debaty Archives - Strona 5 z 13 - Fundacja im. Stefana Batorego

Podsumowaliśmy kampanię wyborczą, zastanawiając się nad jej kluczowymi momentami, sukcesami oraz ewentualnymi błędami popełnionymi przez poszczególne sztaby wyborcze oraz polityków. Omówiliśmy także możliwe scenariusze powyborcze na polskiej scenie politycznej.

W dyskusji udział wzięli:
• dr hab. Jarosław Flis (Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, Zespół Ekspertów Wyborczych Fundacji Batorego),
• dr Adam Gendźwiłł (Zakład Rozwoju i Polityki Regionalnej UW, Zespół Ekspertów Wyborczych Fundacji Batorego)
• prof. Krystyna Skarżyńska (Katedra Psychologii Społecznej SWPS)

Moderacja: Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego)

Jarosław Flis – dr hab., socjolog, publicysta. Komentator polityczny i stały współpracownik „Tygodnika Powszechnego”. Profesor na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w socjologii polityki, public relations oraz kwestiach związanych z zarządzaniem instytucjami publicznymi.

Adam Gendźwiłł – doktor socjologii, adiunkt w Katedrze Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego; członek Zespołu Ekspertów ds. Wyborczych Fundacji im. Stefana Batorego, autor publikacji dotyczących samorządów terytorialnych, polityki lokalnej, partii politycznych i systemów wyborczych.

Krystyna Skarżyńska – prof. dr hab., psycholożka. Kieruje Katedrą Psychologii Społecznej w SWPS. Specjalizuje się w badaniu potocznych przekonań i postaw. Aktualnie prowadzi badania nad uwarunkowaniami akceptacji agresji w życiu społecznym i w polityce, a także nad rolą ogólnych schematów świata, zasad moralnych oraz rozumienia wolności w kształtowaniu postaw politycznych.

Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz – dyrektorka forumIdei Fundacji Batorego. Socjolog i politolog. Zajmuje się polityką europejską i wschodnią Polski. W latach 1999-2012 zastępczyni dyrektora Ośrodka Studiów Wschodnich w Warszawie. Od 2012 do 2014 wiceminister spraw zagranicznych, a 2014-2016 ambasador RP w Federacji Rosyjskiej.

Żadna licząca się siła polityczna w Polsce nie ma dziś w programie likwidacji programu Rodzina 500+. Popiera go też zdecydowana większość obywateli. W pierwszych latach działania program ten poważnie przyczynił się do redukcji ubóstwa, zwłaszcza skrajnego, i do podnoszenia poziomu konsumpcji. Najnowsze dane pokazują jednak, że wypłacane w ramach programu świadczenia nie nadążają za wzrostem inflacji, a ubóstwo w 2018 roku znowu zaczęło rosnąć. Co więcej, po rozszerzeniu uprawień do świadczeń wypłacanych w ramach programu na każde dziecko do najzamożniejszych rodzin trafi dużo więcej dodatkowych środków, niż do rodzin najuboższych. Trudno się zatem spodziewać, by w obecnej formie program rodzina 500+ przyczynił się do niwelowania nierówności dochodowych.

Podczas debaty z zaproszonymi ekspertkami i ekspertami zastanowimy się nad możliwościami zreformowania programu. Czy można uczynić go efektywnym narzędziem redystrybucji i wyrównywania szans życiowych? Jak go zmienić, by znowu przyczyniał się do redukcji ubóstwa? Czy w jakiekolwiek formie może przyczynić się do zwiększenia dzietności?

• dr Rafał Bakalarczyk (Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego)
• dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak (Instytut Statystyki i Demografii SGH)
• prof. Irena E. Kotowska (Szkoła Główna Handlowa),
• dr hab. Michał Myck (dyrektor Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA).

Spotkanie poprowadzi Paweł Marczewski, szef działu Obywatele forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego.

Rafał Bakalarczyk – doktor nauk społecznych, publicysta, badacz polityki społecznej, działacz społeczny. Członek komisji ekspertów ds. osób starszych przy RPO, współpracownik m.in. Fundacji Norden Centrum i Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego. Członek redakcji pisma „Polityka Senioralna”. Stały współpracownik serwisu Wiez.pl. Zajmuje się głównie polityką senioralną, opieką nad osobami niepełnosprawnymi, wykluczeniem społecznym i edukacyjnym oraz nordyckim modelem rozwoju.

