Nadzór

Wspieramy działania dotyczące obywatelskiego nadzoru nad funkcjonowaniem instytucji publicznych i przestrzeganiem reguł dobrego rządzenia. Dotacje na te działania są współfinansowane ze środków Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe

Coraz więcej organizacji pozarządowych podejmuje działania strażnicze (watchdogowe). W ostatnich latach udało się zgromadzić wiele doświadczeń i dobrych praktyk w tej dziedzinie, np. w zakresie monitorowania ochrony środowiska, praw konsumenta, dostępu do informacji publicznej czy zasad finansowania trzeciego sektora przez władze samorządowe. Wciąż jednak zasięg i skala działań strażniczych nie są wystarczające w stosunku do potrzeb. Często brakuje kompetencji i systematyczności, a także dbałości o upowszechnianie wyników kontroli, co znacznie osłabia skuteczność prowadzonych działań.

Chcemy zachęcić organizacje pozarządowe do rozszerzania zakresu obywatelskiego nadzoru nad instytucjami publicznymi: administracją rządową i samorządową, instytucjami podległymi władzom centralnym i terytorialnym (fundusze, agencje), instytucjami związanymi z wymiarem sprawiedliwości (sądy, prokuratura, policja), a także nad instytucjami innymi niż publiczne, o ile ich działanie ma istotne znaczenie z punktu widzenia interesu publicznego. Zależy nam, by działania te były realizowane profesjonalnie i wpływały na zmiany w sposobie funkcjonowania nadzorowanych instytucji.

Wspierane przez nas działania powinny uwzględniać następujące elementy:

1. Konkretny obszar kontroli: precyzyjne wskazanie, jakie instytucje i jakie aspekty ich funkcjonowania będą poddane kontroli. Wybrana instytucja powinna być powiadomiona o zamiarze objęcia jej monitoringiem oraz być pierwszym odbiorcą informacji o jego wynikach.
2. Gromadzenie, analizowanie i ujawnianie informacji: precyzyjne określenie metod zdobywania informacji, zakresu i charakteru gromadzonych danych oraz sposobu ich ujawniania. Należy zwrócić uwagę, by proces ten odbywał się zgodnie z prawem, by zebrane dane były weryfikowalne i pozwalały na wyciągnięcie uzasadnionych wniosków oraz były dostępne dla wszystkich zainteresowanych.
3. Wnioski i rekomendacje: sformułowanie konkretnych, szczegółowych wniosków i rekomendacji, opartych o bezstronną analizę zebranych danych. Warto przy tym pamiętać, że kontrola nie musi prowadzić do wykrycia nieprawidłowości. Efektem monitoringu może być też stwierdzenie, że rzetelnie i bezstronnie zbadana instytucja publiczna działa prawidłowo, zgodnie z interesem publicznym.
4. Działania na rzecz zmiany: w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości skuteczne informowanie o tym opinii publicznej, a także – samodzielnie lub we współpracy z innymi zainteresowanymi organizacjami – podejmowanie działań na rzecz eliminacji nieprawidłowości i wdrożenia rekomendacji.

Do składania projektów zapraszamy szczególnie organizacje, które specjalizują się lub zamierzają się specjalizować w działaniach strażniczych.

Naszym partnerem w tej ścieżce jest Sieć Obywatelska – Watchdog Polska (dawniej Stowarzyszenie Liderów Lokalnych Grup Obywatelskich). Na prowadzonym przez SLLGO portalu watchdog.org.pl można znaleźć dodatkowe informacje i materiały dotyczące działań strażniczych.