Pierwsza debata z udziałem autorów książek nominowanych do finału Nagrody im. Marcina Króla za rok 2021 była jednocześnie pierwszą po pandemicznej przerwie dyskusją na żywo w siedzibie Fundacji Batorego. Rozmawialiśmy o tym, jak konserwatyzm, liberalizm i socjalizm traktują wojnę jako zjawisko polityczne i społeczne. Czy w ogóle klasyczne filozofie polityki Zachodu są w stanie zrozumieć wojnę – przede wszystkim tę trwającą za naszą wschodnią granicą, ale także wojnę w ogóle? Czy wojna w Ukrainie odsłania niedostatki starych opowieści politycznych i pokazuje potrzebę nowych idei?
W dyskusji udział wzięli:
Prowadzenie: Łukasz Pawłowski (socjolog, publicysta).
Ustanowiona w tym roku przez Fundację Batorego Nagroda im. Marcina Króla ma wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji i wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami.
W połowie kwietnia Kapituła Nagrody wybrała pięć książek-finalistek. Zwycięski tytuł ogłoszony zostanie 26 maja. Przed ogłoszeniem książki-laureatki tegorocznej Nagrody Fundacja Batorego organizuje dwie publiczne debaty z autorami książek nominowanych do Nagrody oraz innymi ważnymi uczestniczkami i uczestnikami polskiej debaty intelektualnej.
(Więcej informacji o Nagrodzie oraz lista nominowanych w tegorocznej edycji książek znajduje się tutaj.
_____________________________________________________
Marek Cichocki – dr. hab., filozof, politolog, znawcą stosunków polsko-niemieckich. Redaktor naczelny pisma „Nowa Europa”, współtworzył i redaguje także „Teologię Polityczną”. Były doradca społeczny w kancelarii Prezydenta RP, wieloletni wykładowca akademicki, obecnie dyrektor programowy Centrum Europejskiego w Natolinie i profesor w Collegium Civitas. Specjalizuje się w historii idei i filozofii politycznej.
Julia Fiedroczuk – dr hab., pisarka, poetka, tłumaczka i wykładowczyni literatury amerykańskiej na Instytucie Anglistyki Uniwersytet Warszawskiego. Jest stałą współpracowniczką „Przekroju”, felietonistką „Polityki”. Jej zainteresowania naukowe obejmują dwudziestowieczną poezję amerykańską, teorię literatury, ekokrytykę i feminizm. Jest członkinią ASLE (Associacion for the Study of Literature and the Environment). Wraz z reporterem Filipem Springerem stworzyła działającą przy Instytucie Reportażu Szkołę Ekopoetyki.
Małgorzata Jacyno – dr. hab., socjolożka, profesorka na Katedrze Historii Myśli Społecznej Wydziału Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Znawczyni myśli francuskiej. Naukowo zajmuje się kulturą terapeutyczną oraz kulturą nowego indywidualizmu. Autorka wielu artykułów oraz książek, m.in. Kultura indywidualizmu (2007), Granice współczesności (1997).
Łukasz Pawłowski – publicysta, doktor socjologii, doradca polityczny. Współpracuje z forumIdei Fundacji Batorego. Wspólnie z Piotrem Tarczyńskim prowadzi „Podkast amerykański”. Autor książki Druga fala prywatyzacji. Niezamierzone skutki rządów PiS (2020). Dawniej sekretarz redakcji tygodnika „Kultura Liberalna”.
Jak Tokarski –historyk idei, redaktor „Przeglądu Politycznego” oraz kwartalnika „Kronos”. Publikował m.in. w „Kulturze Liberalnej”, „Rzeczpospolitej” i „Tygodniku Powszechnym”. Mieszka w Warszawie.
W czasie Święta Wolności w Gdańsku zapraszamy na Międzynarodowe forum „Europa z widokiem na przyszłość”, a w nim szczególnie gorąco na seminarium: Dyplomacja obywatelska w Europie Środkowo-Wschodniej, które odbędzie się 1 września 2021 w godz. 16.00-18.00 na sali wystaw czasowych Europejskiego Centrum Solidarności. Wydarzenie transmitowane na profilu ECS.
