05.04.2020

List do Prezydenta i Premiera w sprawie: dramatycznej sytuacji oraz zagrożenia zdrowia i życia ponad 150 tysięcy osób z niepełnosprawnościami i seniorów przebywających w instytucjach całodobowych.

Warszawa, dn. 05.04.2020 r.

Szanowny Pan Andrzej Duda
Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
Wiejska 10, 00-489 Warszawa

Szanowny Pan Mateusz Morawiecki
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Al. Ujazdowskie 1/3, 00-583 Warszawa

W sprawie: dramatycznej sytuacji oraz zagrożenia zdrowia i życia ponad 150 tysięcy osób z niepełnosprawnościami i seniorów przebywających w instytucjach całodobowych.

Szanowny Panie Prezydencie, Szanowny Panie Premierze,

W związku z pandemią COVID-19, wyrażamy bardzo duże zaniepokojenie sytuacją ponad 150 tysięcy osób przebywających w instytucjach stałego pobytu w ramach pomocy społecznej (m.in. domy pomocy społecznej, ośrodki wsparcia) i opieki zdrowotnej (m.in. zakłady opiekuńczo-lecznicze, zakłady pielęgnacyjnoopiekuńcze, szpitale psychiatryczne). Osoby te są obecnie w sytuacji trudniejszej niż kiedykolwiek. Jak wynika z reportaży m.in. BBC pt. “Ponury kryzys w domach pomocy społecznej w Europie” w Hiszpanii, Francji i Włoszech umarły już tysiące mieszkańców domów pomocy społecznej (często 40-50% mieszkańców poszczególnych instytucji) i innych instytucji całodobowych, a przypadki zaniedbań są porażające (m.in. porzucenie mieszkańców czy pozbawienie jedzenia).

Jeśli podobny kryzys nawiedzi Polskę, umrzeć może nawet ⅓ mieszkańców domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych i zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych, a zatem ponad 40 tysięcy osób z niepełnosprawnościami i seniorów, a pozostałych czekają bardzo bolesne skutki, zarówno znaczne pogorszenie stanu zdrowia fizycznego (np. na skutek odleżyn), jak i psychicznego (np. traumy). Już teraz media alarmują o co najmniej 16 instytucjach poddanych kwarantannie i odciętych od świata oraz co najmniej 304 osobach zarażonych koronawirusem i co najmniej 2 zmarłych, m.in. w Niedabylu (ponad 90% zarażonych mieszkańców i personelu), Tomczycach (blisko 70% zarażonych mieszkańców), Jakubowicach, Koszęcinie (przymusowa ewakuacja wszystkich mieszkańców), SkarżyskuKamiennej, Gorzycach, Starym Goździe (3 członków personelu na 88 pacjentów), Bochni, Bytomiu (149 osób w kwarantannie), Krakowie, Warszawie (Mokotów, w tym pacjenci wymagający dializ).

Ryzyko zakażenia koronawirusem i śmierci mieszkańców instytucji całodobowych jest radykalnie wyższe niż w przypadku innych grup. Do tego dochodzi ryzyko nadużyć związanych z pozostawaniem w izolacji, zaniedbania, a nawet porzucenia. Sytuacje te, niezależnie od ryzyka związanego z koronawirusem, mogą w obecnej sytuacji doprowadzić do zapaści zdrowia i śmierci. W sytuacji braku podjęcia natychmiastowych, skoordynowanych i szeroko zakrojonych działań mieszkańców instytucji całodobowych może czekać masowa tragedia i kryzys humanitarny niespotykanej skali.

Apelujemy o niezwłoczne wprowadzenie następujących rozwiązań:

1. Powołanie Zespołu Zarządzania Kryzysowego (ZZK) ds. osób z niepełnosprawnościami przy Pełnomocniku Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych.

2. Uszczegółowienie Instrukcji MRPiPS dla instytucji stałego pobytu oraz świadczenia usług społecznych.

3. Zapewnienie ciągłości świadczenia usług osobom z niepełnosprawnościami i osobom starszym (w tym poprzez wykorzystanie zasobów Wojsk Obrony Terytorialnej).

