Polityka międzynarodowa Archives - Strona 2 z 6

Dyskusja z udziałem prof. Shloma Avineriego (Izraelskiej Akademii Nauk Ścisłych i Humanistycznych)

Uczestnicy: Jan Krzysztof Bielecki, Michał Bilewicz, Piotr Buras, Grzegorz Gromadzki, Natalia Hapek, Paweł Kowal, Marcin Król, Ewa Kulik-Bielińska, Helena Łuczywo, Agnieszka Magdziak-Miszewska, Krzysztof Mroziewicz, Cornelius Ochmann, Adam Ostolski, Marcin A. Piotrowski, Zuzanna Radzik, Adam Daniel Rotfeld, Patrycja Sasnal, Paweł Smoleński, Ryszard Stemplowski, Henryk Szlajfert, Konrad Szymański, Rafał Szymczak, Krzysztof Śliwiński, Paweł Śpiewak.

Shlomo Avineri (ur. 1933) – wybitny izraelski politolog i filozof polityki. Profesor nauk politycznych, członek Izraelskiej Akademii Nauk Ścisłych i Humanistycznych. W latach 1975-77 dyrektor generalny izraelskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W 1979 członek izraelsko–egipskiej komisji negocjującej warunki Porozumienia ws. Kultury i Nauki między tymi krajami. W latach 1999-2001 kierował Instytutem Studiów Europejskich na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Przewodniczył izraelskiej delegacji w UNESCO. Wydał m.in. Hegla teoria nowoczesnego państwa oraz – niedostępne po polsku – The Social and Political Thought of Karl Marx; Israel and the Palestinians czy The Making of Modern Zionism: The Intellectual Origins of the Jewish State. Komentuje sprawy izraelskie w amerykańskiej i europejskiej prasie.

Wprowadzenie: Iwan Krastew (prezes Centrum na rzecz Strategii Liberalnych, Sofia)

Klaus Bachmann (Uniwersytet SWPS), Michał Baranowski (dyrektor warszawskiego oddziału German Marshall Fund), Krzysztof Blusz (wiceprezes WiseEuropa), Piotr Buras (dyrektor warszawskiego biura European Council on Foreign Relations), Włodzimierz Cimoszewicz (były minister spraw zagranicznych), Mikołaj Cześnik (Uniwersytet SWPS, członek zarządu Fundacji im. Stefana Batorego), Tomasz Kamiński (Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego), Ewa Kulik-Bielińska (dyrektor Fundacji im. Stefana Batorego), Piotr Łukasiewicz (były ambasador RP w Afganistanie), Agnieszka Magdziak-Miszewska (była ambasador RP w Izraelu), Anna Materska-Sosnowska (Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, członkini zarządu Fundacji im. Stefana Batorego), Jacek Najder (były wiceminister spraw zagranicznych), Łukasz Pawłowski („Kultura Liberalna”), Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (dyrektor programu Otwarta Europa Fundacji im. Stefana Batorego), Janusz Reiter (Centrum Stosunków Międzynarodowych), Adam Daniel Rotfeld (były minister spraw zagranicznych), Patrycja Sasnal (Polski Instytut Spraw Międzynarodowych), Jacek Stawiski (TVN24 Biznes i Świat), Michał Sutowski („Krytyka Polityczna”), Adam Szłapka (poseł na Sejm RP), Andrzej Towpik (dyplomata, były Stały Przedstawiciel RP przy ONZ), Wojciech Wysocki (Biuro Bezpieczeństwa Narodowego).

Iwan Krastew (ur. 1965) – politolog, prezes Centrum na rzecz Strategii Liberalnych w Sofii, permanent fellow w wiedeńskim Instytucie Nauk o Człowieku. Współzałożyciel Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych i członek globalnej rady doradców Open Society Foundation. W Polsce wydano m.in. wybór jego tekstów Demokracja: przepraszamy za usterki (2015).

Wprowadzenie: Timothy Garton Ash (European Studies St. Antony’s College, Uniwersytet Oksfordzki)
Komentarze: Aleksander Smolar (prezes Fundacji im. Stefana Batorego) i Joanna Tokarska-Bakir (Instytut Slawistyki PAN)
Prowadzenie: Marcin Król (przewodniczący Rady Fundacji im. Stefana Batorego)

Debata organizowana przy wsparciu medialnym „Gazety Wyborczej” i „Kultury Liberalnej”.

Nigdy dotychczas w historii ludzkości „zwykły człowiek” nie był tak słyszany. Dostęp do Internetu wystarcza, by docierać do milionów odbiorców. Nigdy też jednak zagrożenia związane z błyskawicznym, niczym nieograniczonym obiegiem (często niesprawdzonych) informacji nie były tak widoczne. Jakie konsekwencje ma ta sytuacja dla życia społeczeństw i jakie piętno odciska na demokracji? Jakie znaczenie dla polityki ma dziś pojęcie „prawdy”? Jak w dobie globalnej sieci walczyć z propagandą i dezinformacją?

