Wprowadzenie: Iwan Krastew (prezes Centrum na rzecz Strategii Liberalnych, Sofia)
Prowadzenie: Aleksander Smolar (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).
Uczestnicy:
Klaus Bachmann (Uniwersytet SWPS), Michał Baranowski (dyrektor warszawskiego oddziału German Marshall Fund), Krzysztof Blusz (wiceprezes WiseEuropa), Piotr Buras (dyrektor warszawskiego biura European Council on Foreign Relations), Włodzimierz Cimoszewicz (były minister spraw zagranicznych), Mikołaj Cześnik (Uniwersytet SWPS, członek zarządu Fundacji im. Stefana Batorego), Tomasz Kamiński (Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego), Ewa Kulik-Bielińska (dyrektor Fundacji im. Stefana Batorego), Piotr Łukasiewicz (były ambasador RP w Afganistanie), Agnieszka Magdziak-Miszewska (była ambasador RP w Izraelu), Anna Materska-Sosnowska (Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, członkini zarządu Fundacji im. Stefana Batorego), Jacek Najder (były wiceminister spraw zagranicznych), Łukasz Pawłowski („Kultura Liberalna”), Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (dyrektor programu Otwarta Europa Fundacji im. Stefana Batorego), Janusz Reiter (Centrum Stosunków Międzynarodowych), Adam Daniel Rotfeld (były minister spraw zagranicznych), Patrycja Sasnal (Polski Instytut Spraw Międzynarodowych), Jacek Stawiski (TVN24 Biznes i Świat), Michał Sutowski („Krytyka Polityczna”), Adam Szłapka (poseł na Sejm RP), Andrzej Towpik (dyplomata, były Stały Przedstawiciel RP przy ONZ), Wojciech Wysocki (Biuro Bezpieczeństwa Narodowego).
Nota biograficzna
Iwan Krastew (ur. 1965) – politolog, prezes Centrum na rzecz Strategii Liberalnych w Sofii, permanent fellow w wiedeńskim Instytucie Nauk o Człowieku. Współzałożyciel Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych i członek globalnej rady doradców Open Society Foundation. W Polsce wydano m.in. wybór jego tekstów Demokracja: przepraszamy za usterki (2015).
Nagranie spotkania (wersja polska)
Nagranie spotkania (wersja angielska)
Wprowadzenie: Timothy Garton Ash (European Studies St. Antony’s College, Uniwersytet Oksfordzki)
Komentarze: Aleksander Smolar (prezes Fundacji im. Stefana Batorego) i Joanna Tokarska-Bakir (Instytut Slawistyki PAN)
Prowadzenie: Marcin Król (przewodniczący Rady Fundacji im. Stefana Batorego)
Spotkanie odbyło się po polsku i angielsku (z tłumaczeniem).
Debata organizowana przy wsparciu medialnym „Gazety Wyborczej” i „Kultury Liberalnej”.
Tezy
Nigdy dotychczas w historii ludzkości „zwykły człowiek” nie był tak słyszany. Dostęp do Internetu wystarcza, by docierać do milionów odbiorców. Nigdy też jednak zagrożenia związane z błyskawicznym, niczym nieograniczonym obiegiem (często niesprawdzonych) informacji nie były tak widoczne. Jakie konsekwencje ma ta sytuacja dla życia społeczeństw i jakie piętno odciska na demokracji? Jakie znaczenie dla polityki ma dziś pojęcie „prawdy”? Jak w dobie globalnej sieci walczyć z propagandą i dezinformacją?