4. Utworzenie w samorządach bazy osób wymagających wsparcia i sieci instytucji wspierających.

5. Monitorowanie sytuacji mieszkańców instytucji stałego pobytu oraz osób korzystających z usług społecznych.

Szczegółowy Plan proponowanego przez nas działania kryzysowego jest zawarty jako załącznik nr 1 do niniejszego Listu. 3 Załączamy również przetłumaczone Stanowisko i apel Europejskiego Forum Niepełnosprawności (European Disability Forum) pt. Instytucje stałego pobytu stają się ogniskami zarażeń i nadużyć Deklarujemy pełną współpracę przy działaniach zapobiegawczych oraz interwencyjnych i jesteśmy do dyspozycji.

Z poważaniem

dr Krzysztof Kurowski,

Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych, w imieniu swoim, a także następujących osób i organizacji:

1. Barbara Abramowska, Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną 2. Bohdan Aniszczyk, Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta 3. Urszula Arabska 4. Monika Auch-Szkoda, Komitet Społeczny „Jesteśmy” 5. Maciej Augustyniak, Fundacja Polska Bez Barier 6. Monika Babicka 7. dr hab. Renata Babińska-Górecka, prof. UWr, WPAiE, Uniwersytet Wrocławski 8. dr Rafał Bakalarczyk, Komisja Ekspertów ds. Osób Starszych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich
9. Jolanta Barska 10. dr inż. Joanna Bartnicka, Politechnika Śląska 11. Sławomir Besowski, Centrum Praw Osób Niepełnosprawnych 12. prof. dr hab. med. Barbara Bień, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Klinika Geriatrii, Komisja Ekspertów ds. Osób Starszych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich 13. Elżbieta Biernacka, Stowarzyszenie „Dlaczego NIE” 14. Mateusz Biernat, Fundacja Człowiek 15. Katarzyna Bierzanowska, Inicjatywa Pełnoprawna, Kolektyw Artykuł 6 16. Paweł Bilski, Fundacja Oczami Brata 17. Regina Bisikiewicz, Polski Instytut Otwartego Dialogu 18. prof. dr hab. Piotr Błędowski, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 19. Anna Bocheńska, Fundacja Pomoc Rodzinie – Człowiek w Potrzebie 4 20. Rafał Bojarski, Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu 21. Edward Bolak, Fundacja Wspólnota Nadziei i Farma Życia 22. Aleksandra Bolczyk-Shepherd, Fundacja Oswoić Miopatie 23. dr hab. Maciej Borski, prof. WSH, Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu 24. Joanna Bulandra, Rybnicka Rada Kobiet 25. Stanisław Bulandra 26. Małgorzata Durka, Koalicja Na Pomoc Niesamodzielnym 27. Łukasz Broniszewski 28. Bogusław Cebulski, Stowarzyszenie Trzeźwości – Centrum Integracji Społecznej 29. prof. dr hab. n. med. Andrzej Cechnicki, Ogólnopolskie Porozumienie na rzecz NPOZP 30. Siostra Małgorzata Chmielewska 31. Zofia Chodarcewicz, Nas Samorząd Tarnowskie Góry 32. Elżbieta Cichosz 33. Joanna Cimoszko, Stowarzyszenie Zostańmy Razem im. Mateusza Kolad 34. Joanna Cieśla, dziennikarka 35. Monika Cycling, Fundacja Toto Animo 36. Karolina Cyran-Juraszek, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego 37. Ewa Cylny 38. Witold Cylny 39. Elżbieta Dajer 40. Agnieszka Dąbkowska, Fundacja Zdrowie Jest Najważniejsze 41. Justyna Dąbrowska 42. Paweł Dłubis, Fundacja „Pomerdało mi się” 43. Łukasz Domagała, Regionalne Centrum Wspierania Inicjatyw Pozarządowych RCWIP, Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych OFOP 44. Agata