To pierwsze z cyklu seminarium „Europa obywateli”, poświęcone dyplomacji obywatelskiej w naszej części Europy. Do udziału w rozmowie przy okrągłym stole zaprosiliśmy ekspertów i praktyków budowania mostów między narodami i mniejszościami, reprezentujących różne perspektywy pod względem m.in. regionalnym, generacyjnym czy genderowym.
Udział wzięli:
Prowadzenie: Szymon Ananicz (forumIdei Fundacji Batorego).
Rozpad imperium sowieckiego i upadek komunizmu przyniosły Europie Środkowej i Wschodniej pokój i bezprecedensową integrację. W ostatnich latach obserwujemy jednak nawrót niepokojących zjawisk, takich jak autorytaryzm i tendencje centralistyczne. Niepokojące jest też odrodzenie rosyjskiego imperializmu oraz zaostrzenie konkurencji światowych potęg o wpływy w regionie. Ponadto, pandemia doprowadziła do samoizolacji społeczeństw w obrębie granic państwowych oraz mniejszych wspólnot.
Niektóre z tych tendencji są stymulowane przez populistycznych polityków w sposób instrumentalny. Konsolidują oni swoje elektoraty wokół haseł nacjonalistycznych i podsycają nieufność do sąsiadów. Umacnianie się tych trendów zagraża interesom społeczeństw, dla których na przestrzeni ostatniego trzydziestolecia współpraca i wzajemne kontakty stały się oczywistością i ważnym elementem codziennego funkcjonowania. Jest to także wyzwanie dla pokojowego współistnienia zarówno narodów Europy Środkowo-Wschodniej, jak i żyjących na ich terenie mniejszości.
Dlatego konieczne jest wzmocnienie wszelkich form dyplomacji obywatelskiej, która stworzy więzi silniejsze od bieżącej polityki. Stosunki między narodami są zbyt ważne, by pozostawiać je wyłącznie dyplomatom.
1 września zapraszamy także o godz. 9:30 do śledzenia inauguracji Międzynarodowego Forum „Europa z widokiem na przyszłość”, które otworzą wystąpienia Věry Jourovej (Komisja Europejska), Davida Gregosza (Fundacja Konrada Adenauera), Edwina Bendyka (Fundacja im. Stefana Batorego) oraz Basila Kerskiego (Europejskie Centrum Solidarności).
W godzinach 18-19:30 zapraszamy natomiast na dyskusję „Europa i świat. Nowe rozdanie, nowi liderzy, nowe sojusze”. Wprowadzenie wygłosi Paweł Kowal (Instytut Studiów Politycznych PAN). A o tym, jaki wpływ na geopolitykę ma objęcie prezydentury w USA przez Joe Bidena i czy wybory w Niemczech oraz we Francji zdefiniują Europę na nowo rozmawiać będą: Hans-Gert Pöttering, Agnieszka Bryc, Tal Ben-Ari Yaalon, Edwin Bendyk, Bernard Guetta. Prowadzenie: Basil Kerski.
Eksperci, samorządowcy i eksperci od bezpieczeństwa wyrażają zasadnicze zastrzeżenia dotyczące zaproponowanych rozwiązań, w tym ich zgodności z Konstytucją RP. Uważamy, że bardzo ważna jest rzeczowa dyskusja na temat ustawy.
Stawiane są pytania o to, czy centralizacja działań w obszarze ochrony ludności jest lepszym kierunkiem od zdecentralizowanej odpowiedzi na wyzwania bezpieczeństwa? Czy rewolucja w zarządzaniu kryzysowym może oznaczać ograniczenie autonomii samorządu? Jak proponowane przepisy mają się do konstytucyjnej zasady pomocniczości? Czy wprowadzanie nowych, quasi-nadzwyczajnych stanów: zagrożenia i pogotowia, jest zgodne z ustawą zasadniczą?