Agnieszka Chłoń-Domińczak – ekonomistka, dr, związana z Instytutem Statystyki i Demografii SGH. W latach 2008-2009 podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, a wcześniej dyrektorem Departamentu Analiz i Prognoz Ekonomicznych w tym samym resorcie. W 2009 uhonorowana Nagrodą im. Andrzeja Bączkowskiego. Specjalizuje się w demografii, systemach emerytalnych, rynku pracy, polityce społecznej, zdrowia oraz edukacji.

Irena E. Kotowska – profesor zwyczajna w Instytucie Statystyki i Demografii Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, jego była dyrektor. Przewodnicząca Komitetu Nauk Demograficznych PAN, członkini Naukowej Rady Statystycznej, Rządowej Rady Ludnościowej oraz Komitetu Nauk o Pracy i Polityce Społecznej PAN. Doradza przy projektach realizowanych przez Eurostat i Komisję Europejską, współpracuje także z Głównym Urzędem Statystycznym. Była jedną z kluczowych ekspertek zespołu opracowującego program polityki rodzinnej w Kancelarii Prezydenta Bronisława Komorowskiego.

Michał Myck – dr hab. nauk ekonomicznych, dyrektor i członek zarządu Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA, Research Fellow w IZA Institut of Labor Economics w Bonn i w Deutsches Institut für Wirtschaftsforschung w Berlinie. Regularnie współracuje z Bankiem Światowym. Jego analizy koncentrują się na modelowaniu zachowań na rynku pracy, zależności między zatrudnieniem i zdrowiem, efektywnością programów wspierania zatrudnienia i strukturą systemu podatków i świadczeń.

Po 30 latach od upadku komunizmu, pod znakiem zapytania stanęła trwałość liberalnej demokracji w naszym kraju. Polityka rządu wyłonionego po październikowych wyborach będzie miała kluczowe znaczenie dla tego, w którym kierunku będzie zmierzała Polska. Równocześnie, jak nigdy dotąd, widać deficyt refleksji o całościowej i długookresowej wizji rozwoju naszego państwa. Debata publiczna jest zdominowana przez doraźne tematy, nierzadko o drugorzędnym znaczeniu.

Celem naszej konferencji jest podjęcie pytań strategicznych. Jak powinien wyglądać „plan dla Polski”, który zwiększałby szanse na dobrą jakość życia nie tylko tu i teraz, ale także z myślą o kolejnych latach, a nawet kolejnym pokoleniu. Chcemy wskazać konkretne rozwiązania w najważniejszych dla obywateli sferach, takich jak edukacja, zdrowie, transport publiczny i równowaga władz, a także odpowiedzieć na pytanie, jak państwo polskie powinno zareagować na nowe wyzwania w sferze bezpieczeństwa, zmian klimatycznych i związanej z tym konieczności transformacji energetycznej.

Wystąpienie otwierające (godz. 10.00-10.15) – „Dlaczego stawiamy to pytanie” – Andrzej Rychard (Instytut Filozofii i Socjologii PAN, członek Rady Fundacji Batorego)

Polska jest europejskim liderem, jeśli chodzi o niepokojącą statystykę – w żadnym innym europejskim kraju nie występuje tak silna negatywna korelacja między poziomem wykształcenia a zaufaniem do systemu edukacji. W efekcie w Polsce rośnie liczba uczniów zapisywanych do szkół niepublicznych. Spadek jakości edukacji w szkołach publicznych powoduje też wzrost nakładów, jakie rodziny ponoszą na korepetycje dla dzieci.
– Jak zreformować polską szkołę, aby zapobiec postępującej prywatyzacji edukacji?
– Jak sprawić, by szkoła wychowywała obywateli i dawała równe szanse uczniom?

Iga Kazimierczyk (Fundacja Przestrzeń dla Edukacji)
Katarzyna Lubnauer (kandydatka Koalicji Obywatelskiej do Sejmu)
Zbigniew Sawiński (Instytut Filozofii i Socjologii PAN)
Arkadiusz Walczak (Warszawskie Centrum Innowacji Edukacyjno-Społecznych i Szkoleń)

Służba zdrowia znajduje się w dramatycznym kryzysie nie tylko finansowym i kadrowym, ale też instytucjonalnym. Kombinacja centralnej kontroli nad finansowaniem, samorządowego lecznictwa szpitalnego i sprywatyzowanej opieki podstawowej jest głęboko dysfunkcyjna i sprawia, że cały system jest skutecznie chroniony przed odpowiedzialnością wobec tych, którym ma służyć, czyli wobec obywateli.
– Jak zapewnić dostęp do świadczeń zdrowotnych niezależnie od miejsca zamieszkania i zamożności?
– Jak poddać system ochrony zdrowia mechanizmom demokratycznej rozliczalności?
– Jak znaleźć nowe źródła finansowania służby zdrowia?