Nagranie spotkania

Relacja z konferencji

Polecamy:
Timothy Garton Ash, Gutenberg by tego nie wymyślił, Gazeta Wyborcza, 22 kwietnia, 2017 [wstęp do książki: Free Speech: Ten Principles for a Connected World]

Timothy Garton Ash (ur. 1955) – historyk i politolog. Profesor w European Studies St. Antony’s College, Uniwersytet Oksfordzk. Publikuje felietony w „The Guardian”. Stale współpracuje z „New York Review of Books”, „The New York Times” oraz „Washington Post”. Wydał m.in. The Polish Revolution: Solidarity (1983, wyd. polskie Polska rewolucja: „Solidarność” 1980-1982, 1987), The Revolution of ’89 Witnessed in Warsaw, Budapest, Berlin and Prague (1990, wyd. polskie Wiosna obywateli. Rewolucja 1989: widziana w Warszawie, Budapeszcie, Berlinie i Pradze, 1990), The File: A Personal History (1997, wyd. polskie Teczka. Historia osobista, 1997), Free World. Why a Crisis of the West Reveals the Opportunity of Our Time (2004, wyd. polskie Wolny świat: dlaczego kryzys Zachodu jest szansą naszych czasów, 2005), Free Speech: Ten Principles for a Connected World (2016), której polski przekład w 2018 roku – pod tytułem Wolne słowo. Dziesięć zasad dla usieciowionego świata – wyda Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Marcin Król (ur. 1944) – historyk idei, prof. dr hab., wykładowca na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji UW. Przewodniczący Rady Fundacji im. Stefana Batorego. Współtwórca i wieloletni redaktor naczelny miesięcznika „Res Publica Nowa”. Wydał m.in.: Style politycznego myślenia (1978), Podróż romantyczna (1987), Romantyzm – piekło czy niebo Polaków (1998) Patriotyzm przyszłości (2004), Bezradność liberałów. Myśl liberalna wobec konfliktu i wojny (2005). Klęska rozumu: kulisy najważniejszych wydarzeń w historii najnowszej (2013), Wielcy władcy (2014), Byliśmy głupi (2015), Pora na demokrację (2015).

Aleksander Smolar (ur. 1940) – politolog, publicysta, prezes Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego. Zastępca przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W latach 1971-1989 na emigracji politycznej. W 1974 roku współzałożyciel i redaktor naczelny kwartalnika politycznego „Aneks”. W latach 1989-1990 doradca ds. politycznych premiera Tadeusza Mazowieckiego. Od 1992 do 1993 roku doradca ds. polityki zagranicznej premier Hanny Suchockiej. Opublikował m.in. Tabu i niewinność (2010).

Joanna Tokarska-Bakir (ur. 1958) – antropolog kultury, eseistka, prof. dr hab. Pracownik Instytutu Slawistyki PAN oraz Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. Wydała m. in. Wyzwolenie przez zmysły. Koncepcje soteriologii tybetańskiej (1997), Obraz osobliwy. Hermeneutyczna lektura źródeł etnograficznych (2000), Rzeczy mgliste. Eseje i studia (2004). Legendy o krwi. Antropologia przesądu (2008), Okrzyki pogromowe. Szkice z antropologii historycznej Polski lat 1939–1946 (2012).

Uczestnicy: Edwin Bendyk, Bogumiła Berdychowska, Jan Krzysztof Bielecki, Michał Broniatowski , Włodzimierz Cimoszewicz, Marek Dąbrowski, Grzegorz Gromadzki, Joanna Konieczna, Anna Madej, Adam Michnik, Barbara Nowacka, Łukasz Pawłowski, Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Ryszard Schnepf, Eugeniusz Smolar, Michał Sutowski, Andrzej Towpik, Maciej Wierzyński, Paweł Wroński i Ernest Wyciszkiewicz.

Siergiej Gurijew (ur. 1971) – znany rosyjski ekonomista, od 2015 roku główny ekonomista Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Były rektor Rosyjskiej Szkoły Ekonomicznej. W 2011 roku członek grupy ekspertów, która negatywnie oceniła skazanie Michaiła Chodorkowskiego. W następstwie represyjnych posunięć władz, w tym aresztowania, w 2013 roku opuścił Rosję. Obecnie wykłada na Sciences Po w Paryżu.

24 lutego 2022 roku, kiedy Rosja rozpoczęła pełnowymiarową wojnę z Ukrainą, mogło się wydawać, że najbardziej adekwatną perspektywą dla analizy konfliktu jest realizm. Atomowe mocarstwo, dążące do ponownego podziału stref wpływów w Europie, użyło brutalnej siły wobec sąsiada, który dokonał innego wyboru cywilizacyjnego. Bardzo szybko okazało się jednak, że realistyczna refleksja jest niewystarczająca. Kluczową rolę w obronie Ukrainy przed agresją rosyjską odegrali bowiem niepaństwowi aktorzy stosunków międzynarodowych: wspólnoty lokalne i ich liderzy. Nie byłoby to możliwe bez wdrażanej od 2014 roku reformy samorządowej. We wsparcie wschodnich sąsiadów zaangażowały się polskie jednostki samorządu terytorialnego, nie tylko przyjmując u siebie uchodźców z Ukrainy, ale też aktywnie włączając się we wsparcie ukraińskich partnerów.