Projekt ustawy o ochronie ludności oraz o stanie klęski żywiołowej – nowa wersja, nowe treści?”
Do udziału w debacie zaprosiliśmy ekspertki i ekspertów: prawnego, od spraw bezpieczeństwa, samorządowców oraz odpowiedzialnego za projekt ustawy – Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji – Macieja Wąsika.
Udział wzięli:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz, publicysta i pisarz, do niedawna kierował działem naukowym tygodnika „Polityka”. Wykłada w Graduate School for Social Research PAN i Collegium Civitas, gdzie współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością.
Michał Domaradzki – dyrektor Biura Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Urzędu m.st. Warszawy, do zadań którego należą w szczególności sprawy związane z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym, zarządzaniem kryzysowym, sprawy obronne i ochrony ludności. Przez prawie 25 lat funkcjonariusz Policji. Pełnił m.in. funkcję Komendanta Wojewódzkiego Policji w Lublinie oraz Komendanta Stołecznego Policji. W 2015 r. mianowany na stopień nadinspektora Policji, będąc (na tamtą chwilę) najmłodszym w polskiej Policji generałem.
Hubert Izdebski – profesor w SWPS Uniwersytecie Humanistycznospołecznym (Wydział Prawa), wieloletni dyrektor Instytutu Nauk o Państwie i Prawie Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Członek korespondent Polskiej Akademii Nauk. Adwokat, radca prawny (w Spółce
Prawniczej I&Z SC w Warszawie). Redaktor naczelny miesięcznika „Samorząd Terytorialny”. Członek
Zespołu Ekspertów Samorządowych Fundacji im. Stefana Batorego.
Antoni Podolski – niezależny ekspert w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego i zarządzania kryzysowego. Twórca i pierwszy Dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, b. wiceminister spraw wewnętrznych i administracji w rządach Jerzego Buzka i Donalda Tuska, b. Dyrektor Programowy Centrum Stosunków Międzynarodowych, b. Sekretarz Programu dla Zagranicy Polskiego Radia SA, b. wiceprezes Polskiego LNG SA. Członek Rady Programowej Instytutu Bronisława Komorowskiego. Współautor wielu ustaw i autor licznych publikacji z zakresu bezpieczeństwa narodowego.
Maria Wągrowska – dziennikarka, specjalistka od bezpieczeństwa międzynarodowego i urzędniczka państwowa. W 2007 roku zajmowała stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej. Do kwietnia 2022 roku pracowała w Rządowym Centrum Bezpieczeństwa jako doradca dyrektora i szef Wydziału Współpracy Międzynarodowej.
Wielu komentatorów_ek i uczestników_czek polskiej sceny intelektualnej zwraca uwagę na stan debaty publicznej narzekając, że brakuje w niej nowych idei, które byłyby podstawą dla interpretacji rzeczywistości, wizji ładu politycznego i społecznego, krytyki kultury, scenariuszy przyszłości, odpowiedzi na zjawiska kryzysowe, jak katastrofa klimatyczna, przełom demograficzny czy wyzwania nowych technologii.
Czy rzeczywiście brakuje nowych, atrakcyjnych propozycji intelektualnych? A jeśli tak, to co jest źródłem kryzysu? Brak podaży? Czy coraz większa trudność z „przebiciem” się do debaty? Ograniczenie debaty do mniejszych „baniek”? Polaryzacja polityczna i rosnąca temperatura konfliktu? A może brak odpowiednich platform poważnej dyskusji i wymiany poglądów?
Niezależnie od odpowiedzi, wierzymy, że najważniejszym medium do wprowadzania w obieg nowych idei pozostaje książka. Dlatego zaprosiliśmy pisma i portale kształtujące polską debatę publiczną do tego, by wspólnie dokonać bilansu idei za 2022 rok. Porozmawiajmy o tym, jakie książki były w minionym roku dla różnych środowisk intelektualnym wydarzeniem, skłaniały do namysłu, refleksji, a może nawet do rewizji poglądów. Dlaczego miały takie znaczenie? Czy któreś spośród książek ważnych zostały przeoczone? Chcemy rozmawiać przede wszystkim o polskich autorach, ale też zapytać o ważne przekłady. Każdą z zaproszonych redakcji poprosiliśmy o przedstawienie własnej listy trzech książek polskich autorów oraz trzech przekładów wydanych w minionym roku.
