Najważniejszą sprawą jest traktowanie krajobrazu jako zasobu, w dodatku – zasobu wrażliwego na zmiany. Aby można było tym zasobem właściwie zarządzać, bardzo istotne jest jego rozpoznanie, określenie celów jakości krajobrazu oraz opracowanie odpowiednich narzędzi umożliwiających ich realizację, także w aspekcie przestrzennym. Nie należy ograniczać działań jedynie do krajobrazów uznanych za cenne. Polityka dotycząca jakości krajobrazu powinna odnosić się także do krajobrazów życia codziennego (tzw. pospolitych) i krajobrazów zdegradowanych.
Po trzech latach obowiązywania ustawowej regulacji w sprawie raportów autorzy sprawdzają, jak samorządy przygotowują raporty o stanie gminy. Nie były to dla samorządów łatwe lata. Upłynęły w cieniu pandemii, ale też wyzwań związanych z centralistyczną polityką rządu. Z drugiej strony to właśnie w tak krytycznym momencie potrzeba otwartej i szczerej rozmowy z mieszkańcami na temat wspólnych wyzwań i problemów wydaje się szczególnie ważna. Autorzy sprawdzili, czy raporty o stanie gminy stały się w końcu inspiracją do takiej debaty.
Zespół badawczy analizował m.in. z czym kojarzą się obywatelom władze samorządowe i jakie cechy odróżniają politykę samorządową od polityki krajowej, czy obywatele widzą historyczną ciągłość władz lokalnych, czy postrzegają samorząd terytorialny w Polsce jako jeden z owoców transformacji systemowej, czy poczucie przywiązania do miejsca zamieszkania, patriotyzm lokalny oraz zakorzenienie w sieciach rodzinnych i sąsiedzkich znajdują odbicie w stosunku do władz samorządowych, a także w jaki sposób obywatele odnoszą się do pomysłów na (re)centralizację – zmniejszenie uprawnień władz lokalnych lub zwiększenie kontroli rządu centralnego nad samorządami.
