Więcej informacji o programie: https://programrownychpraw.batory.org.pl/
Cel badania i zagadnienia badawcze
Celem ewaluacji jest:
Badanie będzie dotyczyć następujących zagadnień:
Powyższe zagadnienia badawcze przekładają się na szczegółowe pytania badawcze, które ustalimy z realizatorem po rozpoczęciu współpracy.
Grupa docelowa
Przedmiotem badania będzie ocena Programu na podstawie analizy danych zastanych oraz badania grup osób z zespołu Programu, ekspertów i ekspertek zaangażowanych w realizację Programu, grantobiorców (grupy organizacji społecznych, które otrzymały dotację na realizację projektu), wnioskodawców (grupy organizacji społecznych, które aplikowały, ale nie otrzymały dotacji na realizację projektu) oraz organizacji społecznych, które skorzystały ze wsparcia związanego z rozwojem instytucjonalnym (m.in.: szkolenia, wizyty studyjne, spotkania sieciujące).
Metodologia
Badanie będzie składać się z trzech komponentów: (1) jakościowego, (2) ilościowego oraz (3) analizy danych zastanych.
Wywiady indywidualne i fokusowe posłużą zrozumieniu uwarunkowań realizacji Programu, identyfikacji kluczowych wyzwań, problemów oraz rekomendacji na przyszłość. Pozwolą także opisać z perspektywy ekspertów i ekspertek oceniających wnioski oraz zespołu Programu, zasadność rozwiązań związanych z funkcjonowaniem Programu oraz stopień realizacji założonych rezultatów Programu.
Zakładamy przeprowadzenie 3 IDI z kadrą zarządzającą Programem, 1 FGI z zespołem Programu, 1 FGI z ekspertami i ekspertkami oceniającymi wnioski, 3 FGI z grantobiorcami, i 2 FGI z osobami z organizacji, które skorzystały ze wsparcia związanego z rozwojem instytucjonalnym. Zakładamy, że wszystkie wywiady zostaną przeprowadzone w formule online, długość jednego IDI będzie wynosić ok. 1 godz., a długość jednego FGI – maksymalnie 2 godz.
Szczegółowy harmonogram badania oraz kryteria doboru respondentów do grupowych wywiadów zogniskowanych ustalone zostaną we współpracy z Zamawiającym. Zakładamy, że na pojedynczym fokusie pojawi się minimum 6 respondentów.
Zamawiający zapewni kontakty do osób reprezentujących poszczególne grupy respondentów, po stronie realizatora będzie organizacja wywiadów oraz ich przeprowadzenie wraz z dostarczeniem produktów końcowych.
Sondaż zostanie przeprowadzony w technice CAWI (Computer-Assisted Web Interview).
Zaproszenia do udziału w badaniu zostaną wysłane do trzech grup: wnioskodawców, grantobiorców oraz organizacji, które skorzystały ze wsparcia związanego z rozwojem instytucjonalnym (kwestionariusz będzie częściowo wspólny dla wszystkich grup).
Zakładamy, że próba powinna wynosić minimum 144 wypełnienia ankiety spośród 960 wnioskodawców (1050 unikalnych wnioskodawców pomniejszone o liczbę grantobiorców), minimum 56 wypełnień ankiety spośród 140 unikalnych grantobiorców i minimum 100 wypełnień ankiety wśród organizacji, które skorzystały ze wsparcia związanego z rozwojem instytucjonalnym. Zakładamy, że Response Rate na poziomie wnioskodawców i organizacji, które skorzystały ze wsparcia związanego z rozwojem instytucjonalnym wyniesie ok. 15%, podczas gdy RR dla grantobiorców ok. 40%.
Zwiększeniu stopy odpowiedzi posłużą monity e-mail oraz telefoniczne, w szczególności w grupie nieskutecznych wnioskodawców, czyli organizacji, które przynajmniej raz składały wniosek, ale ani razu go nie otrzymały.
Zamawiający dostarczy bazę danych zawierającą kontakty do wnioskodawców, grantobiorców oraz organizacji, które skorzystały ze wsparcia związanego z rozwojem instytucjonalnym.
Analizie będą podlegać dane zastane programu, w tym: dane dotyczące liczby złożonych wniosków o dotacje oraz liczby przyznanych dotacji; lokalizacje siedzib, staż, wysokość budżetów wnioskodawców oraz grantobiorców; lokalizacja siedzib organizacji, które skorzystały ze wsparcia związanego z rozwojem instytucjonalnym, typy działań realizowanych w projektach, zasięg geograficzny i grupy docelowe projektów.
Zamawiający dostarczy realizatorowi dane zastane dotyczące wnioskodawców, grantobiorców oraz organizacji, które skorzystały ze wsparcia związanego z rozwojem instytucjonalnym.