„Bilans idei 2022” to również nieformalny początek poszukiwań książki-laureatki tegorocznej edycji Nagrody im. Marcina Króla. Nagrodę Fundacja Batorego ustanowiła w zeszłym roku, by wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości i do tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości.
W tym roku zaprosiliśmy również publiczność do zgłaszania ważnych polskich książek opublikowanych w 2022 roku. Listę publikujemy poniżej. Tytuły spełniające kryteria przekazaliśmy osobom nominującym do Nagrody jako inspirację.
Udział w debacie „Książki znaczące. Bilans idei 2022” wzięli: Magdalena M. Baran (Liberté!), Joanna B. Bednarek (Czas Kultury), Sebastian Duda (Więź), Ignacy Dudkiewicz (Magazyn Kontakt), Michał Jędrzejek (miesięcznik Znak), Tomasz Kasprowicz (Res Publica Nowa), Zofia Król (Dwutygodnik), Roman Kurkiewicz (Le Monde diplomatique – edycja polska), Konstanty Pilawa (Pressje), Katarzyna Przyborska (Krytyka Polityczna), Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin (Kultura Liberalna), Bogna Świątkowska (Notes Na 6 Tygodni/Bęc Zmiana), Jan Tokarski (Przegląd Polityczny).
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
Każdą z zaproszonych redakcji poprosiliśmy o przedstawienie własnej listy trzech książek polskich autorów oraz trzech przekładów wydanych w minionym roku, które miały dla nich szczególne znaczenie.
Dwutygodnik (Warszawa)
Czas Kultury (Poznań)
Kontakt (Warszawa)
Krytyka Polityczna (Warszawa)
Kultura Liberalna (Warszawa)
Le monde diplomatique (Warszawa)
Liberté (Łódź)
NN6T (Warszawa)
Pressje (Kraków)
Przegląd Polityczny (Gdańsk)
Res Publica Nowa (Warszawa)
Więź (Warszawa)
Znak (Kraków)
Zgłoszenia publiczności
KSIĄŻKI POLSKIE
PRZEKŁADY
Seminarium odbyło się 6 czerwca 2022, w godz. 12.00-14.30 w sali 105G, w SGH przy al. Niepodległości 162 w Warszawie.
Podczas wydarzenia omówiliśmy wyniki raportu przygotowanego przez ekspertów i ekspertki Obywatelskiego Forum Legislacji dotyczącego jakości procesu stanowienia prawa w Polsce w latach 2019-2021. W interdyscyplinarnym gronie naukowców_czyń, ekspertów_ek z organizacji gospodarczych, społecznych oraz think tanków skomentowaliśmy praktyki legislacyjne i zastanowiliśmy się nad ich konsekwencjami.
Program seminarium:
12.00 – 12.15: Otwarcie i powitanie osób uczestniczących
dr hab., Krzysztof Kozłowski, prof. SGH, Prorektor ds. dydaktyki i studentów SGH
dr hab. prof. SGH, Małgorzata Molęda-Zdziech, Katedra Studiów Politycznych, KES, SGH, Obywatelskie Forum Legislacji
dr hab. prof. SGH, Urszula Kurczewska, Zakład Socjologii, KES SGH, Obywatelskie Forum Legislacji
12.15 – 12.30: Prezentacja Obywatelskiego Forum Legislacji
Krzysztof Izdebski, Fundacja im. Stefana Batorego, Obywatelskie Forum Legislacji
12.30 – 12.55: Obraz procesu legislacyjnego z perspektywy głównych problemów i ujęcia ilościowego
Grażyna Kopińska, Obywatelskie Forum Legislacji
12.55 – 13.10: Prace nad Polskim Ładem jako przykład modelowego antyprocesu legislacyjnego
Witold Michałek, Unilob, Obywatelskie Forum Legislacji
13.10 – 13.25: Dlaczego w Polsce nie udaje się skutecznie uregulować lobbingu w procesie stanowienia prawa?