Marek Balicki (dyrektor biura pilotażu Narodowego Programu Zdrowia Psychicznego)
Dawid Sześciło (Wydział Prawa i Administracji UW, forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego)
Paulina Kieszkowska-Knapik (Inicjatywa #WolneSądy)
Wanda Nowicka (kandydatka Lewicy do Sejmu)

moderacja: Adam Gendźwiłł (Zakład Rozwoju i Polityki Lokalnej UW, Zespół Ekspertów Wyborczych Fundacji Batorego)

O problemach transportowych dyskutuje się najczęściej w kontekście rozwoju gospodarczego, potrzeb firm czy określonych branż. Tymczasem dobrej jakości transport to także bardzo ważny element polityki społecznej, zapewnia bowiem dostęp do usług publicznych takich, jak służba zdrowia czy edukacja i umożliwia funkcjonowanie na rynku pracy .
– Jaka powinna być polityka w obszarze transportu by redukować poziom nierówności komunikacyjnych i wynikających z niego dysproporcji szans życiowych i standardów życia?
– Jak inwestować w transport, by poprawiać dostęp do przychodni, szkół i miejsc pracy?

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk (kandydatka Lewicy do Sejmu)
Tomasz Komornicki (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN)
Michał Syska (Ośrodek Myśli Społecznej im. F. Lassalle’a)
Michał Wolański (Instytut Infrastruktury, Transportu i Mobilności SGH)

sesja 4. Transformacja energetyczna jako wyzwanie cywilizacyjne (godz. 16.45-18.30)

Transformacja w kierunku gospodarki niskoemisyjnej będzie w nadchodzącej dekadzie najważniejszym wyzwaniem cywilizacyjnym. Od tego czy i jak szybko Polska zdoła przestawić system energetyczny na odnawialne źródła wytwarzania i zwiększyć efektywność energetyczną, zależy przyszłość modelu gospodarczego oraz standard życia obywateli.
– Jak powinna wyglądać polska strategia budowy gospodarki niskoemisyjnej, aby była optymalna z punktu widzenia interesów ekonomicznych, a równocześnie, aby jej koszty rozkładały się sprawiedliwie społecznie?

Beata Maciejewska (kandydatka Lewicy do Sejmu)
Joanna Maćkowiak-Pandera (Forum Energii)
Piotr Woźny (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej)
Rafał Zasuń (redaktor portalu wysokienapiecie.pl)

moderacja: Piotr Buras (dyrektor Warszawskiego Biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych)

Jednym z najpoważniejszych przejawów dewastacji instytucji publicznych w Polsce jest systemowe naruszenie niezawisłości wymiaru sprawiedliwości oraz redukcja roli parlamentu do „maszynki do głosowania”.
– Jak należy budować niezawisły wymiar sprawiedliwości w Polsce?
– Jakie zmiany powinny zostać wprowadzone w Sejmie i Senacie, by obie izby dobrze wypełniały funkcje demokratycznej reprezentacji i tworzenia prawa?

Michał Boni (b. przewodniczący Komitetu Stałego Rady Ministrów),
Sylwia Gregorczyk-Abram (Inicjatywa #WolneSądy),
Mirosław Wyrzykowski (Wydział Prawa i Administracji UW)
Kazimierz Michał Ujazdowski (kandydat Koalicji Obywatelskiej do Senatu)

moderacja: Mikołaj Cześnik (SWPS, członek Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego)

Praworządność to nie tylko fundament polskiej demokracji. To także kluczowy czynnik definiujący pozycję naszego kraju w Unii Europejskiej. Polska niepraworządna jest osamotniona międzynarodowo i bezradna wobec wyzwań bezpieczeństwa.
– Jakie będą na arenie międzynarodowej dalsze konsekwencje pogłębiania się problemów z państwem prawa w Polsce? Jak niepraworządność odbije się na członkostwie Polski w UE?
– Jak powinna wyglądać europejska strategia wolnej Polski?

Adam Bodnar (Rzecznik Praw Obywatelskich)
Piotr Bogdanowicz (Katedra Prawa Europejskiego UW, Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego)
Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (dyrektorka forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego)
Paweł Zalewski (kandydat Koalicji Obywatelskiej do Sejmu)

moderacja: Anna Materska-Sosnowska (Instytut Nauk Politycznych UW, członkini Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego)

Małgorzata Kowalska (Katedra Filozofii i Etyki, Uniwersytet w Białymstoku)
Andrzej Leder (Instytut Filozofii i Socjologii PAN)
Marcin Matczak (Wydział Prawa i Administracji UW, Zespół Ekspertów Prawnych Fundacji im. Stefana Batorego)

moderacja: Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz (dyrektorka forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego)

Wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn.

