Otwarta Europa Archives - Strona 5 z 7 - Fundacja im. Stefana Batorego

Uczestnicy: Bogumiła Berdychowska, Izabela Chruślińska, Andrij Deszczycia, Wojciech Górecki, Łukasz Jasina, Marija Jonowa, Michał Kacewicz, Joanna Konieczna, Wojciech Konończuk, Piotr Kościński, Paweł Kowal, Ewa Kulik-Bielińska, Cornelius Ochmann, Tomasz Piechal, Michał Potocki, Danuta Przywara, Michał Sutowski, Paweł Świeżak, Marcin Święcicki, Marek Świerczyński, Piotr Tyma.

Oksana Syrojid (ur. 1976) – politolożka, prawniczka. Wiceprzewodnicząca Rady Najwyższej Ukrainy, członkini frakcji parlamentarnej partii Samopomoc. Pracowała m.in. w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, gdzie koordynowała badania funkcjonalności w ramach programu wsparcia ukraińskich reform strukturalnych oraz w Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie – zajmowała się prawem administracyjnym, edukacją prawną, oraz prawami człowieka i obywatela. W latach 2012–2015 dyrektorka Ukraińskiej Fundacji Prawniczej.

Na zaproszenie przewodniczącego Komisji LIBE (Wolności Obywatelskie, Sprawiedliwość i Spawy Wewnętrzne), przedstawiliśmy ocenę przygotowanej przez Komisję Europejską propozycji ułatwień w wydawaniu wiz obywatelom m.in. Gruzji, Ukrainy, Białorusi i Rosji. W swoim wystąpieniu koordynator projektu Przyjazna granica Krzysztof Mrozek przywołał świadectwa ubiegających się o wizę do strefy Schengen podróżnych z Europy Wschodniej, rekomendując głębsze zmiany w polityce wizowej UE, w tym rozważenie wprowadzenia wiz ważnych 10 lat.

Wśród ponad 100 osób zgromadzonych na sali byli posłowie do Parlamentu Europejskiego, przedstawiciele Komisji Europejskiej, służb granicznych, branży turystycznej i artystycznej (proponowane zmiany mają ułatwić m.in. organizację tras koncertowych artystom spoza UE) oraz eksperci.

Pełny zapis debaty (po angielsku, na stronie dostępne tłumaczenie na jęz. polski). więcej

Zgłoszenia trudności w otrzymaniu wiz i przekraczaniu granicy przyjmujemy poprzez stronę Visa free Europe. więcej

W przededniu Szczytu Partnerstwa Wschodniego uczestniczyliśmy w stolicy Łotwy w konferencji zorganizowanej pod auspicjami łotewskiej prezydencji w Radzie UE przez Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Partnerstwa Wschodniego.

W konferencji wzięło udział ponad 100 osób reprezentujących organizacje społeczeństwa obywatelskiego z krajów UE i Partnerstwa Wschodniego. Jej celem było wypracowanie rekomendacji na temat przyszłości inicjatywy Partnerstwa Wschodniego, które zostały przekazane europejskim przywódcom uczestniczącym w Szczycie PW oraz konsultacje z politykami i przedstawicielami instytucji europejskich.

Podczas konferencji wzięliśmy udział w dyskusji panelowej poświęconej mobilności pomiędzy krajami Partnerstwa Wschodniego a Unią Europejską, oraz w pracach grupy roboczej, która tworzyła rekomendacje dotyczące mobilności i kwestii wizowych, w tym praktyki wydawania wiz, ułatwień wizowych i liberalizacji wizowej między UE a krajami PW. Zaproponowane przez nas rekomendacje znalazły odzwierciedlenie w dokumencie przyjętym przez uczestników konferencji, a następnie, w deklaracji końcowej Szczytu PW.

Zaprezentowaliśmy także raport Moldova’s success story, przygotowany we współpracy z Instytutem Polityki Światowej z Kijowa, w którym przedstawiliśmy ocenę funkcjonowania ruchu bezwizowego pomiędzy Mołdawią a UE w rok po jego wprowadzeniu. Raport w języku angielskim PDF 185 KB

Wiktor Szenderowicz (ur. 1958) – publicysta, pisarz, satyryk. Działacz na rzecz praw człowieka i obywatela. Był scenarzystą popularnej szopki politycznej w telewizji NTW ”Lalki”, W 2004 roku jeden z założycieli „Komitetu 2008 – wolny wybór” pod przewodnictwem Garriego Kasparowa.

