29.09.2023

Szczególna chwila w stosunkach polsko-ukraińskich

Stosunki między Ukrainą a Polską przeżywają chwilę kryzysu. Rozbieżności dotyczące kwestii handlowych doprowadziły do publicznego starcia stron, w tym na najwyższych forach międzynarodowych. Kryzys zaszkodził duchowi partnerstwa strategicznego. W warunkach bezlitosnej wojny, wszczętej przez Rosję w celu restauracji imperium, solidarność Ukrainy i Polski zyskuje szczególną wagę.

Po kilku tygodniach retorycznych eskalacji, przywódcy polityczni Ukrainy i Polski wydają się zyskiwać świadomość szkód spowodowanych przez jednostronne działania i nieprzemyślane wypowiedzi.

Obniżenie retorycznego napięcia i poszukiwanie punktów wspólnych trwa. Jest to ważny, jednak niewystarczający warunek odbudowy zaufania i porozumienia. Z bieżącego kryzysu należy wyciągnąć lekcję, która pomoże nie tylko unikać eskalacji w przyszłości, ale też racjonalnie przygotować się do przyszłych wyzwań, związanych zarówno z zakończeniem wojny, jak i z efektywną integracją europejską Ukrainy.

Ukraina i Polska muszą zaktywizować dialog dwustronny, dotyczący integracji Ukrainy z UE. Polska zawsze wspierała europejską przyszłość Ukrainy i ważne jest, by to wsparcie pozostawało niezmienne podczas przyszłych oficjalnych negocjacji, dotyczących wstąpienia Ukrainy do UE. Potencjalna konkurencja Ukrainy i Polski w różnych sektorach gospodarki nie może stać się przeszkodą we wstąpieniu Ukrainy do UE. Strony muszą już teraz rozpocząć dialog, aby ich oczekiwania nie stały się dla nich wzajemnym zaskoczeniem, i nie pojawiały się niespodziewanie. Możliwe warianty rozwiązywania dwustronnych konfliktów handlowych muszą być przedyskutowane z wyprzedzeniem – zanim staną się potencjalnym tematem, omawianym przez instytucje europejskie w toku negocjacji członkowskich Ukrainy.

Dialog nie może przy tym ograniczać się do kwestii gospodarczych i handlowych. Ukraina i Polska mogą w ścisłym dialogu wypracować wspólne stanowisko odnośnie przyszłych reform Unii Europejskiej, wizji przyszłości Europy – a tym samym wypełnić partnerstwo strategiczne nowymi sensami.

My, eksperci i przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego, uczestnicy Forum Polska-Ukraina/Ukraina-Polska organizowanego przez Międzynarodową Fundację Odrodzenie z Kijowa i Fundację Batorego z Warszawy – w oparciu o nasze wieloletnie doświadczenie w animowaniu dialogu polityków, intelektualistów i środowisk obywatelskich – gotowi jesteśmy wesprzeć przeniesienie tego dialogu na nowy poziom: kierując go zarówno ku kwestiom związanym z solidarnością z Ukrainą w realiach rosyjskiej agresji, jak i ku efektywnej integracji Ukrainy z Unią Europejską.