O wartościach europejskich zapisanych w artykule 2 „Traktatu o Unii Europejskiej” przez ostatnie 15 lat dyskutowano niewiele. Byliśmy przeświadczeni o bezsporności tych zapisów, ale też przyzwyczailiśmy się, iż problemy Unii dotyczą spraw ekonomicznych albo techniczno-organizacyjnych, a rozmawia się głównie o pieniądzach.

Od 2021 roku zacznie działać nowy unijny program: Obywateli, Równości, Praw i Wartości (PPW). UE stara się w ten sposób odpowiedzieć na kryzys, który ma wymiar także aksjologiczny. Podczas dyskusji zastanawialiśmy się nad tym, czy instytucje europejskie dojrzały do obrony podstawowych zasad i wartości? Przede wszystkim zaś, jakie to są wartości? Które z nich musimy uznać za wspólne, a co do których możemy się zgodzić, że będziemy różnić się w ich ocenie? Jak implementować PPW, by został on zaakceptowany przez niejednorodne światopoglądowo środowiska prounijne?

Podstawą do dyskusji był tekst autorstwa dyrektorki forumIdei Fundacji Batorego – Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz: „Praworządność w Unii poza politycznymi podziałami. Sankcje budżetowe i nowy program dla obywateli” dostępny pod linkiem: http://bit.ly/forumIdei_Praworzadnosc_w_Unii

Spotkanie poprowadził Paweł Marczewski, szef działu Obywatele forumIdei Fundacji Batorego.

Okrągła rocznica wydarzeń 1989 roku skłania do stawiania pytań zarówno o wydarzenia sprzed 30 lat, jak i o bilans ostatnich trzech dekad. Nie chcemy jednak ograniczyć się do zwyczajowych w podobnych okazjach podsumowań i rocznicowych wspomnień, lecz postawić pytania o to, co wywoływało i nadal wywołuje kontrowersje oraz jest istotne dla dzisiejszych polskich sporów.

Konferencja była transmitowana na żywo na naszym profilu na Facebooku. Zapraszamy do obejrzenia relacji:

Sesja I, 13 czerwca, godz. 11.00-13.30
Mity i rzeczywistość: kto i jak przyczynił się do wielkich zmian 1989 roku

W naszym życiu publicznym dominuje narracja, która przypisuje przełom 1989 roku w Polsce, ale też pośrednio w całym obozie sowieckim, „Solidarności” i Janowi Pawłowi II. Nikt nie zaprzeczy, że swój udział w przygotowaniu gruntu pod zmiany miało to, co zachodziło za Michaiła Gorbaczowa w ZSRR i polityka Ronalda Reagana w USA. Trudno też zaprzeczyć, że znaczenie miała także polityka ówczesnych władz PRL. Jak zarysować syntezę różnych tych czynników, aby zbliżyć się do prawdy historycznej?

Od 1989 roku różne strony sporów politycznych i ideowych w Polsce otwarcie, lub w zawoalowany sposób, stawiały i nadal stawiają oskarżania o zdradę. Zdrajcami mieli być: działacze opozycji demokratycznej, Solidarność, Kościół, lewica, intelektualiści, elity… Padały zarzuty o zdradę mas, ale też o bunt elit, które porzuciły spoczywające na nich obowiązki. Co te wszystkie zarzuty, sposób i okoliczności ich formułowania mówią o charakterze sporów, o odmienności projektów i oczekiwań, a także o polaryzacji społecznej, politycznej i ideowej?

Sesja III, 14 czerwca, godz. 10.00-12.30
Czy była modernizacyjna alternatywa?

Polska transformacja uchodzi za wzór radykalizmu i sukcesu. Była ona od początku krytykowana: na lewicy ze względu na koszty społeczne, na prawicy ze względu na jej charakter imitacyjny w stosunku do Zachodu, oraz rolę kapitału obcego w procesie prywatyzacji. Kryzys na Zachodzie, upadek jego autorytetu, spowodował wzmocnienie tych krytyk. Jakie można widzieć alternatywy z ówczesnej i obecnej perspektywy?

Sesja IV, 14 czerwca, godz. 13.30-16.00
Czy Polska dojrzała do demokracji?

