aktywność obywatelska Archives - Strona 6 z 25

Raport Fundacji Batorego „Polki i Polacy o samorządności” pokazał, że mieszkańcy postrzegają samorząd jako najpoważniejszego lokalnego inwestora. Tymczasem pieniędzy na kolejne inwestycje nie będzie – lokalne władze zastanawiają się dziś, jak zapewnić mieszkańcom podstawowe usługi.

Podczas debaty zastanawialiśmy się, jaką rolę powinni odgrywać lokalni liderzy w czasie kryzysu. Gdzie poszukiwać nowych strategii rozwoju? Jak robić więcej za mniej? Czy wystarczy ciąć koszty tam, gdzie mieszkańców najmniej zaboli? Czy warto szukać rozwiązań, które umożliwią dbanie o usługi publiczne w bardziej efektywny sposób, tzn. za pomocą innych zasobów niż pieniądze? Czy energia społeczna i wiedza organizacji społecznych i mieszkańców to zasoby, które warto wykorzystać? Jakie są bariery utrudniające szukanie innowacyjnych rozwiązań? Jakie korzyści? Czy samorządowy lider może eksperymentować, a tym samym popełniać błędy? Czy w samorządzie można wykorzystać doświadczenia ze świata biznesu?

Spotkanie poprowadził Edwin Bendyk, prezes Fundacji Batorego

Stosunki polsko-ukraińskie nabrały nowej dynamiki po lutym 2022 roku, kiedy to byliśmy świadkami bezprecedensowej solidarności i poparcia polskiego społeczeństwa dla Ukraińców broniących swojej wolności przed agresją Moskwy. Jeszcze większe znaczenie ma to, że w reakcji na rosyjski atak społeczeństwo ukraińskie ostatecznie utwierdziło się w proeuropejskiej orientacji – akcesję Ukrainy do Unii Europejskiej popiera obecnie 91% Ukraińców i Ukrainek.

Wraz z jednoznacznym wparciem państw Unii dla Ukrainy oznacza to otwarcie nowej epoki w relacjach Ukraina – UE. Relacje między Polakami i Ukraińcami nie były wcześniej w historii tak dobre, a oba państwa połączyło strategiczne partnerstwo. To banał, który nie powinien zakryć zasadniczej cechy tych relacji – asymetrii we wzajemnym postrzeganiu zarówno historii, jak i aktualnej rzeczywistości oraz nieuniknionych taktycznych kryzysów, które w ramach tego partnerstwa już zaczęły się wydarzać, a będzie ich więcej.

Jaki jest obecny stan i dynamika relacji polsko-ukraińskich w kilkanaście miesięcy po pełnoskalowej agresji Rosji? Czy można wskazać, które interesy Polski i Ukrainy są wspólne, a które rozbieżne lub nawet konkurencyjne i stanowią zagrożenie dla wzajemnych relacji? Na ile polityka wewnętrzna ma i może mieć wpływ na stosunki polsko-ukraińskie? Jaką rolę może odegrać Polska w procesie integracji Ukrainy z Unią Europejską? Ukraińcy są słusznie przekonani, że odbudowa i integracja ich kraju z Unią Europejską będzie procesem wielostronnym, zmieniającym rzeczywistość, w którym chodzić będzie nie tyle o rekonstrukcję państwa, co o jego odnowę. Czy państwa Unii Europejskiej, same szukające pomysłów na własną modernizację wobec wyzwań przyszłości, są rzeczywiście gotowe, aby zaangażować się w ten proces na partnerskich zasadach?

22 października 2020 roku ogłoszenie przez Trybunał Konstytucyjny wyroku zaostrzającego prawo antyaborcyjne wywołało największą w Polsce od 30 lat falę protestów – w kulminacyjnym momencie demonstrowano w ok. 600 miastach, miasteczkach i wsiach. Niemal dokładnie rok po tych wydarzeniach kolejne orzeczenie tego upolitycznionego organu znów wyprowadziło ludzi na ulice ponad 120 miejscowości. Temperatura tych ostatnich demonstracji jest oczywiście inna niż rok temu, ale ich skala może imponować i, jak się zdaje, zaskoczyła władze. W perspektywie tych dwóch wydarzeń chcemy zapytać o kształtującą się w naszym społeczeństwie w ostatnich latach pamięć protestu i struktury oporu.