Edwin Bendyk, prezes Fundacji im. Stefana Batorego, Warszawa
Bogumiła Berdychowska, kwartalnik „Więź”, Warszawa
Martyna Bogaczyk, prezes Fundacji Edukacja dla Demokracji, Warszawa
Michał Boni, Uniwersytet SWPS, Warszawa
Agnieszka Bryc, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń
Ihor Burakowski, prezes Instytutu Ekonomicznych Badań i Politycznych Konsultacji, Kijów
Piotr Buras, dyrektor warszawskiego Biura European Council on Foreign Relations (ECFR)
Jewhen Bystrycki, Instytut Filozofii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Kijów
Izabela Chruślińska, Przegląd Polityczny, Gdańsk
Anna Dąbrowska, stowarzyszenie Homo Faber, Lublin
Andrij Deszczyca, ambasador Ukrainy w Polsce (2014-2022), Kijów
Taras Dobko, rektor Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu, Lwów
Maciej Duszczyk, Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Aljona Hetmanczuk, dyrektorka NGO Centrum „Nowa Europa”, Kijów
Jevhen Hlibowycki, dyrektor Analitycznego centrum pro.mova, Kijów
Mychajło Honczar, prezes Centrum Studiów Globalnych „Strategia XXI”, redaktor naczelny magazynu „Bezpieczeństwo Morza Czarnego”, Kijów
Jarosław Hrycak, profesor Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu, Lwów
Krzysztof Izdebski, Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa
Jarosław Jackiw, akademik Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, prezes Ukraińskiego stowarzyszenia astronomicznego, członek Inicjatywnej Grupy Pierwszego Grudnia, Kijów
Wołodymyr Jermołenko, filozof, prezes zarządu Międzynarodowej Fundacji Odrodzenie, redaktor naczelny UkraineWorld.org, Kijów
Ihor Juchnowski, Akademik Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, Deputowany Werchownej Rady Ukrainy (1990 – 2006), członek Inicjatywnej Grupy Pierwszego Grudnia, Kijów
Oksana Jurynec, profesorka Narodowego Uniwersytetu „Politechnika Lwowska”, dyrektorka NGO „Agencja Europejskiej Współpracy”, Lwów
Myroslava Keryk, prezeska Fundacji „Ukraiński Dom”, Warszawa
Pawło Klimkin, minister spraw Zagranicznych Ukrainy (2014-2019), Kijów
Joanna Konieczna-Salamatin, Wydział Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego
Marcin Korolec, prezes Instytutu Zielonej Gospodarki, Warszawa
Agnieszka Kosowicz, prezeska Fundacji Polskie Forum Migracyjne, Warszawa
Jarosław Kuisz, redaktor naczelny Kultury Liberalnej, Warszawa
Piotr Łukasiewicz, ambasador RP w Afganistanie (2012-2014), płk rezerwy WP, Warszawa
Hennadij Maksak, dyrektor wykonawczy Rady polityki zagranicznej „Ukraiński pryzmat”, Kijów
Myrosław Marynowycz, prorektor Ukraińskiego Katolickiego Uniwersytetu, członek Inicjatywnej Grupy Pierwszego Grudnia, Kijów
Grzegorz Motyka, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa
Jurij Panczenko, redaktor i współzałożyciel „Europejskiej Prawdy”, Kijów
Serhij Prytuła, wolontariusz, założyciel Charytatywnej fundacji Sergija Prytuły, Kijów
Sławomir Sierakowski, „Krytyka Polityczna”, Warszawa
Eugeniusz Smolar, Centrum Stosunków Międzynarodowych, Warszawa
Krzysztof Stanowski, dyrektor Centrum Współpracy Międzynarodowej, Urząd Miasta Lublin
Tomasz Stryjek, Instytut Studiów Politycznych PAN, Collegium Civitas, Warszawa
Iryna Suszko, wykonawcza dyrektorka NGO „Europa bez barier”, Kijów
Ołeksandr Suszko, dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Fundacji Odrodzenie, Kijów
Hlib Wyszlinski, dyrektor wykonawczy Centrum Strategii Gospodarczej, Kijów
Jewhen Zacharow, prezes zarządu Ukraińskiego Związku Helsińskiego na Rzecz Praw Człowieka, dyrektor Charkowskiej Grupy Praw Człowieka, Charków
Marek Ziółkowski, ambasador RP w Ukrainie (2001-2005) i przy NATO (2017-2019), Warszawa
Josyf Zisels, współprezes wykonawczy Waad Ukrainy, członek Inicjatywnej Grupy Pierwszego Grudnia, Kijów

List w PDF

List w wersji ukraińskiej