To pytanie bywa formułowane na zachodzie pod adresem naszego regionu, w tym Polski. Mówi się o dysfunkcyjności systemu politycznego, słabym zakorzenieniu obyczajów i praktyk demokratycznych, lekceważącym stosunku do prawa, o dziedzictwie feudalizmu w relacjach społecznych. Biorąc pod uwagę stan demokracji w świecie pojawia się jednak szersze pytanie o przyszłość demokracji liberalnej. Nie zwalnia to nas od potrzeby refleksji na temat naszej sytuacji i stawiania pytania o zakorzenienie Polski w demokracji.

Jednocześnie wyniki licznych, międzynarodowych badań dobitnie pokazują, że łatwo dostępne usługi opiekuńcze dla najmłodszych, choć wiążą się początkowo ze znaczącymi wydatkami państwa, w dłuższej perspektywie zwracają się po wielokroć. Ułatwiają rodzicom małych dzieci godzenie pracy zawodowej z opieką, wyrównują szanse życiowe dzieci i poprawiają sytuację ekonomiczną rodzin. W debacie publicznej nadal jednak pokutuje negatywny stereotyp żłobka jako miejsca nieprzyjaznego, źle przygotowanego, niekiedy wręcz szkodliwego dla rozwoju dziecka.

Czy te obawy są zupełnie bezpodstawne? Czego naprawdę oczekują od państwa rodzice, jeśli chodzi o opiekę nad najmłodszymi? W jaki sposób państwo może i powinno odpowiadać na te oczekiwania? Czy faktycznie jedyną realną w polskich warunkach odpowiedzią na ogromne niedofinansowanie usług wychowawczo-opiekuńczych są świadczenia pieniężne?

O tych i innych kwestiach dotyczących polskiej polityki rodzinnej dyskutowaliśmy przy okazji premiery wydanego przez #forumIdei Fundacji Batorego raportu dr Doroty Szelewy „Polityka opieki nad małym dzieckiem”.

Spotkanie poprowadził Paweł Marczewski, szef działu Obywatele forumIdei Fundacji Batorego.

Do jakiej Europy chcieliśmy wrócić po 1989 roku? Do Europy rozumianej jako wyzwolenie czy jako forma zakorzenienia? Gdzie znaleźliśmy się w trzy dekady po tym powrocie? Na Zachodzie? Na Wschodzie? Na Południu rozumianym jako wierność tradycji rzymskiej? A może na Północy wiernej zasadom wolnego rynku i ograniczonego państwa?

Cele Polski w polityce europejskiej często idą wbrew głównemu nurtowi Unii. Polska strategia w niektórych sferach wydaje się „przestarzała”, nie uwzględnia bowiem nowych realiów globalnych oraz wewnątrzunijnych. Czy i co Polska powinna zmienić w swojej strategii w ramach UE? W których obszarach być może powinniśmy się dostosować się do większości w UE? W których kwestiach zachować odrębność? W jakiej Europie chcemy być? W jakiej Europie mamy szanse być?

Piotr Buras – dyrektor Warszawskiego Biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznej (ECFR) i non-resident fellow w Insytucie Nauk o Człowieku (IWM) w Wiedniu. Jest dziennikarzem, autorem i ekspertem do spraw polityki Europejskiej i Niemiec. W latach 2008-2012 korespondent Gazety Wyborczej w Berlinie. Wcześniej pracował w Centrum Stosunków Międzynarodowych w Warszawie, Instytucie Germanistyki na University of Birmingham i na Uniwersytecie Wrocławskim. Był visiting fellow w Stiftung Wissenschaft und Politik w Berlinie.

Małgorzata Kowalska – filozofka i romanistka, prof. Kierownik Katedry Filozofii i Etyki na Uniwersytecie w Białymstoku. Tłumaczka filozoficznej literatury francuskiej. Członkini Zespołu „Krytyki Politycznej”. Za książkę Dialektyka poza dialektyką. Od Battaille’a do Derridy była nominowana do Nagrody Literackiej Nike 2001 oraz otrzymała Nagrodę Ministra Szkolnictwa Wyższego I stopnia.

Olaf Osica – politolog, ekspert spraw międzynarodowych, dr. Przewodniczący rady Ośrodka Studiów Wschodnich oraz dyrektor projektu „Rynki zagraniczne” Polskiego Towarzystwa Wspierania Przedsiębiorczości. W latach 2005-2011 ekspert Centrum Europejskiego Natolin oraz wykładowca w Instytucie Europejskim Collegium Civitas. Od 2011 do 2016 dyrektor Ośrodka Studiów Wschodnich.

Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz – socjolog i politolog, dr. Dyrektorka forumIdei Fundacji Batorego. Zajmuje się polityką europejską i wschodnią Polski. W latach 1999-2012 zastępczyni dyrektora Ośrodka Studiów Wschodnich w Warszawie. Od 2012 do 2014 wiceminister spraw zagranicznych, a 2014-2016 ambasador RP w Federacji Rosyjskiej.