Celem artykułu jest prezentacja stanu współpracy władz lokalnych i regionalnych Polski i Ukrainy rok po agresji Federacji Rosyjskiej. Autor postara się udzielić odpowiedzi na pytanie, jak wojna zmieniła paradyplomację polsko-ukraińską i jakie będzie mieć dla niej konsekwencje w przyszłości. Podstawą analizy będą dane zastane: literatura przedmiotu, opracowania eksperckie, oficjalne dokumenty oraz komunikaty medialne, przede wszystkim internetowe.

Nieobecność polskich samorządowców w europejskiej debacie na temat odbudowy Ukrainy może być wynikiem, z jednej strony, obciążenia wójtów, burmistrzów i prezydentów miast bieżącymi obowiązkami, chociażby tymi związanymi z opieką nad uchodźcami. Z drugiej jednak strony niewykluczone, że głos polskich gmin, powiatów i województw nie wybrzmiał dostatecznie na arenie międzynarodowej wskutek braku wsparcia ze strony rządu. Władze państw „starej” UE od dekad wykorzystują współpracę terytorialną (zdecentralizowaną) jako instrument polityki zagranicznej. Krajowym partnerem są w tym przypadku najczęściej organizacje samorządowe, które na zlecenie rządów wdrażają programy i projekty w miejscach istotnych z punktu widzenia interesów danego państwa. W ten sposób działają m.in. wspominany wcześniej SALAR, a także VNG International, międzynarodowa agenda Związku Gmin Niderlandzkich. Zdarza się również, że rządy powołują własne struktury ds. współpracy rozwojowej. Jako przykłady mogą posłużyć niemiecki GIZ, szwedzka SIDA czy też Francuska Agencja Rozwoju (AFD). Ich partnerami są władze lokalne i regionalne.

Jeśli nastawienie polskiego rządu do dyplomacji samorządowej nie ulegnie zmianie, należy się spodziewać, że polskie j.s.t. nadal będą najpopularniejszymi zagranicznymi partnerami ukraińskich miast i regionów. Ze zniszczeń wojennych odbudowywać je będą jednak nie Polacy, a Niemcy.

Z rocznicą rozpoczęcia przez Rosjan pełnoskalowej agresji na Ukrainę minął również rok od wydarzenia będącego reakcją niemieckiego establishmentu na tę inwazję – Zeitenwende speech, wygłoszonej przez Olafa Scholza przed Bundestagiem 27 lutego 2022. Oprócz stanowczego potępienia rosyjskich działań w Ukrainie, kanclerz zasygnalizował wówczas epokową zmianę w niemieckim myśleniu o polityce międzynarodowej oraz zapowiedział idące za tym działania.

Wojna w Ukrainie faktycznie okazuje się najważniejszym punktem w powojennej historii Niemiec od czasu zjednoczenia, a pod wieloma względami wydarzeniem w ogóle pozbawionym precedensu. Z perspektywy Berlina rosyjska agresja przeciwko Ukrainie jest nie tylko drastycznym pogwałceniem porządku bezpieczeństwa europejskiego czy symbolem fiaska specyficznej tradycji Ostpolitik, ale także symptomem przemian globalnych, które Niemcy odczuwają boleśniej niż większość innych państw europejskich.

Raport stanowi wszechstronną analizę konsekwencji agresji Rosji przeciwko Ukrainie dla polityki Niemiec w wymiarze polityki bezpieczeństwa, stosunków z Rosją i USA, zbrojeń, polityki energetycznej i relacji z Chinami oraz pokazuje, dlaczego wydarzenia ostatniego roku są najgłębszą cezurą w niemieckiej polityce ostatnich dekad. Autor sugeruje również, jakie konsekwencje niemiecka Zeitenwende może mieć dla polskiej polityki zagranicznej.

Zacząć należy przede wszystkim od stwierdzenie tyleż oczywistego, co fundamentalnego – uczciwości wyborów nie ocenia się wyłącznie na podstawie przebiegu procesu oddawania i liczenia głosów, a analiza problemu nie może się ograniczać do dnia wyborów czy nawet samej kampanii wyborczej. Wybory w państwie demokratycznym odbywają się w złożonym otoczeniu instytucjonalnym, politycznym, prawnym, społecznym, medialnym, międzynarodowym, finansowym – i wszystkie te czynniki mogą mieć wpływ na ocenę ich uczciwości. Zmiany od lat konsekwentnie wprowadzane w Polsce w tych dziedzinach przez partię rządzącą są na tyle niepokojące, że skłoniły kilkanaście organizacji pozarządowych do wystosowanie apelu do Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z prośbą o przysłanie do Polski misji obserwacyjnej.