Projekty Szymona Hołowni i Rafała Trzaskowskiego – powołania ruchu, jak i równolegle stworzenia zaplecza eksperckiego dla partii politycznych – odpowiadają (nie tylko w Polsce) na dwa istotne braki współczesnych partii demokratycznych. Po pierwsze są próbą odpowiedzi na brak idei – podstawy ideowe zarówno liberałów, jak i lewicy zostały poważnie osłabione, a poleganie wyłącznie na błędach i rozkładzie populistycznej prawicy jest zawodne i słabo motywujące. Po drugie, znalezienia remedium na problem osłabienia poparcia społecznego dla demokracji liberalnej. Tworzenie ruchów społecznych znacznie szerszych od partii politycznych, miałby zatem ożywić partie. Wzmocnić je poparciem społecznym i pozytywnymi emocjami obywateli, odnajdującymi na nowo sens swojego zaangażowania. O takiej próbie odpowiedzi na kryzys partii – czy realistycznej, pozostaje do udowodnienia – chcieliśmy porozmawiać.
Wprowadzenia do dyskusji wygłosili:
Do dyskusji zaprosiliśmy ponad dwadzieścioro polskich intelektualistek i intelektualistów, działaczy i działaczek, polityków i polityczek.
Prowadzenie: Aleksander Smolar (doradca Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego).
Rafał Chwedoruk – dr hab., politolog, profesor na Katedrze Historii Politycznej Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Jego zainteresowania naukowe obejmują historię myśli politycznej i ruchów społecznych oraz historię myśli socjalistycznej w Polsce i Europie. Jego ostatnia publikacją książkową jest Polityka historyczna (2018).
Anna Materska-Sosnowska – dr, politolożka, adiunkt w Zakładzie Systemów Politycznych Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, członkini Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego. Zajmuje się m.in. tematyką systemów politycznych, systemów partyjnych oraz analizą polskiej sceny politycznej.
Rafał Matyja – dr hab., politolog i publicysta, wykładowca Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. W 1993 sekretarz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Zajmuje się polskim systemem partyjnym, elitami politycznymi i samorządem terytorialnym. Publicysta, stały współpracownik „Tygodnika Powszechnego” i „Nowej Konfederacji”. Ostatnio wydał Wybory 2014-2015 a przemiany elit politycznych Trzeciej Rzeczpospolitej (2016) oraz Wyjście awaryjne (2018).
Aleksander Smolar – politolog, w latach 1999-2020 prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Emerytowany pracownik naukowy francuskiego Centre National de la Recherche Scientifique. Współtwórca i redaktor naczelny emigracyjnego pisma „Aneks”. Współzałożyciel i członek Europejskiej Rady Stosunków Międzynarodowych (ECFR).
W ostatnich kilkunastu miesiącach doszło do znaczącego pogłębienia integracji europejskiej. Wraz z inauguracją Europejskiego Zielonego Ładu, powołaniem Funduszu Odbudowy czy powierzeniem Unii zadania zabezpieczenia szczepionki przeciwko COVID-19 dla europejskich społeczeństw, UE wkroczyła w obszary kompetencji, które dotąd były zastrzeżone dla państw członkowskich.
Kluczowe przeobrażenia dokonują się z inicjatywy Rady Europejskiej, która jest najmniej transparentnym ogniwem systemu podejmowania decyzji w UE. Rodzi to pytanie, czy poszerzenie prerogatyw Unii idzie w parze ze wzmocnieniem jej demokratycznej legitymizacji?
Wydaje się, że dotychczasowy bilans legitymizacji działań w odpowiedzi na kryzys był znaczący. Wynika to przede wszystkim z faktu, że były to działania doraźne, podejmowane w warunkach nagłej konieczności, pod presją czasu. Decyzje wychodziły naprzeciw społecznym oczekiwaniom i były uprawomocniane przez przywódców państw i rządów.
Jak rysuje się dotychczasowy bilans legitymizacji działań UE w odpowiedzi na kryzysy? Jak demokratyzować unijny system polityczny i wzmacniać społeczny mandat UE? Jak sprawić, by pogłębienie integracji nie odbyło się kosztem pogłębienia deficytu demokratycznego?