Domalska, Spółdzielnia Socjalna WOLA 45. Dominika Dopierała, Fundacja Nordoff Robbins Polska 46. dr Anna Drabarz, Uniwersytet w Białymstoku, Podlaski Sejmik Osób z Niepełnosprawnościami 47. Anna Dróżdż 48. Ewa Duda, Fundacja KTOTO-Zrozumieć Alzheimera 5 49. Anna Duniewicz, Inicjatywa „Chcemy Całego Życia” 50. dr Rafał Dziurla, Uniwersytet Warszawski 51. Andrzej Dysiński 52. Aneta Englot, Ogólnopolski Związek Rewizyjny Spółdzielni Socjalnych 53. Małgorzata Felger, Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego Oddział w Krakowie 54. dr Wojciech Figiel, Uniwersytet Warszawski 55. prof. dr hab. Janina Filek, Komisja ds. Wyrównywania Szans Edukacyjnych przy Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich 56. Michał Fitas, Federacja Kibiców Niepełnosprawnych, Klub Kibiców Niepełnosprawnych 57. dr Izabela Florczak, Uniwersytet Łódzki, WPiA 58. dr Anna Fogel, radca prawny 59. dr Piotr Fogel 60. dr Małgorzata Franczak, Fundacja Eudajmonia 61. Agnieszka Frelek 62. Joanna Fromlewicz 63. Beata Furmianiak 64. Anna Gabryś 65. Janek Gawroński, Klub Świadomej Młodzieży 66. dr hab. Barbara Gąciarz, prof. AGH, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 67. dr Zbigniew Głąb, Stowarzyszenie Projektowo-Badawcze Instytut Działań Społecznych 68. Łukasz Gojke, Polskie Stowarzyszenie Morskie-Gospodarcze im. E. Kwiatkowskiego 69. Małgorzata Gorący, Stowarzyszenie OSTOJA 70. Agnieszka Gorczyca-Kosińska 71. Marek Gój, Fundacja Otwarte Ramię Białej Gwiazdy 72. Dorota Górska 73. Paweł Granicki, tłumacz 74. Urszula Maria Gruszczyńska 75. Grzegorz Grygiel, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Poznaniu 76. Małgorzata Gryglas, PTSR oddział w Szczecinie 77. Jerzy Gryglas, PTSR oddział w Szczecinie 6 78. Katarzyna Gryglas, PTSR oddział w Szczecinie 79. Anna Gryta, Miasto Obywatelskie Lubartów 80. dr Michał Tadeusz Hadzel, Fundacja Autism Team, OSPPE 81. Katarzyna Heba, Fundacja im. Helen Keller 82. Marcin Prabhu Henrykowski 83. Joanna Hereta, Stowarzyszenie „To Ma Sens” 84. Dagmara Heromińska, mgr diagnostyki laboratoryjnej 85. Justyna Hinz 86. Jacek Hołub, dziennikarz 87. Barbara Imiołczyk, Ambasador Konwencji (wyróżnienie Kongresu Osób Niepełnosprawnościami) 88. Ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Fundacja im. Brata Alberta 89. Jolanta Jackiewicz, Stowarzyszenie „Śląskie Perły” 90. Rafał Jacyna 91. Ewa Jacyna-Senderacki, „Autysta Dorosły w Mojej Rodzinie” 92. Jacek Jakubowski 93. Anna Janiak, Fundacja FIONA 94. Artur Janicki 95. Przemysław Jaśkiewicz, Konfederacja Inicjatyw Pozarządowych Rzeczypospolitej 96. Ewa Jasińska 97. Kinga Jędrasik, Inicjatywa „Spa dla Mam. Wspieramy Mamy”, Stowarzyszenie Grupy Pedagogiki i Animacji Społecznej Łódź 98. Paweł Jordan, Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw Społecznych BORIS 99. Jarosław Jużyczyński 100. Janina Kaczmar, Fundacja „Pomóż Mi Żyć” 101. Alicja Kaiser 102. Piotr Kałuski 103. Katarzyna Kamecka-Lach, Stowarzyszenie „Centrum na Wschodzie” 104. Ewa Kamińska, Pełnomocnik Prezydenta Miasta Gdańska ds. Osób Niepełnosprawnych 105. Klementyna Kamińska 106. Maciej Kamiński 7 107. Bogusława Kandzia 108. Iwona Kapturzak, Fundacja na rzecz Wspierania Dzieci z Autyzmem „W Kontakcie” 109. Jakub Kapturzak 110. Magdalena Karwacka 111. Monika Karwacka, Forum na rzecz