Dla mediów

ForumIdei Fundacji Batorego publikuje książkę podsumowującą „wyborczy maraton”, jaki odbył się w Polsce w latach 2018–2020. Publikacja ma na celu opisanie całego procesu, rekonstrukcję kluczowych momentów oraz wskazanie punktów zwrotnych i najważniejszych decyzji podejmowanych przez kluczowych aktorów. Dodatkowym zadaniem opracowania jest ewaluacja aktywności państwa, przede wszystkim jego struktur odpowiedzialnych za organizację procesów wyborczych.

Książka „Reguły, zamiary, praktyki. Prawo wyborcze i wybory 2017-2020”, przygotowana przez dr. hab. Mikołaja Cześnika, dr. hab. Jarosława Flisa, dr. hab. Adama Gendźwiłła, dr. hab. Jacka Hamana, dr Annę Materską-Sosnowską, dr hab. Annę Rakowską-Trelę, prof. dr. hab. Andrzeja Rycharda, Magdalenę Wrzalik, dr. Jarosława Zbieranka – członków Zespołu Ekspertów Wyborczych Fundacji im. Stefana Batorego oraz zaproszonych ekspertów spoza jego składu, została wydana wspólnie z Wydawnictwem Naukowym SCHOLAR.

Zdecydowanie podzielam większość czy prawie wszystkie stawiane w [książce] tezy, jak i postulaty formułowane pod adresem ustawodawcy. Niewątpliwą wartością publikacji jest całościowe spojrzenie na problematykę wyborczą. Dzięki temu powstało kompleksowe opracowanie, w którym zawarte są postulaty rozproszone w wielu wcześniejszych ekspertyzach Fundacji im. Stefana Batorego, jak i w licznych pracach przyczynkarskich, głównie artykułach w naukowych periodykach oraz rozdziałach w zbiorowych monografiach – napisał w recenzji wydawniczej prof. dr hab. Krzysztof Skotnicki.

Autorzy pozytywnie oceniają m.in. uregulowanie w Kodeksie wyborczym pozycji społecznych obserwatorów wyborów, czy odejście od stosowania w wyborach samorządowych „kart-książeczek”.

Eksperci ostrzegają, że najpoważniejsze zagrożenia dla uczciwości wyborów związane są w Polsce z zaangażowaniem środków publicznych w kampanię wyborczą rozumianą nie tylko jako działania komitetów wyborczych, której zasady dość ściśle reguluje Kodeks wyborczy, ale jako ogół działań propagandy mającej zapewnić danej partii korzystny wynik wyborów. Tymi środkami są media publiczne, zasoby spółek Skarbu Państwa lub samorządowych, wpływy i możliwości związane z zajmowaniem urzędów; nie można wykluczyć, że także służby specjalne.

Monitoring tych zjawisk jest jednym z najważniejszych zadań dla organizacji społecznych zajmujących się uczciwością wyborów – uważają eksperci.

W analizie towarzyszącej publikacji książki, jej współautor, dr hab. Jacek Haman, opisuje w skrócie najważniejsze kwestie poruszone w monografii.

Autor podkreśla, że lata 2017–2020 to okres dla polskich wyborów szczególny: 10 listopada 2017 grupa posłów Prawa i Sprawiedliwości złożyła propozycje pierwszych istotnych zmian w przepisach prawa wyborczego, a 12 lipca 2020 roku odbyła się druga tura wyborów prezydenckich.

Prof. Haman wskazuje na nowe i stare problemy polskiego prawa oraz systemu wyborczego, które wzięli pod lupę eksperci Fundacji Batorego. Dotyczą one zmian w zakresie: organów wyborczych, administracji wyborczej, organizacji i zasad głosowania, obwodowych komisji wyborczych, czy też głosowania korespondencyjnego. Kolejne problemy to nakładanie się kalendarzy wyborczych, podział mandatów między okręgi wyborcze, brak korekty demograficznej uwzględniającej głosy z zagranicy, a także zasady prowadzenia i finansowania kampanii wyborczych.

 

Do pobrania:

„Reguły, zamiary, praktyki. Prawo wyborcze i wybory 2017-2020”, Mikołaj Cześnik, Jarosław Flis, Adam Gendźwiłł, Jacek Haman, Anna Materska-Sosnowska, Anna Rakowska-Trela, Andrzej Rychard, Magdalena Wrzalik, Jarosław Zbieranek
„Prawo wyborcze i praktyka w Polsce 2017–2020″, Jacek Haman