Termin
Realizacja badań: od września 2025 r. do września 2027 r.
Prosimy o przedstawienie opisu doświadczenia i/lub rekomendacji z wykonanych badań ewaluacyjnych o podobnej tematyce i zakresie oraz wyceny w podziale na koszty poszczególnych produktów i innych istotnych elementów składowych do 16.05.2025 r.
Produkty
1. Kwestionariusze dotyczące badań sondażowych i scenariusze wywiadów indywidualnych oraz grupowych (IDI+FGI; skonstruowane we współpracy z Zamawiającym) – przed rozpoczęciem każdego badania.
2. Dwa raporty częściowe:
3. Konspekt raportu końcowego – do czerwca 2027 r.
4. Raport końcowy z badania wraz z odpowiedziami na pytania badawcze, wnioskami i rekomendacjami (prezentacja w formacie pdf), baza danych (format SPSS i XML, oddzielnie tabele wynikowe) – do września 2027 r.
Oferty prosimy kierować na adres mailowy: [email protected]
Informacje kontaktowe:
Dominika Kupniewska [email protected]
Olga Sokołowska [email protected]
Wydarzenia związane z falą powodziową w południowo-zachodniej Polsce we wrześniu 2024 roku oraz jej skutkami po raz kolejny uświadomiły społeczeństwu i władzom, że kryzysy charakteryzują się tym, iż są nieuniknione. Brak szerszych dyskusji i działań rządu wokół budowania systemów odporności na kryzysy jest tym bardziej niepokojący w kontekście pełnoskalowej wojny za naszą wschodnią granicą czy wobec intensyfikacji konsekwencji kryzysu klimatycznego. Coś się jednak zmienia. Temat odporności i konieczności przygotowania się na konsekwencje sytuacji kryzysowych jest coraz częściej poruszany w różnorodnych środowiskach, a władze opracowały projekt ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej, która jest obecnie przedmiotem obrad parlamentu.
Ustawa nie rozstrzygnie jednak wszystkich problemów wynikających z rosnącego poziomu zagrożeń oraz potrzeby przeformułowania koncepcji traktowania obywateli i organizacji społecznych jako podmiotów zewnętrznych w stosunku do instytucjonalnych działań wokół zarządzania kryzysowego. Wprowadza ona pewne ramy – w tym włączenie organizacji społecznych w procesy budowy odporności i reagowania na kryzysy – ale potrzebna jest wielosektorowa dyskusja zmierzająca do wypełnienia ich konkretnymi treściami. Niniejsza analiza jest wstępem do takiej debaty i ma na celu zdiagnozowanie najbardziej palących wyzwań w kontekście budowy odporności społeczeństwa obywatelskiego.
Udział w akcji Masz Głos jest bezpłatny, a tegoroczna edycja trwa od lutego do listopada (zobacz: harmonogram). W tym czasie eksperci i ekspertki programu, m.in. prawnicy, specjaliści do spraw samorządowych, komunikacji i działań społecznych, pomogą uczestnikom zrealizować działanie we współpracy z władzami samorządowymi i mieszkańcami.
W akcji Masz Głos chodzi o to, aby sprawy lokalne były sprawami wspólnymi, żeby nie działać na zasadzie „wyście sobie, a my sobie”. Wystarczy mieć pomysł lub dostrzec problem, którego rozwiązanie poprawi życie mieszkańców, i zgłosić się przez formularz zgłoszeniowy.
Joanna Załuska, dyrektorka akcji Masz Głos Fundacji Batorego, zachęca: – W akcji stawiamy na współpracę władz i mieszkańców, bo jesteśmy przekonani, że to najlepsza droga, aby mieszkańcy mieli coraz większy wpływ na decyzje dotyczące swoich miejscowości. Tegoroczne wybory samorządowe to dodatkowa szansa na wybór do lokalnych władz ludzi, którzy nie tylko rozumieją potrzeby mieszkańców, ale są otwarci na dialog z nimi. Zgodnie z przysłowiem „jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz”, warto zagłosować świadomie, w oparciu o program, żeby potem nie zderzać się z murem obojętności czy niechęci.
Dla kogo
Uczestnikami akcji Masz Głos są sołectwa, koła gospodyń wiejskich, stowarzyszenia i fundacje, Młodzieżowe Rady Miasta, Rady Kobiet, Rady Seniorów, samorządy uczniowskie. W zakończonej właśnie edycji udział wzięła grupa trenerów boksu pracujących z dziećmi ze spektrum autyzmu, dziennikarki lokalnego portalu, pasjonaci zabytków, mieszkańcy sprzeciwiający się budowie hal magazynowych i odlesieniu miejskiego lasu. – W większości zgłaszają się do nas grupy z małych miejscowości, w których wsparcie dla ludzi zainteresowanych np. udziałem w sesjach rady miasta czy gotowych wystąpić do władz z inicjatywą mieszkańców, jest trudniej dostępne – wyjaśnia Joanna Załuska.