Timothy Garton Ash (ur. 1955) – historyk i politolog. Profesor w European Studies St. Antony’s College, Uniwersytet Oksfordzk. Publikuje felietony w „The Guardian”. Stale współpracuje z „New York Review of Books”, „The New York Times” oraz „Washington Post”. Wydał m.in. The Polish Revolution: Solidarity (1983, wyd. polskie Polska rewolucja: „Solidarność” 1980-1982, 1987), The Revolution of ’89 Witnessed in Warsaw, Budapest, Berlin and Prague (1990, wyd. polskie Wiosna obywateli. Rewolucja 1989: widziana w Warszawie, Budapeszcie, Berlinie i Pradze, 1990), The File: A Personal History (1997, wyd. polskie Teczka. Historia osobista, 1997), Free World. Why a Crisis of the West Reveals the Opportunity of Our Time (2004, wyd. polskie Wolny świat: dlaczego kryzys Zachodu jest szansą naszych czasów, 2005), Free Speech: Ten Principles for a Connected World (2016), której polski przekład w 2018 roku – pod tytułem Wolne słowo. Dziesięć zasad dla usieciowionego świata – wyda Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Marcin Król (ur. 1944) – historyk idei, prof. dr hab., wykładowca na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji UW. Przewodniczący Rady Fundacji im. Stefana Batorego. Współtwórca i wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Res Publica Nowa”. Wydał m.in.: Style politycznego myślenia (1978), Podróż romantyczna (1987), Romantyzm – piekło czy niebo Polaków (1998) Patriotyzm przyszłości (2004), Bezradność liberałów. Myśl liberalna wobec konfliktu i wojny (2005). Klęska rozumu: kulisy najważniejszych wydarzeń w historii najnowszej (2013), Wielcy władcy (2014), Byliśmy głupi (2015), Pora na demokrację (2015).
Aleksander Smolar (ur. 1940) – politolog, publicysta, prezes Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego. Zastępca przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W latach 1971-1989 na emigracji politycznej. W 1974 roku współzałożyciel i redaktor naczelny kwartalnika politycznego „Aneks”. W latach 1989-1990 doradca ds. politycznych premiera Tadeusza Mazowieckiego. Od 1992 do 1993 roku doradca ds. polityki zagranicznej premier Hanny Suchockiej. Opublikował m.in. Tabu i niewinność (2010).
Joanna Tokarska-Bakir (ur. 1958) – antropolog kultury, eseistka, prof. dr hab. Pracownik Instytutu Slawistyki PAN oraz Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Wydała m. in. Wyzwolenie przez zmysły. Koncepcje soteriologii tybetańskiej (1997), Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych (2000), Rzeczy mgliste. Eseje i studia (2004). Legendy o krwi. Antropologia przesądu (2008), Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii historycznej Polski lat 1939–1946 (2012).
Wprowadzenie do dyskusji: Siergiej Gurijew (Sciences Po, Paryż)
Uczestnicy: Edwin Bendyk, Bogumiła Berdychowska, Jan Krzysztof Bielecki, Michał Broniatowski , Włodzimierz Cimoszewicz, Marek Dąbrowski, Grzegorz Gromadzki, Joanna Konieczna, Anna Madej, Adam Michnik, Barbara Nowacka, Łukasz Pawłowski, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Ryszard Schnepf, Eugeniusz Smolar, Michał Sutowski, Andrzej Towpik, Maciej Wierzyński, Paweł Wroński i Ernest Wyciszkiewicz.
Spotkanie poprowadził Aleksander Smolar (prezes Fundacji Batorego).
Notka biograficzna
Siergiej Gurijew (ur. 1971) – znany rosyjski ekonomista, od 2015 roku główny ekonomista Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Były rektor Rosyjskiej Szkoły Ekonomicznej. W 2011 roku członek grupy ekspertów, która negatywnie oceniła skazanie Michaiła Chodorkowskiego. W następstwie represyjnych posunięć władz, w tym aresztowania, w 2013 roku opuścił Rosję. Obecnie wykłada na Sciences Po w Paryżu.
