Dla mediów

Przez dwa tygodnie (10-23 maja 2019) dwie trzecie, czyli 105 ze 153 tematów głównego programu informacyjnego TVP, miało związek z wyborami. 69 z nich dotyczyło PiS; 68 było pozytywnych, jeden – neutralny. O Koalicji Europejskiej traktowały 33 tematy, wszystkie miały wydźwięk negatywny; dwa – także negatywne – dotyczyły Konfederacji. Wiośnie, Lewicy Razem i Kukiz15 nie poświęcono ani jednego tematu.

Na 48 zapowiedzi „Wiadomości” (codziennie były 3-4), podawanych na początku programu, jako sygnalizacja najważniejszych tematów, 30 było wyborczych. Dominowały pozytywne i neutralne zapowiedzi PiS (21); Koalicja Europejska miała 9 negatywnych; reszta zapowiedzi nie dała się przypisać żadnemu komitetowi wyborczemu. PiS dominował także w zapowiedziach nr 1 (miał ich 8 i jedną neutralną). Koalicja Europejska miała dwie pierwsze zapowiedzi (negatywne), a pozostałe komitety – ani jednej.

Ostatnie materiały wydania, tak jak pierwsze pozostające najmocniej w pamięci widza, były głównie zapowiedziami audycji TVP: nowej oprawy i studia „Wiadomości” (10 maja), transmisji meczów ekstraklasy (11 maja), nowej oprawy i studia „Wiadomości” (12 maja, dzień startu), Widzowie polubili nowe „Wiadomości” (13 maja), półfinału Eurowizji w TVP (14 maja), Roztańczona Kadzielnia tylko w TVP (17 maja), Szansa na sukces jutro o 15.15 w TVP2 (18 maja). W wielu ostatnich materiałach pojawiał się prezes TVP, Jacek Kurski.

Z polityków najdłużej i najczęściej był pokazywany prezes PiS, Jarosław Kaczyński: jego udział we wszystkich „setkach” polityków wyniósł 7,6 proc. Wypowiedzi J. Kaczyńskiego były wielokrotnie powtarzane. 13 maja był obecny w „Wiadomościach” w 3 tematach przez minutę i 58 sekund (1’58”), w tym w relacji z programu TVP2 „Pytania na Śniadanie”, w którym był gościem tego dnia przed południem. 19 maja pojawił się z 6 tematach, 21 maja – w 4.

W pierwszej piątce najczęściej występujących polityków czworo to politycy obozu PiS: Jarosław Kaczyński, Zbigniew Ziobro, Joachim Brudziński i Beata Szydło. Dwoje ostatnich kandyduje do PE. Lider opozycyjnej Koalicji Europejskiej, Grzegorz Schetyna, był na trzecim miejscu. Na siódmym premier Mateusz Morawiecki, przed nim Donald Tusk, za nim Ewa Kopacz z PE, kandydatka do PE.

„Gośćmi Wiadomości”, zapowiadanymi i występującymi krótko na koniec programu informacyjnego (rozmowy przechodziły do TVP Info), było 21 polityków, w tym 13 z PiS (12 kandydatów do PE oraz Zbigniew Ziobro), 4 z KE (po 2 z Nowoczesnej i z PSL) oraz 4 z Kukiz15 (wszyscy kandydują do PE), co dawało ich komitetom wyborczym odpowiednio: 62 proc. i po 19 proc. Paweł Pudłowski z Nowoczesnej i Konstanty Radziwiłł byli dwa razy.

Podczas monitoringu dało się zaobserwować szczególne cechy konstruowania „Wiadomości”.

1. Tworzenie informacji niewyborczych pod potrzeby wyborcze

13 maja, siódmy temat: „Polska pomoc dla ofiar wojen”. Ponad dwie minuty dla Beaty Kempy, dotychczasowej pełnomocniczki rządu ds. pomocy humanitarnej za granicą plus 85 sekund rozmowy jako „Gość Wiadomości”. Informacja o tym, że jest kandydatką (dwójka listy PiS, Dolny Śląsk) nie pada.
13 maja, czwarty temat: „Polskie granice pod lepszą ochroną”. Sukcesy rządu PiS w budowaniu bezpieczeństwa narodowego i sprawność służb. Setka Jarosława Zielińskiego, wiceministra spraw wewnętrznych, kandydata PiS do PE, nie podpisanego jako kandydat.
15 maja, drugi temat: „Strajk nauczycieli zaszkodził uczniom”, prezentacja wyników badania opinii na zamówienie „Wiadomości” pretekstem do zaproszenia do „Gościa Wiadomości” minister oświaty, Anny Zalewskiej, kandydatki do PE, krytykowanej przez związki nauczycielskie za chaos w oświacie.
16 maja, pierwszy temat: „Od 1 lipca 500 złotych każde dziecko. Prezydent podpisał 500+” – super-zapowiedź „Wiadomości” o rozszerzeniu programu 500+ podana jeszcze przed przywitaniem widzów. Setki prezydenta Andrzeja Dudy i trzech kandydatek PiS do PE ministrów Beaty Szydło, Elżbiety Rafalskiej i Joanny Kopińskiej, nie podpisanych jako kandydatki.