Debatę moderował Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura European Council on Foreign Relations.
Równe i powszechne wybory są naczelną zasadą ustrojową demokratycznego państwa prawa. Świadomość tego mają sami obywatele i obywatelki, którzy w ostatnich wyborach parlamentarnych tłumnie ruszyli do lokali wyborczych. W interesie państwa jest to, by wybory cieszyły się zaufaniem społecznym i by faktycznie opierały się na zasadach powszechności i równości. Wychodząc naprzeciw potrzebie zagwarantowania tych wartości oraz utrzymania zainteresowania i zaangażowania obywatelskiego organizacje społeczne widzą konieczność wprowadzenia systemowych zmian w zakresie regulacji procesu wyborczego.
Proponowane przez organizacje społeczne najpilniejsze i najważniejsze zmiany mają za cel budowę wiary w uczciwość wyborów, wzmocnienie instytucji odpowiedzialnych za ich przeprowadzanie oraz usprawnienie procedur. Kompleksowa reforma systemu wyborczego wymaga czasu, jednak debatę o jej zasadach należy podjąć jak najszybciej.
Do udziału w konferencji w formule okrągłego stołu, zaprosiliśmy organizacje społeczne, członków Państwowej Komisji Wyborczej oraz pracowników Krajowego Biura Wyborczego, przedstawicieli administracji państwowej, ekspertów oraz polityków.
Otwarcie konferencji
9:45-10:45 Równość i dostępność wyborów
11.00-12.00 Finansowanie kampanii wyborczej
12.45-13.45 Administracja wyborcza
14.00-15.00 Dzień głosowania
15.15-16:15 Mężowie zaufania i obserwatorzy
16:15 – 17:00 Podsumowanie
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski, Fundacja im. Stefana Batorego.
Udział w debacie wzięli także: Piotr Chmiel (Departament Konsularny, MSZ), dr hab. Aldona Domańska (Katedra Prawa konstytucyjnego, Uniwersytet Łódzki), Kamila Grudniewska (kampania #mamwybór, Fundacja Edukacji i Aktywizacji Społecznej), Anita Kucharska-Dziedzic, posłanka na Sejm RP (Nowa Lewica), dr hab. Bartłomiej Michalak (Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie UMK), Kacper Nowina-Konopka (Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego, Biuro RPO), prof. dr hab. Jacek Raciborski (Zakład Socjologii Polityki, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego).
Przyszłość systemu finansów samorządowych, kryzys energetyczny i jego wpływ na budżety i usługi publiczne, reforma systemu wyrównawczego, skutki inflacji – to tylko wybrane tematy, które zostaną poruszone podczas trzeciej edycji Local Trends – Samorządowego Kongresu Finansowego. Uczestnicy_czki spotkania wezmą udział w licznych dyskusjach i debatach, sesjach networkingowych oraz szkoleniach z zakresu finansów samorządów i inwestycji.
Fundacja im. Stefana Batorego jest Partnerem merytorycznym wydarzenia.
Program tegorocznej edycji zwrócił szczególną uwagę na tematykę:
W programie III Samorządowego Kongresu Finansowego znalazło się aż trzydzieści sesji, warsztaty oraz prezentacje w ramach Sceny Dobrych Praktyk.
Spotkania współorganizowane przez Fundację:
Podczas spotkania po raz pierwszy publicznie zostanie zaprezentowaliśmy „Indeks Samorządności” opracowany przez ekspertów Fundacji Batorego. Rozmawialiśmy o tym, jaki obraz relacji rząd-samorząd wynika z zebranych danych. Czy dziś samorząd ma nadal możliwość swobodnego realizowania zadań, dla których został powołany? Czy „Indeks Samorządności” jest narzędziem, które oddaje sytuację samorządu lokalnego w Polsce? W panelu udział wzięli przedstawiciele władz samorządowych: Jakub Banaszak, prezydent Chełma, Jacek Jaśkowiak, prezydent Poznania, Joanna Wons-Kleta, wójtka Pawonkowa, Krzysztof Żuk, prezydent Lublina. Na pytania samorządowców i publiczności odpowiedzieli autorzy Indeksu: Marta Lackowska, Radomir Matczak, Paweł Swianiewicz, Dawid Sześciło, Katarzyna Wojnar. Sesję poprowadził: Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego.
