Samorządność jest jednym z największych sukcesów 30 lat polskiej demokracji. W kolejnych wyborach samorządowych odnotowuje się wysoką frekwencję, a władze samorządowe cieszą się ponad 60% zaufaniem.
Samorządy odgrywają kluczową rolę w rozwoju społecznym i mediowaniu sporów, a władza centralna coraz więcej zadań deleguje na lokalnych włodarzy. Z tych względów to właśnie w samorządach pokłada się nadzieję na rozwiązanie trapiących Polskę problemów: od deficytów systemu partyjnego przez polaryzację społeczną, po nierówny podział owoców wzrostu gospodarczego.
Tematem debaty były trzy koncepcje rozwoju i pogłębienia polskiej samorządności:
– projekt „Polski samorządów”, autorstwa eksperta Fundacji Batorego, dr hab. Dawida Sześciło i zespołu jego współpracowników,
– pomysł Zdecentralizowana Rzeczpospolita promowany przez Stowarzyszenie Inkubator Umowy Społecznej oraz
– postulat deglomeracji wysuwany przez Klub Jagielloński.
W debacie udział wzięli:
• dr hab. Dawid Sześciło (ekspert Fundacji Batorego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego)
• Piotr Trudnowski (Klub Jagielloński)
• dr hab. Anna Wojciuk (Stowarzyszenie Inkubator Umowy Społecznej, Instytut Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego)
Spotkanie poprowadził Edwin Bendyk, dziennikarz, publicysta, kierownik Ośrodka Badań nad Przyszłością Collegium Civitas, członek Zarządu Fundacji Batorego.
Link do raportu: http://bit.ly/PolskaSamorządów
W dyskusji udział wzięli:
• Jerzy Buzek (były premier Polski, poseł do Parlamentu Europejskiego VI, VII i VIII kadencji),
• Beata Klimek (Prezydent Ostrowa Wielkopolskiego Beata Klimek)
• Ewa Lieder (posłanka Nowoczesnej)
• Sędzia Jerzy Stępień (były prezes Trybunału Konstytucyjnego, współtwórca polskiego samorządu).
Spotkanie poprowadził Paweł Marczewski, socjolog, historyk idei, publicysta, szef działu Obywatele forumIdei Fundacji Batorego.
Wybory samorządowe 2018 roku pokazały, że proces tworzenia lokalnych miejskich wspólnot wkroczył w fazę dojrzałości. Mieszkańcy polskich miast pokazali swoją polityczną podmiotowość wybierając prezydentów i burmistrzów takich, jakich uznali za właściwych nie bacząc na próby zastraszenia i przekupstwa ze strony centralnych ośrodków władzy państwowej czy partyjnej. Jednocześnie krzepnie świadomość i podmiotowość struktur społeczeństwa obywatelskiego aktywnych w przestrzeni miast. Jednym z najciekawszych przejawów rosnącego upodmiotowienia lokalnych społeczności w Polsce jest fenomen ruchów miejskich. Zdołały one skutecznie wprowadzić do debaty o sprawach miejskich tematy, które jeszcze przed dekadą wydawały się egzotyczne i nierealne.
Jak projektować i zarządzać przyszłością polskich miast jako złożonych i różnorodnych wspólnot mieszkanek i mieszkańców? Jak w pełni wykorzystać kapitał polityczny władz miast rozpoczynających długą, pięcioletnią kadencję i potencjał podmiotowości mieszkanek i mieszkańców?
W dyskusji udział wzięli:
Spotkanie poprowadził Edwin Bendyk, dziennikarz, publicysta, kierownik Ośrodka Badań nad Przyszłością Collegium Civitas, członek Zarządu Fundacji Batorego.
W pierwszej części oceniliśmy czy wybory były uczciwe. Jacek Haman (Uniwersytet Warszawski), Katarzyna Batko-Tołuć (Sieć Obywatelska – Watchdog Polska), Małgorzata Lech-Krawczyk (Komitet Obrony Demokracji), Bartłomiej Michalak (Uniwersytet Mikołaja Kopernika) i Magdalena Świder, (Kampania Przeciw Homofobii) przedstawili pierwsze wnioski z obywatelskiego monitoringu wyborów.
