. 24 lutego 2022 rosyjska agresja przekształciła się w pełnowymiarową wojnę. Ku zaskoczeniu Moskwy i wielu komentatorów na całym świecie Ukrainki i Ukraińcy stawili skuteczny opór, obronili Kijów i suwerenność państwa. Nie tylko powstrzymali inwazję, ale także utrzymali funkcje państwa na wszystkich jego poziomach.
Badania i sondaże socjologiczne prowadzone tuż przed rozpoczęciem inwazji i w trakcie wojny pokazują, że rosyjski atak doprowadził do konsolidacji społeczeństwa i jego integracji wokół Sił Zbrojnych, instytucji państwa oraz władzy publicznej na poziomie krajowym i lokalnym. Mieszkańcy Ukrainy zachowują duży optymizm i są przekonani, że wygrają tę wojnę, nawet jeśli potrwa ona dłuższy czas.
Jednak wojna to także nieustanny stres, wynikający z zagrożenia dla życia i bezpieczeństwa, trudności gospodarczych, problemów aprowizacyjnych, zniszczeń materialnych, utrudnień w dostępie do usług społecznych, rozłąki z bliskimi i lęku o walczących na froncie. Jak wyjaśnić fenomen utrzymywania się od ponad pół roku wysokiego morale ukraińskiego społeczeństwa, mimo tych wszystkich trudności? Jaka może być dalsza ewolucja nastrojów i postaw? Jakie procesy mają największy wpływ na wojenne przemiany sfery społecznej w Ukrainie? Jak zmienia się nastawienie do Rosji i Rosjan oraz do krajów sojuszniczych, a także do takich struktur, jak Unia Europejska czy NATO? Jak przekształca się świadomość narodowa i system wartości?
Na te i inne pytania starali się odpowiedzieć:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, publicysta i pisarz, do niedawna kierował działem naukowym tygodnika „Polityka”. Wykłada w Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, gdzie współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością.
Natalia Czernysz (Наталія Черниш) – socjolożka, profesorka w Katedrze Socjologii Wydziału Historycznego Lwowskiego Narodowego Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie. Zastępczymi dyrektora Centrum Monitoringu Społecznego, redaktor naczelna „Wisnyka Lwiwskoho Uniwersytetu. Serija: Socjolohija”. Członkini rady redakcyjnej czasopisma naukowego „Ukrajińskij socium”. Zajmuje się historią światowej i ukraińskiej myśli socjologicznej, procesami i zjawiskami etniczno-narodowymi i politycznymi we współczesnej Ukrainie, kształtowaniem się tożsamości społecznych i etnicznych. Autorka ponad 70 prac naukowych.
Ołeksandra Dejneko (Олександра Дейнеко) – socjolożka, docent Wydziału Socjologii Narodowego Uniwersytetu im. Karazina w Charkowie. Od marca 2022 visiting fellow w Norwegian Institute for Urban and Regional Research (NIBR). Członkini Norweskiej Sieci Studiów Ukraińskich i przewodniczącą Sekcji Młodzieży Towarzystwa Socjologicznego Ukrainy. Zajmuje się problemami spójności społecznej społeczeństwa ukraińskiego i reformy decentralizacyjnej na Ukrainie, kwestiami tożsamości, zaufania i aktywizmu obywatelskiego. Autorka ponad 70 publikacji naukowych
Ołeksyj Harań (Олексій Гарань) – politolog, doktor nauk historycznych, dyrektor Fundacji Inicjatyw Demokratycznych im. Ilko Kuczeriwa w Kijowie, profesor Wydziału Nauk Politycznych Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Badacz historii Ukrainy XX–XXI wieku, w szczególności ogólnych problemów stosunków między Unią Europejską a Ukrainą?, wpływu czynników wewnętrznych na stosunki Ukrainy z UE, politologii porównawczej Ukrainy i krajów europejskich oraz problemów reformy systemu politycznego Ukrainy. Autor książek Трансатлантические дебаты (Debaty transatlantyckie) (1990), Убити дракона (Zabij smoka) (1993), Ukraine in Europe: Questions and Answers (2009).
