Dotacje aktywność obywatelska
23.05.2025

Wzmocnij swoją organizację – buduj jej społeczną bazę

Relacje to jeden z największych zasobów każdej organizacji. Jednak często nie doceniamy ich znaczenia, nie mamy też czasu na ich wzmacnianie, zajęci codzienną bieżączką i poszukiwaniem środków na działalność. Warto rozejrzeć się, rozpoznać i zadbać o wszystkie osoby, organizacje, instytucje, kontakty i więzi, które tworzą życie codzienne i kontekst funkcjonowania organizacji. To właśnie baza społeczna Waszej organizacji – życzliwe wam osoby i podmioty, które na różne sposoby mogą Was wesprzeć w realizacji Waszych działań i są nieocenionym źródłem wsparcia w przypadku sytuacji kryzysowych.

Baza społeczna organizacji obejmuje osoby i instytucje, które identyfikują się z jej misją albo są istotne dla jej codziennej pracy: to odbiorcy działań, wolontariusze, darczynie, sympatycy, partnerzy, pracowniczki, członkowie zarządu i decydentki. Budowanie takiej społeczności wymaga przemyślanej strategii, cierpliwości i dobrej komunikacji, ale także nakładu czasu i pracy, których zawsze wydaje się za mało, bo w pierwszej kolejności pragniemy je przeznaczyć na realizację celów statutowych. Zwykle w dotacjach projektowych nie ma środków na tego typu działania, dlatego warto zainteresować się konkursem w ramach Programu Stronger Roots, który prowadzimy w konsorcjum z organizacjami z Czech, Słowacji i Węgier [1].

„Nie chodzi o liczby – chodzi o relacje” 

Jaki jest zatem sens aktywnego dbania o relacje z tak szeroko pojętą bazą społeczną? Dla wielu organizacji pierwszym skojarzeniem może być szansa na pozyskanie dodatkowych środków finansowych i słusznie, ale to dopiero początek korzyści. Silne relacje z darczyńcami to alternatywa dla finansowania z grantów, a co za tym idzie mniejsza zależność od jednego źródła finansowania i większa swoboda w realizowaniu misji. 

Jednak finanse to tylko czubek wielkiej góry lodowej. Osoby i instytucje muszą być przekonane o wartości, autentyczności i wadze naszych działań, by wspierać nas swoją energią i funduszami. Budowanie zaufania wymaga regularnego kontaktu z bazą społeczną. Pozwala on lepiej rozumieć problemy i oczekiwania interesariuszek oraz zaplanować działania w odpowiedzi na nie. Organizacja zakorzeniona w społeczności jest bardziej autentyczna i postrzegana jako potrzebna. 

Budowanie bazy społecznej to nie tylko wzmacnianie istniejących relacji, ale także tworzenie żyznego gruntu do wzrastania nowych. Osoby wspierające organizację pomagają dotrzeć do nowych grup odbiorców. Baza umacnia się i wzrasta. A silna społeczność staje się kluczem do realnego wpływu na polityki lokalne czy krajowe. Wreszcie, społeczność wspierająca to źródło energii i inspiracji dla zespołu. Ludzie chętniej działają, jeśli czują się częścią wspólnoty i widzą sens swojego zaangażowania. Widoczna obecność wspierających osób wzmacnia morale zespołu i poczucie sensu pracy. 

Baza społeczna organizacji – czyli kto? 

Praktycznie każda osoba lub instytucja będąca w relacji z Waszą organizacją może należeć do jej bazy społecznej. Jako zespół, możecie samodzielnie zmapować relacje i ich strukturę oraz pogrupować według rodzaju interesariuszy lub charakteru tych powiązań. W pracy pomocne będzie oznaczenie grup, które najczęściej towarzyszą organizacjom. Należą do nich: 

  • odbiorczynie_y działań / interesariusze_ki: swoim doświadczeniem i głosem pomagają organizacji działać skuteczniej i bardziej adekwatnie do rzeczywistych potrzeb; 
  • wolonariusze_ki i aktywne_i zawolenniczki_y: osoby gotowe do działania na rzecz sprawy, które często dzielą się swoim czasem, wiedzą i zaangażowaniem; 
  • darczynie_cy: ich wsparcie finansowe nie tylko zwiększa stabilność organizacji, ale też buduje wokół niej grono ludzi podzielających te same wartości; 
  • partnerzy instytucjonalni: umożliwiają lepsze dotarcie do grup docelowych i skuteczniej działać na rzecz osiągnięcia celu;  
  • osoby zainteresowane i sympatyczki_y: dopiero budują relację z organizacją – to one mogą stać się jej przyszłymi sojusznikami 
  • decydenci_tki: osoby i instytucje, które mogą mieć wpływ na podejmowanie decyzji na poziomie regionalnym albo ogólnopolskim; 
  • pracowniczki_y i członkowie_inie zarządu: poza pełnieniem swoich oficjalnych, formalnych funkcji, mogą wspierać organizację swoimi umiejętnościami, wiedzą i siecią kontaktów. 

Wiele istniejących relacji może łączyć różne z wyżej wymienionych ról, zmieniać swój charakter w czasie, wykraczać poza określone przez nas ramy. Warto jednak zastosować pewne uproszczenia, kategoryzacje, by planować i kształtować je w czasie. Każda z grup ma różne potrzeby, używa innego języka, pełni odmienną rolę w rzeczywistości organizacji. Zdefiniowanie tych potrzeb i ról umożliwia budowanie komunikacji angażującej, umacniającej sieć i rozszerzającej bazę. 

Od czego zacząć? Kilka podpowiedzi od mentorek i mentorów 

Każda organizacja wspierana w poprzedniej edycji programu Stronger Roots [2] miała możliwość konsultowania swoich działań dotyczących budowania bazy społecznej z mentorem: osobą z doświadczeniem w planowaniu strategicznym, zarządzaniu projektami i zespołami. W poradniku znajdują się wskazówki od mentorów, pomocne w radzeniu sobie z wyzwaniami, które mogą się pojawić: 

  • Czasami mniej znaczy więcej: metoda małych kroków. 
  • Twój zespół jest twoim najważniejszym wsparciem: nic nie zrobisz bez swoich kolegów. 
  • Mów wprost: odbiorcy muszą od razu wiedzieć, czego chcesz. 
  • Fundraising się opłaca, ale musicie mieć strategię i dbać o swoich darczyńców. 
  • Nowe pomysły mogą pochodzić od zwolenników: pytaj i angażuj. 
  • Zacznijcie działać: budowanie bazy społecznej to zastrzyk energii dla organizacji. 

Chcecie poznać, co kryje się pod tymi poradami? Zajrzyjcie do publikacji „Budowanie bazy społecznej. Mini-poradnik dla początkujących”, przygotowanej przez Ingeborgę Janikowską na podstawie materiałów z poprzedniej edycji Programu Stronger Roots [2]. 

[1] Program Stronger Roots prowadzony jest w konsorcjum 5 organizacji z krajów wyszehradzkich: Fundacji Otwartego Społeczeństwa z Pragi (lider konsorcjum) i Fundacji Glopolis (Czechy), Fundacji Społeczeństwa Obywatelskiego (Słowacja) i Fundacji NIOK (Węgry), w oparciu o metodologię budowania bazy społecznej organizacji, wypracowaną przez członków konsorcjum w latach 2020-2024, łączącą elementy wsparcia finansowego, doradztwa i coachingu, sieciowania i wymiany doświadczeń. 

[2] Program Stronger Roots, realizowany w latach 2019-2025.