dr hab. Agnieszka Vetulani-Cęgiel, Uniwersytet Adama Mickiewicza, Obywatelskie Forum Legislacji
13.25 – 13.40: Udział organizacji społecznych i ich przedstawicieli w procesie stanowienia prawa
Piotr Frączak, Fundacja im. Roberta Schumana (program #prosteNGO), Obywatelskie Forum Legislacji
13.40 – 14.30 Panel komentatorów oraz dyskusja z udziałem publiczności
prof. SGH, Małgorzata Molęda-Zdziech, KSP KES SGH, Obywatelskie Forum Legislacji
prof. SGH, Urszula Kurczewska, ZS KES, SGH, Obywatelskie Forum Legislacji
dr Tomasz Zalasiński, Kancelaria DZP, Obywatelskie Forum Legislacji
dr Maciej Berek, Uniwersytet Warszawski, Obywatelskie Forum Legislacji
MODERACJA: Krzysztof Izdebski, Fundacja im. Stefana Batorego, Obywatelskie Forum Legislacji
Ostatnie trzydzieści lat można dzielić na różne okresy. Niewątpliwie wydarzeniem zasadniczym była transformacja ustrojowa po przełomie 1989 roku. Przyjmujemy tutaj, iż kończy się ona wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. W takim ujęciu transformacja trwała pierwszych piętnaście lat. Następne piętnaście lat zdominowały rządy PO oraz PiS-u. Rządy tych dwóch formacji różnią się dominującymi wartościami, priorytetami, siłami społecznymi, na których obie partie się opierały politykę zagraniczną.
Mimo różnic obie partie stanęły wobec zasadniczych wyzwań. Po pierwsze – wobec potrzeby określenia swojego stosunku do czasu transformacji, który oznaczał nie tylko wielkie sukcesy, awans cywilizacyjny Polski i milionów Polaków, ale również wielorakie dramatyczne zmiany i istotne koszty mierzone traumą, degradacją statusową wielu ludzi. Po drugie – wobec potrzeby określenia na nowo stosunku do Zachodu, który polskie władze po 1989 roku świadomie imitowały, w przyjmowanych rozwiązaniach prawnych, ekonomicznych i politycznych. Po trzecie – wobec konieczności ustosunkowania się do radykalnie zmieniającego się świata dotkniętego kryzysem finansowym i gospodarczym, kryzysem migracyjnym i globalizacją, zmianami ekologicznymi, kulturowymi i społecznymi, zmianami w światowym układzie sił, kryzysem w Unii Europejskiej i zagrożeniami ze strony Rosji.
Obie drogi rozwoju – utożsamiane z PO i PiS – stawiają też pytanie o model dalszej modernizacji. Czy w przypadku PO można mówić o zasadniczej kontynuacji i naśladowaniu Zachodu, a gdy chodzi o PiS – o woli modernizacji bez okcydentalizacji? Jaka będzie odpowiedź lewicy?
Celem naszej konferencji było przyjrzenie się odpowiedziom PO i PiS – dominujących sił po transformacji ustrojowej – na podstawowe wyzwania, przed którymi stanęła Polska.
Konferencję zakończymy debatą na temat modelu naszego dalszego rozwoju. Zastanowiliśmy się czy stoimy wobec trwałej konfrontacji dwóch plemion z odmienną kulturą, aspiracjami i punktami odniesienia czy też należy liczyć się z osłabieniem konfliktu. Czy możliwy jest jakiś kompromis między nowoczesnością a tradycją, zwolennikami emancypacji a tymi, którzy najwyżej stawiają wartość zakorzenienia w świecie tradycyjnych wartości i instytucji?