Jewhen Hołowacha (Євген Головаха) – socjolog i psycholog, doktor filozofii, profesor, dyrektor Instytutu Socjologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy. Kierownik Katedry Historii, Teorii i Metodologii Socjologii. Redaktor naczelny czasopisma naukowego „Socjolohia: teoria, metody, markeninh” (Соціологія: теорія, методи, маркетинг). Zajmuje się teorią i metodologią socjologii, socjologią polityki i przemian społecznych, socjologią osobowości i psychologią społeczną. Członek Społecznej Rady Ekspertów ds. Wewnętrznych Spraw Politycznych oraz Komisji Promocji Demokratyzacji i Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Autor licznych artykułów, uczestnik dyskusji eksperckich w najważniejszych ukraińskich mediach.
Шоста дискусія з циклу дебат forumIdei Фонду Баторія і тижневика “Polityka” “Говорить Україна”
Фонд Баторія і тижневик “Polityka” запрошують на шосту дискусію з циклу “Говорить Україна”. На цих зустрічах розмовляємо з українськими експертками й експертами, публіцистками і публіцистами, а також людьми культури.
Війна — це найважчий іспит для суспільства і держави. Росія напала на Україну у березні 2014 року. 24 лютого цього року російська агресія перейшла у повномасштабну війну. На здивування Москви і багатьох коментаторів у всьому світі, українці і українки ефективно чинили опір, оборонили Київ і суверенність держави. Вони не лише затримали вторгнення, але також зберегли функції держави на всіх рівнях.
Дослідження і соціологічні опитування, які проводилися перед початком вторгнення і під час війни, свідчать, що російська атака викликала консолідацію всього суспільства та його інтеграцію довкола Збройних Сил, державних інституцій і публічної влади на всеукраїнському й місцевому рівнях. Мешканці України зберігають оптимізм, переконані, що виграють цю війну навіть якщо вона триватиме довго.
Однак війна — це також постійний стрес, що виникає із загроз для життя та безпеки, економічних труднощів, проблем із постачанням продовольства і доступом до суспільних послуг, матеріальних втрат, розлуки із близькими і страх за тих, котрі на фронті. Як через пів року після початку повномасштабної війни пояснити феномен утримання настільки сильної мотивації українського суспільства, попри всі труднощі? Якою може бути подальша еволюція настроїв і позицій? Які процеси мають найбільший вплив на воєнну еволюцію суспільної сфери в Україні? Як змінюється ставлення до Росії та росіян, а також до партнерських держав і таких структур, як Європейський Союз і НАТО? Як змінюється національна свідомість і система цінностей?
На ці та інші питання спробують відповісти:
Модерування: Едвін Бендик (голова Фонду ім. Стефана Баторія)
Едвін Бендик (Edwin Bendyk) — голова Фонду ім. Стефана Баторія. Журналіст, публіцист і письменник, донедавна керував науковим відділом тижневика “Polityka”. Викладає в Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, де співтворив Центр Досліджень Майбутнього (Ośrodek Badań nad Przyszłością).
Наталія Черниш — соціолог, доцент, професор кафедри соціології історичного факультету Львівського національного університету ім. Івана Франка. Заступник директора ГО Центр “Соціальний моніторинг”. Головний редактор «Вісника Львівського університету. Серія: Соціологія», член редколегії наукового журналу «Український соціум». Досліджує історію світової й української соціологічної думки, етнонаціональні та політичні процеси і явища в сучасній Україні.