Obecnie prowadzi popularny blog na stronie Radia Echo Moskwy, na którym komentuje codzienne wydarzenia.
Niedawno wydał zbiór tekstów publicystycznych pt. „Блокада мозга.2014”, w której znajdziemy szereg przenikliwych, poważnych lecz niepozbawionych poczucia humoru komentarzy dotyczących współczesnej Rosji.

Teksty publicystyczne piszę od ponad ćwierć wieku. Niekiedy nawet wydawałem ich zbiory książkowe – głównie z pobudek kolekcjonerskich. Ale nigdy jeszcze, aż do obecnego 2014 roku, nie miałem poczucia, że w trybie on-line opisuję katastrofę – krok po kroku, dzień po dniu. Nigdy jeszcze nie czułem się kronikarzem końca – napisał Wiktor Szenderowicz w tekście opublikowanym w listopadzie 2014 roku na portalu Snob.ru.

Debata, w której uczestniczyli eksperci specjalizujący się w obszarze Partnerstwa Wschodniego: Victor Chirila (Stowarzyszenie Polityki Zagranicznej, Mołdawia), Vano Chkhikvadze (Gruzińska Fundacja Społeczeństwa Otwartego) i Hennadij Maksak (Poleska Fundacja Studiów Międzynarodowych i Regionalnych, Ukraina).

W 2014 roku trzy kraje Partnerstwa Wschodniego – Gruzja, Mołdawia i Ukraina podpisały umowy stowarzyszeniowe wraz z umowami o pogłębionej strefie wolnego handlu z UE. Od ponad roku trwa konflikt rosyjsko-ukraiński, który dramatycznie zmienił sytuację w całym regionie. Rządzący w Tbilisi, Kiszyniowie i Kijowie jednoznacznie deklarują chęć integracji z Unią. Często jednak w tych trzech krajach oraz w samej UE słychać głosy, że reformy niezbędne do wprowadzenia w życie umów stowarzyszeniowych są prowadzone ślamazarnie.

Naszych gości chcemy zapytać: Na ile Gruzja, Mołdawia i Ukraina są zdolne do radykalnych zmian wewnętrznych w 2015 roku? Na ile rządzący są zdeterminowani do przeprowadzenia bolesnych reform? Jak silne są siły „starego porządku”, które chcą zachować dotychczasowy sposób działania w polityce i biznesie charakteryzujący się korupcją i brakiem przejrzystości? Jak silny jest wpływ agresywnych poczynań Rosji na wewnętrzną sytuację w tych krajach? Czy w przypadku Ukrainy możliwe są reformy w czasie wojny? Będziemy rozmawiać także o nastrojach społecznych, możliwości wybuch protestów, poparciu dla integracji europejskiej z jednej strony oraz bliskich związków z Rosją z drugiej strony.

W 2017 roku mija sto lat od rosyjskich rewolucji – lutowej i październikowej, które zapisały się na kartach historii Rosji i całego świata. Obecnie sytuacja w Rosji wydaje się względnie przewidywalna. Tymczasem niepokój i poczucie niestabilności zagościły dziś w świecie Zachodu. Podczas debaty Make Russia great again: czy kryzys Zachodu opłaca się Rosji? zastanawialiśmy się nad charakterem współczesnych zmian na Zachodzie oraz ich implikacjach dla Rosji.

W spotkaniu, moderowanym przez Katarzynę Pełczyńską-Nałęcz, dyrektorkę programu Otwarta Europa, wzięli udział:

Aleksiej Czadajew – wykładowca Rosyjskiej Akademii Gospodarki Narodowej i Służby Państwowej przy Prezydencie Rosji
Paweł Puczkow – współpracownik Aleksieja Nawalnego
Jekaterina Romanowa – ekonomistka

Noty o panelistach:

Aleksiej Czadajew (ur. 1978) – kulturoznawca, dziennikarz. Założyciel i dyrektor ośrodka analitycznego „Region Moskiewski”, były współpracownik Borysa Niemcowa. W latach 2000-2001 redagował antyputinowski portal „dutyj.Pu”, w 2006 roku opublikował książkę Putin. Jego ideologia. W 2009 roku współtwórca Centrum Inicjatyw Modernizacyjnych przy partii Jedna Rosja – później kierownik centralnej komisji wykonawczej tej partii. W roku 2012 opuścił ją z powodu niezgody na libijską politykę Dmitrija Miedwiediewa. Obecnie wykładowca Rosyjskiej Akademii Gospodarki Narodowej i Służby Państwowej przy Prezydencie Rosji.

