Publikujemy napisany dla Fundacji Batorego raport autorstwa prof. Ełły Libanowej, dr hab. Ołeny Małynowskiej i dr Ołeksija Pozniaka z Narodowej Akademii Nauk Ukrainy zawierający rekomendacje dla polskiej i ukraińskiej polityki migracyjnej.
Na podstawie danych GUS, NBP i szczegółowych raportów innych instytucji eksperci oszacowali, że od 2013 do 2024 roku wkład, jaki wnoszą w polską gospodarkę osoby z Ukrainy pracujące w Polsce, sięgnął 2,4% PKB. Ich wpłaty do polskiego budżetu w 2024 roku wyniosły 15,1 miliarda złotych – i były znacząco wyższe niż w latach wcześniejszych, przy czym wzrost jest systematyczny z roku na rok. Oczywiście rosnący wkład osób z doświadczeniem migracji w PKB nie rozładowuje napięć społecznych i politycznych wokół migracji – tym zaradzić może dobra polityka integracyjna, jednak kiedy dyskusja skoncentrowana jest na bieżącym rachunku zysków i strat, bardzo trudno przekonać władze, ale też obywateli i obywatelki państw przyjmujących, że warto na tę politykę przeznaczyć czas i środki. Niniejszy raport, przygotowany przez ukraiński zespół osób specjalizujących się w demografii, w szczególności zaś w trendach migracyjnych, zawiera przegląd danych z wielu źródeł polskich i ukraińskich na temat przepływów ludności między Polską a Ukrainą po pełnoskalowej rosyjskiej inwazji. Autorki i autor analizują te dane pod kątem wyzwań demograficznych, ekonomicznych, społecznych i politycznych, jakie stoją przed obydwoma krajami, i formułują rekomendacje zarówno w zakresie dalszych studiów nad tymi aspektami migracji, które pozostają niezbadane i co do których brakuje danych, jak i w zakresie koordynowania polityk ludnościowych między Ukrainą a krajami przyjmującymi ukraińskich migrantów i migrantki, przy czym jednym z najważniejszych jest Polska – pisze we wstępie do raportu dr Paweł Marczewski główny specjalista ds. projektów badawczych w forumIdei Fundacji im. Stefana Batorego.
W 2022 roku pełnowymiarowa agresja Rosji na Ukrainę doprowadziła do migracji przymusowej na skalę niewidzianą od drugiej wojny światowej. Według danych Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR) liczba osób z Ukrainy, które otrzymały tymczasową ochronę w krajach europejskich (z wyjątkiem Rosji i Białorusi) oraz w Ameryce Północnej, przekraczała w połowie 2024 roku 5,2 miliona osób, w tym blisko milion przebywało w Polsce. Perspektywa integracji europejskiej Ukrainy niesie ze sobą wyzwanie dalszego odpływu ludzi, którzy wraz z obywatelstwem europejskim zyskają prawo do swobodnego zamieszkania, pracy i nauki w zjednoczonej Europie.
Dla Ukrainy, której populacja gwałtownie spada w wyniku niekorzystnych trendów demograficznych oraz gigantycznej przymusowej emigracji spowodowanej wojną, powrót rodaków do ojczyzny jest zadaniem strategicznym. Z kolei w interesie Polski, której znaczne wydatki na wsparcie uchodźców z Ukrainy już przynoszą wymierny zysk w gospodarce, leży wykorzystanie potencjału ukraińskiej diaspory na polskim rynku pracy. Pogodzenie interesów trzech głównych aktorów procesu migracyjnego – kraju pochodzenia, kraju docelowego i samych migrantów – wymaga dokładnego zdefiniowania tych interesów, zebrania możliwie precyzyjnych danych na temat skali migracji oraz rozsądnych i konsultowanych z interesariuszami polityk publicznych. Niniejszy raport ma na celu przybliżenie opisu obecnej sytuacji migracyjnej Ukrainy, analizę możliwych scenariuszy jej rozwoju przyszłości oraz rekomendacje dla polskiej i ukraińskiej polityki migracyjnej.
Zachęcamy do lektury całego raportu! Dostępny także w formacie EPUB.