PROGRAM:
Wstęp: krótko o periodyzacji rozwoju Polski po 1989 roku – Aleksander Smolar
sesja I
Odpowiedź Platformy Obywatelskiej na okres transformacji
Wprowadzenia: dr Michał Boni (b. europoseł), dr hab. Adam Leszczyński (Uniwersytet SWPS), dr Anna Materska-Sosnowska ( Instytut Nauk Politycznych UW, członkini Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego)
Moderacja: dr hab. Mikołaj Cześnik (Uniwersytet SWPS, członek Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego)
sesja II
Odpowiedź Prawa i Sprawiedliwości na okres transformacji i rządy PO
Wprowadzenia: dr hab. Małgorzata Jacyno (Instytut Socjologii UW), Paweł Musiałek (Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego), dr Łukasz Pawłowski („Kultura Liberalna”)
Moderacja: dr Anna Materska-Sosnowska (Instytut Nauk Politycznych UW, członkini Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego)
sesja III
Co dalej: Emancypacja versus zakorzenienie?
Wprowadzenia: prof. Przemysław Czapliński (Instytut Filologii Polskiej, UAM w Poznaniu), prof. Anna Giza-Poleszczuk (Instytut Socjologii UW), dr hab. Mirosława Grabowska (Instytut Socjologii UW), dr hab. Paweł Śpiewak (Instytut Socjologii UW)
Moderacja: Aleksander Smolar (prezes Fundacji im. Stefana Batorego)
W dyskusji udział wzięli: Ryszard Bugaj (Instytut Nauk Ekonomicznych PAN), Edwin Bendyk („Polityka”, członek zarządu Fundacji Batorego) Ludwik Dorn (b. marszałek Sejmu RP), Antoni Dudek (Instytut Nauk o Polityce i Administracji UKSW), Jakub Dymek („Przegląd”), Stanisław Gomułka (Business Centre Club), Tomasz Grzegorz Grosse (Katedra Polityki Unii Europejskiej UW), Janusz Jankowiak (Polska Rada Biznesu), Rafał Kalukin („Polityka”), Antoni Kamiński (Instytut Studiów Politycznych PAN), Piotr Kaszczyszyn (Klub Jagielloński), Piotr Koryś (Wydział Nauk Ekonomicznych UW), Ireneusz Krzemiński (Instytut Socjologii UW) Andrzej Leder (Instytut Filozofii i Socjologii PAN)), Kacper Leśniewicz (Dziennik Gazeta Prawna), Mikołaj Lewicki (Instytut Socjologii UW), Grzegorz Makowski (forumIdei Fundacji Batorego) Paweł Marczewski (forumIdei Fundacji Batorego), Radosław Markowski (Uniwersytet SWPS), Joanna Mucha (posłanka na Sejm RP), Andrzej Nowak (Instytut Historii UJ), Adam Ostolski (Instytut Socjologii UW), Jacek Raciborski (Instytut Socjologii UW), Janusz Reykowski (Instytut Psychologii PAN), Andrzej Rychard (Instytut Filozofii i Socjologii PAN), Małgorzata Sikorska (Instytut Socjologii UW), Krystyna Skarżyńska (Instytut Psychologii Społecznej Uniwersytetu SWPS), Antoni Sułek (Instytut Socjologii UW), Michał Sutowski („Krytyka Polityczna”), Tadeusz Szawiel (Instytut Socjologii UW), Dawid Sześciło (Instytut Nauk Prawno-Administracyjnych UW), Michał Szułdrzyński („Rzeczpospolita”), Andrzej Waśkiewicz (Instytut Socjologii UW), ks. Alfred Marek Wierzbicki (Katedra Etyki KUL), Henryk Woźniakowski (prezes zarządu Społecznego Instytutu Wydawniczego „Znak”), Andrzej Zybała (Katedra Polityki Publicznej SGH), Katarzyna Żukrowska (Instytut Studiów Międzynarodowych SGH)
Kolejna debata z cyklu „Polska samorządów” organizowana przez Fundację im. Stefana Batorego oraz Fundację Lepsze Niepołomice.
