Zdobywanie pieniędzy to wyzwanie dla każdej organizacji, zwłaszcza jeśli działa w mniejszej społeczności, w lokalnej skali lub zajmuje się tematem będącym poza zainteresowaniem najbardziej popularnych programów grantowych. Gdzie wtedy szukać funduszy?
Rozmawialiśmy o wybranych pozagrantowych metodach pozyskiwania środków na działalność i zastanowiliśmy się, które z nich mogą być atrakcyjne dla naszych organizacji. Omówiliśmy:
jak zbierać darowizny i datki w realu, i w Internecie?
jak zorganizować charytatywną loterię fantową i zainteresować nią lokalny biznes?
jak sprzedawać bez działalności gospodarczej?
jak współpracować w biznesem?
Webinarium prowadziła Katarzyna Sadło, trenerka i konsultantka z ponad 25-letnim stażem w pracy z organizacjami, specjalizująca się w prawnych aspektach ich funkcjonowania oraz w pozyskiwaniu środków na działalność.
Podczas webinarium akcji Masz Głos opowiedzieliśmy, jak przeprowadzać diagnozę społeczności lokalnej, w czym jest pomocna i dlaczego warto ją robić.
Aby dobrze zrealizować jakikolwiek projekt lokalny, najpierw trzeba poznać oczekiwania i problemy miejscowej społeczności. Taka wiedza pozwoli dostosować działania adekwatnie do potrzeb, pozyskać zrozumienie i poparcie dla inicjatywy, może dostarczyć też inspiracji.
Na webinarium omawialiśmy:
do czego przydatna jest diagnoza lokalna?
jak zaplanować diagnozę lokalną w swojej społeczności?
z jakich źródeł informacji korzystać podczas prowadzenia diagnozy lokalnej?
Webinarium poprowadził Grzegorz Wójkowski ze Stowarzyszenia Bona Fides, koordynator akcji Masz Głos.
Przy pisaniu wniosku, zapytania lub prośby do urzędu, zastanawiamy się często nad kompozycją pisma, doborem właściwych słów, sposobem informowania o sprawie. Zapraszamy na webinarium akcji Masz Głos, podczas którego dr Marta Śleziak – językoznawczyni z Uniwersytetu Wrocławskiego, trenerka prostego języka, dyżurna w Telefonicznej Poradni Językowej UWr przekazała kilka uniwersalnych zasad, które pomogą stworzyć zrozumiałe i poprawne pismo urzędowe.
Podczas webinarium omówiliśmy takie kwestie, jak:
pisanie w sposób klarowny i prosty;
redagowanie tekstów użytkowych (m.in. próśb, wniosków, zapytań);
podobieństwa i różnice w oficjalnej korespondencji tradycyjnej i mejlowej;
kompozycja tekstu i jej wpływ na szybki i efektywny odbiór komunikatu.
Wskazówki i rady, jak skutecznie komunikować, mają wyposażyć nas – przyszłych autorów pism – w pewność siebie, dzięki której formułowanie tekstów będzie nam przychodzić z większą łatwością.
Wkrótce dostępne będzie nagranie webinarium.
Kontynuujemy temat dobrostanu aktywistek i aktywistów. Webinarium nawiązuje do tematu, który podjęliśmy już w grudniu w ramach naszych szkoleń on-line.
Tym razem Natalia Sarata opowiedziała o tym, co jest ważne dla budowania kultury regenerujących się grup i organizacji:
jak działać, aby kiedyś zobaczyć efekty swojej pracy;
czy w ramach wspólnej pracy można też wspólnie odpoczywać;
a co, jeśli nasza Sprawa jest pilna i paląca;
czy biurokracja i profesjonalizacja organizacji mają wpływ na wypalanie się aktywistów i aktywistek;
i do czego mogą przydać się nam w organizacji kalafiory i paprocie.
