21.03.2018
Udział obywateli w monitorowaniu wyborów [Mężowie zaufania, obserwatorzy społeczni i międzynarodowi]
Polski system organizacji wyborów stwarza obywatelom szanse na prowadzenie monitoringu i wyłapywanie nieprawidłowości przy głosowaniu i ustalaniu wyników. Jest to możliwe m.in. dzięki dopuszczeniu do udziału w pracach komisji obwodowych mężów zaufania wyłanianych przez poszczególne komitety, międzynarodowych obserwatorów oraz – wprowadzonej w obecnej nowelizacji Kodeksu wyborczego funkcji – obserwatorów społecznych. Ich uprawnienia omawiamy w ekspertyzie Fundacji im. Stefana Batorego
„Obserwatorzy społeczni to nowa funkcja wprowadzona do prawa w wyniku ostatniej nowelizacji Kodeksu wyborczego. Wyznaczać ich mogą zarejestrowane na terenie Rzeczypospolitej Polskiej fundacje oraz stowarzyszenia, które w statutach mają zapisaną troskę o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Warto skorzystać z tej możliwości. Społeczny monitoring wyborów wzmocni ich wiarygodność. Jest jeszcze czas na ewentualne zmiany w dokumentach statutowych. ” – wyjaśnia Joanna Załuska, dyrektorka programu Masz Głos, Masz Wybór Fundacji Batorego.
Komitety wyborcze zgłaszające mężów zaufania oraz organizacje zgłaszające obserwatorów społecznych nie muszą wcześniej sygnalizować zamiaru obserwowania prac komisji. Obserwatorów międzynarodowych – na ich prośbę – zaprasza do prowadzenia działań Państwowa Komisji Wyborcza.
„Mężów zaufania i obserwatorów społecznych można powołać nawet w dniu wyborów. Ważne, żeby od upoważnionych osób z komitetu wyborczego lub organizacji otrzymali odpowiednie zaświadczenie, które wraz z dowodem potwierdzającym tożsamość przedstawią komisji, do której zostaną skierowani. Zaświadczenie może upoważniać do „pracy” w więcej niż jednej komisji”. – wyjaśnia Joanna Załuska.
Zarówno mężowie zaufania, jak obserwatorzy mogą być obecni podczas wszystkich czynności komisji, do której zostali wyznaczeni: podczas przygotowań do głosowania, głosowania, ustalania wyników i sporządzania protokołu. Mogą także – z wykorzystaniem własnego sprzętu – rejestrować działania komisji.
W lokalu wyborczym może przebywać jednocześnie nie więcej niż po jednym mężu zaufania z każdego komitetu i po jednym obserwatorze z każdego stowarzyszenia lub fundacji. Można jednak wyznaczyć więcej niż jednego męża zaufania lub obserwatora przy danej komisji, którzy swoją funkcję pełnić będą zamiennie.
„Szerokie zaangażowanie w obserwowanie przebiegu wyborów – czy to w charakterze mężów zaufania czy społecznych obserwatorów jest bardzo ważne. Pozwoli wyeliminować ewentualne nieprawidłowości, wzmocni zaufanie do uczciwego przebiegu wyborów, co w demokracji ma znaczenie fundamentalne. Żeby wzmocnić społeczników przygotowujemy materiały informacyjne, o tym jak prowadzić obserwację, na co szczególnie należy zwracać uwagę.” – dodaje Joanna Załuska.
Opracowanie: Udział obywateli w monitorowaniu wyborów: mężowie zaufania oraz społeczni i międzynarodowi obserwatorzy
Informacja prasowa – PDF
Więcej informacji:
Marzena Płudowska
Fundacja im. Stefana Batorego
[email protected]
+48 508 850 464