Tym razem spotkaliśmy się w Niepołomicach, które były przez lata postrzegane nie tylko jako dobrze funkcjonujące miasto, ale także miejsce, w którym trwa dialog między władzami samorządowymi i mieszkańcami.
Obecnie sytuacja w mieście jest napięta. W grudniu do gminy wkroczyło Centralne Biuro Antykorupcyjne, a kilka dni później prokuratura zastosowała wobec burmistrza Romana Ptaka (związanego z Platformą Obywatelską) środek zapobiegawczy – nie może on pełnić swoich obowiązków. Sąd nie uwzględnił zażalenia na tę decyzję. W tej sytuacji premier Mateusz Morawiecki powołał komisarza – Krystiana Zielińskiego, co wywołało falę oburzenia w Niepołomicach.
W gronie samorządowców, aktywnych mieszkańców, obserwatorów i komentatorów życia lokalnego próbowaliśmy odpowiedzieć na pytania:
– Jakie są następstwa powołania komisarza i trybu, w jakim to się stało? W jaki sposób zmieniło to funkcjonowanie miasta, relacje zarządzających miastem i rady, samorządu i mieszkańców?
– Jak jest postrzegane wprowadzenie zarządu komisarycznego: jako efekt sporu politycznego, czy jako zamach na samorządność i prawo decydowania przez mieszkańców, kto nimi rządzi?
– Czy obecna sytuacja ma wpływ na codzienne życie miasta? Czy mieszkańcy w ogóle dostrzegają problem?
– Czy Niepołomice to sytuacja jednostkowa i przypadek, czy kierunek centralizacyjnej polityki PiS-u?
W dyskusji udział wzięli:
Dyskusję prowadził Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego i publicysta tygodnika „Polityka”. Nagranie debaty dostępne jest na naszym profilu na Facebooku.
Patronat medialny:
Decyzję Jarosława Kaczyńskiego o zaostrzeniu prawa antyaborcyjnego w sytuacji narastającego kryzysu epidemicznego można uznać za polityczną prowokację. Po wybuchu protestów poszedł dalej. W oświadczeniu wygłoszonym w roli prezesa Prawa i Sprawiedliwości wezwał do pozapaństwowej przemocy wobec manifestujących, choć sam sprawuje w rządzie funkcję wicepremiera odpowiedzialnego za bezpieczeństwo. Wedle podobnego schematu obóz władzy postępował wiosną, gdy parł do przeprowadzenia wyborów prezydenckich 10 maja br. Za inny wyraz tej samej strategii można uznać późniejszą kampanię nienawiści wobec osób nieheteronormatywnych.
Sądzimy, że można już mówić o pewnej formule polityki prowokacji – rządzenia w trybie nieformalnego stanu nadzwyczajnego, które jest wyrazem zinstytucjonalizowanego braku odpowiedzialności. Czy jego rezultatem będzie paraliż władzy, a przez to paraliż państwa? Na ile owa polityka prowokacji prowadzi do dezintegracji obozu rządzącego i jego niezdolności do działania? Czy skutkiem jawnie nieodpowiedzialnych decyzji będzie utrata legitymizacji władzy? Na ile realnym scenariuszem jest formalizacja tej polityki przez wprowadzenie stanu wyjątkowego i jakie byłby tego konsekwencje?