W drugiej części zastanowiliśmy się nad wynikami i specyfiką tych wyborów. Wielu polityków i publicystów uznaje je za sprawdzian przed serią wyborów w 2019-2020. Czy tak będzie w rzeczywistości? Oceniliśmy ile kontynuacji, a ile zmiany w nowych władzach samorządowych. Przyjrzeliśmy się temu kto będzie rządził Polską samorządową i czy samorządy stały się bardziej partyjne. Przeanalizowaliśmy jaką rolę odegrały w nich ruchy miejskie, które były jednym z fenomenów wyborów samorządowych w 2014 roku. Wyciągnęliśmy też pierwsze wnioski w jaki sposób zmiany w ordynacji wyborczej wpłynęły na proces wyborczy – czy uczyniły je bardziej przejrzystymi i wiarygodnymi, czy przeciwnie, zwiększyły nieufność do procesu wyborczego oraz pogłębiły podziały polityczne?
Udział wzięli: Jarosław Flis (Uniwersytet Jagielloński), Radosław Markowski (Uniwersytet SWPS) i Anna Materska-Sosnowska (Uniwersytet Warszawski).
Dyskusję poprowadził Edwin Bendyk.
Wprowadzenia do debaty: Mikołaj Cześnik (Instytut Nauk Społecznych, Uniwersytet SWPS), Jarosław Flis (Centrum Badań Ilościowych nad Polityką, Uniwersytet Jagielloński), Adam Gendźwiłł (Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski), Marta Żerkowska-Balas (Centrum Studiów nad Demokracją, Uniwersytet SWPS).
Prowadzenie: Anna Materska-Sosnowska, członkini Zarządu Fundacji Batorego.
Tezy:
Dotychczasowe doświadczenia wyborów samorządowych i sondaże opinii publicznej pozwalają przewidywać, ile Polek i Polaków zagłosuje w zbliżających się wyborach samorządowych, czym będą wyróżniać się głosujący, a także co może kierować ich decyzjami. Przyjrzymy się jak frekwencja i wyniki zmieniają się w zależności od wielkości gminy i lokalnej sytuacji politycznej.
Z doświadczeń wynika, że mieszkańcy większych miast głosują w wyborach samorządowych mniej chętnie niż mieszkańcy wsi i małych miast. Być może jednak – na co wskazują ostatnie sondaże – w 2018 roku będziemy mieć do czynienia z większą mobilizacją elektoratu wielkomiejskiego i relatywną demobilizacją elektoratu wiejskiego.
Od dłuższego czasu badania opinii publicznej potwierdzają, że wybory samorządowe są oceniane jako najważniejsze wśród różnych wyborów odbywających się w kraju. Jednocześnie spośród wyborów samorządowych te do sejmików Polacy uznają za najmniej interesujące. Czy kampania wyborcza i zachęcająca do głosowania będzie skuteczna?
Zastanowimy się jaka była dotąd realna pozycja sejmowych partii politycznych w samorządach różnych szczebli oraz co wyróżnia ugrupowania lokalne. Czy w tych wyborach większa aktywność ogólnopolskich partii politycznych przełoży się na zachowania wyborców? Dotychczas wyborcy na szczeblu lokalnym przede wszystkim cenili sobie doświadczenie w pracy samorządowej (korzystali na tym urzędujący włodarze oraz „tutejszość” kandydatów czyli miejsce zamieszkania w ich najbliższej okolicy. Tylko dla 30% Polaków ważne jest jaką partię reprezentują kandydujący.
Podsumujemy co już wiemy na podstawie rozmaitych badań opinii publicznej o tym, ile Polek i Polaków w najbliższych wyborach samorządowych pójdzie zagłosować i kto zdobędzie władzę w wielkich miastach i sejmikach wojewódzkich.
Debata jest organizowana we współpracy z OKO.press, Newsweek Polska i Wolters Kluwer.
