Więcej informacji o inicjatywnie stworzenia Europejskiej Strategii dla Społeczeństwa Obywatelskiego.

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego są niezbędne dla demokracji, spójności społecznej i odporności w Europie. Borykają się one jednak z kurczącą się przestrzenią dla aktywności społecznej, nieproporcjonalnymi ograniczeniami prawnymi, lukami w finansowaniu oraz zagrożeniami cyfrowymi. Silna Europejska Strategia dla Społeczeństwa Obywatelskiego powinna zabezpieczyć ich rolę poprzez cztery główne filary: Angażowanie (Engage), Ochronę (Protect), Wsparcie (Support), Umożliwianie działania (Enable).

ANGAŻOWANIE – Wzmacnianie dialogu i uczestnictwa

UE powinna stworzyć trwałe ramy dialogu obywatelskiego poprzez porozumienie międzyinstytucjonalne zgodnie z artykułem 11 Traktatu o UE. Dialog musi być przejrzysty, inkluzywny, reprezentatywny i oparty na wartościach będącymi fundamentami UE. Niezbędne są jasne kryteria uczestnictwa oraz systemy monitorowania udziału organizacji społeczeństwa obywatelskiego w takim dialogu.  Powinien zostać powołany jeden komisarz europejski, który będzie koordynować i nadzorować partnerskie relacje z organizacjami. Sposób wyłaniania reprezentacji organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Europejskim Komitecie Ekonomiczno-Społecznym powinien zostać ujednolicony, a nowa Platforma Społeczeństwa Obywatelskiego w Komisji powinna obejmować również członków niezaangażowanych w inne struktury dialogu . Reprezentacje Komisji i Parlamentu w państwach członkowskich powinny systematycznie konsultować się z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i wspierać współtworzenie polityk na jak najniższym poziomie. Należy promować współpracę między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, rządami (również lokalnymi) i przedsiębiorstwami.

OCHRONA – Ochrona praw i wolności

Należy sprzeciwiać się restrykcyjnym ustawom o „zagranicznych agentach” i zapobiegać nadużyciom przepisów, które służą  przejrzystości, ale są zbyt często wykorzystywane w złej wierze. UE powinna ustanowić mechanizmy monitorowania i szybkiego reagowania wobec działań prawnych, administracyjnych lub narracyjnych tłumiących działalność organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Wolność zgromadzeń i zrzeszania się musi być chroniona poprzez wiążące regulacje. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego i aktywiści potrzebują ochrony przed SLAPP-ami, nękaniem i przemocą, poprzez skuteczne wdrażanie europejskich przepisów anty-SLAPP oraz ustawodawstwa chroniącego sygnalistów. Konieczne są wspólne standardy UE w zakresie ochrony praw cyfrowych i cyberbezpieczeństwa, w tym nadzór nad oprogramowaniem szpiegującym oraz wsparcie organizacji w zakresie cyfrowych kompetencji.. Organizacje powinny być wspierane w walce z dezinformacją poprzez odpowiednie finansowanie oraz budowanie kompetencji w komunikacji opartej na faktach . Unijny mechanizm warunkowości praworządności musi również obejmować solidną ochronę organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Należy również utworzyć nowy Fundusz Odporności Demokracji.

WSPARCIE – Zapewnienie trwałego finansowania

Ograniczenia w dostępie organizacji społeczeństwa obywatelskiego do środków publicznych powinny być monitorowane i raportowane, np. w ramach cyklicznego Raportu o Praworządności. Należy śmielej stosować narzędzia, takie jak artykuł 7 TUE, w celu przeciwdziałania ograniczaniu finansowania. Wieloletnia ramowa perspektywa finansowa 2028–2034 musi zapewniać dostępne i elastyczne finansowanie, potwierdzając alokacje dla Programu Agora (8,582 mld euro) i komponentu CERV (3,596 mld euro). Dostęp do finansowania powinien zostać uproszczony poprzez zmianę procedur, możliwość przekazywania grantów mniejszym organizacjom oraz zmniejszone wymogi współfinansowania. Należy zapewnić wieloletnie wsparcie instytucjonalne, w tym zasoby na rzecz rozwoju dobrostanu pracowników. Konieczne jest zapewnienie funduszy pozwalających na szybką reakcję organizacji społeczeństwa obywatelskiego, które ucierpią na skutek ataków czy w związku z niespodziewanymi sytuacjami kryzysowymi. Filantropia powinna być wspierana poprzez ulgi podatkowe i likwidację barier wewnątrz UE, a także tworzenie schematów funduszy współfinansowanych ze środków publicznych. W tym zakresie, współpraca z organizacjami filantropijnymi powinna być wzmacniana.