Do dyskusji zaprosiliśmy prawie dwadzieścioro polskich polityczek i polityków, intelektualistek i intelektualistów. Udział wzięli: Magdalena Biejat (posłanka na Sejm RP), Michał Boni (SWPS Uniwersytet), Mikołaj Cześnik (SWPS Uniwersytet, Zarząd Fundacji Batorego), Zuzanna Dąbrowska („Rzeczpospolita”), Ludwik Dorn (b. marszałek Sejmu RP), Agnieszka Graff (Uniwersytet Warszawski), Hanna Gill-Piątek (posłanka na Sejm RP), Elżbieta Korolczuk (Uniwersytet Södertörn w Sztokholmie), Karolina Lewicka (TOK FM), Katarzyna Lubnauer (posłanka na Sejm RP), Anna Rakowska-Trela (Uniwersytet Łódzki), Aleksander Smolar (doradca Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego), Adam Szłapka (poseł na Sejm RP), Michał Szułdrzyński („Rzeczpospolita”), Piotr Szumlewicz („Fakty”, Związkowa Alternatywa), Fryderyk Zoll (Uniwersytet Jagielloński).
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).
Polecamy także tekst Edwina Bendyka Polityka i prowokacja.
Co jest największym zagrożeniem dla prawidłowego przebiegu procesu wyborczego? Możliwość sfałszowania wyników? Nierówne szanse komitetów? Chaos organizacyjny i prawny? Co i jak monitorować, czemu się przyglądać, aby rzetelnie ocenić sytuację? Jakie działania warto podjąć, aby zadbać o sprawność i uczciwość procesu wyborczego? Co można zrobić, aby ułatwić obywatelom udział w maratonie wyborczym? To niektóre z pytań, o których chcemy dyskutować.
W dyskusji udział wzięli:
Prowadzenie: Mikołaj Cześnik, Anna Materska-Sosnowska (członkowie zarządu Fundacji im. Stefana Batorego).
Mikołaj Cześnik – dr. hab., socjolog, politolog. Profesor Uniwersytetu SWPS, dyrektor Instytutu Nauk Społecznych SWPS. Członek zespołu badawczego Polskiego Generalnego Studium Wyborczego.
Jarosław Flis – dr hab., profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej.
Anna Materska – Sosnowska – dr, politolożka. Wykładowczyni i adiunkt w Katedrze Systemów Politycznych, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwentka Podyplomowego Studium Zagadnień Legislacyjnych Wydziału Prawa i Administracji UW.
Róża Rzeplińska – założycielka MamPrawoWiedziec.pl oraz prezeska Stowarzyszenia 61.
Jerzy Stępień – prawnik, senator I i II kadencji, współtwórca reform administracyjnych w latach 1989 – 1999, Generalny Komisarz Wyborczy w latach 1990-93 (dla wyborów samorządowych), sędzia Trybunału Konstytucyjnego w latach 1999-2008 (prezes TK w latach 2006-2008), współzałożyciel Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, przewodniczący jej Rady Fundatorów, wykładowca Uczelni Łazarskiego, od 2008 r., w latach 2012-16 prorektor, dyrektor Instytutu Przestrzeni Obywatelskiej i Polityki Społecznej w tej uczelni.
Sądy są gwarantem, że kampania wyborcza i sam akt wyborczy przebiegają zgodnie z prawem. Na bieżąco dbają o właściwy przebieg kampanii, starając się wpływać na ograniczenie nieprawdziwych narracji budowanych przez kandydatów na temat swoich konkurentów, czy wreszcie, rozpatrując protesty wyborcze, oceniają uczciwość całego procesu. W konsekwencji wyzwania dla praworządności są wyzwaniami dla efektywnej kontroli nad procesem wyborczym. W trakcie debaty zastanawialiśmy się jakie konkretnie zagrożenia występują w tym obszarze, czy istniejące mechanizmy dobrze zabezpieczają możliwość niezależnej kontroli oraz jaką rolę mogę mieć organizacje społeczne i obywatele by budować zaufanie do roli sądów w procesie wyborczym.
Wprowadzenie do dyskusji: Ewa Łętowska (sędzia NSA i Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku) oraz Agata Pyrzyńska (Uniwersytet Szczeciński).
Podstawą do dyskusji była analiza autorstwa Agaty Pyrzyńskiej „Zmiany w sądownictwie a uczciwość procesu wyborczego”.
Uczestnicy:
Prowadzenie: Krzysztof Izdebski (Fundacja Batorego).