2. Brak konsekwencji w podpisywaniu kandydatów do PE

Dobrą praktyką jest podpisywanie osób kandydujących w wyborach za każdym razem, kiedy pojawiają się na ekranie i zabierają głos („setki”). „Wiadomości” nie stosują się do tej zasady, czego przykłady przytoczono wyżej. W niektórych tematach kandydaci PiS są jednak podpisywani. Zdjęcia niżej pochodzą z 16 maja: ani jedna z 6 kandydatek PiS nie była podpisana jako kandydatka do PE.

3. Informacje z tezą na „belce” (tytule tematu pokazywanym na ekranie)

10 maja: Tajemnicze okoliczności wypadku Cimoszewicza [jedynka KE do PE w Warszawie]
12 maja: Podwójne standardy opozycji
14 maja: Pytania o kulisy grabieży 250 mld zł [sejmowa komisja w sprawie wyłudzeń VAT]
16 maja: Opozycja opóźnia walkę z pedofilami
16 maja: Opozycja chce euro, mimo drożyzny
17 maja: Opozycja blokuje walkę z pedofilią
17 maja: Opozycja chce euro wbrew Polakom
17 maja: Argumenty siły zamiast siły argumentów [zachowanie opozycji]
17 maja: Cimoszewicz zrezygnuje z wyborów?
18 maja: Zdradzone wartości Platformy Obywatelskiej
19 maja: Puste deklaracje Platformy Obywatelskiej
19 maja: Niedyplomatyczny list byłych dyplomatów
20 maja: Wszystkie afery Platformy
20 maja: Opozycja ukrywa swoje plany dot. praw LGBT
20 maja: Niespełnione obietnice Platformy
21 maja: Środowiska LGBT już nie wierzą Platformie

4. Powtarzanie wciąż tych samym informacji w kolejnych dniach
Nagrana ukrytą kamerą rozmowa z nieświadomym nagrywania Rafałem Grupińskim z PO podczas marszu opozycji „Polska w Europie” 18 maja, wykorzystywana przez cztery kolejne dni z niewielkimi uzupełnieniami w tematach: „Donald Tusk angażuje się w polską politykę” (18 maja), „Donald Tusk łamie unijne zasady” (19 maja), „Opozycja ukrywa swoje plany dot. praw LGBT” (20 maja), „Środowiska LGBT już nie wierzą Platformie” (21 maja).

W „Wiadomościach” twarze osób nagrywających polityka KE zostały zasłonięte.

5.    Przedstawianie materiałów wyborczych PiS
11 maja, konwencja PiS w Bydgoszczy. Grafika przedstawiająca postulaty PiS i komentarz dziennikarza zza kadru: „Pakiet postulatów sprowadza się do budowy państwa sprawiedliwego i solidarnego”.

12 maja: materiał o konwencji PE w Szczecinie zakończony nagraniem z Twittera PiS (zamykająca się kurtyna).

6. Nierzetelna grafika informacyjna

14 maja, czwarty temat: „Polaków stać na więcej”. Wykres „Wiadomości” ostro pnie się w górę, ale rzeczywista dynamika przyrostu dochodu rozporządzalnego jest taka, jak na drugim wykresie.

7.    Ukrywanie informacji niekorzystnych dla PiS

20 maja, trzeci temat: „Polityczny atak „Gazety Wyborczej”. Nie ma zdjęcia czołówki GW  mówiącej o tym, jak premier Morawiecki uwłaszczył się na majątku oddanym Kościołowi, tylko rozkładówka. Poza belką z tezą, „Wiadomości” dają tylko wypowiedź mecenasa premiera,  brak przedstawiciela redakcji GW, brak wypowiedzi polityków opozycji.

Do widzów „Wiadomości” nie dotarły także informacje o dwóch krytycznych biografiach premiera, które ukazały się w okresie przedwyborczym oraz o raporcie Najwyższej Izby Kontroli, bardzo krytycznym wobec reformy edukacji przeprowadzonej przez kandydatkę PiS do PE, minister Annę Zalewską. To tylko kilka z wielu przykładów opuszczeń informacyjnych w „Wiadomościach”.

Kompletny raport, z nagraniami, będzie dostępny do końca maja 2019 r. ___ Monitoring „Wiadomości” prowadzony jest przez Towarzystwo Dziennikarskie we współpracy i przy wsparciu Fundacji im. Stefana Batorego. Obserwacja będzie kontynuowana do 25 maja 2019, a wyniki opublikowane zostaną na www.towarzystwodziennikarskie.pl i na stronie Fundacji Batorego www.batory.org.pl

Informacja prasowa w wersji PDF

Kontakt: koordynator monitoringu: Andrzej Krajewski, Towarzystwo Dziennikarskie [email protected]