piątek, 16 maja, godz. 18-19:30, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków
Debata Fundacji Batorego i Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie.
Nagroda im. Marcina Króla 2025
Jak mówić o trudnych, ale cudzych doświadczeniach? Jak mówić o rzeczywistości, która nie jest naszą, ale jednak silnie na nas oddziałuje? Jak znaleźć język, by opisać odmienne sposoby postrzegania świata czy inne rzeczywistości, których sami nie znamy? Jak pisać o wojnie w Ukrainie? Jak przy tym nie popaść w banał, uproszczenie czy zawłaszczenie cudzych odczuć? Wojna za naszą wschodnią granicą stawia przed nami fundamentalne pytania o granice empatii, możliwości zrozumienia cudzego losu i o odpowiedzialność za słowa. Obserwując tragedię Ukrainy z perspektywy Polski, stajemy przed wyzwaniem znalezienia języka, który nie upraszcza, nie zawłaszcza i nie trywializuje doświadczenia ofiar. Nie chodzi tu jednak przecież tylko o empatię, ale o możliwość porozumienia i komunikacji, które pozwoliłby nam dostrzec w walce Ukraińców naszą sprawę, wspierać ją i czerpać z niej lekcję.
Tomasz Szerszeń w swojej książce mierzy się bezpośrednio z problemem patrzenia od ponad trzech lat na wojnę w Ukrainie z Polski, czyli z perspektywy na tyle dalekiej od frontu, by nasza codzienność trwała bez większych zmian, ale też na tyle bliskiej, by tę codzienność przenikało poczucie zagrożenia. Z kolei Eliza Kącka w swojej książce odpowiedziała na potrzebę nowego języka do myślenia i rozmowy o doświadczeniu rodziców dzieci w spektrum. Z pisarską maestrią autorka Wczoraj byłaś zła na zielono podejmuje ogólniejszy problem relacji z innością – innością cudzą, innością własną, lękiem przed i tęsknotą za kontaktem z inną osobą. A tym samym również kwestie relacji władzy i przemocy, budowania wspólnoty, komunikacji i jej granic, a także języka i tego, jak słowa łączą się ze światem. Na przecięciu tych dwóch perspektyw rozmawiać chcemy o tym, jak język (obrazu, sztuki, literatury…) może stać się narzędziem budowania solidarności i wsparcia, a kiedy staje się barierą, zamykającą nas w kokonie własnych interpretacji.
W dyskusji udział wezmą:
Prowadzenie: Edwin Bendyk (prezes Fundacji im. Stefana Batorego).
Celem ustanowionej w 2022 przez Fundację Batorego Nagrody im. Marcina Króla jest wspieranie rozwoju debaty publicznej poprzez zachętę do pogłębionej refleksji nad zjawiskami i trendami współczesności oraz wyzwaniami przyszłości, tworzenia nowych idei i prób opisu rzeczywistości, poszukiwania odpowiedzi na kryzys demokracji oraz wartości demokratycznych oraz poszerzania przestrzeni intelektualnego dyskursu ponad podziałami.
Na początku marca Kapituła Nagrody wybrała pięć książek-finalistek trzeciej edycji konkursu. Zwycięski tytuł ogłoszony zostanie 29 maja. Przed ogłoszeniem książki-laureatki tegorocznej Nagrody Fundacja Batorego organizuje publiczne debaty z autorami książek nominowanych do Nagrody oraz innymi ważnymi uczestniczkami i uczestnikami polskiej debaty intelektualnej.
(Więcej informacji o Nagrodzie oraz lista nominowanych w tegorocznej edycji książek znajduje się tutaj: https://www.batory.org.pl/forumidei/nagroda-im-marcina-krola/ )
Transmisja na żywo tłumaczona na polski język migowy będzie dostępna na profilu Fundacji Batorego na Facebooku.
Zapraszamy do dyskusji!
_____________________________________________________
Edwin Bendyk – prezes Fundacji im. Stefana Batorego. Dziennikarz pisarz, publicysta tygodnika „Polityka”. Zajmuje się tematyką cywilizacyjną oraz relacjami między nauką i techniką a polityką, gospodarką, kulturą, życiem społecznym. Współtworzył Ośrodek Badań nad Przyszłością w Collegium Civitas. Członek European Council on Foreign Relations. Wydał m.in. Miłość, wojna, rewolucja. Szkice na czas kryzysu (2009), Bunt sieci (2012), W Polsce, czyli wszędzie. Rzecz o upadku i przyszłości świata (2020). Prowadzi blog „Antymatrix”.
Eliza Kącka – dr, pisarka, literaturoznawczyni, krytyczka. Pracuje na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Autorka książek prozatorskich: Elizje (2017), po drugiej stronie siebie (2019), Strefa zgniotu (2022), książki eseistycznej Idiomy. Eseje (2023) oraz książek akademickich: Stanisław Brzozowski wobec Cypriana Norwida (2012), Lektura jako spotkanie. Brzozowski – tekst – metoda (2017). Sporządziła kilka wyborów poezji (nie tylko najnowszej). Felietonistka i współpracowniczka „Tygodnika Powszechnego”. Jest członkinią Zarządu Głównego Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza oraz kapituły Nagrody Literackiej Gdynia (od 2019).
Jakub Skrzywanek – reżyser, autor scenariuszy teatralnych, twórca instalacji performatywnych, od 1 września 2024 roku pełni funkcję zastępcy dyrektorki do spraw artystycznych w Narodowym Starym Teatrze im. H. Modrzejewskiej w Krakowie. Absolwent Wydziału Reżyserii Dramatu AST w Krakowie, Filologii Polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim oraz kursu DOKPRO w Mistrzowskiej Szkole Wajdy. W okresie od stycznia 2022 roku do końca sierpnia 2024 roku był zastępcą dyrektora do spraw artystycznych w Teatrze Współczesnym w Szczecinie. Jest laureatem wielu z najważniejszych nagród teatralnych, a także Paszportu Polityki w dziedzinie teatr (2023).
Tomasz Szerszeń – eseista, antropolog kultury, fotograf. Autor książek Być gościem w katastrofie (2024); Wszystkie wojny świata (2021); Architektura przetrwania (2017); Podróżnicy bez mapy i paszportu (2015); redaktor antologii Oświecenie, czyli tu i teraz (2021). Od czerwca 2024 redaktor naczelny kwartalnika „Konteksty”, adiunkt w Instytucie Sztuki PAN, gdzie prowadzi Pracownię Antropologii Kultury i Sztuk Audiowizualnych. Autor projektów fotograficznych, współautor projektów teatralnych, kurator wystaw (m.in. Czym jest Oświecenie? w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie). Za książkę Wszystkie wojny świata otrzymał Nagrodę Literacką Znaczenia i Nagrodę Główną Academia 2022, a także nominację do Nagrody Literackiej Gdynia.
Paulina Małochleb – dr, krytyczka, badaczka literatury i wykładowczyni. Laureatka Nagrody Prezesa Rady Ministrów, stypendystka NCK „Młoda Polska”. Autorka książki „Przepisywanie historii” oraz bloga ksiazkinaostro.pl. W Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie kieruje Ośrodkiem Komunikacji. Publikuje w „Przekroju”, „Polityce” i Krytyce Politycznej. Wykłada na Uniwersytecie Jagiellońskim.
