22.05.2019

Jak przeprowadzić głosowanie? Krótka instrukcja dla członków obwodowych komisji wyborczych, mężów zaufania i obserwatorów

Interdyscyplinarny zespół Fundacji Batorego złożony z ekspertów od prawa wyborczego, językoznawców oraz specjalistów komunikacji społecznej przygotował Instrukcję dla członków obwodowych komisji wyborczych w prosty i przystępny sposób opisując ich pracę w lokalu wyborczym: od przygotowań, po ustalenie wyniku i zakończenie głosowania.

Jednym z najważniejszych problemów sygnalizowanych przez obserwatorów społecznych podczas wyborów samorządowych było niedostateczne merytoryczne przygotowanie członków komisji do pracy w lokalu wyborczym.  Członkowie komisji nie są doświadczonymi urzędnikami, lecz obywatelami, którzy na co dzień nie mają styczności z prawem wyborczym. Ponadto, Kodeks wyborczy został kilka razy znowelizowany od 2018 roku i nawet osoby, które już pracowały w obwodowych komisjach wyborczych nie mogą korzystać w pełni ze swojego doświadczenia. Mimo obowiązkowych szkoleń przeprowadzanych przez administrację wyborczą oraz szczegółowych wytycznych PKW, przygotowanych przez ten organ w możliwie przystępny sposób, Fundacja Batorego dostrzegła potrzebę dostarczenia członkom OKW łatwego w odbiorze materiału pomocniczego, który ułatwi przeprowadzenie wyborów sprawnie i zgodnie z obowiązującym prawem. Od członków obwodowych komisji należy wymagać uczciwości, staranności i dobrej woli. Natomiast trudno liczyć na to, aby wszyscy w pełni zapoznali się z 83-stronicowym materiałem z wytycznymi sformułowanym prawniczym językiem.

Współpraca z Państwową Komisją Wyborczą

Przygotowanie instrukcji wymagało pracy specjalistów z różnych dziedzin. Fundacja Batorego powołała interdyscyplinarny zespół składający się z praktyków posiadających duże doświadczenie wyborcze, prawników, socjologów, językoznawcy oraz projektantów grafiki użytkowej.
Tworząc Instrukcję współpracowaliśmy z Krajowym Biurem Wyborczym, które również dostrzega problem i które czuwało nad zgodnością opracowania z przepisami. Materiał adresowany jest przede wszystkim do członków komisji, ale będzie pomocny także dla obserwatorów społecznych i mężów zaufania.” – wyjaśnia Joanna Załuska, dyrektorka Programu Masz Głos, Masz Wybór Fundacji im. Stefana Batorego.

Praktyczność dokumentu

Żeby materiał był maksymalnie prakt­­­yczny oraz by zachować perspektywę użytkownika, czyli członków Obwodowych Komisji Wyborczych, przeprowadzaliśmy badania prototypów Instrukcji. W trakcie testów utwierdziliśmy się w decyzji, że najlepszym rozwiązaniem będzie forma listy zadań, a sam dokument powinien posiadać sporo ułatwień np. bezpośrednich odniesień do treści uchwał PKW.” – mówi Bartosz Narzelski, specjalista komunikacji społecznej, członek zespołu opracowującego Instrukcję.

W poradniku członkowie komisji wyborczych znajdą praktyczne odpowiedzi m.in. na pytania:

Przed głosowaniem: Co trzeba zrobić do dnia głosowania? Jak przeprowadzić zebranie organizacyjne, poprawnie odebrać karty,  sprawdzić przygotowanie lokalu wyborczego?
Podczas głosowania: Jak przygotować lokal i poprawnie otworzyć go dla wyborców? Jak wydawać karty, dopisać wyborców do spisu, przeprowadzić głosowanie przez pełnomocnika? Jak kontrolować liczbę wydanych kart czy jak przekazywać dane o frekwencji wyborczej?
Po zakończeniu głosowania: Jak rozliczyć karty do głosowania, otwierać urny wyborcze, poprawnie policzyć głosy? Jakie są warunki ważności głosu?

Poradnik zawiera również  opis postępowania w sytuacjach nadzwyczajnych.

Nowa wersja Instrukcji na wybory do Sejmu i Senatu

Praca nad Instrukcją „Jak przeprowadzić wybory do Europarlamentu” to dopiero początek. Nadal widzimy możliwości uproszczenia. Pracujemy już nad następną wersją, by w perspektywie zbliżających się wyborów parlamentarnych przedstawić poradnik jeszcze bardziej usprawniający działania OKW”– dodaje Joanna Załuska.

Instrukcja dla członków OKW