– Akcja podpowiada, jak zacząć skuteczniej działać – potwierdza Karolina Sójka, ubiegłoroczna uczestniczka z Fundacji Tilia z Pabianic. Urszula Pawlik z Fundacji Lelka z Bartoszyc dodaje: – To fajna opcja na współpracę z samorządem.
Wsparcie dla uczestników
Grupy zainteresowane działaniem lokalnym, które zgłoszą się do akcji Masz Głos i zostaną przyjęte, mogą liczyć na wsparcie przez cały okres trwania edycji, niezależnie od tego, w którym województwie mają siedzibę. Wsparcie obejmuje:
Jak zostać uczestnikiem
Aby dołączyć do grona uczestników tegorocznej edycji akcji Masz Głos należy do 16 lutego wypełnić formularz zgłoszeniowy. W drugim etapie odbywa się rozmowa telefoniczna z koordynatorem. Liczba miejsc jest ograniczona. O wynikach rekrutacji zgłaszający się zostaną poinformowani do 26 lutego przez stronę internetową akcji Masz Głos.
—
Akcja Masz Głos jest inicjatywą Fundacji Batorego realizowaną od 2006 roku. Akcja wspiera organizacje społeczne i grupy nieformalne, które działają dla swoich lokalnych środowisk. Pomaga im realizować inicjatywy oddolne we współpracy z władzą lokalną i otoczeniem. Na najlepiej współpracujące społeczności czeka prestiżowa nagroda Super Samorząd i Super Głos, przyznawana pod koniec każdej edycji akcji. Patroni medialni: Onet.pl, Ngo.pl.
„Atlas dobrych praktyk” przedstawia 25 historii o zaangażowaniu ludzi w lokalne zmiany. Wydarzyły się one w różnych miejscach w całej Polsce, przy wsparciu akcji Masz Głos Fundacji Batorego i jej lokalnych koordynatorów. Historie dotyczą tworzenia miejsc wspólnych dla mieszkańców, dialogu w społeczności lokalnej, załatwiania potrzeb różnych grup wiekowych, ochrony środowiska i zostały zrealizowane dzięki sprawnej współpracy władz z mieszkańcami.
Działania lokalnych społeczności zostały docenione nagrodami Super Samorząd i Super Głos Fundacji Batorego. Wśród nagrodzonych znalazła się m.in. grupa głuchoniewidomych osób z Fundacji Transgresja w Katowicach, które doprowadziły do pojawienia się na tablicach rozkładowych brajlowskich oznaczeń stanowisk oraz dodatkowych komunikatów głosowych. Nagrodzone zostały także działania, które doprowadziły do powstania klubu dla dzieci i młodzieży w Ciechocinku, Mapy Koron Drzew w Gorzowie Wielkopolskim, a także działania aktywistów z Pszczyny, których wycinka 250 starych drzew zmusiła do poszukania bardziej systemowego sposobu zapobiegania takim sytuacjom. W efekcie w Starostwie Powiatowym powstał zespół konsultujący inwestycje miejskie pod kątem ochrony terenów zielonych. Wyróżniono także działania Młodzieżowej Rady Gminy w Jabłonnie, która sprawnie przeprowadziła konsultacje społeczne dotyczące cennego przyrodniczo terenu doliny Czerniejówki – ma tu powstać park z miejscami do rekreacji wśród drzew.
Lokalne warunki działania
Postawa lokalnych władz ma ogromny wpływ na poziom zaangażowania mieszkańców. Nie zawsze chodzi o udzielenie wsparcia finansowego. Nawet w gminach mniej zasobnych można wiele zrobić, aby zachęcić mieszkańców do aktywności, np. udostępniając lokal na spotkania. To ważne, aby w aktywności mieszkańców widzieć potencjał dla rozwoju gminy, a nie kłopot dla władzy. Raporty Fundacji Batorego potwierdzają, że ludzie oczekują, że władza lokalna będzie bliżej nich na co dzień („Polki i Polacy o samorządności”), nie tylko przed wyborami, będzie pytała o potrzeby i interesowała się oddolnymi inicjatywami.