Czy prócz zmian w języku debaty publicznej zeszłoroczne protesty kobiet pozostawiły po sobie jakieś nowe struktury organizacyjne? Czy to między innymi one są odpowiedzialne na skalę niedawnych demonstracji prounijnych? I ogólniej – czy mamy do czynienia z gęstnieniem i rozszerzaniem się infrastruktur oporu czy raczej z trwałym zaangażowaniem tych samych środowisk? Pytanie o pamięć protestu to jednak nie tylko pytanie o organizację, ale także o emocje i afekty. Czy można powiedzieć, że w polskim społeczeństwie wykształca się odruch wychodzenia na ulice? Czy może wręcz przeciwnie niepowodzenia kolejnych protestów skutkują zniechęceniem kolejnych grup? Jakiego typu stawki i tematy motywują do protestu, a jakie nie?

Do dyskusji zaprosiliśmy ponad dwadzieścioro organizatorek i organizatorów, a także obserwatorek i obserwatorów protestów z różnych części Polski: Klaudia Beker (Muzyczne Radio Jelenia Góra), Barbara Biskup (Regionalne Centrum Wolontariatu, Kielce), Anna Boenish (Katowice), Bogna Czałczyńska (Kongres Kobiet w Szczecinie), Edyta Czeczkova (Fundacja Spełnienie, Szprotawa), Monika Helak (Polityka Insight), Iwona Janicka (Fundacja Aktywności Lokalnej, Puszczykowo), Liliana Kalinowska (Przemyśl), Kamila Kasprzak-Bartkowiak (Lewica Razem, Gniezno), Julia Lipnicka (Młodzieżowy Strajk Klimatyczny, Opole), Magdalena Muszel (Fundacja Zatoka, Gdańsk), Lena Osuch-Cierniak (Extinction Rebellion Youth), Poznań), Jakub Retyk (Młoda Zaraza, Gdańsk), Alicja Sienkiewicz (Galeria Labirynt, Lublin), Claudia Snochowska-Gonzalez (Polska Akademia Nauk), Wojciech Spandel (Cieszyn), Franciszek Sterczewski (poseł na Sejm RP, Poznań), Jana Szostak (Warszawa), Katarzyna Sztop-Rutkowska (Uniwersytet w Białymstoku), Joanna Wowrzeczka (Uniwersytet Śląski w Katowicach).

Zapraszamy na debatę ekspertów i samorządowców, w której zarysowane zostaną kluczowe wyzwania, z którymi muszę mierzyć się samorządy w związku z obecnym kryzysem humanitarnym.

Agresja Rosji na Ukrainę wywołała kryzys przyjmowania uchodźców o skali bezprecedensowej w powojennej historii Europy. Od 24 lutego do Polski z Ukrainy wjechało ponad 2,5 mln osób. Główny ciężar tego kryzysu humanitarnego spoczął na Polsce. Konsekwencje wojny w Ukrainie dla polskiego państwa i społeczeństwa nie ograniczą się jednak jedynie do tych związanych z napływem rodzin, ale dotkną właściwie wszystkich dziedzin życia politycznego, gospodarczego i społecznego.

Opanowanie tej sytuacji wymaga działań w wielu wymiarach i w różnych perspektywach czasowych. Cieszy więc, że merytoryczna dyskusja nad tym problemem już się rozpoczęła. W ciągu ponad miesiąca od rosyjskiej napaści pojawiło się wiele konkretnych reakcji eksperckich wskazujących różne aspekty stojącego przed państwem polskim wyzwania, między innymi: kompleksowe ujęcie w raporcie Inicjatywa Nowa Solidarność, propozycje grupy eksperckiej Dobrobyt Na Pokolenia, prognoza prof. Macieja Duszczyka dla sieci think tanków FREE Network oraz tekst prof. Dawida Sześciły będący reakcją na uchwaloną 12 marca 2022 roku ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

W jaki sposób zapewnić systemowe wsparcie Ukrainek i Ukraińców w Polsce? Jak powinna wyglądać kompleksowa polityka państwa polskiego wobec uchodźców z Ukrainy? Jaki model należałoby przyjąć w podziale sfer odpowiedzialności między administracją rządową, samorządem terytorialnym i partnerami społecznymi? Jaka jest rola centrum państwa w takim modelu?