Олександра Дейнеко — соціологиня, доцентка соціологічного факультету Національного університету ім. Каразіна у Харкові. Від березня 2022 року visiting fellow у Norwegian Institute for Urban and Regional Research (NIBR). Членкиня Норвезької мережі українських студій і голова Молодіжної секції Соціологічного Товариства України. Займається проблемами соціальної солідарності українського суспільства і децентралізаційної реформи в Україні, питаннями ідентичності, довіри і громадського активізму. Авторка 70 наукових публікацій.
Олексій Гарань — політолог, доктор історичних наук, директор Фонду “Демократичні ініціативи” ім. Ілька Кучеріва у Києві, професор відділу політології НАНУ. Дослідник історії України XX–XXI століть, зокрема загальних проблем відносин між Європейським Союзом та Україною, впливу внутрішніх чинників на відносини України з ЄС, порівняльної політології України і європейських країн, а також проблем реформи політичної ситстеми України. Автор книжок: Трансатлантические дебаты (1990), Убити дракона (1993), Ukraine in Europe: Questions and Answers (2009).
Євген Головаха — соціолог і психолог, доктор філософії, професор, директор Інституту Соціології НАНУ. Керівник катедри історії, теорії і методології соціології. Головний редактор наукового часопису “Соціологія: теорія, методи, маркетинг”. Займається теорією і методологією соціології, соціологією політики і суспільних змін, соціологією особистості і суспільною психологією. Член Громадської Ради експертів із внутрішньополітичних питань та Комісії зі сприяння демократизації і розвитку громадянського суспільства. Автор багатьох статей, учасник експертських дискусій у
Stosunki polsko-ukraińskie nabrały nowej dynamiki po lutym 2022 roku, kiedy to byliśmy świadkami bezprecedensowej solidarności i poparcia polskiego społeczeństwa dla Ukraińców broniących swojej wolności przed agresją Moskwy. Jeszcze większe znaczenie ma to, że w reakcji na rosyjski atak społeczeństwo ukraińskie ostatecznie utwierdziło się w proeuropejskiej orientacji – akcesję Ukrainy do Unii Europejskiej popiera obecnie 91% Ukraińców i Ukrainek.
Wraz z jednoznacznym wparciem państw Unii dla Ukrainy oznacza to otwarcie nowej epoki w relacjach Ukraina – UE. Relacje między Polakami i Ukraińcami nie były wcześniej w historii tak dobre, a oba państwa połączyło strategiczne partnerstwo. To banał, który nie powinien zakryć zasadniczej cechy tych relacji – asymetrii we wzajemnym postrzeganiu zarówno historii, jak i aktualnej rzeczywistości oraz nieuniknionych taktycznych kryzysów, które w ramach tego partnerstwa już zaczęły się wydarzać, a będzie ich więcej.
Jaki jest obecny stan i dynamika relacji polsko-ukraińskich w kilkanaście miesięcy po pełnoskalowej agresji Rosji? Czy można wskazać, które interesy Polski i Ukrainy są wspólne, a które rozbieżne lub nawet konkurencyjne i stanowią zagrożenie dla wzajemnych relacji? Na ile polityka wewnętrzna ma i może mieć wpływ na stosunki polsko-ukraińskie? Jaką rolę może odegrać Polska w procesie integracji Ukrainy z Unią Europejską? Ukraińcy są słusznie przekonani, że odbudowa i integracja ich kraju z Unią Europejską będzie procesem wielostronnym, zmieniającym rzeczywistość, w którym chodzić będzie nie tyle o rekonstrukcję państwa, co o jego odnowę. Czy państwa Unii Europejskiej, same szukające pomysłów na własną modernizację wobec wyzwań przyszłości, są rzeczywiście gotowe, aby zaangażować się w ten proces na partnerskich zasadach?
Dyskutanci:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (Fundacja im. Stefana Batorego)
Wydarzenie transmitowane na żywo na kanale Facebook Igrzysk Wolności.