Jak namówić mieszkańców do rozmowy na trudne tematy, których w czasach kryzysów przybywa? Fabryka Inicjatyw Obywatelskich „Łączy nas Iława” i władze samorządowe Iławy praktykują dialog w formule Śniadań Obywatelskich. Ich niezobowiązujący charakter i przestrzeń miejska, w której się odbywają, są trafnym wyborem – w spotkaniach uczestniczy wielu mieszkańców z różnych grup wiekowych i środowiskowych. W spotkaniu udział wzięli: Edyta Kocyła-Pawłowska, prezeska stowarzyszenia Fabryka Inicjatyw Obywatelskich, Dawid Kopaczewski, burmistrz Iławy oraz Alicja Zaczek-Żmijewska, specjalistka ds. Public Relations, Fundacja Batorego.
Rafał Matyja – autor książki „Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością”, za którą otrzymał Nagrodę im. Marcina Króla Fundacji Batorego – w rozmowie z Edwinem Bendykiem, prezesem Zarządu Fundacji Batorego. Spotkanie w
Pełen program wydarzenia dostępny jest na stronie www.localtrends.pl
Więcej informacji
W dyskusji udział wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji Batorego).
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, pisarz i publicysta związany z tygodnikiem „Polityka”. Wykłada w Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, gdzie współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością. Członek European Council on Foregin Relations. Autor m. in. książek „Bunt sieci” (2012) oraz „W Polsce, czyli wszędzie. Rzecz o upadku i przyszłości świata” (2020).
Paweł Łysak – reżyser teatralny i filozof, dyrektor artystyczny warszawskiego Teatru Powszechnego. Ukończył Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Wydział Reżyserii Dramatu warszawskiej PWST. Wyreżyserował ponad 30 spektakli oraz 70 słuchowisk radiowych. Laureat wielu nagród i wyróżnień, m.in. Złotego Krzyża Zasługi, nagrody Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Paszportu „Polityki”, nagrody za reżyserię na XVI Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.
Marcin Napiórkowski – dr hab., semiotyk kultury, badacz współczesnych mitów, pamięci zbiorowej i kultury popularnej. Wykłada w Instytucie Kultury Polskiej UW. Publikuje w „Tygodniku Powszechnym”, „Tygodniku Powszechnym”, „Krytyce Politycznej”, „Więziach”, „Znaku” i „Gazecie Wyborczej”. Pomysłodawca i współscenarzysta rapowego musicalu „1989”. Prowadzi blog mitologiawspolczesna.pl. Autor książki-finalistki Nagrody im. Marcina Króla 2023 „Naprawić przyszłość” (2022), a także książek „Turbopatriotyzm” (2019), „Kod kapitalizmu” (2019), „Mitologia współczesna” (2013), „Powstanie Umarłych. Historia pamięci 1944-2014” (2016) oraz „Władza wyobraźni” (2014).
Magda Szcześniak – dr, kulturoznawczyni i historyczka kultury, adiunktka w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka książek „Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji” (2016) oraz „Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce” (2023), która jest książką-finalistką Nagrody im. Marcina Króla 2024. Stypendystka Fundacji Fulbrighta, Narodowego Centrum Nauki, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Laureatka Nagrody Naukowej „Polityki” w dziedzinie nauk humanistycznych (2017).