Natalia Sarata – trenerka, badaczka i konsultantka organizacji pozarządowych, związana z trzecim sektorem od 2002 roku. Wolontariuszka, koordynatorka, członkini zarządów, założycielka stowarzyszeń i fundacji. Towarzyszy organizacjom pozarządowym i grupom nieformalnym w procesach wewnętrznych zmian i konstruktywnych rozmowach wokół wyzwań. Ma doświadczenie współpracy z m.in. Fundacją Dajemy Dzieciom Siłę, Fundacją Wspomagania Wsi, FRSI, FRSE, Fundacją Batorego, Greenpeace Polska i Amnesty International Polska. Kilka lat temu własne wypalenie w działalności społecznej skłoniło ją do założenia inicjatywy “RegenerAkcja dla zmęczonych aktywistek i aktywistów”.
„Atlas dobrych praktyk” przedstawia 25 historii o zaangażowaniu ludzi w lokalne zmiany. Wydarzyły się one w różnych miejscach w całej Polsce, przy wsparciu akcji Masz Głos Fundacji Batorego i jej lokalnych koordynatorów. Historie dotyczą tworzenia miejsc wspólnych dla mieszkańców, dialogu w społeczności lokalnej, załatwiania potrzeb różnych grup wiekowych, ochrony środowiska i zostały zrealizowane dzięki sprawnej współpracy władz z mieszkańcami.
Działania lokalnych społeczności zostały docenione nagrodami Super Samorząd i Super Głos Fundacji Batorego. Wśród nagrodzonych znalazła się m.in. grupa głuchoniewidomych osób z Fundacji Transgresja w Katowicach, które doprowadziły do pojawienia się na tablicach rozkładowych brajlowskich oznaczeń stanowisk oraz dodatkowych komunikatów głosowych. Nagrodzone zostały także działania, które doprowadziły do powstania klubu dla dzieci i młodzieży w Ciechocinku, Mapy Koron Drzew w Gorzowie Wielkopolskim, a także działania aktywistów z Pszczyny, których wycinka 250 starych drzew zmusiła do poszukania bardziej systemowego sposobu zapobiegania takim sytuacjom. W efekcie w Starostwie Powiatowym powstał zespół konsultujący inwestycje miejskie pod kątem ochrony terenów zielonych. Wyróżniono także działania Młodzieżowej Rady Gminy w Jabłonnie, która sprawnie przeprowadziła konsultacje społeczne dotyczące cennego przyrodniczo terenu doliny Czerniejówki – ma tu powstać park z miejscami do rekreacji wśród drzew.
Lokalne warunki działania
Postawa lokalnych władz ma ogromny wpływ na poziom zaangażowania mieszkańców. Nie zawsze chodzi o udzielenie wsparcia finansowego. Nawet w gminach mniej zasobnych można wiele zrobić, aby zachęcić mieszkańców do aktywności, np. udostępniając lokal na spotkania. To ważne, aby w aktywności mieszkańców widzieć potencjał dla rozwoju gminy, a nie kłopot dla władzy. Raporty Fundacji Batorego potwierdzają, że ludzie oczekują, że władza lokalna będzie bliżej nich na co dzień („Polki i Polacy o samorządności”), nie tylko przed wyborami, będzie pytała o potrzeby i interesowała się oddolnymi inicjatywami.
Czasami pod górkę
Jednak nie wszędzie współpraca idzie gładko. W Trzebnicy wciąż nie ma uchwały ws. konsultacji społecznych, choć jest ona ustawowym obowiązkiem władz samorządowych, a Stowarzyszenie Mieszkańców dla Trzebnicy było gotowe zaproponować władzom wsparcie w przeprowadzeniu pierwszego procesu konsultacyjnego. W Opolu, mieście wojewódzkim, nie powstała placówka edukacyjna dla dzieci ze spektrum autyzmu, choć list otwarty do prezydenta miasta podpisało ponad 200 rodziców. W Mogilnie organizacje trzeciego sektora nie mają miejsca na wspólne działania, choć ich ubiegłoroczna Konferencja Organizacji Pozarządowych zgromadziła aż 60 przedstawicieli i przedstawicielek środowiska społecznego z powiatu. W takich miejscach energię mieszkańców drenują zmagania z władzą, ale ludzie nie poddają się – wytrwale szukają sposobu na zmianę. Historie o nich, zawarte w „Atlasie”, mogą być motywacją do działania, mimo przeciwności.