Sebastian Płóciennik – ekonomista i prawnik, kierownik programu ds. Trójkąta Weimarskiego w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych, profesor ekonomii w ABiF Vistula w Warszawie. W latach 2004-2009 pracował w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta we Wrocławiu, następnie w Centrum Stosunków Międzynarodowych na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 2006-2008 członek rady Fundacji Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego, 2008–2012 Rady Stałej Forum Polsko-Niemieckiego, a w latach 2015-2017 współprzewodniczący zarządu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Aleksander Smolar – politolog, publicysta. Prezes Zarządu Fundacji im. Stefana Batorego. Zastępca przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Nauk o Człowieku w Wiedniu. W latach 1971–1989 na emigracji politycznej. W 1974 roku współzałożyciel i redaktor naczelny kwartalnika politycznego „Aneks”. W latach 1989–1990 doradca ds. politycznych premiera Tadeusza Mazowieckiego. Od 1992 do 1993 roku doradca ds. polityki zagranicznej premier Hanny Suchockiej. Wydał m.in. Tabu i niewinność.

Jan Tokarski – filozof, historyk idei. Doktorat obronił w Instytucie Historii PAN. Autor książek Historie przyszłości. Wizje bolszewizmu w Rosji, 1917–1921, Neokonserwatyści a polityka zagraniczna USA w nowym wieku, Czas zwyrodniały oraz Obecność zła. O filozofii Leszka Kołakowskiego. Stały współpracownik „Przeglądu Politycznego” i kwartalnika „Kronos”, felietonista „Kultury Liberalnej”. Zajmuje się historią myśli politycznej oraz filozofią XX wieku.

Maciej Zięba OP – dominikanin, teolog, filozof i publicysta, dr. W latach 70. działacz Klubu Inteligencji Katolickiej we Wrocławiu. Od 1980 roku działacz „Solidarności”, współtwórca i pierwszy redaktor naczelny biuletynu „Solidarność Dolnośląska”. Dziennikarz „Tygodnika Solidarność”. W 1981 roku wstąpił do zakonu dominikanów. W latach 1990-1995 dyrektor dominikańskiego wydawnictwa „W drodze”. Założyciel i dyrektor Instytutu Tertio Millennio w Krakowie. W latach 1998-2006 prowincjał polskiej prowincji dominikanów. W latach 2007-2010 dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności w Gdańsku.

Lata 2010-2013: próba bilansu
Wasyl Jurczyszyn (Centrum im. Razumkowa), Oksana Prodan (deputowana Partii UDAR), Ołeksandr Szarow (Narodowy Instytut Badań Strategicznych przy Prezydencie Ukrainy), Switłana Taran (Biuro Ekonomii i Technologii Społecznych), Igor Umanski (b. wiceminister finansów Ukrainy)

Mychajło Honczar (Centrum Nomos), Jurij Korolczuk (Instytut Strategii Energetycznych), Weronika Mowczan (Instytutu Badań Ekonomicznych i Konsultacji Politycznych), Wołodymyr Omelczenko (Centrum im. Razumkowa), Oleh Zarubinskyj (deputowany Partii Regionów)

Mirosław Czech (ur. 1962) – publicysta, komentator polityczny „Gazety Wyborczej”. Członek zarządu Fundacji im. Stefana Batorego oraz władz Związku Ukraińców w Polsce. W latach 1993-2001 poseł na Sejm RP.

Mychajło Honczar – dyrektor programów energetycznych ośrodka analitycznego Centrum Nomos. Ekspert w dziedzinie bezpieczeństwa energetycznego, doradca Prezydenckiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony.

Wasyl Jurczyszyn (ur. 1955) – od 2005 roku dyrektor programu ekonomicznego w Centrum im. Razumkowa, z wykształcenia fizyk-matematyk, dr hab., profesor Ukraińskiej Akademii Administracji Publicznej przy Prezydencie Ukrainy. Autor blisko 100 prac i artykułów naukowych.

Jurij Korolczuk (ur. 1980) –niezależny ekspert w dziedzinie energetyki, fundator Instytutu Strategii Energetycznych. Wcześniej m.in.członek Rady Instytutu Badań Energetycznych w Kijowie. Wykładowca na Uniwersytecie Iwana Franki we Lwowie. Był rzecznikiem prasowym Gaz Ukrainy, następnie Ukrtransnafta i Naftohaz Ukrainy.