— Далі українською —
Czwarta dyskusja z cyklu debat forumIdei Fundacji Batorego i tygodnika Polityka „Ukraina mówi”
Ukraińska tożsamość w lustrze wojny
Fundacja Batorego oraz tygodnik Polityka zapraszają na czwartą debatę z cyklu „Ukraina mówi”. Od miesiąca w każdą środę o godz. 17 rozmawiamy z ukraińskimi ekspertkami i ekspertami, publicystkami i publicystami oraz ludźmi kultury.
Zapytaliśmy autorki i autorów z Ukrainy o to, co wojna, a zwłaszcza jej najnowsza odsłona, czyli atak Rosji w dniu 24 lutego powiedziała o tożsamości Ukraińców i Ukrainek, o tym jak jest ona kształtowania i opowiadana. Czy tragedia ostatnich miesięcy to, jak przekonują niektórzy, kolejny – po Hołodomorze i Rozstrzelanym odrodzeniu, katastrofie w Czarnobylu i Rewolucji godności – przełom, który tworzy współczesnych Ukraińców? Czy można mówić o tym, że doświadczenie katastrof o apokaliptycznym wręcz wymiarze, naznaczyło Ukraińców szczególną świadomością? Jak rozumie samą siebie społeczeństwo prowadzące obronną wojnę przeciw imperialistycznemu agresorowi, który nie cofa się przed aktami ludobójstwa byle podporządkować sobie dawną kolonię? Na ile powszechne jest przekonanie, że eksterminacja ludności cywilnej, której symbolem stała się Bucza, czyni stawką wojny nie tylko suwerenność państwa, ale także samo przetrwanie narodu, nadając walce z Rosją biologiczny wręcz sens? Jak obecna odsłona wojny zmieniała samopostrzeganie Ukrainek i Ukraińców, ich autodefiniowanie się wobec Rosji i wielowiekowych relacji/zależności, wobec rosyjskiego języka, ale też wobec Europy. Czy jesteśmy świadkami ostatecznego etapu dekolonizacji? Do jakich kodów kulturowych – takich, jak rozpoznanie w rosyjskich żołnierzach tolkienowskich orków – odwołują się Ukraińcy i Ukraińcy opowiadając sobie dramatyczne wydarzenia, których doświadczają? Wydaje się, że po 24 lutego Ukraińcy pokazali sobie i światu, że są narodem uniwersalnym, gotowym do samotnej walki o uniwersalne wartości. O ile wojna – trwająca przecież od 2014 roku – nie jest dla Ukraińców niczym nowym, to nowością jest właśnie ten wizerunek Dawida zmagającego się z Goliatem o wolność i demokrację, z którym udało się wreszcie przebić do świata. Czy ten komunikacyjny sukces zmienia coś w autointerpretacji Ukraińców?
O wpływ wojny na ukraińską tożsamość zapytaliśmy ludzi ukraińskiej kultury:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, publicysta i pisarz, do niedawna kierował działem naukowym tygodnika „Polityka”. Wykłada w Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, gdzie współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością.
Wira Ahejewa (Віра Агеєва) – literaruroznawczyni, doktor filologii związana z Uniwersytetem Narodowym „Akademia Mohylańska” w Kijowie. Laureatka Nagrody Szewczenki (1996) i Nagrody Petra Mohyły (2008). Członkini jury BBC Book of the Year. Współzałożycielka Kijowskiego Instytutu Badań nad Genderem. Liczne prace Ahajewej skupiają się na problematyce tożsamości płciowej i złożoności relacji między płciami, ale jest także uznaną badaczką XX-wiecznej prozy ukraińskiej, zwłaszcza tej tworzonej przez autorów należących do Rozstrzelanego odrodzenia.