Dyskusja z udziałem prof. Shloma Avineriego (Izraelskiej Akademii Nauk Ścisłych i Humanistycznych)
Uczestnicy: Jan Krzysztof Bielecki, Michał Bilewicz, Piotr Buras, Grzegorz Gromadzki, Natalia Hapek, Paweł Kowal, Marcin Król, Ewa Kulik-Bielińska, Helena Łuczywo, Agnieszka Magdziak-Miszewska, Krzysztof Mroziewicz, Cornelius Ochmann, Adam Ostolski, Marcin A. Piotrowski, Zuzanna Radzik, Adam Daniel Rotfeld, Patrycja Sasnal, Paweł Smoleński, Ryszard Stemplowski, Henryk Szlajfert, Konrad Szymański, Rafał Szymczak, Krzysztof Śliwiński, Paweł Śpiewak.
Spotkanie poprowadził Aleksander Smolar (prezes Fundacji Batorego).
Shlomo Avineri (ur. 1933) – wybitny izraelski politolog i filozof polityki. Profesor nauk politycznych, członek Izraelskiej Akademii Nauk Ścisłych i Humanistycznych. W latach 1975-77 dyrektor generalny izraelskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W 1979 członek izraelsko–egipskiej komisji negocjującej warunki Porozumienia ws. Kultury i Nauki między tymi krajami. W latach 1999-2001 kierował Instytutem Studiów Europejskich na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Przewodniczył izraelskiej delegacji w UNESCO. Wydał m.in. Hegla teoria nowoczesnego państwa oraz – niedostępne po polsku – The Social and Political Thought of Karl Marx; Israel and the Palestinians czy The Making of Modern Zionism: The Intellectual Origins of the Jewish State. Komentuje sprawy izraelskie w amerykańskiej i europejskiej prasie.
Dyskusja z udziałem Normana Daviesa i Timothy Snydera
Spotkanie poprowadził Aleksander Smolar (prezes Fundacji Batorego).
Tezy
Często powtarza się: przegrani nie piszą historii. Nie piszą też historii narody peryferyjne. Te banalne względy powodują, że do niedawna w spisywanych dziejach naszego kontynentu losy Europy Środkowej i Wschodniej – wyłączając oczywiście Rosję – były prawie nieobecne. Sytuacja zmienia się w ostatnich dziesięcioleciach. Na pewno powody geopolityczne odgrywają tu pewną rolę. Można wymienić kluczowe momenty postępującej, choć niezbyt szybko, mentalnej integracji Europy. Należy jednak docenić wielka rolę paru wybitnych pisarzy na Zachodzie, którzy zainteresowali się Europą Środkową i Wschodnią i którzy podjęli próbę przedstawienia wizji Europy nie skoncentrowanej wyłącznie na jej zachodniej części. Tymi pisarzami, historykami byli i są przede wszystkim: Norman Davies, Timothy Garton Ash, Tony Judt i Timothy Snyder.
Noty biograficzne
Norman Davies (ur. 1939) – historyk, profesor Uniwersytetu Londyńskiego, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Akademii Brytyjskiej. Od 1971 jest wykładowcą, a od 1985 profesorem w Szkole Studiów Słowiańskich i Wschodnioeuropejskich. Wydał m.in. Boże igrzysko. Historia Polski (wydanie polskiej, 1987), Europa. Rozprawa historyka z historią (1998), Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego (z Rogerem Moorhousem, 2002) Powstanie’44 (2004), Złote Ogniwa, Polska–Europa (2004), Oblężenie Wiednia. Spuścizna Sobieskiego (z Johnem Stoyem, 2009).
Timothy Snyder (ur. 1969) – historyk, profesor Yale University. Związany z Instytutem Nauk o Człowieku. Wydał m.in. Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa, Białoruś 1569-1999 (wydanie polskie 2006), Tajna wojna. Henryk Józewski i polsko-sowiecka rozgrywka o Ukrainę (2008), Nacjonalizm, marksizm i Europa Środkowa, Biografia Kazimierza Kelles-Krauza (2011), Skrwawione ziemie. Europa między Hitlerem a Stalinem (2011), Rozważania o wieku XX (rozmowy z Tonym Judtem, 2013).