Paweł Puczkow (ur. 1985) – historyk, doktor. Wykładowca wizytujący Moskiewskiego Uniwersytetu Państwowego im. M. Łomonosowa. Redaktor książki „Michnik-Nawalny. Dialogi”, współautor programu Partii Postępu (Partija Progressa) w obszarze edukacji.

Jekaterina Romanowa (ur. 1978) – ekonomistka, doktor, wykładowczyni na Uniwersytecie im. Łomonosowa, adiunktka w Instytucie Europy RAN. Specjalizuje się w rozwoju innowacyjnym, geografii społeczno-ekonomicznej, ekonomii Niemiec i pozostałych krajów europejskich, procesach integracji UE, polityce regionalnej, rozwoju innowacyjnym i współpracy rosyjsko-niemieckiej.

We współpracy ze stowarzyszeniem „Za wolną Rosję” zorganizowaliśmy dyskusję w formule okrągłego stołu z udziałem młodych liderów protestów w Rosji 26 marca 2017 i polskich ekspertów, zajmujących się sprawami wschodnimi. W marcu 2017 roku przez Rosję przetoczyła się największa od kilku lat fala protestów przeciwko korupcji władzy. Od innych demonstracji odróżniała ją ogromna liczebność i szeroki zasięg geograficzny – Rosjanie wyszli na ulice nie tylko Moskwy i Petersburga ale też wielu średnich i małych miast. Skala protestu zaskoczyła ponoć nawet Aleksieja Nawalnego, którego kampania na rzecz walki z korupcją zainspirowała ludzi do sprzeciwu. Młodzi aktywiści, m.in. z Kaukazu, Syberii i Uralu, mówili o tym, jak stali się inicjatorami protestów w swoich regionach, jak bardzo różniło się podejście władz (od zgody na demonstrację po szukanie kruczków prawnych i zastraszanie) i z jakimi represjami muszą się teraz mierzyć. Polscy uczestnicy pytali Rosjan o plany na przyszłość, szanse powodzenia Aleksieja Nawalnego w wyborach prezydenckich 2018 roku i – przede wszystkim – o to, jak Polacy mogą wesprzeć Rosjan w ich walce o demokrację i państwo prawa.

Wraz ze Związkiem Ukraińców w Polsce zorganizowaliśmy debatę, w której wystąpili Myroslava Keryk (Fundacja „Nasz Wybór”), Piotr Lewandowski (Instytut Badań Strukturalnych), Marcin Sośniak (Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich) i Piotr Tyma (Związek Ukraińców w Polsce). Debatę prowadziła Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (Fundacja Batorego).

Marcin Sośniak w swoim wystąpieniu zauważył, że paradoksalnie sprawy dotyczące obywateli Ukrainy wcale nie stanowią większości spraw, którymi zajmuje się Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, mimo iż migranci z Ukrainy reprezentują jedną z największych grup napływających do Polski. Według Sośniaka przyczyny należy szukać prawdopodobnie w braku znajomości funkcjonowania BRPO, ale również i pewnej akceptacji czy zgody migrantów na warunki im oferowane. Dodał, że aktualnie przygotowywany jest przez polski rząd nowy dokument dotyczący polskiej polityki migracyjnej i będzie on mocno zdominowany przez aspekt ekonomiczny. Swoje wystąpienie zakończył przytoczeniem niechlubnych statystyk, według których ilość aktów nienawiści stosowanych wobec Ukraińców wzrosła trzykrotnie w stosunku do ubiegłego roku.

