Jestem z pokolenia, które wchodziło w dorosłe życie niemal równocześnie z wejściem Polski w system demokratyczny. Uczyłam się w praktyce demokracji razem z Polską. W ciągu tych 30 lat zdecydowanie najbliższa stała mi się demokracja lokalna, która realizuje się w ramach wspólnoty samorządowej. Z racji okrągłej rocznicy powstania samorządu terytorialnego nieraz usłyszymy, że ta reforma ustroju udała nam się najbardziej.
Okres pandemii pokazał ogromną siłę samoorganizacji społeczeństwa i gotowość mieszkańców do brania współodpowiedzialności za wspólnotę lokalną. Samorządy stoją przed trudnymi decyzjami związanymi nie tylko z kurczącymi się budżetami, ale też bezpośrednimi skutkami pandemii. Jak w takiej rzeczywistości odnajdą się władze samorządowe i organizacje społeczne?
Trzy miesiące debaty publicznej na temat migracji, podejmowanych działań politycznych oraz aktywności samych migrantów w Polsce i na świecie, jakie minęły od wybuchu pandemii COVID-19, ujawniły kilka istotnych zjawisk.
Co z wyborami prezydenckimi? Na razie wiem, że nie odbyły się one 10 maja, nie wiem natomiast, czy wynika z tego, że były nieważne. Jestem prawie pewien, że nie odbędą się w maju, a czy odbędą się w czerwcu lub lipcu – a jeśli tak, to jak – tego nie wiem zupełnie. W chwili, gdy piszę te słowa, w Sejmie procedowany jest kolejny projekt – jakie będą jego losy, ile razy się zmieni i co z niego wyniknie nie próbuję nawet przewidywać. Ale to, że nie wiemy jak będzie, nie oznacza, że nie mamy pewnego pojęcia o tym, jak powinno być.
Dla państw Unii Europejskiej pandemia koronawirusa oznacza przede wszystkim kryzys zdrowia publicznego, groźbę zapaści gospodarczej oraz społecznej destabilizacji. Ale istnieje duże ryzyko, że z perspektywy lat okres pandemii zostanie również zapamiętany jako zły czas dla demokracji, praworządności i praw człowieka, a przez to i dla politycznej spoistości Unii. UE wkracza w kryzys słabo wyekwipowana do radzenia sobie z zagrożeniami dla tych wartości. Wieloletni, niepowstrzymywany dryf Węgier w stronę autorytaryzmu i systematyczne rozmontowywanie praworządności w Polsce przyspieszają, obnażając bezradność Unii.