UMOŻLIWIANIE – Budowanie odporności i zdolności działania

Organizacje społeczeństwa obywatelskiego powinny być uznawane za strategicznych partnerów w zakresie budowy i zachowania odporności społecznej i geopolitycznej. Specjalnie stworzone fundusze budowania odporności powinny wzmacniać zakorzenianie w lokalnych społecznościach, zdolności organizacyjne i reagowanie w kryzysach. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego powinny być brane pod uwagę w budowaniu systemu odporności całego społeczeństwa.Konieczne są inwestycje w edukację, przygotowanie i cyfrowe bezpieczeństwo. Sieci organizacji społeczeństwa obywatelskiego działające w całej UE powinny być wspierane w celu współpracy transgranicznej.

PODSUMOWANIE

Europejska Strategia dla Społeczeństwa Obywatelskiego musi zapewniać wiążącą ochronę, trwałe finansowanie oraz ustrukturyzowane mechanizmy uczestnictwa. W konsekwencji, poprzez angażowanie, ochronę, wspieranie i umożliwianie działania organizacji społeczeństwa obywatelskiego, UE wzmocni demokrację, odporność społeczną i zaufanie publiczne w całej Europie.

Przeczytaj propozycje zmian Strategii UE dla Społeczeństwa Obywatelskiego

Chcesz wzmocnić swoją organizację i przygotować ją na nowe wyzwania i niespodziewane okoliczności? Buduj jej odporność dzięki wzmocnieniu swojej bazy społecznej.

Na warsztaty zapraszamy osoby z organizacji społecznych (zarejestrowanych w KRS), w szczególności tych działających na poziomie lokalnym i regionalnym. Warsztaty przeznaczone są dla organizacji, które chcą:

Podczas warsztatów dowiesz się m.in. na ile skutecznie angażujesz swoich sympatyków i zwolenników (wolontariuszy, sojuszników, osoby, instytucje i inne podmioty wspierające Twoją organizację na różne sposoby); jakie są kolejne kroki, aby robić to jeszcze skuteczniej; jaki pozytywny wpływ może mieć to na odporność Twojej organizacji. Warsztaty łączą wiedzę ekspercką z wymianą doświadczeń i praktyczną pracą nad strategią własnej organizacji.

Warsztaty poprowadzą: Renata Scheili i Fanni Tujner prowadzące działania na rzecz wzmacniania organizacji społecznych w NIOK Foundation w Budapeszcie oraz Marie Peřinová – dyrektorka programowa prowadząca program wspierający w Open Society Fund Prague) w Pradze.

Koszty podróży i zakwaterowania w Warszawie pokrywa Fundacja Batorego. Informacja o zakwalifikowaniu się do udziału w warsztacie zostanie przesłana na adres e-mail wskazany w formularzu.

Zgłoszenia do 24 lutego 2025 r. do końca dnia.
Wypełnij formularz zgłoszeniowy


Osoby prowadzące warsztat:

Renata Scheili od 2019 roku pracuje w programie budowania bazy społecznej NIOK Foundation w Budapeszcie. Obecnie prowadzi program wzmacniania potencjału węgierskich organizacji społecznych oraz wpierania ich w budowaniu silniejszej bazy społecznej. Wcześniej przez 11 lat współpracowała z Habitat for Humanity Hungary jako menedżerka wolontariatu i fundraiserka.

Marie Peřinová jest dyrektorką programową w Nadace OSF (Open Society Fund Prague) w Pradze. Od 2019 r.kieruje międzynarodowym konsorcjum organizacji społecznych wspólnie wdrażających program Stronger Roots, którego celem jest wzmocnienie odporności organizacji społeczeństwa obywatelskiego w Czechach, na Słowacji, Węgrzech, a od 2025 r. w Polsce.Przed OSF Praga przez 10 lat pracowała w największej czeskiej organizacji humanitarnej Ludzie w Potrzebie. Jest również trenerką Gestalt.

Fanni Tujner pracuje jako menadżerka programowa w Fundacji NIOK w Budapeszcie wnosząc ponad 10-letnie doświadczenie w sektorze non-profit. Przed dołączeniem do NIOK w 2023 r. pracowała jako konsultantka ds. pozyskiwania funduszy i komunikacji w szeregu węgierskich organizacjach pozarządowych.