Spojrzenie ekonomiczne na migrację przedstawił w swojej prezentacji Piotr Lewandowski. Jako cechy charakterystyczne migracji zarobkowej do Polski Lewandowski wymienił trzy: migracje mają charakter czasowy, są skoncentrowane w wybranych regionach (50% migrantów wybiera województwo mazowieckie), dotyczą głównie prac prostych. Od 2014 polski rynek pracy traci homogeniczność etniczną, w dużej mierze dzięki napływowi Ukraińców. Lewandowski podkreślał, że zrównoważone podejście do migracji zarobkowej jest szalenie istotne szczególnie w kontekście spadającej polskiej demografii. Śledzenie potrzeb rynku i odpowiednie monitorowanie oraz sterowanie migracją jest ważne w kontekście powiększającej się luki kompetencyjnej.

Myroslava Keryk zwróciła uwagę na nieświadomość i nieznajomość swoich praw i obowiązków przez ukraińskich migrantów. Z przykrością zauważyła również, że przestrzeń dla organizacji pozarządowych wspierających społeczność ukraińską się mocno zawęża, a potencjalnie dostępne środki państwowe/europejskie nie są wydatkowane.

Piotr Tyma wyraził obawę przed rosnącą antagonizacją społeczeństw. Powtarzające się głosy o budowaniu ściany na granicy z Ukrainą, straszenie banderyzmem czy spekulacje o niekontrolowanym przepływie broni przez granicę polsko-ukraińską na pewno nie wpływają korzystnie na asymilację Ukraińców. Na koniec wyraził potrzebę głębszej refleksji nad sposobami na lepszą integrację migrantów pamiętając o scenariuszu tureckim w Niemczech czy algierskim we Francji.

W drugiej części debaty, paneliści odpowiadali na pytania i komentarze publiczności. Główne wątki poruszane oscylowały wokół migracji edukacyjnej, wspólnego nauczania i sytuacji studentów ukraińskich, którzy mimo wielu lat spędzonych w Polsce wciąż traktowani są w kategorii „gości”, a także widocznej analogii aktualnej migracji Ukraińców do migracji Polaków w latach 80, 90 ubiegłego wieku.

Debata znalazła kontynuację w mediach – Paweł Sulik w swojej audycji w Radio TOK FM rozmawiał na temat ukraińskiej migracji z Myroslavą Keryk.

W dniach 20-21 kwietnia 2017 współorganizowaliśmy wraz z Rosyjską Radą Spraw Międzynarodowych i Delegacją UE w Federacji Rosyjskiej spotkanie Sieci Ekspertów UE i Rosji ds. polityki zagranicznej, która gromadzi kluczowych ekspertów z państw członkowskich UE i Rosji. Spotkanie dotyczyło polityki Rosji i Unii Europejskiej wobec krajów Partnerstwa Wschodniego. Eksperci omawiali zalety i wady obu polityk, ich ewolucję na skutek kryzysu ukraińskiego, a także to jak działania obu stron są postrzegane przez państwa których one dotyczą.

Podczas dyskusji rozmawiano zarówno o ogólnych celach polityki wschodniej UE i polityki Rosji wobec państw Europy Wschodniej i Kaukazu jak i o poszczególnych przykładach działań obu aktorów wobec Białorusi, Mołdawii i Ukrainy, a także wobec konfliktów na Kaukazie Południowym. Jedną z poruszanych podczas spotkania kwestii był brak zaufania pomiędzy UE a Rosją skutkujący m.in. w niechęci nawiązania oficjalnych kontaktów pomiędzy uniami – Europejską i Euroazjatycką.

Spotkaniu towarzyszyła uroczysta kolacja z byłym premierem RP, Markiem Belką.

Debata publiczna pt: „Sąsiedztwo UE i Rosji: wspólne czy sporne? Przykład Ukrainy” towarzyszyła cyklicznemu spotkaniu Sieci Ekspertów UE i Rosji ds. polityki zagranicznej. W debacie uczestniczyli Ołeksandr Suszko (Międzynarodowa Fundacja Odrodzenia, Kijów), Łukasz Adamski (Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, Warszawa), Iwan Timofiejew (Rosyjska Rada Spraw Międzynarodowych, Moskwa) i Alain Deletroz (Genewskie Centrum Polityki Bezpieczeństwa (GCSP)). Spotkanie moderował Eugeniusz Smolar (Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa).

Podczas dyskusji dużo uwagi poświęcono Porozumieniom Mińskim, skuteczności polityki UE wobec kryzysu ukraińskiego oraz wpływie ostatnich wydarzeń na kształtowanie się tożsamości narodowej na Ukrainie.