Katarzyna Szyngiera – reżyserka i współautorka reportaży. Odpowiedzialna za inscenizację musicalu „1989”. Absolwentka Wydziału Reżyserii Dramatu Państwowej Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie oraz kursu Studio Prób w Szkole Wajdy. Współpracowała z teatrami w całej Polsce, m. in. z Teatrem im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatrem Powszechnym w Warszawie, Teatrem Polskim w Bydgoszczy, Teatrem im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, Teatrem Współczesnym w Szczecinie, Wrocławskim Teatrem Współczesnym. Laureatka wielu konkursów w tym Lauru Konrada XX Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Reżyserskiej „Interpretacje” i Paszportu „Polityki” 2023 w kategorii TEATR. Współautorka reportaży Swarka, Wycieczka na dżihad, Matki dżihadystów (z Mirosławem Wlekłym).
Zbiór materiałów konferencyjnych przygotowanych przez zespół POPREBEL na konferencję „Populizm i demokracja: romans czy dysonans”.
***
Fundacja Batorego, Collegium Civitas, Concilium Civitas i Uniwersytet Jagielloński zapraszają do udziału w publicznej konferencji, której celem jest przedyskutowanie wyników badań nad populizmem przeprowadzonych przez badaczy z siedmiu europejskich uniwersytetów pod kierunkiem prof. Jana Kubika w ramach projektu POPREBEL.
W każdym z czterech paneli dyskusyjnych w trakcie dwudniowej konferencji uczestniczyć będą badacze i badaczki realizujące projekt POPREBEL oraz około 25 działaczek i działaczy z różnych regionów Polski. Szczególnie zachęcamy do udziału w warsztatach o przyszłości populizmu moderowanych przez zespół profesora Vello Pettai z Uniwersytetu w Tartu.
REJESTRACJA: https://crm.batory.org.pl/formularz-online/populizm-i-demokracja-konferencja
UWAGA: Tylko osoby zarejestrowane będą mogły wziąć udział w spotkaniu.
Wydarzenie będzie tłumaczone na polski język migowy i transmitowane na profilu Fundacji Batorego na Facebooku oraz na naszym kanale YouTube.
9.00-9.20 – POWITANIE: prof. Jan Kubik (lider projektu POPREBEL, University College London i Rutgers University) oraz przedstawiciel Komisji Europejskiej
Sesja 1. Genealogia – interpretacje źródeł prawicowego populizmu
9.20-11.20
Komentarze: dr Paweł Marczewski (forumIdei Fundacji Batorego), dr Justyna Orchowska (EUROREG Uniwersytet Warszawski, Miasto Jest Nasze), Michał Syska (Ośrodek Myśli Społecznej im. F. Lassalle’a), Piotr Trudnowski (Klub Jagielloński)
Prowadzenie: dr Agnieszka Sadecka (Uniwersytet Jagielloński)
Sesja 2. Konsekwencje – prawicowy populizm u władzy
11.35-13.35
Komentarze: Marzena Cypryańska-Nezlek (Uniwersytet SWPS), Grzegorz Laszuk (Komuna Warszawa), Danuta Przywara (Helsińska Fundacja Praw Człowieka), Aleksy Wójtowicz (Rok Antyfaszystowski, Magazyn SZUM)
Prowadzenie: dr Joanna Orzechowska-Wacławska (Uniwersytet Jagielloński)
Sesja 3. Jak przeciwdziałać populizmowi?
14.30-16.30
Komentarze: Liliana Kalinowska (Dom Ukraiński w Przemyślu), Zuzanna Karcz (aktywistka edukacyjna), Jakub Karyś (KOD), Bart Staszewski (Fundacja Basta)
Prowadzenie: dr Natasza Styczyńska (Uniwersytet Jagielloński)
16.30: poczęstunek
Sesja 4: Warsztaty – scenariusze przyszłości
9.45-12.00
Moderacja: prof. Vello Pettai (Uniwersytet w Tartu) wraz z zespołem
Uczestnicy podzielą się na trzy grupy w celu przedyskutowania jednego z trzech scenariuszy. W ramach każdego scenariusza uczestnicy będą zachęcani do przemyślenia określonych ról politycznych lub perspektyw.