Czasami pod górkę
Jednak nie wszędzie współpraca idzie gładko. W Trzebnicy wciąż nie ma uchwały ws. konsultacji społecznych, choć jest ona ustawowym obowiązkiem władz samorządowych, a Stowarzyszenie Mieszkańców dla Trzebnicy było gotowe zaproponować władzom wsparcie w przeprowadzeniu pierwszego procesu konsultacyjnego. W Opolu, mieście wojewódzkim, nie powstała placówka edukacyjna dla dzieci ze spektrum autyzmu, choć list otwarty do prezydenta miasta podpisało ponad 200 rodziców. W Mogilnie organizacje trzeciego sektora nie mają miejsca na wspólne działania, choć ich ubiegłoroczna Konferencja Organizacji Pozarządowych zgromadziła aż 60 przedstawicieli i przedstawicielek środowiska społecznego z powiatu. W takich miejscach energię mieszkańców drenują zmagania z władzą, ale ludzie nie poddają się – wytrwale szukają sposobu na zmianę. Historie o nich, zawarte w „Atlasie”, mogą być motywacją do działania, mimo przeciwności.
„Atlas dobrych praktyk” można czytać na wiele sposobów: według wyzwania, które podjęli mieszkańcy, według metody zastosowanej do rozwiązania problemu albo geograficznie – za pomocą interaktywnej mapy, która przenosi do historii w danej lokalizacji. Opisane projekty dotyczą: Gorzowa Wielkopolskiego (lubuskie), Ustronia Morskiego (zachodniopomorskie), gminy Czerwonak, Obornik, Mogilna i Poznania (wielkopolskie), Ciechocinka i Bielic (kujawsko-pomorskie), Trzebnicy i Siekierowic (dolnośląskie), Opola (opolskie), Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Katowic, Pszczyny (śląskie), Krakowa (małopolskie), Krosna (podkarpackie), Międzyrzeca Podlaskiego, Włodawy, Jabłonny (lubelskie), Białegostoku, Janoch (podlaskie), Olecka i Iławy (warmińsko-mazurskie), Warszawy (mazowieckie).
W tej publikacji zastanawiamy się, jak można sprostać czterem wyzwaniom ważnym dla lokalnych społeczności:
Bardzo często władze samorządowe czują się w obowiązku przedstawiania „od ręki” gotowych recept, tymczasem nasza propozycja „Zaprojektuj rozwiązanie” pokazuje znaczenie procesu, działania w grupie i przekraczania indywidualnych ograniczeń przez dialog z otoczeniem. Dzięki otwarciu się na różne
pomysły, wykorzystywaniu wiedzy mieszkańców i szybkiemu testowaniu pilotażowych rozwiązań można
uniknąć straty czasu i pieniędzy na nietrafione pomysły, a jednocześnie zyskać wsparcie społeczności.
Zachęcamy samorządowców do eksperymentowania!
Z każdym z tych problemów zmierzyły się kilkuosobowe grupy uczestniczek i uczestników Pracowni Samorządowej. Przez kilka miesięcy – pod kierunkiem Bartosza Narzelskiego, projektanta usług, na co dzień związanego ze światem biznesu – zajmowały się one konkretnymi wyzwaniami. Wszystkie pomysły przygotowane przez grupy zostały przetestowane.
Dla czytelnika inspirujący może być przede wszystkim sposób działania – jest na tyle uniwersalny, że da się go powtórzyć w przypadku innych problemów samorządowych. Ciekawe mogą być też same koncepcje/procedury/rozstrzygnięcia, do których doszły grupy – do wykorzystania w całości lub w części w innych samorządach lokalnych. I jeśli nawet testowane pomysły nie zakończyły się sukcesem w sensie znalezienia dobrego rozwiązania, to korzyść z testowania jest taka, że pomaga ono uniknąć popełniania błędów na większą skalę. Staje się to szczególnie ważne w sytuacji obecnego kryzysu, kiedy samorządy nie mogą sobie pozwolić na żadne straty.
Życzymy inspirującej lektury!
Te i pozostałe inicjatywy nie wydarzyłyby się bez kilku elementów: współpracy aktywistów z organizacji społecznych lub grup nieformalnych z władzą samorządową, współpracy ze społecznością lokalną, działań komunikacyjnych w mediach oraz mediach społecznościowych i wsparcia ekspertów akcji Masz Głos Fundacji Batorego. I właśnie o tym jest Atlas dobrych praktyk – jak używać powszechnie znanych narzędzi partycypacyjnych, ale też jakie są niestandardowe ścieżki działania aktywistów i pomysły na lokalną współpracę.
Wszystkie przedstawione w Atlasie dobrych praktyk historie zostały wyróżnione w 2021 roku nagrodami: Super Samorząd i Super Głos akcji Masz Głos Fundacji Batorego. Laureaci i finaliści pokazali, ile znaczy samorząd lokalny jako wspólnota. Upowszechnianie tej myśli jest najważniejszym celem akcji Masz Głos.