Sofija Andruchowycz (Софія Андрухович) – ukraińska pisarka, tłumaczka i publicystka. Autorka książek Lato Mileny (2002), Starzy ludzie (2003), Kobiety ich mężczyzn (2005, wydanie polskie 2007), Siomga (2007, wydanie polskie 2009), Felix Austria (2014, wydanie polskie 2015), Suzirja Kurky (2016), Amadoka (2020). Współredaktorka pisma „Czetwer”, tłumaczka książek Manueli Gretkowskiej, J. K. Rowling, Nicka Daviesa, Gregora Dallasa, Petera Taylora, Jennifer Egan oraz Ayn Rand. Laureatka m.in. nagrody literackiej wydawnictwa „Smołoskyp” (2001), Nagrody „Litakcent Roku” (2014), „Książka Roku BBC” (2014) oraz Nagrody literackiej im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego (2015).
Andrij Portnow (Андрій Портнов) – historyk, publicysta, redaktor. Profesor historii Ukrainy na Uniwersytecie Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, dyrektor ośrodka analitycznego PRISMA UKRAЇNA Research Network Eastern Europe w Berlinie, członek ukraińskiego PEN Clubu oraz Deutsche Gesellschaft für Osteuropakunde. Autor sześć monografii, ponad 200 artykułów, rozdziałów i recenzji książek. W pracy naukowo-badawczej zajmuje się między innymi polsko-rosyjsko-ukraińskim trójkątem historii i pamięci, badaniami nad ludobójstwem i pamięcią, historiografią ukraińską i sowiecką, emigracją ukraińską w międzywojennej Europie, rozbiorami Polski i ukraińską polityką Imperium Rosyjskiego.
Mykoła Riabczuk (Микола Рябчук) – poeta, prozaik, krytyk literacki, tłumacz, kulturolog i politolog. Znany z artykułów analitycznych i esejów na temat ukraińskiej polityki, tożsamości narodowej oraz analizy historii Ukrainy z perspektywy postkolonialnej. Jest honorowym prezesem ukraińskiego PEN Clubu, pracownikiem naukowym Instytutu Badań Politycznych i Narodowościowych Ukraińskiej Akademii Nauk oraz wykładowcą Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie i Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Kilkakrotnie otrzymywał nagrody za najlepszy artykuł roku, a Od Małorosji do Ukrainy i Dwie Ukrainy zdobyły tytuł „Książki roku”. Jest laureatem Nagrody Polcul Foundation za działania na rzecz dobrych stosunków ukraińsko-polskich (1998), polsko-ukraińskiej Nagrody Pojednania (2002) oraz Odznaki Honorowej „Bene Merito” Ministra Spraw Zagranicznych RP (2009).
Четверта дискусія з циклу дебат forumIdei Фонду Баторія і тижневика “Polityka” “Говорить Україна”
Українська ідентичність у дзеркалі війни
Фонд Баторія і тижневик “Polityka” запрошують на четверту дискусію з циклу “Говорить Україна”. Упродовж місяця кожної середи о 17:00 розмовляємо з українськими експертками й експертами та людьми культури.
Хочемо запитати авторок і авторів з України, що війна, особливо її новий етап, який почався 24 лютого широкомасштабним наступом Росії, відкрила про ідентичність українців та українок, про те, як ця ідентичність формується і презентується. Чи трагедія останніх місяців — це, як переконує дехто, черговий, після Голодомору і Ростріляного відродження, Чорнобильської катастрофи та Революції Гідності, перелом, який творить сучасних українців? Чи можна говорити про те, що досвід катастроф апокаліптичного виміру в особливий спосіб позначився на свідомості українців? Як розуміє себе суспільство, яке провадить оборонну війну проти імперського агресора, котрий не зупиняється перед актами геноциду, щоб тільки підпорядкувати собі колишню колонію? Наскільки повсюдним є переконання, що винищення цивільного населення, символом якого стала Буча, робить ставкою війни не тільки державну суверенність, але також саме існування народу, що надає боротьбі з Росією біологічного сенсу? Як теперішній етап війни змінював погляд на себе українок та українців, їхнє автоокреслення стосовно Росії і багатовікових відносин/залежностей, стосовно російської мови, а також стосовно Європи. Чи ми є свідками остаточного етапу деколонізації? До яких культурних кодів (напр., називання російських солдатів толкієнівськими орками) звертаються українці та українки, розповідаючи собі драматичні події, які вони переживають? Здається, після 24 лютого українці показали собі і світові, що вони є універсальним народом, готовим до самотньої боротьби за універсальні цінності. Хоча війна, яка триває від 2014 року, не є для українців нічим новим, та новим став власне цей образ Давида, що бореться з Голіафом за свободу і демократію, з яким вдалося врешті пробитися до світу. Чи цей комунікаційний успіх щось змінює в автоінтерпретації українців?