Weronika Mowczan (ur. 1976) – dyrektorka kijowskiego Instytutu Badań Ekonomicznych i Konsultacji Politycznych (IER). Wcześniej współpracowała m.in. z Uniwersytetem Stanforda, Instytutem Harwardzkim oraz Bankiem Światowym. Ekspertka w dziedzinie makroekonomii, zajmowała się analizą skutków wstąpienia Ukrainy do Światowej Organizacji Handlu, relacjami gospodarczymi Ukrainy z UE oraz Rosją, a także integracją regionalną.

Wołodymyr Omelczenko (ur. 1967) – dyrektor programu energetycznego w Centrum im. Razumkowa, gdzie pracuje od 2007 roku. Z wykształcenia chemik. Autor blisko 50 prac i artykułów naukowych. Wcześniej pracował m.in. w Ministerstwie Gospodarki Ukrainy, Naftohazie Ukrainy oraz w Narodowym Instytucie ds. Bezpieczeństwa Międzynarodowego.

Oksana Prodan (ur. 1974) – deputowana do Rady Najwyższej Ukrainy, członkini Partii UDAR, wiceprzewodnicząca komisji ds. polityki celnej i podatkowej. Prawniczka, przedsiębiorca, działaczka społeczna, dyrektor Centrum Ochrony Przedsiębiorców w Czerniowcach, prezes Ukraińskiego Stowarzyszenia Małego i Średniego Biznesu „Forteca”.

Ołeksandr Szarow (ur. 1954)– ekonomista, dr hab., ekspert Narodowego Instytutu Badań Strategicznych przy Prezydencie Ukrainy, urzędnik państwowy, dyplomata. Wcześniej pracował m.in. w Ministerstwie Gospodarki, Ambasadzie Ukrainy w Portugalii i RPA, kierował wydziałem współpracy międzynarodowej w Narodowym Banku Ukrainy.

Switłana Taran (ur. 1974)– ekonomistka z kijowskiego Biura Ekonomii i Technologii Społecznych. Współpracowała m.in. z Centrum Analiz Społeczno Ekonomicznych – CASE. Zajmowała się analizą skutków wejścia Ukrainy do Światowej Organizacji Handlu. Autorka raportów i publikacji nt. stowarzyszenia i strefy wolnego handlu Ukrainy z UE.

Igor Umanski (ur. 1975) – ekonomista, dr, polityk, urzędnik państwowy, w latach 2008-2010 pierwszy wiceminister finansów Ukrainy w rządzie Julii Tymoszenko, przez pół roku pełnił funkcję ministra finansów.

Oleh Zarubinskyj (ur. 1963) – deputowany do Rady Najwyższej Ukrainy nieprzerwanie od 1998 roku, członek Partii Regionów, pierwszy wiceprzewodniczący parlamentarnej komisji ds. energetyki, polityki i bezpieczeństwa jądrowego. Członek Rady Koordynacyjnej przy Prezydencie Ukrainy ds. Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Z wykształcenia historyk i ekonomista, wcześniej wykładowca akademicki.

Wprowadzenia: Mirosława Grabowska (dyrektor Centrum Badania Opinii Społecznej), Aleksander Smolar (prezes Fundacji im. Stefana Batorego) oraz Andrzej Waśkiewicz (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego)

Uczestnicy: Henryk Domański (Instytut Filozofii i Socjologii PAN), Antoni Dudek (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), Jakub Dymek („Krytyka Polityczna”), Mateusz Fałkowski (Kolegium Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego), Maciej Gdula („Krytyka Polityczna”), Łukasz Jurczyszyn (Polski Instytut Spraw Międzynarodowych), Rafał Kalukin („Polityka”), Tomasz F. Krawczyk (Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego), Ewa Kulik-Bielińska (dyrektor Fundacji im. Stefana Batorego), Paweł Marczewski (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego), Anna Materska-Sosnowska (Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego), Agnieszka Nogal (Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego), Adam Ostolski (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego), Łukasz Pawłowski („Kultura Liberalna”), Bartłomiej Radziejewski („Nowa Konfederacja”), Mikołaj Rakusa-Suszczewski (Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego), Błażej Sajduk (Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józef Tischnera), Tomasz Sawczuk („Kultura Liberalna”), Michał Syska (dyrektor Ośrodka Myśli Społecznej im. F. Lassalle’a), Tadeusz Szawiel (Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego), Jan Tokarski („Kronos”), Piotr Trudnowski (Klub Jagielloński), Tomasz Zarycki (Instytut Studiów Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego).