 

fot. Fundacja Batorego

fot. Fundacja Batorego

fot. Fundacja Batorego

fot. Fundacja Batorego

fot. Fundacja Batorego

fot. Fundacja Batorego

Około 2 tysiące organizacji społecznych w Polsce działa na rzecz praw człowieka – walczą o równe traktowanie, wspierają osoby w kryzysie, monitorują władzę i reagują tam, gdzie instytucje zawodzą. To zazwyczaj one jako pierwsze stają w obronie demokracji i godności każdego człowieka. Ale jak naprawdę radzą sobie w codziennych działaniach?

Z odpowiedzią przychodzi najnowszy raport Stowarzyszenia Klon/Jawor: „Kondycja organizacji praw człowieka w Polsce 2025”. To kolejna odsłona badania organizacji skupiających się m.in. na ochronie praw człowieka i równym traktowaniu, wzmacnianiu grup narażonych na wykluczenie, działaniach strażniczych i rzeczniczych.

Jak podkreśla Ingeborga Janikowska i Agnieszka Zowczak z Programu dotacyjnego Fundacji Batorego:

„Niniejszy raport dotyczy właśnie tej – niezwykle ważnej z naszego punktu widzenia – grupy organizacji. Chcemy, by nie tylko została ona dostrzeżona i doceniona, lecz także lepiej zmapowana i zrozumiana. Dzięki badaniom Stowarzyszenia Klon/Jawor możemy efektywniej planować swoje działania na rzecz wsparcia organizacji zajmujących się prawami człowieka, przybliżyć Państwu ich działania, motywacje, a także problemy, z jakimi się mierzą. Mamy nadzieję, że dzięki temu zarówno Fundacja Batorego i inni darczyńcy instytucjonalni, jak i Państwo zdecydują się je na różne sposoby wspierać.”

Zachęcamy do lektury raportu – to nie tylko zbiór danych i analiz, lecz także głos tych, którzy na co dzień dbają o to, by prawa człowieka były w Polsce realnie chronione.

Organizacje mogły składać wnioski wstępne w dwóch obszarach programu: 

Obszar 1: Budowanie bazy społecznej organizacji, przeznaczony dla organizacji społecznych działających na szczeblu lokalnym, regionalnym i/lub krajowym w obszarze ochrony środowiska, w którym decyzją Zarządu Fundacji Batorego – zgodnie z rekomendacją Komisji Konkursowej – do składania wniosków pełnych zostanie zaproszonych 26 organizacji. 

Obszar 2: Przekrojowa współpraca sieci organizacji społecznych, adresowany do sieci, których misja i kluczowa działalność jest zgodna/spójna z wartościami i zasadami UE w obszarze praw podstawowych, demokracji i praworządności zapisanymi w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, które podejmują działania na rzecz ich ochrony oraz upowszechniania wiedzy na ich temat. W tym obszarze decyzją Zarządu Fundacji Batorego – zgodnie z rekomendacją Komisji Konkursowej – do składania wniosków pełnych zostanie zaproszonych 15 organizacji. 

Program Stronger Roots prowadzony jest w konsorcjum 5 organizacji z Czech, Słowacji, Polski i Węgier oraz finansowany ze środków unijnego programu Obywatele, Równość, Prawa i Wartości (CERV). Więcej informacji na stronie o programie.

Poniżej załączamy Decyzję Zarządu oraz listy organizacji w porządku alfabetycznym. 

Załącznik 1: Decyzja Zarządu Fundacji Batorego

Załącznik 2: lista organizacji zaproszonych do składania wniosku pełnego w konkursie programu Stronger Roots obszar 1: Budowanie bazy społecznej organizacji

Załącznik 3: lista organizacji zaproszonych do składania wniosków pełnych w konkursie programu Stronger Roots obszar 2: Przekrojowa współpraca sieci organizacji społecznych

Podczas Local Trends – Europejskiego Forum Samorządowego, organizowanego w dniach 14-15 października 2024 w Poznaniu będziemy gospodarzami dwóch sesji.


14 października 2024, w godzinach 15:30 – 16:30, w sali 3 zapraszamy na panel:

Podczas spotkania przedstawione zostaną wyniki opracowanej przez ekspertów Fundacji Batorego trzeciej edycji „Indeksu samorządności” za rok 2023 oraz za okres 2014-2023. Jaki obraz relacji rząd-samorząd wynika z zebranych danych? W jakich obszarach samodzielność samorządu ucierpiała najbardziej podczas dwóch kadencji rządów Zjednoczonej Prawicy? Jakie działania i w jakich obszarach należy podjąć, aby odwrócić zmiany recentralizacyjne i wzmocnić samorządność?W rozmowie udział wezmą:

  • Magdalena Czarzyńska-Jachim, prezydentka Miasta Sopotu
  • dr Radomir Matczak, prezes Zarządu, InnoBaltica Sp. z o.o.
  • Joanna Radzięda, radna Gminy Suchy Las
  • prof. dr hab. Paweł Swianiewicz, dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego

Prowadzenie:

  • Joanna Załuska, forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego

15 października 2024, w godzinach 14:40 – 15:00, na Scenie Dobrych Praktyk zapraszamy na panel:
Woda i zieleń – sprawa dla miasta

Ogrody deszczowe, ekoparkingi czy zielone paczkomaty – to przejawy zarządzania zielenią w mieście w trosce o ekologię. Czy to jedyne słuszne podejście? Wiemy, że to przyroda spontaniczna zdecydowanie lepiej radzi sobie z trudnymi warunkami i przeciwnościami pogodowymi niż nasadzenia w donicach i na dachach. To ją warto rozwijać, pielęgnować, a przede wszystkim nie niszczyć, jeśli faktycznie mamy na uwadze zmiany klimatu, konieczność oszczędzania wody i bezpieczeństwo mieszkańców.

Podczas spotkania rozwiejemy mity i podamy fakty na temat popularnych enklaw zieleni w mieście, m.in.: łąk kwietnych, mikrolasów, ogrodów deszczowych, zielonych przystanków, ptakomatów – które z nich mają sens i w jakich warunkach? Powiemy też, na co zwracać uwagę podczas planowania i realizacji działań ekologicznych w mieście – jak racjonalnie zarządzać zielono-błękitną infrastrukturą? Spotkanie będzie szansą na wymianę uwag, opinii i dyskusję z ekspertką.

W rozmowie udział wezmą:

  • Marzena Mruk-Wszałek, prezeska Fundacji Miasto Botaniczne
  • Alicja Zaczek-Żmijewska, specjalistka ds. Public Relations, Fundacja im. Stefana Batorego

Serdecznie zapraszamy!

Poszukujemy zewnętrznego realizatora dwudniowego forum o odporności społecznej w ramach Programu Równych Praw.

Szukamy polskiej organizacji społecznej, która posiada:

Program forum powinien obejmować następujące tematy:

Założenia forum o odporności społecznej:

W wycenie wydarzenia powinny być ujęte wszystkie koszty związane z organizacją wydarzenia, w tym: zwroty kosztów podróży osób uczestniczących, koszty noclegu (maksymalnie 2 noce) i wyżywienia osób uczestniczących, a także koszty związane z zapewnieniem dostępności wydarzenia oraz relacji foto/video;

Z wybranym realizatorem zostanie zawarta umowa o świadczenie usług.

Kryterium wyboru oferty będzie stanowił najlepszy stosunek jakości do ceny.

W ofercie prosimy o przedstawienie:

 

Prosimy o przesłanie oferty do 28 sierpnia 2025 r. na adres mailowy: [email protected]

Informacja o wynikach naboru zostanie przekazana mailowo wszystkim organizacjom, które przesłały ofertę do 8 września 2025 r.

Zapraszamy na transmisję uroczystego podsumowanie pięcioletniego programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, które było wspaniałą okazją, aby wspólnie świętować sukcesy i rezultaty ponad 500 projektów, które zostały zrealizowane w Programie.
W czasie wydarzenia zaprosiliśmy na:

Program Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy jest jednym z dwóch programów przeznaczonych na wsparcie działalności organizacji społecznych finansowanych przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego (tzw. Funduszy Norweskich i Funduszy EOG). Celem Funduszu było wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego, aktywności obywatelskiej oraz upodmiotowienie grup zagrożonych wykluczeniem. Operatorem programu Aktywni Obywatele – Funduszu Krajowego jest konsorcjum złożone z trzech organizacji: Fundacji im. Stefana Batorego, Fundacji Stocznia oraz Fundacji Akademia Organizacji Obywatelskich.
Więcej o Programie: https://aktywniobywatele.org.pl/

Otwarty konkurs na polskiego operatora Funduszu Społeczeństwa Obywatelskiego prowadziło Biuro Mechanizmów Finansowych w Brukseli. Wynik konkursu ogłosił Ambasador Królestwa Norwegii Øystein Bø 10 czerwca podczas konferencji „Społeczeństwo obywatelskie jako czynnik budowania odporności na zjawiska kryzysu we współczesnej Europie. Doświadczenia i wyzwania” w Gdańsku.

Fundusz Społeczeństwa Obywatelskiego to kolejna odsłona wsparcia z środków EOG i funduszy norweskich. W ramach Funduszu będziemy wspierać organizacje prowadzące działania na rzecz:

Pierwsze konkursy zostaną ogłoszone na przełomie 2025 i 2026 roku.