Osób z Wieloraką Niepełnosprawnością 112. Hubert Karwacki 113. Teresa Kasprzak 114. Beata Kazimierczak, „Nie-Samodzielni” 115. Karolina Kłobucka 116. Mariusz Kłobucki 117. Magdalena Kocejko, Stowarzyszenie Instytut Niezależnego Życia, Kolektyw Artykuł 6 118. Anna Koć 119. Jacek Kołacz 120. Patrycja Kołodziejczyk, Stowarzyszenie Otwórzmy Drzwi Na Świat 121. Krzysztof Koman, Fundacja Pomocy Ludziom Niepełnosprawnym 122. Katarzyna Konieczna 123. Danuta Konieczna 124. Waldemar Konieczny 125. Katarzyna Koplińska, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 126. Katarzyna Kosecka 127. Dorota Kośmider, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników i Sympatyków ŚDS 128. Alicja Kowalik 129. Andrzej Kowalik 130. Sebastian Kowalik 131. Maciej Kowalski, Polski Związek Głuchych Oddział Łódzki 132. Piotr Kowalski, Fundacja Rozwoju Edukacji Głuchych 133. Beata Kozak 134. Bartosz Kozak 135. Grzegorz Kozłowski, Polska Fundacja Osób Słabosłyszących 8 136. Tomasz Koźmiński, Fundacja For Heroes 137. Jolanta Kramarz, Fundacja Vis Maior 138. Maria i Robert Królikowscy, „Konwencyjnie” 139. Jacek Królikowski, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego 140. Ks. Jacek Krzemień, kapelan Wspólnoty Chleb Życia w Polsce 141. Michał Krzyżanowski 142. Agata Krzyżek, Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Osób z Zespołem Downa „Tęcza” w Krakowie 143. dr hab. Paweł Kubicki, prof. SGH, Szkoła Główna Handlowa 144. Anna Kublik, Warszawski Strajk Kobiet 145. Jacek Kucharczyk 146. Justyna Kucińska, Fundacja Instytut Rozwoju Regionalnego 147. Ryszard Kuczyński, Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego, Oddział Dolnośląski 148. Zuzanna Kuhl 149. Ewa Kulik-Bielińska, Fundacja im. Stefana Batorego 150. Barbara Kurek 151. Izabela Kusznierewicz 152. Mateusz Kusznierewicz 153. Agnieszka Kwaśniewicz 154. Jacek Mariusz Kwiatkowski, Fundacja Małopolska Izba Samorządowa 155. dr Tomasz Lasocki, Uniwersytet Warszawski, WPiA 156. Maria Leszczyńska, Siedleckie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera 157. Katarzyna Ledzińska, Fundacja Oswoić Miopatie 158. Monika Lewandowska, „Nie-Samodzielni”, oddział Sopot 159. dr Sylwia Lewicka, Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie 160. Agnieszka Lewonowska-Banach, Stowarzyszenie Rodzin Zdrowie Psychiczne 161. Ala Loranc, Stowarzyszenie na rzecz Dzieci z Autyzmem Zacisze 162. Klementyna Ludwig-Kamińska 163. Anna Łężak 164. Paweł Łukasiak 165. Beata Łukaszczyk 9 166. Andrzej Łukaszczyk 167. dr inż. Mateusz Macałka, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych 168. Aleksander Maciaszek 169. Ewelina Maj, Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami „Homini” 170. Anita Majewska 171. Klaudia Majewska, Akademia Pedagogiki Specjalnej w Warszawie 172. Monika Matysiak 173. Sylwia Mądra, Inicjatywa Chcemy Całego Życia, Fundacja Autism Team 174. Monika Merkel, Centrum Integracja Gdynia 175. Jacek Michałowski 176. Joanna Mielczarek, Stowarzyszenie mali bracia Ubogich 177. Prof. dr hab. Barbara Mikołajczyk, Uniwersytet Śląski 178. Krystyna Milewska 179. Maria Magdalena Miller 180. Cezary Miżejewski, Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych WRZOS 181. Marzena Moch, Rodzice i Terapeuci Na Rzecz Osób Autystycznych POZNAJZROZUM 