„Atlas dobrych praktyk” można czytać na wiele sposobów: według wyzwania, które podjęli mieszkańcy, według metody zastosowanej do rozwiązania problemu albo geograficznie – za pomocą interaktywnej mapy, która przenosi do historii w danej lokalizacji. Opisane projekty dotyczą: Gorzowa Wielkopolskiego (lubuskie), Ustronia Morskiego (zachodniopomorskie), gminy Czerwonak, Obornik, Mogilna i Poznania (wielkopolskie), Ciechocinka i Bielic (kujawsko-pomorskie), Trzebnicy i Siekierowic (dolnośląskie), Opola (opolskie), Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii, Katowic, Pszczyny (śląskie), Krakowa (małopolskie), Krosna (podkarpackie), Międzyrzeca Podlaskiego, Włodawy, Jabłonny (lubelskie), Białegostoku, Janoch (podlaskie), Olecka i Iławy (warmińsko-mazurskie), Warszawy (mazowieckie).
W tej publikacji zastanawiamy się, jak można sprostać czterem wyzwaniom ważnym dla lokalnych społeczności:
Jak skutecznie zaprosić dzieci i młodzież do udziału w konsultacjach społecznych?
Jak zmniejszyć liczbę mieszkańców, którzy nie płacą za śmieci?
Jak przekonać mieszkańców do dobrowolnego współfinansowania potrzeb gminy?
Dlaczego warto wprowadzać strategie rozwoju wsi/sołectw?
Bardzo często władze samorządowe czują się w obowiązku przedstawiania „od ręki” gotowych recept, tymczasem nasza propozycja „Zaprojektuj rozwiązanie” pokazuje znaczenie procesu, działania w grupie i przekraczania indywidualnych ograniczeń przez dialog z otoczeniem. Dzięki otwarciu się na różne pomysły, wykorzystywaniu wiedzy mieszkańców i szybkiemu testowaniu pilotażowych rozwiązań można uniknąć straty czasu i pieniędzy na nietrafione pomysły, a jednocześnie zyskać wsparcie społeczności.
Zachęcamy samorządowców do eksperymentowania!
Z każdym z tych problemów zmierzyły się kilkuosobowe grupy uczestniczek i uczestników Pracowni Samorządowej. Przez kilka miesięcy – pod kierunkiem Bartosza Narzelskiego, projektanta usług, na co dzień związanego ze światem biznesu – zajmowały się one konkretnymi wyzwaniami. Wszystkie pomysły przygotowane przez grupy zostały przetestowane.
Dla czytelnika inspirujący może być przede wszystkim sposób działania – jest na tyle uniwersalny, że da się go powtórzyć w przypadku innych problemów samorządowych. Ciekawe mogą być też same koncepcje/procedury/rozstrzygnięcia, do których doszły grupy – do wykorzystania w całości lub w części w innych samorządach lokalnych. I jeśli nawet testowane pomysły nie zakończyły się sukcesem w sensie znalezienia dobrego rozwiązania, to korzyść z testowania jest taka, że pomaga ono uniknąć popełniania błędów na większą skalę. Staje się to szczególnie ważne w sytuacji obecnego kryzysu, kiedy samorządy nie mogą sobie pozwolić na żadne straty.
Życzymy inspirującej lektury!
Te i pozostałe inicjatywy nie wydarzyłyby się bez kilku elementów: współpracy aktywistów z organizacji społecznych lub grup nieformalnych z władzą samorządową, współpracy ze społecznością lokalną, działań komunikacyjnych w mediach oraz mediach społecznościowych i wsparcia ekspertów akcji Masz Głos Fundacji Batorego. I właśnie o tym jest Atlas dobrych praktyk – jak używać powszechnie znanych narzędzi partycypacyjnych, ale też jakie są niestandardowe ścieżki działania aktywistów i pomysły na lokalną współpracę.
Wszystkie przedstawione w Atlasie dobrych praktyk historie zostały wyróżnione w 2021 roku nagrodami: Super Samorząd i Super Głos akcji Masz Głos Fundacji Batorego. Laureaci i finaliści pokazali, ile znaczy samorząd lokalny jako wspólnota. Upowszechnianie tej myśli jest najważniejszym celem akcji Masz Głos.