Sesja 5: Czego się nauczyliśmy? Co robić? Wnioski z konferencji
13.00-15.00
Prowadzenie: dr Krzysztof Kowalski (Uniwersytet Jagielloński)
KOMENTATORZY:
Helena Chmielewska-Szlajfer (Akademia Leona Koźmińskiego, London School of Economics and Political Science), Piotr Cykowski (Akcja Demokracja), Magdalena Jakubowska (Visegrad Insight, Res Publica), Jadwiga Klata (Ruch Solidarności Klimatycznej), Dominik Kuc (Wolna Szkoła, GrowSpace Poland), Maia Mazurkiewicz (Alliance for Europe, Front Europejski), Agata Szczęśniak (OKO.press), Jana Szostak (polsko-białoruska aktywistka)
Projekt POPREBEL ma pomóc zrozumieć mechanizmom stojący za zwycięskim pochodem populizmu w krajach liberalnej demokracji. Zespół projektu, podzielony na kilka grup, w składzie których są ekonomiści_tki, socjologowie_żki i badacze_ki kultury, przygląda się przyczynom populistycznego wybuchu i jego skutkom. Lepsze rozumienie sytuacji nie powadzi automatycznie do wymyślenia lepszych środków zaradczych, proponujemy zatem, by połączyć siły z praktykami_czkami i wspólnie przemyśleć, co należy zrobić. Zapraszamy do rozmowy grupę aktywistów_ek zakładając, że z połączenia mądrości praktyków_czek i refleksji badaczy_ek wyłonią się nowe, oryginalne pomysły na takie rozwiązania palących problemów społecznych, które pomogą odwrócić rozkład demokracji.
Cykl debat forumIdei „Polska w czasach zarazy”
Nasze życie zbiorowe i indywidualne znalazło się pod przemożnym wpływem wielorakich kryzysów. Poczynając od kryzysów finansowego i migracyjnego, które odbijały się na Polsce, na Polkach i Polakach niejako rykoszetem, bezpośrednio nas nie dotykając, ale tworząc atmosferę niepokoju, lęków, niepewności, poprzez liczne kryzysy i podziały destabilizujące Unię Europejską i politykę globalną, aż po – wracając na nasze podwórko – konflikty i podziały, ostro dzielące w ostatnich latach naszą politykę i społeczeństwo. Przeżywamy obecnie najnowszy rozdział tego procesu: wybory i nie-wybory prezydenckie, zakwestionowanie resztek niezależności sądów. Dokonuje się to na tle pandemii, traumatycznego doświadczenia w skali globalnej oraz innych głębokich i groźnych procesów, rozgrywających się na styku świata ludzkiego i natury.
Nie mamy ambicji ani też kompetencji, aby podejmować w ramach Fundacji Batorego refleksję na temat współzależności tych wielorakich procesów i zmian. Proponujemy Państwu coś znacznie skromniejszego: cykl debat na temat kondycji polskiego państwa i społeczeństwa. Cykl rozpoczął się 3 czerwca, będziemy go kontynuowali także po przerwie wakacyjnej.
Cykl pod patronatem tygodnika „Polityka”.
Transmisje z debat będą tłumaczone na język migowy i dostępne na profilu Fundacji Batorego na Facebooku. Zapraszamy do dyskusji.
3 czerwca – Rządy PiS. Demokracja, autorytaryzm, chaos
Podczas debaty nad tytułowym problemem próbowaliśmy znaleźć odpowiedź na trzy pytania:
• Czy w tle rządów autorytarnych tkwi anachroniczna wizja ładu i porządku (prawa i sprawiedliwości), która nie ma nic wspólnego ze złożoną strukturą nowoczesnego państwa, współczesnej gospodarki i rozwiniętego społeczeństwa?
• Czy anarchizacja państwa i społeczeństwa przez „silną władzę” nie jest wynikiem niezdolności do zapanowania nad całością złożonego mechanizmu państwa, wielością obecnych w społeczeństwie wartości i interesów?
• Jakie związki istnieją między chaosem i systemową korupcją a osłabieniem wszystkich mechanizmów kontroli, funkcjonujących w liberalnej demokracji?