Про вплив війни на українську ідентичність нам розповідатимуть люди української культури:
Модерування: Едвін Бендик (голова Фонду ім. Стефана Баторія)
_____________________________________________________
Едвін Бендик (Edwin Bendyk) — голова Фонду ім. Стефана Баторія. Журналіст, публіцист і письменник, донедавна керував науковим відділом тижневика “Polityka”. Викладає в Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, де співтворив Центр Досліджень Майбутнього (Ośrodek Badań nad Przyszłością).
Віра Агеєва — літературознавиця, доктор філології, пов’язана з Національним Університетом “Києво-Могилянська Академія” у Києві. Лавреатка Премії Шевченка (1996) i Премії Петра Могили (2008). Членкиня журі Книжка Року BBC. Співзасновниця Київського Інституту Гендерних Досліджень. У багатьох працях засереджується на проблематиці статевої ідентичності і здатності відносин між статями. Відома дослідниця української прози XX ст., особливо авторів Розстріляного відродження.
Софія Андрухович — українська письменниця, перекладачка і публіцисткаa. Авторка книжок Літо Мілени (2002), Старі люди (2003), Жінки їхніх чоловіків (2005, польське видання 2007), Сьомга (2007, польське видання 2009), Фелікс Австрія (2014, польське видання 2015), Сузір’я Курки (2016), Амадока (2020). Співредакторока часопису “Четвер”, перекладачка книжок Мануелі Ґретковської, Дж. K. Роулінґ, Ніка Дейвіса, Ґреґора Далласа, Пітера Тейлора, Дженіфер Іґан та Айн Ренд. Лавреатка літературної премії видавництва “Смолоскип” (2001), премії ЛітАкцент Року (2014), Книжка Року BBC (2014) та Премії ім. Джозефа Конрада-Коженьовського (2015).
Андрій Портнов — історик, публіцист, редактор. Професор історії України в Європейському Університеті Віадріна у Франкфурті-на-Одері, директор аналітичного центру PRISMA UKRAЇNA Research Network Eastern Europe у Берліні, член українського ПЕН-Клубу і Deutsche Gesellschaft für Osteuropakunde. Автор шести монографій, понад 200 статей, розділів і рецензій книг. Займається польсько-російсько-українським трикутником історії і пам’яті, дослідженнями геноциду і пам’яттю, українською і совєтською історіографією, українською еміграцією у міжвоєнній Європі, поділами Польщі та українською політикою Російської імперії.
Микола Рябчук — поет, прозаїк, літературний критик, перекладач, культуролог і політолог. Автор численних аналітичних статей та есеїв про українську політику, національну ідентичність та історію України з постколоніальної перспективи. Почесний голова українського ПЕН-Клубу, науковий працівник Інституту Політичних і Етнонаціональних Досліджень Української Академії Наук, викладач Українського Католицького Університету у Львові і Студій Східної Європи Варшавського Університету. Отримував премії за найкращу статтю року, а книжки Від Малоросії до України i Дві України здобували титул Книжки Року. Лавреат премії Polcul Foundation за внесок у розбудову добрих польсько-українських відносин (1998), нагороди Польсько-Української Капітули за внесок у польсько-українську співпрацю (2002) та почесної відзнаки “Bene Merito” міністра закордонних справ РП (2009).