182. Mirosław Moch, Rodzice i Terapeuci na Rzecz Osób Autystycznych POZNAJZROZUM 183. Jarosław Mojsiejuk, Komisja Ekspertów ds. Osób Starszych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich 184. dr Jagoda Mrzygłocka-Chojnacka, Politechnika Wrocławska 185. Jerzy Naumiuk 186. dr hab. Jakub Niedbalski, Uniwersytet Łódzki, Sekcja Socjologii Niepełnosprawności PTS 187. Agnieszka Niedźwiedzka 188. Anna Nowak, Stowarzyszenia na Rzecz Dzieci i Dorosłych z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym „ŻURAWINKA” 189. Małgorzata Nowak 190. Maryla Ochimowska-Teper, Fundacja na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami „Nasz Bezpieczny Świat” 191. Anna Odrowąż-Maciaszek 10 192. Bożena Okuń, Fundacja Toto Animo 193. Dominika Olszewska 194. Maciej Olszewski 195. Aleksandra Orchowska, Fundacja ORCHidea 196. Małgorzata Ornoch-Tabędzka, Fundacja Przestrzeń Aktywności, Rozwoju i Kreatywności 197. Małgorzata Osipczuk, Stowarzyszenie „Intro” 198. dr Natalia Pamuła, Uniwersytet Warszawski, Kolektyw Artykuł 6 199. Agnieszka Panek 200. Mariusz Panek, Fundacja Leonardo 201. Edyta Papajewska, Inicjatywa Chcemy Całego Życia 202. Paweł Parus, Klub Kibiców Niepełnosprawnych, Federacja Kibiców Niepełnosprawnych, Pełnomocnik Marszałka Dolnego Śląska ds. Osób z Niepełnosprawnościami 203. Ewa Pawłowska, Fundacja Integracja 204. Zofia Pągowska, Warszawska Fundacja na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Postaw na Nas 205. Alina Perzanowska, Fundacja Wspólnota Nadziei i Farma Życia 206. Przemysław Piechocki, Stowarzyszenie na rzecz Spółdzielni Socjalnych 207. Mikołaj Piekut, Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy 208. Marzena Pieńkosz-Sapieha, Rada Działalności Pożytku Publicznego, Zespół do Spraw Społecznych, Rodziny i Dziedzictwa Narodowego\ 209. Joanna Piotrowska, Fundacja Feminoteka 210. Tomasz Popiel, Fundacja „Pomerdało mi się” 211. Joanna Popławska, Fundacja Artus 212. Sławomir Popowski 213. Adriana Porowska, Kamiliańska Misja Pomocy Społecznej 214. Dorota Próchniewicz, Inicjatywa „Chcemy Całego Życia” 215. dr Ariel Przybyłowicz, Uniwersytet Wrocławski, WPAiE 216. Wiesława Przybysz, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie 217. Tomasz Przybyszewski, portal Niepelnosprawni.pl 218. Ewa Pytasz 11 219. Małgorzata Radziszewska, Stowarzyszenie Kobiet Niepełnosprawnych ONE.pl 220. Agnieszka Rawicz 221. dr Anna Reda-Ciszewska, WPiA Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 222. Filip Rodzik, Skorpion Polkowice 223. Andrzej Rossa, Wielkopolskie Stowarzyszenie Alzheimerowskie, członek założyciel Alzheimer Polska 224. Grażyna Rosołowicz, „Nie-Samodzielni” 225. Anna Rostafińska-Hagemejer 226. dr hab. Katarzyna Roszewska, prof. UKSW, WPiA Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie 227. Mateusz Różański, dziennikarz 228. dr Seweryn Rudnicki, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 229. Anna Rutz, Fundacja Elektrownia Inspiracji, Kolektyw Artykuł 6 230. Dorota Rybarska – Jarosz, Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej – Urząd Marszałkowski w Szczecine 231. Małgorzata Rybicka, Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym 232. dr Marta Salkowska, Collegium Civitas 233. Beata Sałach 234. dr Beata Samoraj-Charitonow, IPS Uniwersytet Warszawski 