Nagroda dla autora wynosi 50 000 zł. Serdecznie gratulujemy!
Słowo „ludobójstwo” jeszcze niedawno nie istniało w żadnym języku. Zaproponował je polski prawnik Rafał Lemkin, najpierw w wersji angielskiej jako genocide. Pojęcie to miało wyrażać treści, które zawierała już jego wcześniejsza propozycja zdefiniowania „zbrodni barbarzyństwa” – ale bezprecedensowy charakter niemieckich zbrodni wymagał nowego słowa. Dziś jako pierwsza na forum międzynarodowym użyła tego określenia w odniesieniu do rosyjskiej agresji na Ukrainę Eva-Maria Liimets, szefowa MSZ Estonii. Ale ekspertom – jak pisze Gebert – wciąż daleko do jednomyślności.
Monumentalne Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło są opisaniem dziejów ludobójstwa obejmujących ostatnie 120 lat – przy czym aż trzy z opisywanych genocydów miały miejsce po uchwalonej w 1948 r. przez Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych „Konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa”.
Konstanty Gebert nie koncentruje się wyłącznie na omówieniu kontekstu historyczno-politycznego ludobójstwa. Przechodzi od wymordowania przez cesarskie Niemcy rdzennych mieszkańców Namibii, przez dokonane przez Turków ludobójstwo Ormian, zbrodnie popełnione w Kambodży Czerwonych Khmerów oraz w Rwandzie i w byłej Jugosławii, aż po dokonujące się dzisiaj w Chinach wyniszczanie Ujgurów czy (w posłowiu do nowego wydania) zbrodnie w Buczy. Przedstawia także aurę społeczno-psychologiczną, która doprowadza do przestępstw. Cytuje liczne źródła (publikowane i archiwalne) oraz wywiady. Przybliża sylwetki głównych architektów ludobójstwa, jego bezpośrednich sprawców oraz ofiar. Szuka źródeł zła.
Konstanty Gebert jest pisarzem, dziennikarzem, publicystą i tłumaczą. Stały współpracownik „Kultury Liberalnej”. Był dyrektorem Warszawskiego Biura ECFR – Europejskiej Rady Polityki Zagranicznej oraz współpracownikiem „Gazety Wyborczej”. Założyciel i były redaktor naczelny miesięcznika „Midrasz”.
Ustanowiona w ubiegłym roku przez Fundację Batorego Nagroda im. Marcina Króla ma wspierać rozwój debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji i wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami.
Książkę laureatkę wybrała Kapituła w składzie: Agata Bielik-Robson (University of Nottingham), Przemysław Czapliński (Uniwersytet Adama Mickiewicza), Dariusz Gawin (Instytut Filozofii i Socjologii PAN), Iwona Jakubowska-Branicka (Instytut Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego), Zofia Król („Dwutygodnik”), Elżbieta Matynia (New School for Social Research w Nowym Jorku), Zbigniew Nosowski („Więź), Andrzej Rychard (Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Przewodniczący Rady Fundacji im. Stefana Batorego), Henryk Woźniakowski (Fundacja Kultury Chrześcijańskiej Znak).
Do finału Nagrody nominowani byli także:
Joanna Erbel za Wychylone w przyszłość. Jak zmienić świat na lepsze, Wydawnictwo Wysoki Zamek
Leszek Koczanowicz za Niedokończone polityki. Demokracja, populizm, autokracja, Wydawnictwo Pasaże
Marcin Napiórkowski za Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, żeby uratować świat, Wydawnictwo Literackie
Grzegorz Piątek za Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939, Wydawnictwo W.A.B.