22.05.2019
Jak przeprowadzić głosowanie? Krótka instrukcja dla członków obwodowych komisji wyborczych, mężów zaufania i obserwatorów
Interdyscyplinarny zespół Fundacji Batorego złożony z ekspertów od prawa wyborczego, językoznawców oraz specjalistów komunikacji społecznej przygotował Instrukcję dla członków obwodowych komisji wyborczych w prosty i przystępny sposób opisując ich pracę w lokalu wyborczym: od przygotowań, po ustalenie wyniku i zakończenie głosowania.
Jednym z najważniejszych problemów sygnalizowanych przez obserwatorów społecznych podczas wyborów samorządowych było niedostateczne merytoryczne przygotowanie członków komisji do pracy w lokalu wyborczym. Członkowie komisji nie są doświadczonymi urzędnikami, lecz obywatelami, którzy na co dzień nie mają styczności z prawem wyborczym. Ponadto, Kodeks wyborczy został kilka razy znowelizowany od 2018 roku i nawet osoby, które już pracowały w obwodowych komisjach wyborczych nie mogą korzystać w pełni ze swojego doświadczenia. Mimo obowiązkowych szkoleń przeprowadzanych przez administrację wyborczą oraz szczegółowych wytycznych PKW, przygotowanych przez ten organ w możliwie przystępny sposób, Fundacja Batorego dostrzegła potrzebę dostarczenia członkom OKW łatwego w odbiorze materiału pomocniczego, który ułatwi przeprowadzenie wyborów sprawnie i zgodnie z obowiązującym prawem. Od członków obwodowych komisji należy wymagać uczciwości, staranności i dobrej woli. Natomiast trudno liczyć na to, aby wszyscy w pełni zapoznali się z 83-stronicowym materiałem z wytycznymi sformułowanym prawniczym językiem.
Współpraca z Państwową Komisją Wyborczą
Przygotowanie instrukcji wymagało pracy specjalistów z różnych dziedzin. Fundacja Batorego powołała interdyscyplinarny zespół składający się z praktyków posiadających duże doświadczenie wyborcze, prawników, socjologów, językoznawcy oraz projektantów grafiki użytkowej.
„Tworząc Instrukcję współpracowaliśmy z Krajowym Biurem Wyborczym, które również dostrzega problem i które czuwało nad zgodnością opracowania z przepisami. Materiał adresowany jest przede wszystkim do członków komisji, ale będzie pomocny także dla obserwatorów społecznych i mężów zaufania.” – wyjaśnia Joanna Załuska, dyrektorka Programu Masz Głos, Masz Wybór Fundacji im. Stefana Batorego.
Praktyczność dokumentu
„Żeby materiał był maksymalnie praktyczny oraz by zachować perspektywę użytkownika, czyli członków Obwodowych Komisji Wyborczych, przeprowadzaliśmy badania prototypów Instrukcji. W trakcie testów utwierdziliśmy się w decyzji, że najlepszym rozwiązaniem będzie forma listy zadań, a sam dokument powinien posiadać sporo ułatwień np. bezpośrednich odniesień do treści uchwał PKW.” – mówi Bartosz Narzelski, specjalista komunikacji społecznej, członek zespołu opracowującego Instrukcję.
W poradniku członkowie komisji wyborczych znajdą praktyczne odpowiedzi m.in. na pytania:
Przed głosowaniem: Co trzeba zrobić do dnia głosowania? Jak przeprowadzić zebranie organizacyjne, poprawnie odebrać karty, sprawdzić przygotowanie lokalu wyborczego?
Podczas głosowania: Jak przygotować lokal i poprawnie otworzyć go dla wyborców? Jak wydawać karty, dopisać wyborców do spisu, przeprowadzić głosowanie przez pełnomocnika? Jak kontrolować liczbę wydanych kart czy jak przekazywać dane o frekwencji wyborczej?
Po zakończeniu głosowania: Jak rozliczyć karty do głosowania, otwierać urny wyborcze, poprawnie policzyć głosy? Jakie są warunki ważności głosu?
Poradnik zawiera również opis postępowania w sytuacjach nadzwyczajnych.
Nowa wersja Instrukcji na wybory do Sejmu i Senatu
„Praca nad Instrukcją „Jak przeprowadzić wybory do Europarlamentu” to dopiero początek. Nadal widzimy możliwości uproszczenia. Pracujemy już nad następną wersją, by w perspektywie zbliżających się wyborów parlamentarnych przedstawić poradnik jeszcze bardziej usprawniający działania OKW”– dodaje Joanna Załuska.
Instrukcja dla członków OKW