235. Andrzej Senderacki, „Autysta Dorosły w Mojej Rodzinie” 236. Beata Siemaszko 237. Kamil Sieratowski, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka Obra-Warta 238. Stanisław Sikora, Fundacja Helpful Hand 239. Małgorzata Silny, Fundacja KSK 240. Natalia Skipietrow, Fundacja im. Andrzeja Bączkowskiego 241. Rafał Skrzypczyk, Wiceprezes Zarządu, Fundacja Aktywnej Rehabilitacji FAR 242. Kinga Smaga 243. Aleksandra Smereczyńska, Fundacja Ergo Sum 244. Ewa Smolarow 245. Magdalena Smugowska 246. Marta Somow 247. Izabela Sopalska-Rybak, Kulawa Warszawa 12 248. Elżbieta Sowa, Fundacja Zapewnić Przyszłość 249. Irena Sowińska 250. Robert Stalewski 251. Grażyna Staniszewska, Towarzystwo Przyjaciół Bielska-Białej i Podbeskidzia 252. Marian Stasik 253. Piotr Stefański, Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Dzieci Niewidomych i Słabowidzących Nadzieja 254. Ewa Stolarz 255. Adam Stromidło, Polski Związek Głuchych Oddział Małopolski 256. dr Monika Struck-Peregończyk, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie 257. Justyna Strus 258. Grażyna Szacka 259. Roman Szacki, Godność i Wsparcie Drogą i Nadzieją 260. Grażyna Szałygo 261. dr hab. Ryszard Szarfenberg, prof. UW, EAPN Polska 262. Magda Szarota, Lancaster University, Kolektyw Artykuł 6 263. Alicja Szatkowska, Milickie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych 264. Miłosz Szczepanek 265. Anita Szlęzak 266. Emilia Szmyt-Kustra, Inicjatywa „Spa dla Mam. Wspieramy Mamy” 267. dr Joanna Sztobryn-Giercuszkiewicz, Politechnika Łódzka 268. Anna Szymańska, Uniwersytet Warszawski 269. Halina Szymańska 270. Agnieszka Ścianowska 271. Olga Ślepowrońska, Stowarzyszenie „Mutida”, Inicjatywa „Spa dla Mam. Wspieramy Mamy” 272. Scholastyka Śniegowska 273. Piotr Thieme, Spółdzielnia Socjalna WOLA 274. Sandra Teodorczyk 275. Agata Teutsch, Fundacja Autonomia 276. Teresa Tiszbierek, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP 13 277. Piotr Todys, Fundacja TUS 278. dr Małgorzata Trojańska, Uniwersytet Pedagogicznego w Krakowie 279. Małgorzata Turek, Stowarzyszenie na rzecz dzieci ze schorzeniami neurologicznymi „CHMURKA” 280. Dr n.med. Jolanta Twardowska – Rajewska, członek Komisji Rehabilitacji i Integracji Społecznej PAN 281. Kamila Walicka 282. Paweł Walicki 283. Agnieszka Warszawa, Fundacja Autism Team 284. Aleksander Waszkielewicz, Rada Kongresu Osób z Niepełnosprawnościami, Fundacja na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami (Fronia) 285. Elżbieta Wąs, Miasto Obywatelskie Lubartów 286. Waldemar Weihs, Fundacja „Merkury” w Wałbrzychu 287. Mira Widurek, Stowarzyszenie „Dla Równości”, Krajowa Rada Działalności Pożytku Publicznego, Zespół do spraw Partycypacji Społecznej Osób Starszych, Rada Działalności Pożytku Publicznego Województwa Podkarpackiego 288. Joanna Wierzbicka, Stowarzyszenie na rzecz Osób Niepełnosprawnych i Osób Zagrożonych Wykluczeniem Społecznym „KOLOMOTYWA” 289. Zygmunt Wierzyński, Alzheimer Polska, Podkarpackie Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Chorobą Alzheimera 290. Joanna Witkowska, Fundacja Pies Przewodnik 291. dr Paweł Witt, Prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarek Anestezjologicznych i Intensywnej Terapii 292. Aleksandra Włodarczyk, Fundacja Pełna Życia 293. Paweł Włóczewski 