W debacie udział wzięli:
– Agata Bielik-Robson (Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Uniwersytet w Nottingham)
– Rafał Matyja (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie)
– Andrzej Rychard (Instytut Filozofii i Socjologii PAN, członek Rady Fundacji Batorego)
Prowadzący: Aleksander Smolar, prezes Fundacji Batorego.
10 czerwca – Hierarchia czy sieć? Państwo po pandemii
Podczas debaty rozmawialiśmy na temat tego:
• czy w takiej sytuacji rzeczywiście obserwujemy renesans państwa narodowego, rozumianego jako hierarchiczna struktura zarządzania, z silnym centrum władzy czy też raczej ostatni akt tragedii państwa, opisywanej przez Helmuta Willkego, współtwórcę koncepcji współrządzenia i policentrycznego modelu władzy?
• czy model policentryczny okaże się bardziej demokratyczny od hierarchicznego?
• czy doświadczenie kryzysu będzie sprzyjało odnowieniu ustrojów demokratycznych i wzmocnieniu zasady decentralizacji, czy raczej wzrośnie przyzwolenie dla rządów autorytarnych?
• czy kryzys wzmocnił czy osłabił podmiotowość społeczeństwa obywatelskiego?
• czy zmieniło się znaczenie aktorów nie-państwowych i nie-publicznych, jak globalne korporacje technologiczne, w funkcjonowaniu społeczeństw i jaki wpływ mają te zmiany na funkcjonowanie władzy publicznej i społeczeństwa?
•jakie czynniki będą miały najważniejszy wpływ na ewolucję państwa i systemów władzy: narastające poczucie zagrożenia i potrzeba bezpieczeństwa? Kryzys gospodarczy? Reżim nadzoru i ograniczanie praw oraz wolności obywatelskich, uzasadniane sytuacją nadzwyczajną?
W debacie udział wzięli:
– Jerzy Hausner (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie)
– Mirosława Marody (Uniwersytet Warszawaski)
– Jan Zielonka (Uniwersytet Oksfordzki)
Prowadzący: Edwin Bendyk, członek zarządu Fundacji Batorego, tygodnik „Polityka”.
17 czerwca – Stare i nowe nierówności. Solidarność w czasie koronakryzysu
Uwidocznione przez pandemię pęknięcia przyniosły szereg dramatycznych gestów i apeli, jak na przykład wypowiedź hiszpańskiej lekarki, która ze złością stwierdziła, że skoro żyliśmy w społeczeństwie, które gotowe było płacić wielomilionowe gaże piłkarzom i godzić się jednocześnie na niedofinansowanie służby zdrowia, to teraz niech leczą nas piłkarze. Posypały się oklaski dla pracownic i pracowników służby zdrowia, podziękowania dla kurierów. Podczas debaty z zaproszonymi gośćmi rozmawialiśmy:
• czy ta chwilowa refleksja okaże się jednak impulsem do długotrwałych i głębokich zmian modelu społecznego?
• czy skłoni do zweryfikowania prestiżu zawodów i wynagrodzeń oferowanych za pracę, która w kryzysie zdrowotnym okazała się wyjątkowo potrzebna, a wcześniej była traktowana jak podrzędna?
• czy odpowiedzi państw na wywołany pandemią kryzys gospodarczy sprawią, że wzrośnie akceptacja dla większej roli państwa w regulowaniu rynku i większej redystrybucji?
W debacie udział wzięli:
– Paweł Bukowski (London School of Economics)
– Elżbieta Korolczuk (Uniwersytet Södertörn w Sztokhomie)
– Joanna Tyrowicz (Uniwersytet Warszawski)
Prowadzący: Paweł Marczewski, forumIdei Fundacji Batorego.
24 czerwca – Integracja i dezintegracja społeczeństwa. Jak w warunkach kryzysu strukturyzuje się wspólnota?
Stan zagrożenia zbiegł się z ostrymi sporami politycznymi, przede wszystkich wokół wyborów prezydenckich. Bardziej niż aktualne jest zatem pytanie, jaki kształt przyjmie wspólnota Polek i Polaków po wygaśnięciu pandemii.