Emmanuel Macron w swej kampanii prezydenckiej odwoływał się do odmiennych tradycji politycznych, stawiając w centrum przeciwstawienie społeczeństwa otwartego zamkniętemu i wbrew ogólnym tendencjom wychwalając Europę, globalizacje i migrację. Wygrał wybory, a tworząc nowy rząd sięgnął po osoby z lewicy, centrum i prawicy. Zatrząsł też całą mapą polityczną, stawiając pod znakiem zapytania istnienie dominujących dotychczas partii lewicowych i prawicowych (socjalistycznej i republikańskiej). Te uwagi piszemy przed wyborami parlamentarnymi we Francji, które mogą ukazać głębię i trwałość zmian, który pociągnął za sobą wybór Macron na prezydenta.

Wybory francuskie skłaniają do postawienia pytania o dzisiejsze podziały ideowe i naturę podstawowych konfliktów nie tylko we Francji, lecz i w innych państwach demokratycznych , w tym w Polsce. Czy mamy do czynienia z zamazywaniem różnic między tradycyjnie rozumianą lewicą, prawicą i centrum, czy też próbą zdefiniowania tych pól na nowo? Czy istotniejsze są inne podziały, odwołujące się do kategorii klasowych: na uprzywilejowanych i wykluczonych? A może na tych, którzy przywiązani są do tradycyjnych narodowych tożsamości, oraz na opowiadających się za szerszymi tożsamościami? Może dzisiaj ważniejszy jest, sięgając do często występującego na Zachodzie opisu, podział na nacjonalistów i globalistów (czy alternatywnie: patriotów i kosmopolitów)? Jaka jest rola podziałów kulturowych, m.in. podziału na tradycjonalistów i oświeceniowców? Jaka rolę w podziałach odgrywa indywidualizm i wspólnotowość? A może – co podkreślają różnego rodzaju populiści – najważniejszy jest podział na elity i masy?

Jaką odpowiedź na obecną sytuację mają tradycyjne, często zakorzenione od lat w swych społeczeństwach partie polityczne? Na ile jest ona adekwatna do zachodzących w świecie zmian politycznych, ekonomicznych, społecznych czy kulturowych?

Laureata/tkę tegorocznej Nagrody poznamy 16 listopada o godz. 18.00 podczas uroczystości, którą transmitować będziemy na żywo na naszym profilu na Facebooku. Po ogłoszeniu Nagrody zapraszamy na debatę z udziałem autorów nominowanych książek, którą poprowadzi Agnieszka Lichnerowicz (radio TOK FM).

Zapraszamy do siedziby Fundacji Batorego przy ul. Sapieżyńskiej 10A w Warszawie. Obowiązuje rejestracja przez formularz zgłoszeniowy. Zapraszamy także do śledzenia transmisji online tłumaczonej na polski język migowy, która będzie dostępna na naszym profilu na Facebooku oraz na kanale YouTube.

Laureatów wybiera Kapituła w składzie: Piotr Kosiewski (Fundacja im. Stefana Batorego), Maria Kruczkowska („Gazeta Wyborcza”), Antoni Rogala (przedstawiciel rodziny), Olga Stanisławska (reporterka), Adam Szostkiewicz („Polityka”) – przewodniczący, Joanna Załuska (Fundacja im. Stefana Batorego), Wojciech Załuska (Katolicka Agencja Informacyjna).

Nagroda ustanowiona została ostatnią wolą Beaty Pawlak, dziennikarki i pisarki, która 12 października 2002 zginęła w zamachu terrorystycznym na indonezyjskiej wyspie Bali. Przyznawana jest za materiał opublikowany w języku polskim w okresie od 1 lipca poprzedniego roku do 30 czerwca bieżącego roku.

Beata Pawlak była niespokojnym duchem. W latach 70. działała w krakowskim Studenckim Komitecie Solidarności, w stanie wojennym wydawała podziemną gazetkę. W 1984 roku wyjechała do Paryża. We Francji zaprzyjaźniła się z irańskimi emigrantami i odnalazła pasję na całe życie – islam. Po 1989 roku wróciła do Polski. Przeszkadzał jej kontrast między antyislamskimi stereotypami a ludźmi, których poznała podczas pobytu w Paryżu. Szukała odpowiedzi na pytanie, skąd biorą się islamskie zamachy. Jeździła do krajów muzułmańskich. Poznając ich mieszkańców poznawała islamską cywilizację. Po islamie przyszła ciekawość innych kultur i kolejne podróże. Odwiedziła 25 krajów. Była dziennikarką, reporterką, autorką książek – pisze Wojciech Załuska we wspomnieniu o Beacie Pawlak.