294. Grażyna Wojciechowicz 295. Mirosława Wojciechowska-Szepczyńska, Komisja Ekspertów ds. Osób Starszych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich 296. Olga Wojdyńska, Stowarzyszenie „Mutida”, Inicjatywa „Spa dla Mam. Wspieramy Mamy” 297. Alina Wojtowicz-Pomierna 298. Jolanta Wołągiewicz, Stowarzyszenie Podlascy Seniorzy, Podlaska Redakcja Seniora, Przewodnicząca Rady Seniorów przy Marszałku Województwa Podlaskiego 299. dr Agnieszka Wołowicz, Uniwersytet Warszawski, Kolektyw Artykuł 6 14 300. Magdalena Worotniak 301. Wojciech Worotniak 302. Krzysztof Wostal, Fundacja Transgresja 303. Anna Wotlińska 304. Anna Woźniak-Szymańska, Koalicja na Rzecz Osób z Niepełnosprawnością, Polski Związek Niewidomych 305. Grażyna Wójcik, Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie 306. Maja Wójcikiewicz 307. Filip Wójcikiewicz 308. Paweł Wójtowicz, MATIO Fundacja Pomocy Rodzinom i Chorym na Mukowiscydozę 309. Irena Wóycicka, Komisja Ekspertów ds. Osób Starszych przy Rzeczniku Praw Obywatelskich 310. Michał Wroniszewski, Fundacja Synapsis, Porozumienie Autyzm-Polska 311. Agnieszka Wyrzykowska, Przewodnicząca Powiatowej Społecznej Rady ds. Osób Niepełnosprawnych Sopot, Polskie Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego, koło Sopot 312. dr hab. inż. arch. Marek Wysocki, prof. PG, Centrum Projektowania Uniwersalnego WA Politechnika Gdańska 313. Tomasz Wysoczański 314. Bernadeta Zakrzewska 315. Monika Zakrzewska, Polska Federacja Zatrudnienia Wspomaganego 316. Marcin Zakrzewski 317. Maciej A. Zarębski, Świętokrzyskie Towarzystwo Regionalne 318. Adam Zawisny, Przewodniczący Komisji Dialogu Obywatelskiego ds. Wdrażania Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych i Rozwiązywania Problemów Osób z Niepełnosprawnościami przy Urzędzie Miasta Łodzi 319. Mirosław Zieliński, Prezes Krajowego Forum na rzecz Terapii Chorób Rzadkich – ORPHAN 320. dr Monika Zima-Parjaszewska, Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną 321. Edyta Żmija 322. dr Dorota Żuchowska, Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 323. Przemysław Żydok, Fundacja Aktywizacja 15 324. Bogusława Żywna, Śląska Fundacja Pomocy Głuchoniewidomym

Do wiadomości: Marlena Maląg, Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Łukasz Szumowski, Minister Zdrowia Mariusz Kamiński, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Mariusz Błaszczak, Minister Obrony Narodowej Małgorzata Jarosińska-Jedynak, Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Dariusz Piontkowski, Minister Edukacji Narodowej Zbigniew Ziobro, Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich Mikołaj Pawlak, Rzecznik Praw Dziecka Paweł Soloch, Szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego, Minister w Kancelarii Prezydenta RP Paweł Wdówik, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych Iwona Michałek, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Pełnomocnik Rządu ds. Ekonomii Społecznej i Solidarnej Jarosław Pinkas, Główny Inspektor Sanitarny Barłomiej Chmielowiec, Rzecznik Praw Pacjenta Krzysztof Michałkiewicz, Prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Wojewodowie Gen. dyw. Wiesław Kukuła, Dowódca Wojsk Obrony Terytorialnej Paulina Malinowska-Kowalczyk, Doradca Prezydenta RP ds. osób z niepełnosprawnościami