Prowadzenie: dr Paweł Marczewski (szef działu Obywatele, forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego)

Samorządowcy, podkreślając swoją rolę, często mówią: pomogliśmy rządowi. Czy zgodnie z zasadą pomocniczości to przede wszystkim rząd nie powinien pomagać samorządom, czyli lokalnym wspólnotom? I czy zgodnie z zasadą pomocniczości władze lokalne nie powinny wspierać mieszkańców w realizacji ich potrzeb?

Jak dzisiaj rozumieć zasadę samorządności i pomocniczości? Jakie są przyczyny, że władze – zarówno centralne, jak i lokalne, mają kłopoty z ich respektowaniem? Wreszcie, jakie inne konstytucyjne zasady są ważne w funkcjonowaniu samorządu? Podczas dyskusji zapytamy, dlaczego należy i warto ich przestrzegać na każdym szczeblu władzy i jakie są konsekwencje ich łamania. Zastanawialiśmy się, jak powinny wyglądać relacje między rządem a samorządem oraz między lokalnymi władzami a mieszkańcami i jakie powinny być standardy stanowienia prawa lokalnego.

Ukraina od 24 lutego 2022 stawia skuteczny opór pełnoskalowej inwazji rosyjskiej. Siły Zbrojne Ukrainy nie tylko zatrzymały wojska agresora, ale w ramach działań kontrofensywnych odzyskują utracone w pierwszej fazie wojny terytoria. Mimo dramatycznego spadku PKB w 2022 roku, gospodarka ukraińska zachowała makroekonomiczną stabilność, wrócił duch przedsiębiorczości – od połowy ubiegłego roku więcej nowych firm powstaje niż jest zamykanych. Działa infrastruktura, władze samorządowe i administracja publiczna zapewniają dostęp do usług publicznych. Cały czas utrzymuje się niezwykła mobilizacja społeczeństwa obywatelskiego, angażującego się we wspieranie armii, pomoc rannym i weteranom, troskę nad przymusowo przesiedlonymi, debatę o powojennej Ukrainie. Ukraińcy i Ukrainki z nadzieją patrzą w przyszłość, twierdząc w większości, że sprawy idą w dobrym kierunku i wojna zakończy się zwycięstwem.

Co jest źródłem siły i odporności ukraińskiego społeczeństwa i państwa? Jakie znaczenie ma przywództwo prezydenta Wołodymyra Zełenskiego? Na ile sprawdził się rząd i administracja państwa? Jaką rolę odgrywa społeczna samoorganizacja? Jakie znaczenie ma decentralizacja systemu władzy publicznej i duża autonomia samorządu lokalnego? Na ile ważna jest finansowa, militarna i polityczna pomoc sojuszników? Jak wykorzystać ukraińskie doświadczenie podczas tworzenia i rozwoju polskiego modelu odporności i zdolności do reagowania na sytuacje kryzysowe?

Obszar 1: Budowanie bazy społecznej organizacji, przeznaczony dla organizacji społecznych działających na szczeblu lokalnym, regionalnym i/lub krajowym w obszarze ochrony środowiska, w którym decyzją Zarządu Fundacji Batorego – zgodnie z rekomendacją Komisji Konkursowej – do składania wniosków pełnych zostanie zaproszonych 26 organizacji.

Obszar 2: Przekrojowa współpraca sieci organizacji społecznych, adresowany do sieci, których misja i kluczowa działalność jest zgodna/spójna z wartościami i zasadami UE w obszarze praw podstawowych, demokracji i praworządności zapisanymi w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, które podejmują działania na rzecz ich ochrony oraz upowszechniania wiedzy na ich temat. W tym obszarze decyzją Zarządu Fundacji Batorego – zgodnie z rekomendacją Komisji Konkursowej – do składania wniosków pełnych zostanie zaproszonych 15 organizacji.

Poniżej załączamy Decyzję Zarządu oraz listy organizacji w porządku alfabetycznym.