Podczas dyskusji chcemy zapytać naszych gości:
W debacie udział wzięli:
– Mirosława Grabowska (Instytut Socjologii UW)
– Agnieszka Graff (Instytut Ameryk i Europy Uniwersytetu Warszawskiego)
– Andrzej Leder (Instytut Filozofii i Socjologii PAN)
Prowadzący: Mikołaj Cześnik (SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, członek zarządu Fundacji Batorego)
Od 2015 roku, po serii zmian ustawowych Trybunał Konstytucyjny utracił atrybut niezależności i wykorzystywany jest przez rządzących do legitymizowaniem działań większości parlamentarnej a nie prowadzenia niezależnej i rzetelnej kontroli zgodności ustaw z Konstytucją. Przejęcie i sparaliżowanie Trybunału Konstytucyjnego pozwoliło rządzącej większości na podporządkowanie sobie Krajowej Rady Sądownictwa, a następnie na próbę podporządkowania władzy sądowniczej, w tym Sądu Najwyższego i sądów powszechnych. Wydawane przez Trybunał po 2015 roku rozstrzygnięcia interpretujące przepisy prawa europejskiego i Konwencji Praw Człowieka wykluczają Polskę ze wspólnoty państw demokratycznych opartych na rządach prawa i europejskiej solidarności.
W odpowiedzi na kryzys praworządności Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego przygotował społeczny projekt ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i ustawy wprowadzającej, które nie tylko przywracają system kontroli konstytucyjności prawa, ale odpowiadają na problemy i deficyty, które istniały już przed 2015 rokiem.
PROGRAM
10.00-10.45 | Panel 1.
10.45-12.00 | Panel 2. Jak przywrócić niezależność Trybunału? I dlaczego nie powinni tego robić wyłącznie politycy?
Prowadzenie: dr hab. Agnieszka Frąckowiak-Adamska (Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego, Uniwersytet Wrocławski)
12.00-12.15 | przerwa kawowa
12.15-13.15 | Panel 3. Jaki powinien być sędzia Trybunału Konstytucyjnego? O wyborach kandydatów na sędziów.
Prowadzenie: dr hab. Maciej Taborowski (Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego, PAN)
13.15-14.00 Lunch
14.00-15.15 | Panel 4. Sędziowie TK w stanie spoczynku o Trybunale
Prowadzenie: dr hab. Anna Śledzińska-Simon (Uniwersytet Wrocławski, Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego)
15.15-15.30 | przerwa kawowa
15.30-16.45 | Panel 5. Równość przed Trybunałem. Organizacje i samorządy w postępowaniu przed TK
Prowadzenie: dr Tomasz Zalasiński (Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego)
16.45-17.00 | Zamknięcie konferencji oraz ogłoszenie akcji zbierania podpisów pod społecznym projektem ustaw o TK
Projekt zielonej transformacji w wersji Europejskiego Zielonego Ładu przedstawiany jest jako technokratyczny plan przebudowy infrastruktury i gospodarki, którego oczywistą konsekwencją będą też przemiany społeczne. Ponieważ zmiany są konieczne – mówią zarówno technokraci, jak i aktywiści klimatyczni – należy je po prostu odpowiednio zakomunikować, a transformacja potoczy się bez szwanku. Tak jednak nie będzie. Wyzwaniem będzie pogodzenie tak głębokich przemian z zasadami demokracji liberalnej. Jak więc stworzyć ramy dla wybrzmienia nieuniknionych konfliktów, jakich źródłem będzie zielona transformacja? Czy taką odpowiedzią może być republikańska korekta demokracji liberalnej i budowa Eko-Rzeczpospolitej?
Punktem wyjścia do dyskusji był esej Edwina Bendyka „W stronę Eko-Rzeczpospolitej. Zielona transformacja i przyszłość demokracji”.
Udział wzięli:
Prowadzenie: Anna Materska-Sosnowska (Uniwersytet Warszawski, członkini Zarządu Fundacji Batorego).
